Մասնակից:ManasyanArmine/Ավազարկղ

Մերիլին Մոնրո (կամ Նորմա Ջին Մորտենսոն, 1926 թվականի հունիսի 1-ից 1962 թվականի օգոստոսի 5), ամերիկյան դերասանուհի, մոդել և երգչուհի: Հայտնի լինելով որպես կատակերգական ժանրի «գրավիչ շիկահեր»`նա դարձավ 1950-ականների ամենահայտնի սեքս-խորհրդանիշներից մեկը, ով ուներ սեքսուալության վերաբերյալ յուրօրինակ մոտեցում: Չնայած նրան, որ նա ամենաբարձր վարձատրվող դերասանուհին էր,այդուհանդերձ 1962 թվականին` նրա անսպասելի մահվան ժամանակ, նրա ֆիլմերի արժեքը հասավ 200 միլիոն դոլարի^[1]: Նրա մահվանից ավելի քան կես դար անց նա շարունակում էր համարվել ամենահանրաճանաչ մշակութային կերպարը:

Մոնրոն ծնվել և մեծացել էր Լոս Անջելեսում և իր մանկության մեծ մասը անցկացրել խնամքի տներում և մանկատանը: Նա ամուսնացավ, երբ դեռևս տասնվեց տարեկան էր: 1944 թվականին` Ռադիոինքնաթիռների ռազմամթերքի գործարանում աշխատելու ժամանակահատվածում, նա ստեղծեց առաջին շարժանկարը և սկսեց մոդելային հաջողակ իր կարիերան: Աշխատանքը հանգեցրեց Twentieth Century-Fox և (1946–1947) և Columbia Pictures (1948) ֆիլմըներությունների հետ կնքված կարճատև պայմանագրերին` ֆիլմերում նկարահանվելու համար: Բազմաթիվ ֆիլմերում գխավոր դերերից հետո` 1951 թվականին նա կնքում է նոր պայմանագիր Fox-ի հետ: Հաջորդ երկու տարվա ընթացքում նա հանրաճանաչ դերասանուհի էր և խաղում էր մի շարք դերեր կատակերգակ ժանրի այնպիսի ֆիլմերում, ինչպիսին էին «Զգա ինչպես երիտասարդ» և «Անիմաստ աշխատանք», նաև որոշ դրամաներում` «Գիշերվա սադրանքը» և «Չի խանգարի թակելը»: Մոնրոն հայտնվեց քննադատության կենտրոնում, երբ հայտնաբերվեց, որ նա մինչ հայտնի լինելը հրապարակել է մերկ լուսանկարներ: Պատմությունը հանգեցրեց նրան, որ նա ոչ թե ունեցավ կարիերայի անկում, այլ մեծացավ հետաքրքրությունը նրա ֆիլմերի նկատմամբ: 1953 թվականին Մոնրոն ամենապահանջարկ վայելող հոլիվուդյան աստղն էր: Նա ստացավ գլխավոր դերը Նիագարա ֆիլմում, որտեղ ընդգծված էր նրա սեքսուալ հմայքը, խաղաց գլխավոր դերեր կատակերգություններում` «Ջենթլմենները նախընտրում են շիկահերներին» և «Ինչպես ամուսնանալ միլիոնատիրոջ հետ», որտեղ ընդգծված էր նրա` «հիմար շիկահերի» կերպարը: Չնայած նա խաղում էր տարբեր դերեր և իր կարիերայի ողջ ընթացքում գլխավոր հասարակական կերպարն էր` նա հիասթափվեց ֆիլմընկերության կողմից չվճարվելու պատճառով: 1954 թվականի սկզբում նա կասեցրեց ֆիլմում նկարահանվելու պայմանագիրը և դարձավ ամենահզոր ընկերություններից մեկի` The Seven Year Itch (1955) ամենահայտնի աստղը, որը մեծ հաջողություն բերեց նրա կարիերային: Երբ ընկերությունը թերևս դժկամություն էր հայտնում նրա հետ պայմանագիր կնքելու համար` 1954 թվականի վերջում Մոնրոն հիմնադրեց ֆիլմարտադրող ընկերություն` «Մերիլին Մոնրո փրոդաքշըն (MMP)» անվանմամբ:

1955 թվականին նա նվիրվեց իր ընկերության կազմավորման աշխատանքներին և Դերասանական ընկերությունում սկսեց ուսուցանել դերասանական մեթոդ: 1955 թվականի վերջում Fox-ը առաջարկեց նրան նոր պայմանագրի կնքում, որը ավելի բարձր աշխատավարձ էր խոտանում: Նրա հետագա դերերը` «Ավտոբուսի կանգառում (1956)» և MMP ընկերության կողմից նկարահանած «Արքայազնը և շոուի աղջիկը (1957)» ֆիլմերում ենթարկվեցին մեծ քննադատությունների: Մոնրոն արժանացավ «Ոսկե գլոբուս»-ի «Ամենալավ դերասանուհին» անվանակարգում` «Ջազում միայն աղջիկներն են կամ Ոմանք սիրում են ավելի տաք (1959)» ֆիլմի համար, որը ունեցավ քննադատություններով լի, բայց եկամտաբեր հաջողություն: Նրա վերջին խաղացած դերը «Անհաջողակները » ֆիլմում էր: Մոնրոյի անձնական կյանքը ուշադրության կենրոնում էր: Նա պայքարում էր թմրանյութերի կախվածության, դեպրեսիայի և վախերի դեմ: Հանրությանը հայտնի նրա երկու ամուսնությունները` բեյսբոլի աստղ Ջո ԴիՄագոյի և դրամատուրգ Արթուր Միլլերի հետ, ավարտվեցին ամուսնալուծությամբ: Նա մահացավ 1962 թվականի օգոստոսի 5-ին` 36 տարեկան հասակում` Լոս Անջելեսի իր տանը, թմրանյութերի չարաշահման պատճառով: Չնայած Մոնրոյի մահվան պատճառը համարվում էր ինքնասպանությունը` առաջ քաշվեցին մի շարք վարկածներ:

Կյանքը և կարիերան

Մանկություն և առաջին ամուսնություն (1926–1944)

Մոնրոն` Նորմա Ջին Մորտենսոնը, ծնվել է 1926 թվականի հունիսի 1-ին Լոս Անջելեսի շրջանային հիվանդանոցում: Նա Գլեդիս Պերլ Բեյկերի երրորդ երեխան էր: Գլեդիսը, ով աղջիկն էր Միջին Արևմուտքից Կալիֆորնիա տեղափոխված երկու խեղճ փախստականի, դեռահաս էր և աշխատում էր որպես ֆիլմի բացասական կերպար Միավորված ֆիլմ արտադրությունում: Տասնհինգ տարեկանում Գլեդիսը ամուսնացավ իրենից ինը տարով մեծ Ջոն Նևտոն Բեյքերի հետ և ունեցավ երկու երեխա նրանից` Ռոբերտը (1917–1933) և Բերնեսը (ծննդյան թիվը` 1919թ.). Նա ամուսնալուծվեց 1921 թվականին: Բեյքերը վերցրեց երեխաներին իր հետ և տարավ իր հայրենի Կենտուկի: Մոնրոն մինչը տասներկու տարեկանը չգիտեր, որ ուներ քույր, և հանդիպեց նրան առաջին անգամ արդեն չափահաս տարիքում: 1924 թվականին Գլեդիսը ամուսնացավ երկրորդ անգամ Մարտին Էդվարդ Մորտենսոնի հետ, բայց նրանք բաժանվեցին 1928 թվականին, երբ Մոնրոն չէր ծնվել: Մոնրոյի հոր ինքնությունը անհայտ է, և առավել հաճախ, որպես իր ազգանուն օգտագործվում է Բեյքերը: Մոնրոյի վաղ մանկությունը ուրախ էր: Գլեդիսը պատրաստ չէր երեխա ունենալուն, այդ պատճառով էլ նա Մոնրոյին` ծնվելուց անմիջապես հետո, տվեց խնամակալության զույգի` Ալբերտին և Իդա Բոլենդրսներին, ովքեր ապրում էին Հորթորն գյուղաքաղաքում: Նրանք մեծացրին իրենց խնամատար երեխաներին ավետարանչական եկեղեցու կանոններով: Սկզբում Գլեդիսը ապրում էր Բոլենդրսների հետ և տեղափոխվեց աշխատելու Լոս Անջելես մինչ 1927 թվական, որիցհետո աշխատանքը ստիպեց նրան վերադառնալ քաղաք: Դրանից հետո նա սկսեց այցելել իր դստերը միայն հանգստյան օրերին` հաճախ նրան տանելով կինոթատրոն և Լոս Անջելեսի տեսարժան վայրեր: Չնայած Բոլենդրսները ցանկանում էին որդեգրել Մոնրոյին, այդուհանդերձ 1933 թվականի ամռանը Գլեդիսը ուներ կայուն աշխատանք և Մոնրոյի հետ տեղափովեց Հոլիվուդում իր գնած տուն: Նրանք ապրում էին այնտեղ դերասաններ Ջորջի,Մաուդ Աթկինսոնի և նրանց դստեր Նելլիեի հետ: Մի քանի ամիս անց`1934 թվականի հունվարին, Գլեդիսի մոտ հայտնաբերվեց հոգեկան խագարումներ և աշխտորոշվեց պարանոիդ շիզոֆրենիա: Մի քանի ամիս հանգստյան տանը անցկացնելուց հետո նա տեղափոխվեց Մետրոպոլիտանի պետական հիվանդանոց: Նա իր կյանքի մնացած մասը անցկացրեց հիվանդանոցներում և հազվադեպ էր կապ հաստատում Մոնրոյի հետ: Մոնրոն անցավ պետության խնամակության տակ: Նրա մոր ընկերը` Գրեյս ՄքԿի Գոդարդը, իր վրա վերցրեց Մոնրոյի և նրա մոր խնամքի պատասխանատվությունը: Հաջորդ երկու տարիներին նա ապրեց մի քանի խնամատար ընտանիքներում` հաճախ տեղափոխվելով դպրոցից դպրոց: Առաջին վեց տարվա ընթացքում նա ապրեց Ատկինսոնների հետ: 1935 թվականի ամռանը նա կարճ ժամանակ ապրեց Գրեյսի և նրա ամուսնու` Էրվին Դոք Գոդարդի ու երկու այլ ընտանիքների հետ` մինչը 1935 թվականի սեպտեմբերը, երբ Գրեյսը տեղափոխեց նրան Հոլիվոդի Լոս Անջելեսի մանկատուն:

