Սան Ջորջիո ին Վելաբրո
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Սան Ջորջիո ին Վելաբրո (լատին․՝ Sancti Georgii in Velabro, իտալ.՝ San Giorgio al Velabro, San Giorgio in Fonte, San Giorgio della Chiavica oder Santi Giorgio e Sebastiano), եկեղեցի Հռոմում։ Բազիլիկը գտնվում է այն վայրում, որտեղ, ըստ լեգենդի, Ֆաուստուլը գտել է Հռոմուլոս և Հռեմոս եղբայրներին։ Եկեղեցին նվիրված է հռոմեական զորավար Սուրբ Գևորգին։ Նրա մասունքները՝ գլուխը և սուրը գտնվում են ավագ խորանի տակ։ Եկեղեցու աբսիդի ֆրեսկոն Պիետրո Կավալինիի (որոշ ուսումնասիրողների կարծիքով՝ Ջոտտոյի) աշխատանքն է։
| Սան Ջորջիո ին Վելաբրո San Giorgio in Velabro | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | cardinal title? և եկեղեցի |
| Երկիր |  Իտալիա |
| Տեղագրություն | Հռոմ |
| Դավանանք | կաթոլիկություն |
| Թեմ | Հռոմի թեմ |
| Հիմնական ամսաթվերը | 9-րդ դար |
| Նվիրված | Սուրբ Գևորգ |
| Անվանված | Սուրբ Գևորգ |
| Ճարտարապետական տիպ | բազիլիկ |
| Ճարտարապետական ոճ | վաղքրիստոնեական ճարտարապետություն |
| Հիմնադրված | 9-րդ դար |
| Շինանյութ | աղյուս, բետոն |
 | |
 | |
 San Giorgio in Velabro (Rome) Վիքիպահեստում | |
| sangiorgioinvelabro.org | |
Պատմություն խմբագրել
1923-1925 թվականների հնագիտական պեղումների ժամանակ աջակողմյան նավի տակ հայտնաբերվել են 2-3-րդ դարերի քարե կառույցի մնացուկներ։ 5-6-րդ դարերում այդ շինությունները բավականին ընդարձակվել են և դարձել վանական համալիր, որի բնակիչները օգնություն են ցուցաբերել ընչազուրկներին և թշվառներին։ Ներկայիս եկեղեցու հատակից 30 սմ ներքև հայտնաբերվել են նախնական եկեղեցու մնացորդները, հացահատիկի պահեստներ և վանականների կացարաններ։
Ներկայիս բազիլիկը կառուցվել է Լևոն II Պապի (682-683 թթ․) օրոք։ Պահպանված գրավոր արձանագրությունները վկայում են, որ այս պապն է առնչվում եկեղեցու կառուցման հետ։ Սակայն եկեղեցու պատերի ուսումնասիրությունները հաստատել են, որ ճակատամասի երեսապատման մեծ մասը իսկապես վերագրվում է 7-րդ դարին։ Վանական համալիրի մասին առաջին գրավոր արձանագրությունները վերագրվում են Զաքարիա Պապին (741 — 75 թթ․)։
Նա հանդիսավոր կերպով Լաթերանյան բազիլիկից այս եկեղեցի է տեղափոխել Սուրբ Գևորգի մասունքները, ինչպես նաև հռոմեական օրացույցի մեջ ներառել է Սուրբ Գևորգի հիշատակման օր՝ ապրիլի 23։ Մինչ մասունքները այստեղ բերելը եկեղեցին նվիրաբերված է եղել սուրբ Սեբաստիանին, որի անշունչ մարմինը գցված է եղել Մեծ կոյուղու մեջ։ Վերջինիս ելանցքը գտնվում է բազիլիկի կողքին։ Գրիգոր IV Պապի պապականության ժամանակ (827-844 թթ․) բազիլիկը վերանորոգվել է, նրան ավելացվել է աբսիդ, (մինչ օրս կանգուն է), սյունասրահ (12-րդ դարում փոխարինվել է ներկայիս սյունաշարով), ներկառուցվել են մարմարե պատշգամբներ (պահպանվել են միայն չնչին հատվածներ, որոնք որոշակիորեն նման են Սանտա Մարիա ին Կոսմեդին բազիլիկի պատշգամբներին)։
