Մաքս Նորդաու
Մաքս Նորդաու (իրական անունը՝ Սիմխա Մեեր (Սիմոն Մաքսիմիլիան) Զյուդֆելդ (Simon Maximilian Südfeld), հուլիսի 29, 1849[1][2][3][…], Պեշտ, Թագավորական Հունգարիա, Ավստրիական կայսրություն - հունվարի 23, 1923[1], Փարիզ, Ֆրանսիայի երրորդ հանրապետություն[4]), բժիշկ, գրող, քաղաքական գործիչ և Համաշխարհային սիոնիստական կազմակերպության համահիմնադիր։
| Մաքս Նորդաու | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հուլիսի 29, 1849[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Պեշտ, Թագավորական Հունգարիա, Ավստրիական կայսրություն |
| Մահացել է | հունվարի 23, 1923[1] (73 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Փարիզ, Ֆրանսիայի երրորդ հանրապետություն[4] |
| Գերեզման | Տրումպելդոր և Մոնպարնաս գերեզմանատուն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Հունգարիա |
| Կրթություն | Բուդապեշտի համալսարան (1876) |
| Երկեր | Degeneration? |
| Մասնագիտություն | սոցիոլոգ, բժիշկ, լրագրող, գրող և քաղաքական ակտիվիստ |
| Ծնողներ | հայր՝ Gabriel ben Asser Südfeld? |
| Անդամություն | Կոստանդնուպոլսի հելլենիստական բանասիրության միություն |
| Երեխաներ | Maxa Nordau? |
Ստորագրություն | |
 Max Nordau Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Սիմոն Մաքսիմիլիան Սյուդֆելդը ծնվել է 1849 թվականին Պեշտում (Հունգարիա)։ Նրա հայրը՝ Գաբրիել բեն Ասեր Սյուդֆելդը ռաբբի էր։ Ավանդական հրեական դաստիարակությունից հետո նա կյանքի 18-րդ տարում դարձել է բնագիր և էվոլյուցիոնիստ։ 1874 թվականին նա իր ազգանունը փոխել է Նորդաու (Nordau)։ 1875 թվականին Նորդաուն ուսումը վերջացրեց, դառնալով բժիշկ։ 1880 թվականին տեղափոխվում է Փարիզ։ Զուգահեռ Նորդաուն զբաղվում է լրագրողությամբ, արդյունքում դառնալով եվրոպական առաջատար թերթերի թղթակից[5]։
Նորդաույին համաշխարհային ճանաչում բերեցին նրա աշխատությունները հասարակության զարգացման հաջորդ 100 տարիների ընթացքում քաղաքական և տնտեսական կանխատեսումների վերաբերյալ։ Թերևս, առավել հայտնի նրա ստեղծագործություններից է «Այլասերումը», որտեղ նա ներկայացրել է Եվրոպայի մայրամուտի մեկնաբանության յուրօրինակ փորձը։ Նա բարոյական դիրքերից ելնելով քննադատել է դեգեներատիվ արվեստը, գեներացված ուրբանիստական ժամանակակից քաղաքակրթությամբ։ Կիսել է Չեզարե Լոմբրոզոյի գաղափարները։ Մահացել է 1923 թվականին Փարիզում, մասունքները 1926 թվականին տեղափոխվել են Թել Ավիվ։
Մասնակցություն հրեական շարժմանը խմբագրել
Նորդաուն ամբողջությամբ ձուլված եվրոպական հրեա էր։ Նա ամուսնացել է բողոքականի հետ, և չնայած հունգարական արմատներին, իրեն զգում էր գերմանական մշակույթի մի մասը։ Ինքնակենսագրության մեջ նա գրել է. «Երբ լրացավ իմ տասնհինգը, ես թողեցի հրեական ապրելակերպը և Թորայի ուսուցումը։ Հուդաիզմը մնացել էր միայն հիշողություններում, և այդ ժամանակից ի վեր ես համարում էի ինձ գերմանացի և միայն գերմանացի»։
Աշխատանքներ խմբագրել
- De la castration de la femme, 1882.
- Der Krieg der Millionen, 1882.
- Die conventionellen Lügen der Kulturmenschheit, 1883.
- Paradoxe, 1885.
- Französische Staatsmänner
- Die Krankheit des Jahrhunderts, 1888.
- Entartung, 1892.
- Granden der spanischen Kunst
- Seelenanalysen, 1892.
- Gefühlskomödie
- Das Recht zu lieben, 1894.
- Entartung und Genie, 1894
- Drohnenschlacht, 1898.
- Doctor Kohn, 1899.
- Morganatisch, 1904.
- Der Sinn der Geschichte, 1909.
- Biologie der Ethik, 1921.
- Rahab, 1922.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118588583 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ http://www.jafi.org.il/education/100/RUSSIAN/people/Action/Nordau.html Արխիվացված 2008-07-05 Wayback Machine Nordau, Max (born Simon Maximilian Suedfeld; 1849—1923)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մաքս Նորդաու» հոդվածին։ |