Մինչ Մոնրոն դրսևորում էր իրեն որպես «մոդել» մանկատանը և խրախուսվում իր հասակակիցների կողմից, այդուհանդերձ ,նրա խոսքով` «ոչ ոք չէր ընդունում իրեն»: Խրախուսվելով մանկատան անձնակազմի կողմից, ովքեր կարծում էին, որ Մոնրոն իրեն երջանիկ կզգա ըտանիքում, 1936 թվականին Գրեյսը դարձավ նրա օրինական խնամակալը` չնայած, որ չէր կարող նրան վերցնել մանկատնից մինչ 1937 թվականի ամառը: Մոնրոն երկրորդ անգամ մի քանի ամսով մնաց Գադարդսների հետ: Լոս Անջելոսում և Քոփթոնում նրանց, Գրեյսի բարեկամների և ըներների հետ մնալուց հետո`1938 թվականի սեպտեմբերին, Մոնրոն գտավ առավել հարատև ընտանիք, երբ սկսեց ապրել Սավթելի շրջանում Գրեյսի մորաքրոջ` իրավաբան Անա Աթչինսոնի հետ : Նա հաճախում էր Էմերսոն կրտսերի ավագ դպրոց և իրավաբանի միջոցով` շաբաթվա ընթացքում` նաև քրիստոնեության գիտական ծառայությունների : Մոնրոն միջակ ուսանող էր, բայց շատ լավ էր գրում, այդ պատճառով էլ դպրոցի ամսագրի թղթակիցն էր : Տարեց իրավաբանի առողջական խնդիրների պատճառով Մոնրոն 1940 թվականի վերջում վերադարձավ ապրելու Վան Նայսում բնակվող Գոդարդսների ընտանիք: Էմերսոնի դպրոցը ավարտելուց հետո նա սկսեց հաճախել Վան Նայսի ավագ դպրոց: 1942 թվականի սկզբում, ընկերությունը, որտեղ աշխատում էր Դոք Գոդարդսը, տեղափոխվեց Արևմտյան Վերջինիա: Պետք է տեղափոխվեին նաև նրանք: Կալիֆորնիայի օրենքները թույլ չէին տալիս, որ Մոնրոյին Գոդարդսը տեղափոխի երկրից դուրս, և նա ստիպված եղավ առնչվել մանկատուն տեղափոխվելու հնարավորության հետ: Որպես լուծում այս հարցին` 1942 թվականի հունիսի 19-ին` իր տասնվեց տարեկանը լրանալուց անմիջապես հետո, նա ամուսացավ իրենց հարևանի որդու` քսանմեկամյա բանվոր Ջեյմս «Ջիմ» Դոհերթի հետ: Հետագայում Մոնրոն դուրս եկավ ավագ դպրոցից և դարձավ տնային տնտեսուհի: Նա ավել ուշ հայտարարեց. «ամուսնությունը չի տխրեցում ինձ, բայց միևնույն ժամանակ չի էլ երջանկացնում: Ես ու ամուսինս հազվագյուտ ենք խոսում միմյանց հետ: Սա բարկացնում է ինձ, քանի որ մենք ոչինչ չունենք միմյանց ասելու: Ես մահանում եմ ձանձրույթից»: 1943 թվականին Դոհերթին ընդգրկվեց Merchant Marine-ի կազմում, որը տեղակայված էր Կատալինա կղզում: Նրանք ապրեցին այստեղ միասին մինչև 1944 թվականի ապրիլը, հետո նրան ուղարկեցին Խաղաղօվկյանոսյան ճամփորդության, որտեղ նա պետք է անցկացներ երկու տարուց ավելի: Դոհերթի գործուղումից հետո Մոնրոն տեղափոխվեց իր ծնողների մոտ և սկսեց աշխատել Վան Նայսի Ռադիոինքնաթիռների ռազմամթերքի գործարանում երկու նպատակով` պատերազմական ժամաակաշրջանում օգնություն ցուցաբերելու և եկամուտ ստանալու:

«Կարծում եմ` ես սկսեցի երազել դերասանուհի լինել, երբ հինգ տարեկան էի: Ես սիրում էի դերեր խաղալ: Ես չէի սիրում աշխարհը, որը իմ շուրջ էր կառուցվել, որովհետև այն մի տեսակ մռայլ էր, բայց ես սիրում էի տանը դեր խաղալը: Դա նման էր քո կողմից սահմաններ կառուցելուն: Երբ լսեցի, որ դերասանությունը հենց սա է, ես ասացի, որ ուզում եմ լինել:Իմ խնամակալ ընտանիքներից մի քանիսը ցանկանում էին ինձ տեսնել ֆիլմերում` ինձ տնից դուրս հանելու համար, որտեղ ես կմնայի ամբողջ օր ու գիշեր: Առջևում մի մեծ էկրան էր, փոքրիկ, բոլորովին միայնակ երեխա,և ես սիրում էի այդ ամենը»:

—Մոնրոյի հարցազրույցը Life ամսագրին 1962 թվական

.

First husband James Dougherty and Monroe, Կաղապար:Circa

Մոդելային աշխատանքներ և առաջին դերերը ֆիլմում (1944–1949)

1944 թվականի վերջում, Մոնրոն հանդիպեց լուսանկարիչ Դեվիդ Քոնովերին, ով գործուղվել էր գործարան ԱՄՆ-ի օդային ուժերի կողմից լուսանկարելու առաջին ռազմական նկարները կին աշխատողների հետ : Նրա լուսանկարներից և ոչ մեկը չօգտագործվեց: 1945 թվականի հունվարին նա աշխատում էր գործարանում և սկսեց մոդելային աշխատանքները Քոնովերի և նրա ընկերների համար: Նա տեղափոխվեց իր մտերիմների տուն` չհնազանդվելով նրանց և իր ամուսնուն, և 1945 թվականի օգոստոսին կնքեց պայմանագիր «Blue Book» մոդելային կազմակերպության հետ: Որպես մոդել` նա երբեմն օգտագործում էր Ջին Նորման անունը: Նա իր գանգուր սև մազերը դարձրեց շիկահեր: Նրա կերպարը մոդելային նորաձևության մեջ համարվում էր ավելի գրավիչ, որով նա մեծապես ներկայանում էր գովազդներում և տղամարդկանց ամսագրերում: Կազմակերպության սեփականատեր Էմելինե Սն ասաց, որ Մոնրոն 1946 թվականի սկզբի իր ամենահավակնոտ և աշխատասեր մոդելներից մեկն էր: Մոնրոն հայտնվեց երեսուներեք ամսագրերի շապիկներին, ինչպիսիք էին Pageant, U.S. Camera, Laff, և Peek.: Տպավորված նրա հաջողություններով` 1946 թվականի հունիսին Սնիվելին առաջարկեց Մոնրոյին պայմանագիր կնքել դերասանական ընկերության հետ: «Paramount Pictures» պրոդյուսերի հետ անհաջող հարցազրույցից հետո նրան տրվեց փորձնական հնարավորություն 20th Century-Fox ընկերության գործադիր տնօրեն Բեն Լյոնի կողմից: Գլխավոր գործադիր տնօրեն Դարիլ Ֆ. Զանուքիին չգոհացրեց այս ամենը , բայց նրան համոզեցին կնքել վեց ամսվա պայմանագիր` չթողնելով Մոնրոյին կնքել պայմանագիր մրցակից ընկերության` RKO Pictures-ի հետ  : Մոնրոյի պայմանագրի սկիզբը 1946 թվականի օգոստոսն էր և նա Լյոնի հետ միասին ընտրեց «Մերիլին Մոնրո» բեմական անունը: Առաջին անունը` «Մերիլին», ընտրել էր Լյոնը, ի պատիվ Բրոդվեյի աստղ Մերիլին Միլերի, իսկ վերջինը` «Մոնրո» ընտրեց հենց ինքը`Մոնրոն, ի պատիվ իր մոր սկզբնանվան: 1946 թվականի սեպտեմբերին` նա բաժանվեց Դոհերթիից, ով դեմ էր նրա կարիերային: Իր պայմանագրի կքման սկզբնական ժամանակաշրջանում Մերիլինը չէր խաղում ոչ մի դեր ֆիլմերում, փոխարենը նվիրել էր իր օրերը դերասանական, երգի և պարի դասերին: Նա ցանկանում էր ավելի շատ սովորել ֆիլմարտադրության մասին, և որպես իր կերպարի առաջմղում ` առավել շատ ժամանակ էր անցկացնում ստուդիայում` ուրիշների աշխատանքին հետևելու համար:

Նրա պայմանագիրը վերականգնվեց 1947 թվականի փետրվարին և նա շուտով ստացավ առաջին դերերը երկու ֆիմերում. ինը տողանոց երկխոսություն մատուցողուհու դերում` «Վտանգավոր տարիներ»(1947) դրամայում և մեկ կադրով հայտնվելը Scudda Hoo! Scudda Hay! (1948) կատակերգությունում : Ստուդիան նաև ընդգրկեց նրան Փորձնական դերասանական թատրոնում` ուսուցանելու խմբային թատրոնի տեխնիկաներ: Ավելի ուշ նա հայտարարեց. «դա իմ առաջին փորձն էր` իրական դեր, որը հանդիպում է իրական դրամայում, և ես խաբված եմ» : Մոնրոյի պայմանագիրը չվերականգվեց 1947 թվականի օգոստոսին, և նա վերադարձավ մոդելային աշխատանքներին`միառժամանակ ստուդիայում կատարելով նաև լրացուցիչ աշխատանքներ : Որպես դերասանուհի`Մոնրոն շարունակեց սովորել դերասանների փորձարարական թատրոնում և հոկտեմբերին հայտնվեց Բլիս-Հայդեն Թատրոնում` «Գլամուրները նախընտրում են» կարճատև ներկայացման մեջ` որպես գայթակղիչ շիկահեր: Իր կերպարը առաջմղելու համար նա գնաց պրոդյուսերների գրասենյակ, օգնելու թղթակից Սիդնեյ Սկոսկիին, և ըստ ստուդիայի պահանջների, հյուրընկալն էր ազդեցիկ տղամարկանց: Իր պրակտիկան նա սկսեց Fox-ից : Նա դարձավ Fox-ի գործադիր տնօրեն Ջոզեֆ Մ. Սչենսկի ընկերուհին, ովքեր հետագայում ունեցան նաև ինտիմ մտերմություն: Ջոզեֆը համոզեց իր ընկերոջը`Columbia Pictures-ի գլխավոր գործադիր տնօրեն Հարի Քոհնին` 1948 թվականի մարտին կնքելու պայմանագիր Մոնրոյի հետ :