12-րդ դարի ընթացքում Սան Ջորջիո ին Վելաբրո եկեղեցում կառուցվել է պրեսբիտերիում, հատակի հիմնական մակարդակից քիչ բարձր, ինչպես նաև խորան։ 12-րդ դարում եկեղեցուն կցակառուցվել է ներկայիս սյունասրահը, իսկ 13-րդ դարի առաջին կեսին՝ տիպիկ հռոմեական զանգակատուն, որը կայծակի պատճառով ավերվել է, իսկ հետո՝ 1837 թվականին, վերականգնվել։ Մոտավորապես 1300 թվականին կարդինալ Յակոպո Ստեֆանեսկու պատվերով աբսիդը զարդարվել է ֆրեսկոյով, որը վերագրվում է Պիետրո Կավալինիին (որոշ հետազոտողներ վերագրում են Ջոտտոյին)։ 1704 թվականին ճարտարապետ Չիվալլին կառուցել է կենտրոնական նավի փայտե առաստաղը։
1923-1925 թվականներին եկեղեցու կարդինալ քահանա Լուիջի Սինչերոյի միջոցներով և պատվերով իրականացվել է լիակատար վերականգնում Անտոնիո Մունյոսի գլխավորությամբ։ Այդ ժամանակ հեռացվել են բոլոր բարոկկոյան շերտավորումները, հատակն էլ իջեցվել է նախկին մակարդակի։ Վերականգնման արդյունքում Սան Ջորջիո ին Վելաբրո եկեղեցին ձեռք է բերել 12-13-րդ դարերի հռոմեական եկեղեցիներին հատուկ անսովոր խիստ տեսք։
Ինտերիեր խմբագրել
Սան Ջորջիո ին Վելաբրոն իրենից ներկայացնում է եռանավ բազիլիկ՝ մեկ աբսիդով, որը կենտրոնական նավի վերջին հատվածում է։ Բազիլիկի հատակագիծը ոչ թե ուղղանկյուն է, այլ սեղանաձև։ Դա բացատրվում է կամ այ բանով, որ եկեղեցին կառուցվել է նախնական վանական համալիրի հիմքի վրա, կամ էլ, որ այն «սեղմվել» է իրեն հարող շինությունների պատճառով։
Կենտրոնական նավը կողայիններից առանձնացված է 16 սյուներով՝ յուրաքանչյուր կողմում ութ սյուն։ Այդ բոլոր սյուները տարբերվում են միմյանցից։ Դանցից տասը կորնթոսյան են, վեցը՝ հոնիական։ 12 սյուներ միմյանց նման են միայն հաստությամբ։ Կերտված են գրանիտից, իսկ մյուս 4-ը՝ մարմարից։ 1923-1925 թվականների վերականգնողական աշխատանքների ժամանակ, երբ հատակը իջեցվեց իր նախնական մակարդակին, պարզվեց, որ սյուների բարձրությունը նույնպես հավասար չէ, և ըստ այդմ բոլոր սյուների տակ տարբեր հենարաններ դրվեցին։
12-րդ դարում կառուցվել է եկեղեցու ներկայիս խորանը։ Այ կերտված է մարմարից, կոսմատեսկո ոճով, իսկ անկյունները զարդարված են շքեղ խճանկարով։ Խորանի տակ պահվում են Սուրբ Գևորգի մասունքները։ Նախկինում պահվում էր նաև մեկ այլ մասունք՝ Սուրբ Գևորգի դրոշը, որը 1966 թվականի ապրիլի 16-ին Պողոս VI պապը նվիրեց Հռոմի քաղաքապետարանին։ Այժմ դրոշը գտնվում է Կապիտոլիական թանգարաններում։
Աբսիդի խորշում գտնվում է բազիլիկի միակ ֆրեսկոն։ Այն 1300 թվականին պատկերել է Պիետրո Կավալինին, որոշ ուսումնասիրողներ էլ վերագրում են դա Ջոտտոյին։ Մուգ կապույտ ֆոնի վրա պատկերված է Հիսուսը, նրանից աջ՝ Մարիամ Աստվածածինն ու Սուրբ Գևորգը։ Ձախ կողմում պատկերված են Սուրբ Պետրոսն ու Սեբաստիանը։
Մատենագրություն խմբագրել
- Federico di San Pietro, Memorie istoriche del sacro tempio, o sia Diaconia di San Giorgio in Velabro (Roma: Paolo Giunchi 1791).
- Antonio Muñoz, Il restauro della basilica di S. Giorgio al Velabro in Roma (Roma: Società editrice d'arte illustrata, 1926).
- A. Giannettini and C. Venanzi, S. Giorgio al Velabro (Roma: Marietti, 1967).
- Maria Grazia Gurco, "The Church of St. George in Velabrum in Rome: techniques of construction, materials and historical transformations," Proceedings of the First International Congress on Construction History (ed. Santiago Huerta) (Madrid 2003) Vol. 3, pp. 2009-2013.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սան Ջորջիո ին Վելաբրո» հոդվածին։ |