Չինական աերոստատի միջադեպ
Չինական աերոստատի միջադեպ, իրադարձություն, որը սկսվել է 2023 թվականի հունվարի 28-ին, երբ չինական ստրատոսֆերային աերոստատը Խաղաղ օվկիանոսից մտավ Ալյասկա՝ ԱՄՆ-ի օդային տարածք։
 | |
|---|---|
 | |
| Թվական | հունվարի 28 – փետրվարի 4, 2023 |
| Վայր |  ԱՄՆ |
| Արդյունք | Աերոստատը այլևս չի գործում Չինաստանը դատապարտեց ԱՄՆ-ի գործողությունները |
| Հակառակորդներ | |
| ԱՄՆ |  Չինաստան |
| Հրամանատարներ | |
| Ջո Բայդեն | Սի Ցզինպին |
| Կողմերի ուժեր | |
| 4 F-22 Raptor | 1 աերոստատ |
| Ռազմական կորուստներ | |
| 0 | 1 աերոստատ |
| Ընդհանուր կորուստներ | |
ՉԺՀ-ի պաշտոնական հայտարարության համաձայն, քաղաքացիական օդապարիկը պատահաբար հայտնվել է ԱՄՆ օդային տարածքում՝ շեղվելով պլանավորված ուղուց։ 2023 թվականի փետրվարի 1-ին ԱՄՆ-ի լրագրողները հանրության ուշադրությունը դարձրեցին Մոնտանա նահանգի վրայով աերոստատի թռիչքի վրա[1] և ԱՄՆ պաշտպանության նախարարությունը հայտարարեց, որ համարում է օդապարիկը օտերկրյա հետախուզական սարք։ 2023 թվականի փետրվարի 4-ին ԱՄՆ-ն Ատլանտյան օվկիանոսի օդային տարածքում F-22 Raptor կործանիչը օդապարիկը խոցեց և ապա բեկորները ջրի տակից հանեցին ուսումնասիրության համար։
Իրադարձությունների զարգացում խմբագրել
Չինական օդապարիկը մտել է ԱՄՆ օդային տարածք 2023 թվականի հունվարի 28-ին Ալեուտյան կղզիներում, այնուհետև այն անցել է Կանադայի օդային տարածքով և հունվարի 31-ին կրկին հատել է ԱՄՆ սահմանը Այդահո նահանգի վրայով անցնելիս, որից հետո ինֆորմացիան հասցրել են ԱՄՆ նախագահին՝ Ջո Բայդենին։
Փետրվարի 2-ին նույն օդապարիկը լուսանկարվել է ստրատոսֆերայում, Բիլինգսում՝ Մոնտանա։ Օբյեկտը երեք ավտոբուսի չափ էր։ ԱՄՆ Պաշտպանության նախարարության պաշտոնյաները քննարկեցին աերոստատի խոցման հարցը, բայց որոշեցին այն չեղարկել՝ հակաօդային պաշտպանության թիրախների և մարտագլխիկների նկատմամբ ռադարային գաղտնիության պատճառով, և այն ռիսկի, որ հրթիռները և օդապարիկների մասերը կարող են վնասել քաղաքացիական ինֆրաստրուկտուրան[2]։
Կան ապացույցներ և տեսանյութեր, որոնք վկայում են ԱՄՆ-ի կողմից ցամաքային կամ հակաօդային պաշտպանության համակարգերից օդապարիկի վրա հարձակվելու անհաջող փորձի մասին Մոնտանա նահանգում[3][4]։ Տեղի իշխանությունները բացատրություններ չեն գտնում այս ցուցմունքներին պատասխանելու համար, իսկ ՊՆ-ի ներկայացուցիչները ոչ մի մեկնաբանություն չեն տալիս։
Փետրվարի 3-ին օդապարիկը ընթացավ դեպի Կանզաս և Միսսուրի նահանգներ[5]։ Օդապարիկին հետևել են ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերի ինքնաթիռները, U-2 ինքնաթիռները ներառյալ։
Չնայած Չինաստանի արտաքին գործերի նախարարության կողմից նախօրեին ստացված հայտարարությանը, որ աերոստատը քաղաքացիական և գիտական օբյեկտ է, և Չինաստանը ներողություն հայտնեց «օդապարիկի ոչ միտումնավոր ԱՄՆ-ի օդային տարածք մուտք գործելու» համար[6], 2023 թվականի փետրվարի 4-ին ԱՄՆ զինվորականները խոցեցին օդապարիկը Ատլանտյան օվկիանոսի օդային տարածքում, Հարավային Կարոլինայի ափից մոտ 12 մղոն հեռավորության վրա՝ F-22-ով։ Օգտագործվել է AIM-9X օդ-օդ հրթիռային զենք։ Օվկիանոսն ընկած օդապարիկի մասերի որոնումն իրականացվում են ԱՄՆ ռազմածովային նավատորմի 2-րդ նավերը։ Չինական զոնդի բեկորները ուսումնասիրվելու են ՀԴԲ-ի կողմից։
Փետրվարի 6 ապարատի բեկորներից մի քանիսը, որոնք կշռում են 910 կգ, տեղափոխվել են ՀԴԲ «Կվանտիկո» լաբորատորիա։
Հետևանքներ խմբագրել
ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը միջադեպի պատճառով հետաձգել է ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի հնարավոր դիվանագիտական այցը Չինաստան։
Չինաստանի արտաքին գործերի նախարարության մեկնաբանությունը. « Չինաստանը խիստ դժգոհություն և բողոք է հայտնում քաղաքացիական անօդաչու օդապարիկի վրա Միացյալ Նահանգների կողմից հարձակվելու կապակցությամբ: <…> Չինաստանը հստակորեն խնդրել է ԱՄՆ-ին լուծել խնդիրը հանգիստ, պրոֆեսիոնալ և զսպված։»
Չինաստանը մերժել է Պենտագոնի խնդրանքը՝ ԱՄՆ պաշտպանության նախարար Լլոյդ Օսթինի և Չինաստանի ազգային պաշտպանության նախարար Վեյ Ֆենհեի միջև փակ զրույցի կազմակերպմանը, երբ շաբաթ օրը ամերիկյան կործանիչները խոցել են չինական օդապարիկը[7]։
Օդապարիկի հայտնաբերումը աշխարհի այլ կետերում խմբագրել
Փետրվարի 3-ին նմանատիպ օդապարիկ են նկատել Լատինական Ամերիկայի երկնքում։
Կոստա Ռիկայի կառավարությունը հաստատել է, որ փետրվարի 2-ին անհայտ օբյեկտ է մտել իրենց տարածք։ Կոլումբիայի ռազմաօդային ուժերը դիտել են օդապարիկը փետրվարի 3-ի առավոտյան մոտ 17 000 մ բարձրության վրա։ Նմանատիպ հաղորդագրություններ են հնչել Վենեսուելայի դիտորդների կողմից։
Փետրվարի 6-ին ՉԺՀ արտաքին գործերի նախարարությունը խոստովանեց, որ օդապարիկը նույնպես չինական ծագում ունի և կորել է «փորձնական թռիչքների» ժամանակ։
Նմանատիպ չինական օդապարիկներ են նկատվել Ճապոնիայի, Հնդկաստանի և Ֆիլիպինների մոտակայքում։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Billings Gazette. «Gazette's spy balloon photos play role in White House's response to China». Billings Gazette (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 8-ին.
- ↑
{{cite news}}: Empty citation (օգնություն) - ↑ Stephen M. Lepore (2023 թ․ փետրվարի 4). «Pentagon and city deny there was 'explosion in the sky' above Billings». Mail Online. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 8-ին.
- ↑ «BREAKING: 'EXPLOSION IN THE SKY' Near Chinese Spy Balloon Says Montana Witness» (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 8-ին.
- ↑ Mansoor, Sanya (2023 թ․ փետրվարի 3). «The Alleged Chinese Spy Balloon Is Now Over Missouri. Here's What We Know About Its Path». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 4-ին. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 6-ին.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն) - ↑ ВВС США сбили китайский аэростат у берегов Южной Каролины // Интерфакс, 4 февраля 2023
- ↑ «Китай отклонил заявку США на разговор о сбитом аэростате». Lenta.RU (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 8-ին.