Մինչ Fox-ում նա երկրորդական դերեր էր խաղում, Columbia Pictures-ում նա Ռիտա Հայվոթից հետո էր : Նա սկսեց աշխատել ստուդիայի դրամաների բեմականացման ղեկավար Նատաշա Լիթեսի հետ մինչև 1955 թվականը: Ստուդիայում նրա միակ ֆիլմը ցածր եկամտաբերությամբ մյուզիքլն էր «Երգչախմբի կանայք» ֆիլմում (1948), որում նա ստացավ առաջին գլխավոր դերը` որպես երգչախմբի աղջիկ, ում սիրահետում էր մի հարուստ տղամարդը: Ֆիլմի նկարահանման ընթացքում նա սկսեց աշխատել վոկալի մարզիչ Ֆրեդ Կարգերի հետ, ով նրան քիչ վճարեց: Չնայած գլխավոր դերին և «Ծնվել երեկ» (1950) ֆիլմում փորձնական գլխավոր դերին`Մոնրոյի պայմանագիրը չվերակնքվեց: «Երգչախմբի կանայք» ֆիլմը ցուցադրվեց հոկտեմբերին, սակայն հաջողություն չունեցավ: 1948թ. սեպտեմբերին` Կոլումբիայից մեկնելուց հետո, Մոնրոն դարձավ «Վիլիամ Մորիս» ընկերության փոխտնօրեն Ջոննի Հիդի հովանավորյալը: Հիդը շուտով հրապարակեց Մոնրոյի հետ փոխհարաբերությունները, այդուհանդերձ Մոնրոն մերժեց ամուսնանալ նրա հետ: Մոնրոյին կարիերայի սկզբում նա վճարեց ծնոտի սիլիկոնե իմպլանտի վիրահատության և ռինոպլաստիկայի համար, ինչպես նաև պայմանավորություն ձեռքբերեց Marx Brothers ընկերության հետ «Երջանիկ սեր»(1950) ֆիլմում դեր ունենալու համար : Մոնրոն շարունակեց նաև մոդելային աշխատանքները, և 1949 թվականի մայիսին նրան մերկ նկարեց լուսանկարիչ Թոմ Քելլին: Նրա դերը «Երջանիկ սեր» ֆիլմում շատ փոքր էր, նա այդ տարի ընտրվեց Նյու Յորքում գովազդային արշավում մասնակցելու համար:

Շրջադարձային տարիները (1950–1952)

Monroe as gangster's moll Angela in John Huston's The Asphalt Jungle (1950), one of her first performances to be noted by the critics

Մոնրոն հայտնվեց վեց ֆիլմում, որոնք թողարկվեցին 1950 թվականին: Նա ունեցավ մեծ դերեր «Երջանիկ սեր», «Տոմս

դեպի Թոմահավկ», «Աջ խաչը» և «Հրե գունդ» ֆիլմերում, նաև երկու դեր քննադատության ենթարկված ֆիլմերում. Ջոն Հուսթոնի «Ասֆալտե ջունգլի» ֆիլմը և Ջոզեֆ Մանկիեվիչի «Ամեն ինչ Իվիի մասին» դրաման : Մոնրոն խաղաց նաև Անջելայի, ծեր հանցագործի երիտասարդ սիրուհու դերերը: Չնայած էկրանին միայն հինգ րոպե հայտվելուն` նա լուսանկարվեց Photoplay-ում և ըստ Սփոթոյի` «Ֆիլմի մոդելը վերծավեց լուրջ դերասանուհու»: «Ամեն ինչ Իվիի մասին» ֆիլմում Մոնրոն խաղաց օրիորդ Քասելի դերը`մի երիտասարդ, միամիտ դերասանուհի: Հետևելով Մոնրոյի հաջողություններին այս դերերում` 1950 թվականի դեկտեմբերին Հիդը բանակցեց « 20th Century-Fox» ընկերության հետ` Մոնրոյի հետ յոթ տարվա պայմանագիր կնքելու համար: Մի քանի օր անց նա մահացավ սրտի կաթվածից, ինչը հուսահատեցրեց նրան: Չնայած իր վշտին` 1951 թվականը այն տարին էր, երբ նա դարձավ ավելի դիտված կերպար: Մարտին նա ներկայացվեց «23-րդ ակադեմիական մրցանակաբաշխության» և սեպտեմբերին Collier's -ը դարձավ առաջին ազգային ամսագիրը, որում հրատարակվեց Մոնրոյի ամբողջական հասակով լուսանկարները: Նա չորս ֆիլմերում ստացավ օժանդակող դեր. Մետրո-Գոլդուին-Մայերի «Հայրենի քաղաքում» դրամայում և Fox-ի երեք կատակերգություններում`«Զգա ինչպես երիտասարդ», «Սիրո բույն» և «Արի անենք օրինական կերպով» : Համաձայն Սփոթոյի` բոլոր չորս ֆիլմերը ներկայացնում էին նրան որպես «որպես թանկարժեք սեքսուալ զարդ», որի պատճառով նա արժանացավ քննադատությունների. The New York Times ամսագրից Բոսլի Քրովթերը նկարագրեց նրան որպես «սքանչելի էակ» «Զգա ինչպես երիտասարդ» ֆիլմի համար, իսկ Los Angeles Daily News ամսագրից Էզրա Գուդմանը անվանեց նրան «ամենախոստումնալից դերասանուհիներից մեկը»: Հետագալում կատարելագործելով իր դերասանական հմտություները` Մոնրոն սկսեց հաճախել Մայքլ Չեկհովի դասերին և մնջախաղի դասերի Լոտե Գոսլարի մոտ: Աճում էր նաև նրա հանրաճանաչությունը հասարակության շրջանում: Նա շաբաթական ստանում էր հազարավոր նամակներ երկրպագուներից և հաշվի առնելով Կորեկան պատերազմի զինվորների կարծիքը`Stars and Stripes ամսագրի կողմից հռչակվեց «1951 թվականի Միս չիսքեյկ»: Անձնական կյանքում Մոնրոն շփվում էր Էլիա Կազանի հետ և կարճատև հարաբերություններ ունեցավ` մի քանի այլ տղամարդկանց հետ` ներառյալ Նիկոլաս Ռեյը և դերասաններ` Յուլ Բրինները և Պետեր Լավֆորդը: Fox-ի հետ կնքված պայմանագրի երկրորդ տարվանից Մոնրոն դարձավ առաջատար դերասանուհի: Gossip-ի թղթակից Ֆլորաբել Մուրը անվանեց նրան 1952 թվականի «այն աղջիկը», իսկ Հեդդա Հոփփերը նկարագրեց նրան որպես «չիսքեյքի թագուհի, ով վերածվեց «կոտրված տոմսարկղի»: Փետրվարին Հոլիվուդի արտասահմանյան մամուլի ասոցիացիան անվանեց նրան «լավագույն թատերական երիտասարդ անձանավորություն» ,և սկսվեց հասարակայնորեն տարածում ունեցող սիրավեպ ժամանակաշրջանի ամենահայտնի սպորտսմեններից մեկի` Նյու Յորքից Յանկի Ջո ԴիՄագգիոյի հետ: Հաջորդ ամսում սկանդալը ավարտվեց, երբ նա հարցազրույցներից մեկի ժամանակ բացահայտեց, որ 1949 թվականի ընթացքում իր մերկ լուսանկարներով ներկայացել է օրացույցների վրա : Fox-ը իմացավ լուսանկարների մասին մի քանի շաբաթ շուտ և ետ պահեց նրա կարիերայի հնարավոր կործանարար հետևանքներից . ստուդիան և Մոնրոն որոշեցին այս մասին զրուցել բացահայտ` չնայած որ նա հրապարակել էր արդեն: Մոնրոն արդարացավ, որ գնացել է այդ քայլին` ֆինանսական խնդիրներից ելնելով: Այս ռազմավարությունը տվեց նրան հասարակական համակրանք և մեծացրեց հետքրքրությունը իր ֆիլմերի նկատմամբ: Հաջորդ ամիսներին նա Life ամսագրի շապիկին էր` որպես «Հոլիվուդի զրույցը»: Մոնրոն մեծացրեց իր հեղինակությունը` որպես այդ տարվա նոր սեքս-խորհրդանիշ. օրինակ` կրելով համարձակ զգեստների, երբ Միսս Ամերիկայի տոնական շքերթում հանդես էր գալիս որպես Գրանդ Մարշալ: Ինչպես թղթակից Earl Wilson էր ասում, նա սովորաբար չէր հագնում ներքնազգեստ: Անկախ իր հեղինակությունից և սեքսոալ գրավչությունից` Մոնրոն ցանկանում էր ավելի շատ ներկայացնել դերեր և 1952 թվականի ամռանը ներկայացավ երկու հաջողություն բերող և եկամտաբեր դրամաներում: Առաջինը Fritz Lang-ի «Բախում գիշերով» ֆիլմն էր, որտեղ նա խաղաց ձկան պահածոների գործարանի աշխատակցուհու դերը` անցկացնելով օրեր Մոնթերեյի ձկնաբուծարանում: Իր այս դերի համար նա արժանացավ դրական կարծիքների, մասնավորապես The Hollywood Reporter-ը հայտարարեց, որ նա «արժանի է աստղային կարգավիճակի գերազաց ներկայացանլու համար», իսկ Variety -ին գրեց, որ նա «պարզ է արտահայտվում, ինչն էլ ապահովում է նրա հեղինակությունը»: Երկրոր ֆիլմը «Կարող ես չթակել» թրիլերն էր, որում նա խաղաց հոգեկան խանգարում ունեցող դայակի դեր, որի համար Զանուկը հանձնարարեց նրան դրամատիկ ծանր դերում փորձարկել իր ունակությունները: Այս դերը միավորեց տարատեսակ քննադատություները: Քրոթերը համարեց նրան անփորձ այս դժվար դերակատարման համար, իսկ Variety մեղադրեց ֆիլմի սցենարում առկա խնդիրների համար: 1952 թվականին Մոնրոն շարունակեց իր կատակերգական դերերը երեք այլ ֆիլմերում, որտեղ կենրտոնացումը իր սեքսուալ հրապուրանքի վրա էր: «Մենք ամուսնացած չենք» ֆիլմի գլխավոր դերում նա գեղեկության մրցույթի մասնակից էր, և ըստ սցենարիստ Նունալլի Ջոնսոնի , այդ դերը ստեղծվել էր «Մերիլինին ներկայցնելու երկու լողազգեստներով»: Հովարդ Հավկսի «Անիմաստ աշխատանք» ֆիլմում նա խաղում էր քարտուղարուհու դեր, ով «լուռ, մանկամիտ շիկահեր էր, անտեղյակ իր շուրջը առկա սեքսուալ չարաշահման խնդիրներից»: Օ'Հենրիի «Ամբողջական տուն» ֆիլմում, որը ադ տարվա իր վերջին ֆիլմն էր, նա հանդես եկավ մամնավաճառուհու գլխավոր դերում: Այս ժամանակաշրանի ընթացքում Մոնրոյի հեղինակությունը մեծացավ ֆիլմերում տարբեր կերպով հանդես գալու համար: Կարիերայի զարգացմանը զուգընթաց ավելանում էին նաև նրա դվարությունները: Նա հաճախ ուշանում էր կամ ընդհանրապես չէր նեկայանում, չէր հիշում իր խոսքերը և պահանջում էր մի շարք կրկնումներ, մինչև ինքն անձամբ գոհ կլիներ իր դերակատարումից: Մոնրոն կախում ուներ իր դերասան ուսուցիչներից` առաջին հերթին Նատաշա Լիթեսից, իսկ հետո` Պոուլ Սրասբերից, նաև բարկացող ռեժիսիորներից: Մոնրոյի խնդիրները ավելանում էին կատարելագործման, ցածր ինքնագնահատականի և բեմական վախերի պատճառով. նա չէր ընդունում իր աշխատանքի վրա վերահսկողությունը, և երբեք չէր փորձում միանման լինել ֆոտոնկարահանումների ժամանակ , որտեղ նա կարող էր ինքնուրույն գործել` պահպանելով սցենարը: Մեղմացնելով իր քրոնիկ անքնությունը և տագնապները` նա սկսեց օգտագործել թմրադեղեր և ալկոհոլ, որոնք հաճախ սրում էին նրա խնդիրները` չնայած, որ 1956 թվականին նա թերևս խիստ կախվածություն չուներ: Համաձայն Սարա Չուրչվելի` Մոնրոյի որոշ վարքագծեր, մասնավորապես իր կարիերայի վերջում, պատասխանն էր նրա զիջողամտությանը` աստղերի և ղեկավարների կողմից իր հանդեպ ցուցաբերած սեքսուալ վերաբերմունքի դիմաց:Մասնավորապես, Լուիս Բանները նշեց, որ նրան հետապնդում էին մի շարք իր ղեկավարները:

Monroe as a mentally disturbed babysitter in the thriller Don't Bother to Knock (1952)

Monroe with co-star Keith Andes in Clash by Night (1952). The film allowed Monroe to display more of her acting range in a dramatic role

Ծագող աստղը (1953)

Մոնրոն նկարահանվեց երեք ֆիլմերում, որոնք ցուցադրվեցին 1953 թվականին և երևան հանեցին Հոլիվուդյան ամենահայտնի դերասանուհու սեքսուալ կերպարը : Այդ ֆիլմերից առաջինը սև ու սպիտակ նկարահանված «Նիագարա» ֆիլմն էր, որտեղ նա խաղաց ճակատագրական կնոջ կերպար, ով ներգրավեց իր ամուսնուն (դերասան Ջոսեֆ Քոթեն) սպանության մեջ: Մոնրոյի դիմահարդար դերասան Ալլան «Վիտեյ» Սնիդերը փոխեց նրա տեսքը դիմահարդարմամբ. մուգ կապույտ փայլ, գունատ մաշկ, «փայլող» կարմիր շրթունքներ: Ըստ Սարա Չուրչվելի` «Նիագարա»-ն ֆիլմը Մոնրոյի կարիերայում ամենաբացահայտ սեքսուալ տեսարաներ ունեցող ֆիլմերից մեկն էր: Այն ներառում էր կադրեր, որտեղ նրա մարմինը ծածկված էր միայն սավանով կամ սրբիչով` հաշվի առնելով որոշ լսարանների: Մոնրոյի ամենահայտնի կադրը 30 վայրկյանանոց սեթևեթող զբոսանքն էր, որը դժվարությամբ օգտագործվեց ֆիլմի մարքեթինգի համար: Երբ «Նիագարա»-ն ցուցադրվեց հունվարին, կանաց մի խումբ բողոքեց, որ ֆիլմը անբարոյականություն է տարածում, սակայն ֆիլմը ունեցավ մեծ հայտնիություն տարբեր լսարանների մոտ և բերեց վեց միլիոնի շահույթ : The New York Times -ը մեկնաբանեց, որ «աշունը և Մոնրոյին արժե նայել», և չնայած Մոնրոն փայլուն դերասանուհի չէր այս տեսակետից, նա կարող է գայթակղիչ լինել, նույնիսկ երբ նա քայլում է»: Մոնրոն շարունակում էր ուշադրություն գրավել հասարակական միջոցառումների ժամանակ իր ընդգծված հանդերձանքներով: Ամենահայտնին` 1953 թվականին Photoplay -ի մրցանակաբաշխությունն էր, որտեղ նա արժանացավ «Ամենաարագ աճող աստղը» մրցանակին: Նա հագել էր մարմնագույն ոսկենախշերով զգեստ,և ինչպես նկարագրում էր մամուլում նրա վարքագիծը փորձառու դերասան Ջոն Քրավֆորդը` « նա անվայելուչ դերասանուհի է և տիկին»: «Նիագարա» -ն դարձրեց Մոնրոյին սեքսուալ կերպար և ընդգծեց նրա «տեսքը»: Տարվա ընթացքում նրա երկրորդ ֆիլմը երգիծական երաժշտական կատակերգությունն էր` «Տղամարդիկ նախընտրում են շիկահերներին», որտեղ ներկայացվեց նրա էկրանային կերպարը` որպես «հիմար շիկահեր»: Հիմնվելով Անիտա Լուսի նովելի և նրա Բրոդվեյան տեսակետի վրա` ֆիլմի կենտրոնում երկու «ոսկյա շոու աղջիկներն են»` Լորելոի Լին և Դորոթի Շաուն, որոնց դերում խաղում էին Մոնրոն և Ջան Ռուսելը: Լորելեի դերը ի սկզբանե նախատեսված էր Բեթի Գրաբլեի համար, ով 1940-ականներին 20th Century-Fox-ի ամենահայտնի «կրքոտ շիկահերն էր»: Մոնրոն արագ կախվածություն առաջացնող աստղն էր, ով կարող էր հրապուրել և տղամարդկանց լսարանին, և կանանց: Որպես ֆիլմի հրապարակային քարոզարշավի մի մաս`հունիսին Գրամանի չինական թատրի մոտ նա և Ռուսելը հրապարակավ դրոշմեցին իրենց ձեռքերը և ոտքերը թաց բետոնի մեջ:Հետագայում «Տղամարդիկ նախընտրում են շիկահերներին» ֆիմը կարճատև ցուցադրվեց և դարձավ ամնահաջողված ֆիլմերից մեը, որը բերեց 5.3 միլիոն դոլարի եկամուտ` կրկնապատիկ ավելի շատ: The New York Times ամսագրից Քրովթերը և Variety ամսագրից Վիլիամ Բրոգդոն մեկնաբանեցին Մոնրոյի շահեկանությունը` հատկապես նշելով նրա դերը «Կանանց լավագույն ընկերները ադամանդներն են» ներկայացման ժամանակ, որտեղ նա բեմից ցույց տվեց «իր սեքսուալ ձայնը` ընդգծված աչքերի խաղով»: Սեպտեմբերին Մոնրոն մուտք գործեց հեռուստատեսություն Ջեք Բեննի Շոուի միջոցով` խաղալով Ջեքի երևակայական կնոջ դերը «Հոնոլուլուի ուղևորությունը» փոքր էպիզոտում: Տարվա ընթացքում իր երրորդ` «Ինչպես ամուսնանալ միլիոնատիրոջ հետ» ֆիլմում նա նկարահանվեց համատեղ Բեթի Գրաբլի և Լաուրեն Բաքալի հետ, որը ցուցադրվեց նոյեմբերին: Այնտեղ Մոնրոն ներկայացվում էր միամիտ մոդելի կերպարում, ով իր ընկերուհիների հետ փնտրում էր հարուստ ամուսին` կրկնելով «Ջենթլմենները նախընտրում են շիկահերներին» ֆիլմի հաջողության բանաձևը: Դա կինոթատրոնում երբևէ ցուցադրված երկրորդ ֆիլմն էր լայնաֆորմատ ձևաչափով, որի միջոցով Fox-ը հույս ուներ վերադարձնել մարդկանց մդեպի թատրոն, քանի որ հեռուստատեսությունը սկսեց կորուստներ ունենալ կինոթատրոնների պատճառով: Չայած տարբեր կարծիքներին`ֆիլմը այդ տեսանկյունից Մոնրոյին մեծ եկամուտ բերեց. նա վաստակեց ութ միլիոն դոլար հաաշխարհային վարձույթի շնորհիվ: Մոնրոն 1953 և 1954 թվականների «Գումար աշխատող տարվա տաս աստղերի» քվեարկության ցանկում էր: Համաձայն Fox-ի պատմաբան Աուբրեյ Սոլոմոնի` նա ստուդիոյի «ամենամեծ ակտիվն էր» կինոթատրոնին զուգահեռ: Մոնրոյի սեքսուալ կերպարը ընդգծվեց 1953 թվականի դետեմբերին, երբ Հուգ Հեֆները ներկայացրեց նրան շապիկներին և Playboy ամսագրի առաջին թողարկման գլխավոր դերում: Շապիկի լուսանկարը, որը նա ընտրել էր, արվել էր 1949 թվականին` «Միս Ամերիկա» տոնական շքերթի ժամանակ, իսկ գլխավոր նկարներից մեկը` 1949 թվականին արված մերկ լուսանկարներից էր:

Monroe, Betty Grable, and Lauren Bacall in How to Marry a Millionaire (1953), her biggest box office success of the year

20th Century-Fox-ի հետ վեճը and Ջո ԴիՄագիոյի հետ ամուսնությունը (1954–1955)

Չնայած Մոնրոն դարձել էր «20th Century-Fox»-ի ամենամեծ աստղերից մեկը, այդուհանդերձ մինչ 1950 թվականը նրա պամանագիրը չփոխվեց այն առումով, որ նրան վճարեցին ավելի քիչ, քան իր կարգավիճակի այլ աստղերի: Նա չէր կարող նույնիսկ անձամբ ընտրել իր նախագծերը կամ համագործակիցներին: Նա նաև հոգնել էր տպագրվելուց և նրա փորձերը ֆիլմերում հայտնվելու , բացառությամբ կոմեդիաներից կամ մյուզիքլներից, խափանվեցին Զանուկի կողմից, ով ուներ խիստ արտահայված հակակրանք Մոնրոյի նկատմամբ և հակված չէր կարծելու, որ ստուդիան պետք է վճարի ավելի շատ իր դրամաների համար: Երբ նա հրաժարվեց նկարահանվել երաժշտական կոմեդիաներում, 1954 թվականի հունվարին ստուդիան կասեցրեց «Աղջիկը վարդագույն զուգագուպայով» ֆիլմի տարբերակում նրա նկարահանումը, որտեղ նկարահանվեց աստղ Ֆրենկ Սինատրան: Այս լուրը բոլոր լուրերի առաջին էջերում էր և Մոնրոն անմիջապես սկսեց հրապարակային քարոզարշավ `հակազդելու բացասական մամուլին և ամրապնդելու իր դիրքերը հակամարտության մեջ: Հունվարի 14-ին նա և Ջո ԴիՄագիոն, ում հետ փոխհարաբերությունները մինչ 1952 թվականը մեդիայի մշտական ուշադրության առարկան էր,ամուսնացան Սան Ֆրանցիսկոյի քաղաքապետարանում: Այնուհետև նրանք ճամփորդեցին Ճապոնիա` համատեղելով մեղրամիսը աշխատանքային ուղևորության հետ: Այնտեղից նա միայնակ ճամփորդեց դեպի Կորեա, որտեղ նա չորս օրվա ընթացքում կատարեց իր ֆիլմերից երգեր 60 000-անոց ծովայիների համար USO շոուի համար: Փետրվարին Հոլիվուդ վերադառնալուց հետո նա առաջադրվեց Photoplay-ի մրցանակաբաշխությանը`սատանալով «Ամենահայտնի կին աստղը» մրցանակը: Մարտին նա կարգավորեց հարաբերությունները ստուդիոյի հետ. սա նշանակում էր նոր պայմանագիր տարվա համար և «Յոթ տարվա քորը» ֆիլմի Բրոդվեյան տարբերակում գլխավոր դեր, որի համարնա ստացավ 100 000 դոլար բոնուս: Մոնրոյի հաջորդ ֆիլմը Օտտո Պրեմինգերի «Անվերադարձ արևմտյան գետը»-ն էր, որը նկարահանվեց աստղ Ռոբերտ Միտչումի հետ համատեղ: Նա ֆիլմն անվանեց «Զ-դասի կովբոյի ֆիլմ, որտեղ գործողությունը ավարտվում էր սցենարի երկրորդ վայրկյանում», այդուհանդերձ այն հայտնի էր: Առաջին ֆիլմը, որտեղ նանկարահանվեց Fox վերադառնալուց հետո «Չկա ավելի լավ բիզնես, քան շոու բիզնեսը» մյուզիքլն էր, որի հանդեպ նա խիստ հակակրանք ուներ բայց ստուիան պահանջեց նրանից փոխարինել այն «Աղջիկը վարդագույն զուգագուպայով» ֆիլմով: Դեկտեմբերին մյուզիքլը թողարկումից հետո անհաջողություն ունեցավ, և շատ քննադատների կողմից Մոնրոյի ներկայացումը համարվեց գռեհիկ: 1954 թվականի սեպտեմբերին Մոնրոն սկսեց նկարահանվել Բիլի Վիլդերի «Յոթ տարվա քորը» կատակերգության մեջ, որտեղ նա հակառակորդն էր Թոմ Էվելի, որպես մի կնոջ, ով դարձավ նրա ամուսնացած հարևանի սեքսուալ երևակայության օբյեկտը: Չնայած ֆիլմը նկարահանվեց Հոլիվուդում, ստուդիան որոշեց առաջմղման համար ներկայացնել ֆիլմը Նյու Յորքի Լեքսինգթոն պողոտայի էկրանին :

Նկարում Մոնրոն կանգնած է մետրոյում ցանց վրա, սպիտակ զգեստով, որի փեշերի տակից փչում է օդը: Այն դարձավ Մոնրոյի կարիերայի ամենահայտնի սցենարներից մեկը: Նկարը մի քանի ժամում գրավեց մոտ 2000 դիտորդների, որոնց շարքերում էին նաև պրոֆեսիոնալ լուսանկարիչները: Մինչ միջազգային հրապարաումներում Մոնրոն առաջնայի էջերում էր, դա նաև հանգեցրեց ԴիՄագիոյի հետ նրա աուսնության ավարտին, ում զայրացրեց այս ամենը: Միության զայրացրեց սկզբից նրա խանդոտ և ղերահսկող վերաբերմունքը. Սպոտոն և Բանները պնդում էին, որ նա ֆիզիկապես բնացող էր: Հոլիվուդ վերադառնալուց հետո Մոնրոն վարձեց հայտնի փաստաբան Ջերի Գիեսլերին և 1954 թվականի հոկտեմբերն հայտարարեց, որ ամուսնալուծվում է: «Յոթ տարվա քորը» ֆիլմը թողարկվեց հաջորդ հունիսին և բերեց մոտ 4.5 միլիոն դոլարի եկամուտ` ապահովելով այդ տարվա ամենաեկամտաբեր հաջողություններից մեկը: Նոյեմբեին Մոնրոն սկսեց նոր պայքար իր կարիերայի համար և լքեց Հոլիուդը Արևելյան ափի համար, որտեղ նա և լուսանկարիչ Միլթոն Գրինը հիմնեցին իրենց սեփական ընկերությունը` «Մերիլին Մոնրո փրոդաքշըն (MMP)», որին հետագայում անվանեցին ստուդիայի համակարգի «գործիքային» փլուզում: 1955 թվականի հունվարին մամուլին տված հարցազրույցում հայտարարելով իրենց հիմնադրածի մասին`Մոնրոն նշեց, որ «հոգնել է որոշ սեքսուալ դերերից: ես ավելի լավ բաներ եմ ուզում անել: Ինչպես գիտեք, մարդիկ ունեն այլ շրջանակներ»: Նա հաստատեց, որ շատ չի մնացել Fox-ի հետ կնքված իր պայմանագրին, քանի որ ստուդիան չի կատարել իր պարտականությունները, ինչպես օրինակ վճարել իր խոստացած բոնուսը «Յոթ տարվա քորը» ֆիլմի համար: Սա մեկ տարվա ընթացքում դարձավ իրավաբանական մեծ պայքար Մոնրոյի և ստուդիոյի միջև: Մամուլը սկսեց մեծապես ծաղրել Մոնրոյի գործողությունները և նրան ծաղրեց նաև «Յոթ տարվա քորը» ֆիլմի սցենարիստ Ջորջ Աքսելրոդին «Հաջողությունը փչացրեց Ռոք Հանթերին» ֆիլմում (1955), որտեղ նրա նման Ջայնի Մանսֆիլդը խաղում էր հիմար դերասանուհու դեր, ով հիմնադրեց իր սեփական ընկերությունը: 1955 թվականի ընթացքում Մոնրոն ուսումնասիրեց իր արվեստը: Նա տեղափոխվեց Նյու Յորք և սկսեց հաճախել դերասանական դասընթացների Կոնստանս Քոլիերի հետ և Դերասանական ստուդիայում դերասանական մեթոդի դասընթացների, որը վարում էր Լի Սթրասբերգը: Նա մտերմացավ Սթրասբերգի և նրա կնոջ` Պաուլայի հետ` ստանալով մասնավոր դասեր նրանց տանը և շուտով դարձավ ընտանիքի անդամ: Նա հրաժարվեց իր մարզիչ Նատաշա Լիտեսից` նրան փոխարինելով Պաուլայի հետ: Սթրասբերգը կարևոր ազդեցություն ունեցավ նրա կարիերայի վրա: Սթրասբերգի խորհրդով Մոնրոն սկսեց հաճախել հոգեվերլուծաբանի մոտ, ով վստահեցրեց, որ դերասանը պետք է կարողանա առերեսվել իր հուզական խնդիրների հետ և կիրառել դրանք իր ներկայացումների ժամանակ: Իր անձնական կյանքում Մոնրոն շարունակեց ԴիՄագիոյի հետ փոխհարաբերությունները` չնայած ամուսնալուծության ընթացքուն: Նա հանդիպեց նաև դերասան Մառլոն Բրանդոյի և գրող Արթուր Միլերի հետ:1950-ականներին նա առաջին անգամ ներկայացրեց Միլլերին Կազանում: 1955 թվականի հոկտեմբերին վեճը Մոնրոյի և Միլլերի միջև դարձավ ավելի լուրջ, երբ ԴիՄագիոյին նրա ամուսնալուծությունը ավարտվեց, Միլլերը բաժանվեց իր կնոջից: ՀԴԲ-ն գործ հարուցեց նրա դեմ: Տարվա վերջում Մոնրոն և Fox-ը եկան համաձայնության յոթ տարվա պայմանագրի շուրջ: Պարզ էր, որ MMP -ն չէր կարող ֆնանսավորել ֆիլմերի նկարահանոgranted ւմները ինքնուրույն, Մոնրոն պատրաստակամ էր կկին աշխատելու ստուդիոյի հետ: Պայմանագիրը պահանջում էր նրանից յոթ տարվա ընթացքում նկարահանել չորս ֆիլմ Fox-ի համար: Ստուդիոն պետք է վճարեր նրան 100 000 դոլար յուրաքանչյուր ֆիլմի համար, տվեց նրան սեփական նախագծերը, ղեկավարներին և կինեմատոգրաֆիստներին ընտրելու հնարավորություն: Նա նաև ազատ էր լինելու նկարահանել մեկ ֆիլմ MMP-ի հետ Fox-ի յուրաքանչյուր ավարտած ֆիլմի դիմաց:

Monroe at the Actors Studio. The studio feared that Monroe would be blacklisted and urged her to end the affair, as Miller was being investigated by the FBI for allegations of communism and had been subpoenaed by the House Un-American Activities Committee. Despite the risk to her career, Monroe refused to end the relationship, later calling the studio heads "born cowards".

Քննադատական հայտարարությունը և ամուսնությունը Արթուր Միլերի հետ(1956–1959)

Monroe and Arthur Miller at their wedding in Westchester County on June 29, 1956

1956 թվականին սկսվեց Մոնրոյի հաղթանակը «20th Century-Fox»-ում, որը նախկինում արհամարհում էր նրան: Time-ը անվանեց նրան «խորաթափանց գործարար» ,իսկ Look ամսագիրը կանխատեսեց, որ հաղթանակը «անձի օրինակ կլինի հետագա սերունդների համար»: Մարտին նա պաշտոնապես փոխեց իր անունը` դարձնելով «Մերիլին Մոնրո»: Նրա փոխհարաբերությունները Միլերի հետ մղեց մամուլին բացասական մեկնաբանությունների` ներառյալ Վալթեր Վինչելի հայտարարությունը այն մասին, որ «Ամերիկյան ֆիլմերի ամենահայտնի շիկահերը այժմ սիրելին է ձախակողմյան մտավորականության»: Մոնրոն և Միլերը ամուսնացան հունիսի 29-ին քաղաքացիական արարողությամբ Նյու Յորքի Վեստչեստերի քաղաքացիական դատարանում և երկու օր անց կրկին Նյու Յորքում ամուսնացան նաև հրեական արարողակարգով: Ամուսնությամբ Մոնրոն ընդունեց հուդայականությունը, որի պատճառով Եգիպտոսում արգելվեցին նրա բոլոր ֆիլմերը: «Ավտոբուսի կանգառում» դրաման առաջին ֆիլմն էր, որը Մոնրոն ընտրեց նոր պայմանագրի համաձայն: Ֆիլմը ցուցադրվեց 1956 թվականի օգոստոսին: Փորձը փոխեց Լոգանի կարծիքը Մոնրոյի նկատմամբ, իսկ հետգայում նրան համեմատեց Չարլի Չապլինի հետ` ողբերգությանը և կատակերգությանը համատեղ ներկայանալու հետ կապված: «Ավտոբուսի կանգառում» ֆիլմը մեծ հաջողություն ունեցավ` պարգևելով 4.25 միլիոն դոլարի եկամուտ և ունեցավ դրական արձագանք: «Գրականության շաբաթաթերթը» գրեց, որ Մոնրոյի նեկայացումը «սահմանում է այն հասկացությունը, որ նա պարզապես գլամուրային անհատականություն է», իսկ Քրովթերը հայտարարեց «բոլորը թող ստեն աթոռերին և սպասեք անակնկալի: Մերիլին Մոնրոն վերջապես ներկայացրել է իրեն որպես դերասանուհու»: Նա ստացավ իր ներկայացման համար «Ոսկե Գլոբուս» «Ամենալավ դերասանուհին» անվանակարգում: 1956 թվականի օգոստոսին Անգլիայում Մոնրոն սկսեց «Արքայազնը և շոուի աղջիկը»ֆիլմի նկարահանումները MMP առաջին անկախ ընկերությունում : Այն հիմնված էր Թերենսի Ռաթիգանի «Քնած արքայազնը» ներկայացման վրա, որը շոույի աղջկա և արքայազնի սիրախաղի մասին էր 1910-ական թվականներին: Գլխավոր դերերում խաղում էին Լոուրենս Օլիվերը և Վիվիեն Լեիթը: Ֆիլմարտադրությունը խնդիրներ ունեցավ նրա և Մոնրոյի միջև ծագած խնդիրների պատճառով: Մանրոյին զայրացրեց նրա մի արտահայտությունը.այն է`«Այն , քեզնից պահանջվում է միայն լինել սեքսուալ»: Նա նաև չէր հանդուրժում Մոնրոյի ուսուցիչ Պաուլա Սթրեսբերգի ներկայությունը: Որպես Օլիվերի «անբարեհաճ» վարքագիծին հակահարված,Մոնրոն սկսեց ուշացմամբ ներկայանալ և չհամագործակցել` առավել ուշ հայտարարելով, որ «եթե դու չես հարգում քո դերասաններին, նրանք լավ չեն կարող աշխատել»: Թմրամիջոցներից նրա կախվածությունը սրվեց և, ըստ Սպոտո ամսագրի, նա հղիացավ և ֆիլմի նկարահանման ժամանակ վիժեց: Չնայած խնդիրներին` տարվա վերջում ֆիլմը ցուցադրվեց: Այն թողարկվեց 1957 թվականի հունիսին` խառը վերանայումներով, ինչը հավանության չարժանացավ ամերիկացի հանդիսատեսի շրջանում: Այն առավել լավ ընդունվեց Եվրոպայում, որտեղ Մոնրոն արժանացավ Իտալական Դեյվիդ դի Դոնաթելոյի և ֆրանսիական «Ապակե աստղ» մրցանակների, և նոմինացվեց BAFTA մրցանակի համար: ԱՄՆ վերադառնալուց հետո Մոնրոն 18-ամսյա երկարատև աշխատանքից հետո վերցրեց դադար` ամուսնական կյանքի վրա կենտրոնանալու համար: Նա և Միլերը իրենց համատեղ կյանքը անցկացրին Մանհեթենի բնարակարանում և 18-րդ դարի իրենց ֆերմայում, որը նրանք ձեռք էին բերել Ռոքսբերիում` Կոնեկտիկուտում: Նա հղիացավ 1957 թվականի կեսերին, սակայն ֆիզիոլոգիական խնդիրների պատճառով ստիպված էր դադարեցնելու: Մեկ տարի անց նա ունեցավ առողջական այլ խնդիրներ: Նրա գինեկոլոգիական խնդիրները հիմնականում պայմանավորված էին էնդոմետրիոզով, հիվանդություն, որով նա տառապում էր իր հասուն տարիքում: Մոնրոն հոսպիտալացվեց թմրանյութերի չարաշահման պատճառով: Նա հեռացրեց Գրինին «MMP»-ից` կասկածելով գումարների յուրացման մեջ և գնեց ընկերությունում ունեցած նրա մասնաբաժինը: 1958 թվականի հուլիսին Մոնրոն վերադարձավ Հոլիվուդ` «Ջազում միայն աղջիկներն են» ֆիլմի գլխավոր դերում հանդես գալու համար: Չնայած ֆիլմում նա համարվեց որպես «համր շիկահեր», նա ընդունեց Միլերի այդ առաջարկը` հիմնական վարձատրությունից բացի ֆիլմի շահույթի տաս տոկոսը լրացուցիչ ստանալու նախապայմանով: Ֆիլմի արտադրության ընթացքում ծագած դժվարությունները դարձան «լեգենդար»: Մոնրոյի նկարահանումները պահանջում էին նույն կադրի հազարավոր կրկնություններ. նա չէր կարողանում հիշել իր դերը: Նրան բնութագրելու Կուրտիսի ամենահայտնի արտահայտությունը դարձավ այն, որ «Մոնրային համբուրելը նույնն է, ինչ Հիտլերին»: Մոնրոն ինքը նմանեցրեց նկարահանումները խորտակվող նավին` այլ հայտնի դերասանների և ռեժիսորի մոտ ասելով`«բայց ինչու պետք է անհանգստանամ, ես չունեմ ոչինչ կորցնելու»: Շատ խնդիրներ հանգեցրեց իր և Վիլդերի միջև բախմանը, ով հայտնի էր նույնպես իր բարդ բնավորությամբ: Մոնրոն զայրացրեց Վիլդերին` խնդրելով նրան, փոխել իր դերի շատ տեսարաններ, և կար վարկած, որ Մոնրոն միտումնավոր է դա անում` դերը իր ուզած կերպով ներկայացնելու համար: Արդյունքում, Վիլդերը ուրախ էր Մոնրայի ներկայացումից` ասելով, որ «յուաքանչյուրը կարող է հիշել իր դերը, բայց իրական աստղը նա է, ով չհիշելով իր դերից ոչինչ, խաղում է այնպես, ինչպես նա ներկայացավ»: Չնայած նկարահանումների դժվարություններին` 1959 թվականի մարտին «Ջազում միայն աղջիկներն են» ֆիլմը ցուցադրությունից հետո դարձավ ամենաքննադատվածներից մեկը և բերեց խոշոր եկամուտներ: Մոնրոյի դերը արժանացավ «Ոսկե գլոբուսի» Լավագույն դերացանուհին անվանակարգում:BBC-ի, Ամերիկյան ֆիլմընկերության և Sight & Sound-ի քվեարկության հարցումներով այն դարձավ երբևէ նկարահանված ամենալավ ֆիլմը:

1960–1962: Կարիերայի անկում և անձնական դժվարություններ

«Ջազում միայն աղջիկներն են» ֆիլմից հետո` 1959 թվականի վերջում, Մոնրոն վերցրեց հաջորդ դադարը, երբ վերադարձավ Հոլիվուդ և նկարահանվեց «Եկեք սիրենք» երաժշտական կատակերգությունում, որը դերասանուհու և միլիոնատիրոջ մասին էր, ովքեր սիրահարվեցին, երբ հանդես է գալիս երգիծական դերում: Նա խնդրեց Ջորջ Չուկորին ուղղելու սցենարը, իսկ Միլլերին`այն գրելու համար, քանի որ Մոնրոն այն թույլ էր համարում: Նա սցենարին համաձայնեց միայն այն պատճառով, որ այն Fox-ի հետ կնքած պայմանագրով համարվում էր չորս ֆիլմերից մեկը, որին նա խոստացել էր նկարահանվել: Ֆիլմի նկարահանումները հետաձգվում էին նրա հաճախակի բացակայությունների պատճառով: Նա ընդհարումներ ունեցավ մեկ այլ հայտնի դերասան Իվես Մոնտանդի հետ, ինչի մասին լայնորեն տարածված էր մամուլում և օգտագործվում էր ֆիլմի հրապարակային արշավների ժամանակ: 1960 թվականի սեպտեմբերին էկրաններին բարձրանալուց հետո «Եկեք սիրենք» ֆիլմը ունեցավ անհաջողություններ: Հեդան Հոփպերը ֆիլմը անվանեց «ամենավուլգար տեսարանը, որ երբևէ նկարահանվել է»: Թրուման Քափոթը առաջարկեց նրան խաղալ «Նախաճաշ Թիֆանիի մոտ» ֆիլմում, սակայն հետագայում դերը տրվեց Օդրի Հեփբերնին, քանի որ ֆիլմարտադրողները վախենում էին, որ Մոնրոյը կձախողի նկարահանումները: Վերջին դերը, որը Մոնրոն խաղաց, Ջոն Հուսթոնի «Անցանկալի» ֆիլմում էր, որը Միլերը գրել էր` ներկայացնելով նրան ողբերգական դերում: Նա խաղաց Ռոսլինի դերում, վերջերս ամուսնալուծված կին էր, ով դառնում է երեք տարեց կովբոյների ընկերը, որոնց դերում խաղացել են Կլարկ Գեյլը, Էլի Ուոլլը և Մոնտգոմեր Քլիֆթը: 1960 թվականի հուլիս-նոյեմբեր ամիսներին նկարահանումները Նևադա անապատում կրկին դժվար էին ընթանում: Մոնրոյի և Միլերի չորս տարվա ամուսնությունը ավարտվեց, և Միլլերը նոր հարաբերություններ սկսեց լուսանկարիչ Ինգ Մորեթի հետ: Մոնրոյը չհավատաց, որ իր դերը մասամբ հիմնված է իր կյանքի վրա, նա նաև վիճում էր Միլլերի հետ` ֆիլմից առաջ գիշերվա կեսին սցենարներ գրելու նրա սովորության պատճառով: Նրա առողջությունը նույնպես վատթարացավ և նրա թմրանյութերից կախվածությունը այնքան խորացավ, որ հաճախ նրա դիմահարդարումները արվում էին այնպես, որ քողարկվեր նրա քնկոտությունը դեղամիջոցների ազդեցության պատճառով: Օգոստոսին նկարահանումը դադարեցվեց, քանի որ նա մեկ շաբաթ անցկացրեց Լոս Անջելեսի հիվանդանոցում: Չնայած իր խնդիրներին, Հուստոնը հայտարարեց, որ երբ Մոնրոն խաղում էր Ռոսլինի դերում, նա «Իրականությունն այն է, որ նա չի կեղծում իր զգացմունքները: Նա խորանում է իր անձի մեջ, գտնում այդ զգացմունքները և հասցնում գիտակցական մակարդակ»: Մոնրո և Միլերը ամուսնալուծվեցին նկարահանման ավարտից անմիջապես հետո`1961 թվականի հունվարին, Մեքսիկայում: Հաջորդ ամսին «Անցանկալի» ֆիլմը բարձրացավ էկրաններին, բայց դա տապալվեց հենց տոմսարկղերում: Դրա արձագանքները տարբեր էին. հաճախ դժգոհությունները «բծախնդիր» առանձնահատկություն ունեին և Բոսլի Քրոուդերը Մոնրոյին անվանեց «լիովին դատարկ և անբացատրելի»`նշելով, որ «ցավոք, ամեն ինչ պտտվում է նրա շուրջը ողջ ֆիլմի համար» : Չնայած ֆիլմի նախնական ձախողմանը` այն դարձավ քսանմեկերորդ դարի ամենաքննադատներից և կինոգիտներից ստացավ են ավելի դրական արձագանք: Բրիտանական կինոյի ինստիտուտից Ջոֆ Էնդրեսը այն անվանեց դասական ֆիլմ, Հուստոնի գիտաշխատող Թոնի Թրեյսը նկարագրեց Մոնրոյի դերակատարումը` որպես «իր կարիերայի ամենահասուն մեկնաբանումը», իսկ Ջեֆրի ՄաքՆաբը գովաբանեց նրան` ասելով, որ լինելով«արտասովոր», Ռոսլինի նկարագրում է «էմպատիայի ուժը» : Մոնրոն նկարահանվեց NBC հեռուստատեսության Վ.Սոմերսեթ Մուգհամի կարճամետրաժ պատմությունում, սակայն նախագիծը ձախողվեց, քանի որ հեռուստատեսությունը դեմ էր տնօրեն Լի Ստրասբերգին: Աշխատանքի փոխարեն Մոնրոն 1961 թվականի առաջին վեց ամիսները անցկացրեց մեկուսացած առողջական խնդիրների պատճառով: Մոնրոն ենթարկվեց էնդոմետրիոզի վիրահատության, և չորս շաբաթ գտնվում էր հիվանդանոցային բուժման մեջ` ունենալով հոգեկան խնդիրներ` դեպրեսիա: Նրան օգնում էր իր նախկին ամուսին Ջո Դմագկոն, ում հետ նա այժմ ձեռք էր բերել ընկերություն: 1961 թվականի գարնանը` վեց տարի Արևելյան ափին ապրելուց հետո, Մոնրոն վերադարձավ Կալիֆոռրնիա: Մի քանի ամիս Ֆրենկ Սինատրայի հետ հանդիպելուց հետո` 1962 թվականի սկզբին, նա տեղափոխվեց Լոս Անջելես` Բրենտվուդի իր տունը : 1962 թվականի գարնանը

Մոնրոն կրկին հանրության տեսադաշտում էր: Նա արժանացավ Ոսկե գլոբուսի «Ֆիլմում ամենահայտնին աշխարհում» անվանակարգում և սկսեց նկարահանել20th Century Fox-ի նոր ֆիլմում` «Ինչ պետք է տեղի ունենա»: Այն նկարահանվեց MMP-ի հետ համատեղ. ֆիլմի ռեժիսորն էրՋորջ Քուկորը, իսկ գլխավոր դերերում նկարահանվել էին Դին Մարտինը և Քիդ Չարիսը: Ֆիլմի նկարահանումներից մեկ օր առաջ Մոնրոն կրկին ունեցավ առողջական խնդիրներ և, չնայած նկարահանումները հետաձգելու մասին բժշկի խորհրդին, Fox- ը սկսեց այն, ինչ նախատեսվում էր ապրիլին: Մոնրոն բավականին թույլ էր առաջիկա վեց շաբաթներին աշխատելու համար, սակայն ստուդիան փորձում էր ճնշում գործադրել նրա վրա `հայտարարելով, որ նա ձևացնում է: Մայիսի 19-ին Նյու Յորքի Մադիսոն հրապարակի այգու բեմի վրա Նախագահ Ջոն Քենեդիի ծննդյան տարեդարձին նվիրված տոնակատարության ժամանակ նա ընդհատեց«Ծնունդդ շնորհավոր» երգի կատարումը: Բոլորի ուշադրությունը կենտրոնացած էր նրա մարմնագույն հագուստի վրա, որը նրան դարձնում էր մերկ: Մոնրոյի` Նյու Յորք կատարած ուղեւորությունը ավելի մեծ վրդովմունք առաջացրեց Fox- ի ղեկավարների մոտ, ովքեր ցանկանում էին այն չեղյալ հայտարարել: Իր հաջորդ ֆիլմում` «Ինչ պետք է տեղի ունենա» Մոնրոն ներկայացավ բաց լողազգեստով: Հանրության ուշադրության կենտրոնում լինելու նպատակով նախապես հրավիրված էին մի շարք լրագրողներ` այդ տեսարանը լուսանկարելու և հրապարակելու համար, որը առաջին հերթին հրապարակվեց Life ամսագրում: Սա առաջին անգամն էր, երբ խոշոր աստղը ցուցադրում էր իր մերկ կեցվածքը` մինչդեռ արդեն իսկ գտնվելով կարիերայի բարձրության վրա:Երբ նա նորից մի քանի օր հիվանդացավ, Fox որոշեց, որ չի կարող թույլ տալ նրան նկարահանվելու մեկ այլ կինոնկարում: Հունիսի 7-ին Fox-ը հեռացրեց Մոնրոյին և նրան դատի տվեց 750 հազար դոլարի վնաս պատճառելու համար: Նրան փոխարինեց Լի Ռեմիքը, բայց հետագայում Մարտինը հրաժարվեց ֆիլմը Մոնրոյից բացի ուրիշի հետ նկարահանելուց, Ֆոքսը նաև նրան դատի տվեց և փակեց ֆիլմարտադրությունը: Ստուդիան մեղադրեց Մոնրոյին ֆիլմի ձախողման համար և սկսեց բացասական հայտարարություններ տարածել նրա մասին, նույնիսկ պնդելով, որ նա հոգեկան անհավասարակշիռ վիճակում է: Ֆոքսը շուտով ափսոսանք հայտնեց իր որոշման համաև և հունիսին վերսկսեց նոր պայմանագրի շուրջ բանակցությունները Մոնրոյի հետ ներառելով «Ինչ պետք է տեղի ունենա» ֆիլմի վերամիավորումը, և առաջարկեց «Ինչ ճանապարհ է» (1964) նոր կատակերգության մեջ դերակատարում: Մոնրոն իր հրապարակային կերպարը վերականգնելու համար ձեռնարկեց մի շարք ելույթներ` ներառյալ Life և Cosmopolitan ամսագրերի հարցազրույցները և Վոգ ամսագրի առաջին էջի լուսանկարը: Վոգի համար նա և լուսանկարիչ Բերտ Սթենը համագործակցեցին երկու լուսանկարների շարքի շուրջ, որոնցից մեկ ստանդարտ նորաձևության համար, իսկ մյուսը`մերկ. հետագայում եկրուսն էլ հրատարակվեցին նրա մահից հետո `«Վերջին հանդիպումը» խորագրով: Իր կյանքի վերջին շաբաթներին նա նաև պլանավորում էր նկարահանել Ժան Հարլոու կենսագրությանը նվիրված ֆիլմում:

Estelle Winwood, Eli Wallach, Montgomery Clift, Monroe, and Clark Gable in The Misfits. It was last completed film for both Monroe and Gable.

Monroe on the set of Something's Got to Give. She was absent due to illness for most of the production and was fired by Fox in June 1962, two months before her death

Մահը

Հիմնական հոդված՝ Death of Marilyn Monroe

Front page of the New York Mirror on August 6, 1962

Իր կյանքի վերջին ամիսներին Մոնրոն ապրեց Լոս Անգելեսում` 12305 Fifth Helena Drive հասցեում: Նրա տան աշխատակցուհի Էյունիս Մյուրեյը 1962 թվականի օգոստոսի 5-ի ողջ երեկոն մնաց տանը` նրա կողքին: Մոնրոն արթնացավ օգոստոսի 6-ի առավոտյան ժամը 3-ին և թվաց, որ ինչ-որ բան այնպես չէ: Աշխատակցուհին Մոնրոյի ննջասենյակի փակ դռան արանքից նկատեց միացրած լույսը, Մյուրեյը անմիջապես կանչեց Մոնրոյի հոգեբույժ Ռալֆ Գրինսոնին, ով մտնելով տուն, կոտրեց սենյակի դուռը. Մոնրոն արդեն մահացել էր: Մոնրոյի մահը արձանագրեց նաև բժիշկ Հյուման Էնգելբերգը, իսկ ժամը 3.50 մահվան մասին տեղեկացվեց նաև Լոս Անջելեսի ոստիկանությունը: Լոս Անջելեսի շրջանի դատախազության գրասենյակին աջակցեցին Լոս Անջելեսի ինքնասպանությունների կանխարգելման թիմի հոգեբույժները, ովքեր ներկայացրին ինքնասպանության մասին փորձագիտական տվյալներ: Ենթադրվում էր, որ Մոնրոուն մահացել է օգոստոսի 5-ին` առավոտյան ժամը 8:30-ի 10:30-ի սահմաններում, իսկ թունաբանության զեկույցը հայտնաբերեց, որ մահվան պատճառը սուր դեղամիջոցներից թունավորումն էր: Այս դեղերը պարունակող դատարկ տարաները հայտնաբերվեցին նրա մահճակալի կողքին: Հնարավորությունը, որ Մոնրոյի մոտ պատահականորեն դեղամիջոցների չարաշահում էր, բացառվեց, քանի որ օրգանիզմում հայտնաբերված դոզանների թույլատրելի սահմանը մի քանի անգամ ավելին էր: Նրա բժիշկները հայտարարեցին, որ «նրա մոտ խիստ մտատանջություններ և հաճախակի դեպրեսիա են առաջացրել», «տրամադրության կտրուկ և անկանխատեսելի փոփոխություններով», և հնարավոր է` միտումնավոր է եղել չարաշահումը: Այս փաստերի արդյունքում Թոմաս Նոգուչին եզրակացրեց`մահը, հավանական ինքնասպանություն է: Մոնրոն միջազգային աստղ էր և նրա անսպասելի մահը վայրկենական հայտնվեց ԱՄՆ-ի եւ Եվրոպայի մամուլի առաջին էջում: Լոիս Բանների խոսքերով, «Լոս Անջելեսում ինքնասպանությունների մակարդակը կրկնապատկվել է նրա մահից հետո, իսկ շատ թերթերի շրջանառության ծավալը այդ ամսում ընդլայնվել է», իսկ Չիկագոյի Tribune ամսագիրը հաղորդեց, որ նրանք հարյուրավոր հեռախոսազանգեր էին ստացել հանրության անդամներից, ովքեր պահանջում էին Մոնրոյի մահվան մասին հավաստի տեղեկություններ: Ֆրանսիացի նկարիչ Ժան Կոկտեաը մեկնաբանեց, որ նրա մահը «պետք է սարսափելի դաս լինի բոլոր նրանց համար, որոնց գլխավոր զբաղմունքը հայտնի մարդկանց լրտեսելն ու նրանց հասցեին չարախոսելն է», նրա նախկին կոլեգա հանրահռչակ Լոուրենս Օլիվյերը համարեց Մոնրոյին « սենսացիայի զոհը», իսկ «Ավտոբուսի կանգառում» ֆիլմի ռեժիսոր Ջոշուա Լոգանը հայտարարեց, որ ինքը «աշխարհում ամենաչգնահատված մարդկանցից մեկն է»: Օգոստոսի 8-ին Վեսթվուդ գյուղի հուշարձանների զբոոսայգու գերեզմանատանը տեղի ունեցած Մոնրոյի գաղտնի հուղարկավորությունը, որին ներկա էին միայն իր ամենամտերիմ ընկերներ:Հուղարկավորությունը կազմակերպվել էր Ջո Դի Մագջոյի և Մոնրոյի բիզնես-մենեջեր Ինեզ Մելսոնի կողմից: Հարյուրավոր հանդիսատեսներ շրջապատեցին նրա գերեզմանի մոտակա փողոցները:Մոնրոն հետագայում վերահուղարկավորվեց «Հիշատակի միջանցք 24» հասցեում: Հետագա տասնամյակների ընթացքում մի քանի ենթադրական պատմություններ` ներառյալ սպանությունը և պատահական դեղամիջոցների մեծ չափաբաժինը, ներկայացվել են որպես Մոնրոյի մահվան պատճառ ի հակադրություն ինքնասպանության: Ենթադրությունը, որ Մոնրոյին կարող էին սպանած լինել, առաջին անգամ` 1973 թվականին, հրապարակեց Նորման Մայլերը «Մոնրոն» գրքում, իսկ հետագա տարիներին` 1982 թվականին Լոս Անջելեսի շրջանի իրավաբան Ջոն Վան դե Կամպի հետաքննությունը բավական լայն տարածում գտավ: Քրեական հետաքննությունը ոչինչ չհայտնաբերեց:

Monroe's crypt at Westwood Memorial Park in Westwood Village

Էկրանային կերպար

"I never quite understood it, this sex symbol. I always thought symbols were those things you clash together! That's the trouble, a sex symbol becomes a thing. I just hate to be a thing. But if I'm going to be a symbol of something I'd rather have it sex than some other things they've got symbols of."

—Monroe in an interview for Life in 1962

Երբ 20th Century-Fox-ը սկսեց զարգացնել Մոնրոյի աստղային կերպարը, նրանք ցանկացան նրան փոխարինել Բեթի Գրեյլի հետ, ով 1940-ականների ամենահայտնի «գրավիչ շիկահերն» էր: 1940-ականներին հայտնի դարձան մի շարք դերասաններ, ինչպիսիք էին Քաթարին Հեփբոռն ու Բարբարա Սթենվիկը, ովքեր նվաճեցին կանացի խոշոր լսարաններին: Ստուդիան ցանկանում էր, որ Մոնրոյը լինի նոր տասնամյակի աստղ` կին, ով կբերի տղամարդկանց կինոթատրոններ: Սկզբնական շրջանում նա կարեւոր դեր խաղաց իր հրապարակային կերպարի ստեղծման մեջ, իսկ կարիերայի իր ավարտին Մոնրոն գրեթե լիակատար վերահսկում էր այն: Մոնրոյը մշակեց իր հրապարակային լինելու մի շարք ռազմավարություններ` ընկերանալով բանբասկոտ մամուլի այնպիսի լրագրողների հետ, ինչպիսիք են` Սիդնեյ Սքոլսկին և Լուալա Փարսոնսը: Բացի Գրաբլից, նա հաճախ համեմատվում էր մեկ այլ զարմանալի շիկահերի ` 1930-ականների կինոաստղ Ջին Հարլովի հետ: Համեմատության հիմքում Մոնրոյի մազերի գույնն էր, որը նա արել էր իր մանկության կուռք Հարլովին նմանվելու համար:

Մոնրոյի էկրանավորող կերպարը կենտրոնացած է իր շիկահեր մազերի վրա և դրա հետ կապված առաջացան մի շարք կարծրատիպեր, մասնավորապես` անհոգություն, իմաստություն, արհեստականություն: Նա ֆիլմերում հաճախ օգտագործում էր հատուկ շնչառական, մանկական ձայն և հարցազրույցներում տպավորություն է ստեղծվել, որ նրա ասածը «անմեղ ու անզգուշավոր է» և այդ արտահայտությունները հետագայում ստացան «Մոնրոյիզմ» անվանումը: Մոնրոն սկսեց իր կարիերան որպես կիսամերկ աստղ, ում հայտնի կերպարը ավազե ժամացույցի կենտրոնում կանգնած լինելն էր :Ֆիլմի ռեժիսոր Ռիչարդ Դեյրը գրել է, որ Մոնրոյը հաճախ տեղադրված է այնպես, որ նրա շքեղ ուրվագիծը ցուցադրվեր կիսամերկ ինչպես իր հանրային նկարներում է : Նրա յուրօրինակ սեփևեթանքը ուշադրություն հրավիրեց իր մարմնի վրա` վաստակելով նոր մականուն` «հորիզոնական քայլով աղջիկը»: Հագուստ ևս ունեցել է կարևոր գործոն Մոնրոյի աստղային կերպարի վրա: Նա հաճախ էր հագնում ճերմակ զգեստներ ` ընդգծելով իր շիկահեր լինելը, ուշադրություն հրավիրեց նաև նրա բաց հագուստները, որոնք ցուցադրում էին նրա կազմվածքը: Նրա հրապարակայնությունը մեծացավ հաճախ իր հագուստների, կազմվածքի և նույնիսկ զգեստապահարանի շուրջ առկա շշուկների միջոցով, օրինակ, երբ մամլո ասուլիսի ժամանակ նրա հագուստը հանկարծակի սահեց ուսից : Մամլո պատմություններում Մոնրոին ներկայացվել է որպես Ամերիկյան երազանքի մարմնացում, մի աղջիկ, որը թշվառ մանկությունից հասավ Հոլիվուդ: Նրա ստուդիայի կենսագրություններում, խնամակալ ընտանիքներում և մանկատանը անցկացրած ժամանակի պատմությունները չափազանցվում էին և նույնիսկ մասամբ կեղծվում:Չնայած Մոնրոյի կերպարը սեքսուալ գրավիչ շիկահերն էր, նա պատրաստվում էր զգուշությամբ, երկրպագուներն ու կինոքննադատները հավատում էին, որ դա իր իսկական անձնավորությունն է, և որ նա չի խաղում ինչպես իր կոմեդիաներում: Սա դարձավ խոչընդոտ իր հետագա կարիերայում, երբ նա ուզում էր փոխել իր հրապարակային կերպարը և հանդես գալ այլ դերերում, կամ լինել որպես գործարար կին:

In Gentlemen Prefer Blondes (1953), one of the films in which Monroe portrayed a sexually attractive and naïve "dumb blonde"

Ակադեմիկոս Սառա Չերքվելը ուսումնասիրել է Մոնրոյի մասին պատմությունները ևւ ասել.

Ամենամեծ առասպելը այն է, որ նա համառ էր. երկրորդը` որ նա փխրուն էր, երրորդն այն է, որ նա չի կարող գործել: Նա շատ հեռու էր վախկոտ լինելուց, թեև նա կրթված չէր և նա շատ զգայուն էր դրա համար: Բայց նա իսկապես շատ խելացի էր և շատ կոշտ:1950-ական թվականներին նա ստիպված էր եղել հաղթել Հոլիվուդյան ստուդիաների համակարգին: [...] Հիմար շիկահերը միայն դեր էր, նա դերասանուհի էր երկրային դրախտի: Այնպիսի լավ դերասանուհի, որ ոչ ոք այժմ չի հավատում, որ նա այն չէ, ինչ տեսնում են էկրանին:

Ամենամեծ առասպելը այն է, որ նա համառ էր. երկրորդը` որ նա փխրուն էր, երրորդն այն է, որ նա չի կարող գործել: Նա շատ հեռու էր վախկոտ լինելուց, թեև նա  կրթված չէր և  նա շատ զգայուն էր դրա համար: Բայց նա իսկապես շատ խելացի էր և շատ կոշտ:1950-ական թվականներին նա ստիպված էր եղել հաղթել Հոլիվուդյան ստուդիաների համակարգին: [...] Հիմար շիկահերը միայն դեր էր, նա դերասանուհի էր երկրային դրախտի: Այնպիսի լավ դերասանուհի, որ ոչ ոք այժմ չի հավատում, որ  նա այն չէ, ինչ տեսնում են  էկրանին: Լուիս Բանները գրել էր, որ Մոնրոն հաճախ հեգնանքով վերաբերում ֆիլմերում և հրապարակային ելույթներում որպես սեքս-խորհրդանիշ իր կարգավիճակին, և որ «Մերիլին Մոնրո»-ի էությունը մի փայլուն հնարք է, որը գտնվում է Մեյ Ուեստի և Մադոնայի միջև, որոնք բնորոշ էին XX դարին: Մոնրոն հայտարարել է, որ նրան վրա ազդեցություն է ունեցել Արևմուտքը, «մի քանի հնարքներ սովորելուց հետո այնպիսի տպավորություն է, որ ծիծաղում է կամ ծաղրում է իր սեքսուալությունը»: 1950-ական թվականներին նա նաև սովորել է կատակերգություն, որը դասավանդել է միմ և պարող Լոտե Գոսլարը, ով հայտնի է իր կատակերգական ժանրի բեմադրություններով և Մոնրոյին ֆիլմերում նվագակցում էր:«Տղամարդիկ նախընտրում են շիկահերներին» ֆիլմում ( մի ