Պրոնատոր համախտանիշ

Պրոնատոր համախտանիշ
	Ցուցադրված է միջնակ նյարդը
Բժշկական մասնագիտություն	նյարդաբանություն
ՀՄԴ-9	354.0 և 354.1
ՀՄԴ-10	G56.0

Պրոնատոր համախտանիշը միջնակ նյարդի կոմպրեսիոն նեյրոպաթիա է արմնկի մակարդակում։ Այն հազվադեպ զուգակցված է դաստակի մակարդակում նյարդի կոմպրեսիայի (կարպալ թունելի համախտանիշ) կամ միջնակ նյարդի առաջային միջոսկրային ճյուղի իզոլացված վնասման (առաջային միջոսկրային համախտանիշ)։

Ախտանշաններ խմբագրել

Միջնակ նյարդի կոմպրեսիան արմնկի կամ նախաբազկի պրոքսիմալ հատվածի շրջանում կարող է առաջացնել ցավ և/կամ թմրածութուն միջնակ նյարդի դիստալ հատվածներում, և առաջային միջոսկրային ճյուղով ներվավորվող մկանների թուլություն՝ բթի երկար ծալիչ, մատների խորանիստ տարածիչ և քառակուսի վարհակիչ^[1]^[2]։

Պատճառները խմբագրել

Ամենահաճախ հանդիպող պատճառը նյարդի կոմպրեսիան է կլոր վարհակիչ մկանի երկու գլխիկների միջև։ Այլ պատճառներ են հանդիսանում մակերեսային ծալիչի ֆիբրոզ աղեղիով կամ երկհլխանի մկանի ջլոնի հաստացումով ճնշումից^[3]⁠^[4]^[5]^[6]:

Անատոմիա խմբագրել

Միջնակ նյարդը անցնում է արմնկափոսով և կլոր վարհակիչ մկանի երկու գլխիկների միջև դեպի նախաբազուկ։ Այնուհետև այն անցնում է մատների մակերեսային ծալիչ և մատների խորանիստ ծալիչ մկանների միջև դեպի կարպալ թունել^[6]։

Այն նյարդավորում է նախաբազկի և ձեռքի ծալիչ մկանների մեծ մասը։ Դրա զգացող կոմպոնենտը նյարդավորում է ափի մաշկը, բութը, ցուցամատը, միջնամատը և մատնեմատի կեսը, և դաստակի ոսկրերը։

Նախաբազկի պրոքսիմալ հատվածում նրանից սկիզբ է առնում առաջային միջոսկրային նյարդը, որը նյարդավորում է բթի ծալիչ, մատների խորանիստ ծալիչ, քառակուսի վարհակիչ մկանները և վերջանում է դաստակի ոսկրերի վրա, այսինքն կարպալ թունելում։ Միջնակ նյարդի պրոքսիմալ կոմպրեսիան հանգեցնում է այս երեք մկանների թուլության, և կարող է առաջացնել դաստակի ցավ, զգացող նյարդի սեղմումով դաստակի ոսկրերի գլխիկներին։

Ախտորոշում խմբագրել

Բնորոշ ֆիզիկական բնորոշիչ է հանդիսանում միջնակ նյարդի պրոքսիմալ հատվածի ցավոտությունը, որը խորանում է նախաբազկի պրոնացիայի ժամանակ^[1]^[7]։

Բթի երկար ծալիչ և մատների երկար ծալիչ մկանները թույլ են, ինչը հանգեցնում է մատների շարժումների խանգարման։ Այդպիսով դրսևորվում է առաջային միջոսկրային նյարդի ախտահարումը^[2]։

Զգայական խանգարոմներ կարող են լինել առաջին երեք մատների և ափի շրջանում, ցույց տալով միջնակ նյարդի պրոքսիմալ ախտահարումը ձեռքի ծալիչների արգելանից վեր^[8]։

Պրոնատոր համախտանիշի կլինիկական և էլեկտրոֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները տարբերվում են Կարպալ թունելի համախտանիշից և Առաջային միջոսկրային համախտանիշից^[3]։ Կոմպրեսիայի լոկալիզացիան մեծ նշանակություն ունի բուժման տակտիկան որոշելու հարցում^[2]^[8]։

Միջնակ նյարդի հաղորդականության արագությունը նախաբազկի պրոքսիմալ հատվածներում կարող է դանդաղ լինել, բայց դիստալ լատենտ և զգայական նյարդի գործողության պոտենցիալը դաստակի շրջանում նորմայի մեջ է լինում^[7]։

Չնայած ՄՌՇ կարող է վիզուալիզացնել կլոր վարհակիչ մկանի ատրոֆիա, ախտահարված մկանների դեներվացիայի հետևանքով, նրա դերը պրոնատոր համախտանիշի գնահատման հարցում միանշանակ չէ^[9]⁠:

Եթե ԷՆՄԳ և ՄՌՇ հետազոտությամբ հայտնաբերվում է կլոր վարհակիչ և դաստակի ճաճանչային ծալիչ մկանների խնդիր, սա նշանաում է, որ նյարդի ախտահարուը գտնվում է կա՛մ արմունկի մակարդակին, կա՛մ դրանից վեր, քանի որ այս մկանների նյարդավորումը արմնկային շրջանից վեր է առանձնանում։

Բուժում խմբագրել

Կորտիկոստերոիդների ներարկումները կլոր վարհակիչ մկանի մեջ կարող են բերել ախտանշանների թեթևացման^[7]։

Մերսումային թերապիան նույնպես կարող է թեթեևացնել այս հիվանդությամբ տառապող որոշ անհատների ախտանշանները^[10]։

Վիրաբուժական դեկոմպրեսիան կարող է օգուտ տալ որոշ դեպքերում^[1]^[3]^[4]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Hartz, C R, R L Linscheid, R R Gramse, and J R Daube. "The pronator teres syndrome: compressive neuropathy of the median nerve." The Journal of Bone and Joint Surgery. American Volume 63, no. 6 (July 1981): 885-90. PubMed.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Wertsch, J J, and J Melvin. "Median nerve anatomy and entrapment syndromes: a review." Archives of Physical Medicine and Rehabilitation 63, no. 12 (December 1982): 623-7. PubMed.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Johnson, R K, M Spinner, and M M Shrewsbury. "Median nerve entrapment syndrome in the proximal forearm." The Journal of Hand Surgery 4, no. 1 (January 1979): 48-51. PubMed.
↑ ^4,0 ^4,1 Farrell, H F. "Pain and the pronator teres syndrome." Bulletin of the Hospital for Joint Diseases 37, no. 1 (April 1976): 59-62. PubMed.
↑ Martinelli, P, A S Gabellini, M Poppi, R Gallassi, and E Pozzati. "Pronator syndrome due to thickened bicipital aponeurosis." Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry 45, no. 2 (February 1982): 181-2. PMC 1083053.
↑ ^6,0 ^6,1 Fuss, FK, and GH Wurzl. "Median nerve entrapment. pronator teres syndrome." Surgical and Radiologic Anatomy 12, no. 4 (December 1, 1990): 267-271. doi:10.1007/BF01623702.
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Morris, H H, and B H Peters. "Pronator syndrome: clinical and electrophysiological features in seven cases." Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry 39, no. 5 (May 1976): 461-4. PMC 492308.
↑ ^8,0 ^8,1 Bridgeman, C, S Naidu, and M J Kothari. "Clinical and electrophysiological presentation of pronator syndrome." Electromyography and Clinical Neurophysiology 47, no. 2: 89-92. PubMed.
↑ Ferdinand, Brett D, Zehava Sadka Rosenberg, Mark E Schweitzer, Steven A Stuchin, Laith M Jazrawi, Salvatore R Lenzo, et al. "MR imaging features of radial tunnel syndrome: initial experience." Radiology 240, no. 1 (July 2006): 161-8. PubMed.
↑ Lowe, W. "Pronator Teres Syndrome." Massage Today, no. 5 (May, 2007).

Արտաքին հղումներ խմբագրել

[Hartz,_C_R_1981-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Hartz, C R, R L Linscheid, R R Gramse, and J R Daube. "The pronator teres syndrome: compressive neuropathy of the median nerve." The Journal of Bone and Joint Surgery. American Volume 63, no. 6 (July 1981): 885-90. PubMed.

[Wertsch,_J_J_1982-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Wertsch, J J, and J Melvin. "Median nerve anatomy and entrapment syndromes: a review." Archives of Physical Medicine and Rehabilitation 63, no. 12 (December 1982): 623-7. PubMed.

[Johnson,_R_K_1979-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Johnson, R K, M Spinner, and M M Shrewsbury. "Median nerve entrapment syndrome in the proximal forearm." The Journal of Hand Surgery 4, no. 1 (January 1979): 48-51. PubMed.

[Farrell,_H_F_1976-4] 4,0 ^4,1 Farrell, H F. "Pain and the pronator teres syndrome." Bulletin of the Hospital for Joint Diseases 37, no. 1 (April 1976): 59-62. PubMed.

[5] Martinelli, P, A S Gabellini, M Poppi, R Gallassi, and E Pozzati. "Pronator syndrome due to thickened bicipital aponeurosis." Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry 45, no. 2 (February 1982): 181-2. PMC 1083053.

[Fuss,_FK_1990-6] 6,0 ^6,1 Fuss, FK, and GH Wurzl. "Median nerve entrapment. pronator teres syndrome." Surgical and Radiologic Anatomy 12, no. 4 (December 1, 1990): 267-271. doi:10.1007/BF01623702.

[Morris,_H_H_1976-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Morris, H H, and B H Peters. "Pronator syndrome: clinical and electrophysiological features in seven cases." Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry 39, no. 5 (May 1976): 461-4. PMC 492308.

[ReferenceA-8] 8,0 ^8,1 Bridgeman, C, S Naidu, and M J Kothari. "Clinical and electrophysiological presentation of pronator syndrome." Electromyography and Clinical Neurophysiology 47, no. 2: 89-92. PubMed.

[9] Ferdinand, Brett D, Zehava Sadka Rosenberg, Mark E Schweitzer, Steven A Stuchin, Laith M Jazrawi, Salvatore R Lenzo, et al. "MR imaging features of radial tunnel syndrome: initial experience." Radiology 240, no. 1 (July 2006): 161-8. PubMed.

[10] Lowe, W. "Pronator Teres Syndrome." Massage Today, no. 5 (May, 2007).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]