Վայոց ձորի մարզի լքված գյուղերի ցանկ
Ստորև ներկայացվում է Վայոց ձորի մարզի լքված գյուղերի ցանկը[1][2][3][4][5][6][7][8]
# | Պատկեր | Անուն | Կառուցման տարեթիվ | Բնակավայր և հեռավորությունը նրանից | Լրացուցիչ տվյալներ |
---|---|---|---|---|---|
1 | Գյուղատեղի «Անապատ» | 9-15 դդ. | Ագարակաձոր գյուղից 1,5 կմ հվ-աե | 9-րդ դարի ամրոցի հվ ստորոտին, գյուղատեղիում գտնվում է 13-14 դդ.-ի «Անապատ» մատուռը, որը վերականգնվել է 1960 թ.-ի | |
2 | Գյուղատեղի Բոլորաբերդ | 16-20 դդ. | Ագարակաձոր գյուղից 10 կմ հվ | ապաբնակեցված 1960-ական թթ., տարածքում պահպանվել է 18-րդ դարի եկեղեցին ագուցված խաչքարերով | |
3 | Գյուղատեղի Գանձակ (Նորիք, Էնգիջա) | 13-20 դդ. | Ագարակաձոր գյուղից 12 կմ հվ-ամ | Գնիշիկ տանող ճանապարհից ձախ, Գնիշիկից 3-4 կմ հս-աե, ապաբնակեցված 1970-ական թթ., պահպանվել է եկեղեցին շրջակա խաչքարերով | |
4 | Գյուղատեղի Վարդաբլուր | 13-18 դդ. | Ագարակաձոր գյուղից 12-14 կմ հվ, Բոլորաբերդից 2 կմ հվ, Վարդաբլուր լեռան լանջին | գյուղատեղիում պահպանվել է 1740 թվականի եկեղեցին | |
5 | Գյուղատեղի «Վանքի ձոր» («Ներքին Ուլգյուր») | 9-14 դդ. | Աղավնաձոր գյուղից 4 կմ հս-ամ, Ռինդ և Աղավնաձոր գյուղերի միջև, Վերին Ուլգյուրից աե | գյուղատեղիում պահպանվել է 13-14 դդ.-ի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին, որտեղ վիշապակերպերը վերափոխվելեն խաչքարերի | |
6 | Գյուղատեղի | 11-13 դդ., 14 դ., 19 դ. | Աղնջաձոր գյուղից 2 կմ հս, Գեղարքունիք-Վայոց ձոր հին քարավանային ճանապարհին, Սելիմի լեռնանցքի հվ ստորոտին | գյուղատեղիում պահպանվել է 14-րդ դարի քարավանատուն և 19-րդ դարի կամուրջ | |
7 | Գյուղատեղի «Յավար» | 11-17 դդ. | Աղնջաձոր գյուղից 2 կմ հս-աե | ||
8 | Գյուղատեղի «Ամաղու» («Վերին Ամաղու») | 10-20 դդ. | Արենի գյուղից 8 կմ հվ, Գնիշիկ գետի ձախ ափին, բարձրադիր, Մարդաղ լեռան լանջին | Այստեղ է գտնվում Նորավանքի վանական համալիրը, որը իրենից ներկայացնում է հայ ճարտարապետության գլուխգործոց | |
9 | Գյուղատեղի «Առփա» | 8-17 դդ. | Արենի գյուղի աե մասում, Արփա գետի ձախ ափին | գյուղատեղիում է գտնվում է Մոմիկ ճարտարապետի կողմից կառուցված 1321 թվականի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին | |
10 | Գյուղատեղի «Դարբն», Դերբ» («Դամրչլար») | 15-17 դդ. | Արտավան գյուղից 6 կմ հս-աե | Արփայի ձախ վտակ Դարբ գետի ձախ ափին պատմական Դարբն և ԴԵրբ գյուղերի տարածքն է՝ լքված՝ 1920-ական թթ. | |
11 | Գյուղատեղի «Մարթուզ» | 10-18 դդ. | Արտավան գյուղից 3 կմ աե | 1936-1937 թթ.-երին ավերվել է գյուղատեղիի եկեղեցին, շատ են խաչքարերը | |
12 | Գյուղատեղի «Չրախլու» | 13-19 դդ. | Արտավան գյուղից 5 կմ հս-աե | գյուղատեղիի եկեղեցին ավերակ է | |
13 | Գյուղատեղի «Ջուլ» | 10-18 դդ. | Արտավան գյուղի կենտրոնում | հին Արտավանի մի հատվածն է, որի 1703 թ. կառուցված եկեղեցին քանդվել, իսկ գերեզմանոցը ավերվել է, տարածքում պահպանվել են տեղահանված խաչքարեր ու տապանաքարեր | |
14 | Գյուղատեղի «Էրթիջ» | 12-14 դդ. | Արփի գյուղից 2 կմ հվ, ամորցի տարածքում | գյուղատեղիում է գտնվում «Ջրովանք» մատուռը | |
15 | Գյուղատեղի «Հին Բարձրունի» | 14-19 դդ. | Բարձրունի գյուղից 1 կմ հվ-աե | նախկին Սուլթանբեկ գյուղն է՝ լքված 19 դ. 2-րդ կեսին, գյուղատեղիում է գտնվում 14-րդ դարի կիսավեր եկեղեցին | |
16 | Գյուղատեղի | 13-17 դդ. | Գետիկվանք գյուղի աե մասում | Գյադիկվան գետի ձախ ափին, թեք սարալանջին | |
17 | Գյուղատեղի «Արծաթավան» («Գյումաշխանե») | 9-14 դդ., 19-20 դդ. | Գնդեվազ գյուղից 4 կմ հվ-աե | տարածվում է 2 բլրալանջերին, առկա են խաչքարեր | |
18 | Գյուղատեղի | 13-19 դդ. | Գնդեվազ գյուղից 5 կմ հվ-աե | ||
19 | Գյուղատեղի «Գնիշիկ» | 9-20 դդ. | Գնիշիկ գյուղի ամ մասում | գյուղատեղի կենտրոնական մասում պահպանվել է եկեղեցին մի քանի տասնյակ խաչքարերով | |
20 | Գյուղատեղի «Ախտա» («Վերին Ախտա») | 13-19 դդ. | Գոմք գյուղից 2 կմ հս-ամ | հավանաբար պատմական Աղթաբույնք գյուղն է | |
21 | Գյուղատեղի «Դարաքայանդ» | 14-20 դդ. | Գոմք գյուղից 6 կմ աե | ||
22 | Գյուղատեղի «Վանքի ձոր» | 9-14 դդ. | Կապույտ գյուղից 1,5 կմ աե | գյուղատեղիում պահպանվել է եկեղեցին խաչքարերով | |
23 | Գյուղատեղի | 14-17 դդ. | Եղեգիս գյուղից հվ-աե մասում | Եղեգիս գետի ձախ ափին, «Յապոնի բաղեր» վայրում, թեք ձորալանջին | |
24 | Գյուղատեղի | 11-17 դդ. | Եղեգիս գյուղից 5 կմ հս | գյուղի արոտավայրերում, Ցաղաց քար համալիրից 1 կմ աե | |
25 | Գյուղատեղի «Հոստուն» («Ոստինք») | 5-17 դդ. | Եղեգիս գյուղից 2 կմ ամ | Եղեգիս և Շատին գյուղերի միջև, Եղեգիս գետի աջ ափին, պահպանվել է կիսավեր եկեղեցին խաչքարերով | |
26 | Գյուղատեղի «Բերդի վիզ» | 17-18 դդ. | Զառիթափ գյուղի աե մասում, «Փշոնք» ամրոցի տարածքում | ամրոցի աե կողմում | |
27 | Գյուղատեղի «Հորադիս» | 11-20 դդ. | Հորադիս գյուղից 2,5 կմ ամ | հին գյուղն է՝ ապաբնակեցված 1970-ական թթ. | |
28 | Գյուղատեղի «Առնետ» | 10-13 դդ. | Խաչիկ գյուղից 6 կմ հս | 2 ձորակների միջև, գոմերի մոտ, ենթադրվում է, որ պատմական Արաստամուխ գյուղն է | |
29 | Գյուղատեղի «Հին Գյուղ» | 10-15 դդ. | Խաչիկ գյուղից 0,5 կմ հվ-աե | ||
30 | Գյուղատեղի «Քարկոփ» | 10-15 դդ. | Խաչիկ գյուղից 4 կմ հս | գյուղատեղիում է գտնվում Քարկոփի Սբ. Աստվածածին (Խոտակերաց վանք) վանական համալիրը | |
31 | Գյուղատեղի «Խնձորուտ» | 9-20 դդ. | Խնձորուտ գյուղից 2 կմ հվ-ամ | Հին Խնձորուտ (Ալմալու) գյուղն է՝ լքված 1969-1970 թթ. | |
32 | Գյուղատեղի «Օղբին» | 17-20 դդ. | Խնձորուտ գյուղից 8 կմ հս-աե | գյուղատեղիում է գտնվում 1666 թվականի եկեղեցին, որին ագուցված խաչքարը կրում է եկեղեցու կառուցման արձանագրությունը | |
33 | Գյուղատեղի «Գենդիրե» («Գենդարա») | 13-19 դդ. | Կարմրաշեն գյուղից 3 կմ հս-ամ | ձգվում է Հերհեր գետի հս վտակի երկայնքով | |
34 | Գյուղատեղի «Գուտենի» («Քյոթանլի») | 9-17 դդ. | Կարմրաշեն գյուղից 2 կմ հվ | տարածվում է 4 բլուրներին, գյուղատեղիում է գտնվում եկեղեցու ավերակներ և Սբ. Պողոս-Պետրոս որմնափակ խաչքարը | |
35 | Գյուղատեղի «Ջևեդարա» | 9-19 դդ. | Կարմրաշեն գյուղի աե եզրին, դեպի հանքահորեր տանող ճանապարհի 2 կողմերում | գյուղատեղիում է գտնվում եկեղեցու ավերակներ | |
36 | Գյուղատեղի «Ղուշչի» | 7-20 դդ. | Կեչուտ գյուղի ամ մասում | Հին Կեչուտ գյուղն է, որի 7 դ. եկեղեցին մնացել է Կեչուտի ջրամբարի տակ, գյուղատեղիում է գտնվում 3 եկեղեցու ավերակներ | |
37 | Գյուղատեղի «Ներքին Զիրակ» | 13-19 դդ. | Կեչուտ գյուղից 1,5 կմ հս-աե | քարհանք տանող ճանապարհի 2 կողմերում | |
38 | Գյուղատեղի «Ջրանլու» | 13-19 դդ. | Կեչուտ գյուղից 2 կմ հս-ամ | Վայք - Ջերմուկ հին ավտոճանապարհից հս, Կեչուտի ջրամբարի հս եզրից 0,5 կմ դեպի հս | |
39 | Գյուղատեղի «Վերին Զիրակ» | 13-19 դդ. | Կեչուտ գյուղից 3 կմ հս-աե | նախկին Զիրակ գյուղն է՝ լքված 1949 թ. | |
40 | Գյուղատեղի | 13-19 դդ. | Հերհեր գյուղի հվ մասում | գյուղ մտնող ճանապարհի 2 կողմերում, այգիների տարածքում | |
41 | Գյուղատեղի «Առինջ» | 10-19 դդ. | Հերհեր գյուղից 6 կմ հվ | լքվել է 1940-ական թթ.՝ գյուղերի խոշորացման հետևանքով, Վայք - Հերհեր ավտոճանապարհի աջ կողմում, Հերհերի ջրամբարի հս եզրին, Հերհեր գետի 2 ափերին | |
42 | Գյուղատեղի «Բազմաղբյուր» («Ղոշաբուլաղ», «Բուլաղլար») | 10-17 դդ. | Հերհեր գյուղից 2-3 կմ հվ | Առինջից 2 կմ հս, Վայք - Հերհեր ավտոճանապարհի աջ կողմում նախկին Բուլաղլար գյուղն է՝ լքված 1949 թ. | |
43 | Գյուղատեղի «Գյոյաբաս» | 12-17 դդ. | Հերհեր գյուղից 2,5 կմ հս | նախկին Գյոգաբաս գյուղն է՝ լքված 1918 թ. | |
44 | Գյուղատեղի «Մահմեդոլան» | 12-19 դդ. | Հերհեր գյուղից 5 կմ հս-աե | Կարմրաշենից 3 կմ աե, համանուն անասնապահական ամառանոցների տարածքում | |
45 | Գյուղատեղի «Այգիկ» («Բախչաջուղ») | 9-15 դդ. | Հորբատեղ գյուղից 0,5 կմ հս | Հորբատեղ գետակի ձախ ափին | |
46 | Գյուղատեղի «Վանք» | 9-17 դդ. | Հորս գյուղից 3 կմ հս-ամ | Գնդասարի գագաթին մոտ, տափարակին | |
47 | Գյուղատեղի «Աղխաչ» | 15-20 դդ. | Մարտիրոս գյուղից 7-8 կմ ամ | Հորադիս տանող ճանապարհի աջ կողմում | |
48 | Գյուղատեղի «Լվիս» | 9-17 դդ. | Մարտիրոս գյուղից 4 կմ հվ-ամ | Լվիս գյուղն է՝ լքված 1918 թ. եկեղեցին ավերված է շուրջը գեղաթանդակ խաչքարեր | |
49 | Գյուղատեղի «Վերին լիճ» («Վերին գյոլ») | 9-17 դդ. | Մարտիրոս գյուղից 2 կմ աե | գույատեղիում մի քանի մատուռ է պահպանվել | |
50 | Գյուղատեղի «Անգեղի» | 5-20 դդ. | Շատին գյուղից 1 կմ հվ | Անգեղի ձորում, ձորալանջին | |
51 | Գյուղատեղի | 13-19 դդ. | Չիվա գյուղից 0,5 կմ ամ | Չիվա - Եղեգնաձոր ճանապարհի աջ կողմում գյուղատեղիի կնտ-ում նորակառույց մատուռն է | |
52 | Գյուղատեղի | 9-10 դդ. | Ռինդ գյուղից 8 կմ հս | Չիվա - Եղեգնաձոր ճանապարհի աջ կողմում գյուղատեղիի կնտ-ում նորակառույց մատուռն է | |
53 | Գյուղատեղի «Բախչաջուղ» | 10-15 դդ. | Ռինդ գյուղից 2 կմ հս-աե | գյուղատեղիում է գտնվում «Ճգնավոր» վիմափոր մատուռը | |
54 | Գյուղատեղի «ՌԻՆԴ» | 13-20 դդ. | Ռինդ գյուղից 4 կմ հս-աե | գյուղատեղիում է գտնվում «Ծաղկավանք» և անանուն եկեղեցու ավերակներ | |
55 | Գյուղատեղի «Վերին Ուլգյուր» | 10-18 դդ. | Ռինդ գյուղից 7 կմ հս-աե | գյուղատեղիում է գտնվում եկեղեցին 30-ից ավել խաչքարերով | |
56 | Գյուղատեղի «Դարբ» («Թարփ») | 13-20 դդ. | Սարավան գյուղից 5 կմ հվ | ||
57 | Գյուղատեղի | 17-19 դդ. | Սերս գյուղից 3 կմ հվ | Բարձրունի տանող ճանապարհին, «Վանքի դուզ» կոչվող վայրում, առկա է Սբ. Հովհաննես («Մեծ վանք») մատուռը | |
58 | Գյուղատեղի «Ջանի» | 9-17 դդ. | Վարդահովիտ գյուղից 1 կմ հս-աե | Եղեգիս գետի ձախ ափին, անտառի բացատում | |
59 | Գյուղատեղի «Արկազն» («Արկազան») | 8-20 դդ. | Վերնաշեն գյուղից 9 կմ աե | լքվել և անմարդաբնակ է դարձել 1920-ական թթ., գյուղատեղիում է գտնվում Սբ. Խաչ (Արկազնի Սբ. Խաչ) եկեղեցին | |
60 | Գյուղատեղի Քարագլուխ | 7-18 դդ. | Քարագլուխ գյուղից 3 կմ հս | 2 ձորակների միջև ընկած սարահարթին, տարածքում է գտնվում Թուխ Մանուկ եկեղեցին ժաչքարերով |
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 628, 29 մայիսի 2002 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 80, 9 հունվարի 2003 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 754-Ն, 17 հունիսի 2003 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 1793, 24 դեկտեմբերի 2003 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 49, 29 հունվարի 2004 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 1929-Ն, 30 դեկտեմբերի 2004 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 2322-Ն, 29 դեկտեմբերի 2005 թ․
- ↑ Հայկական սովետական հանրագիտարան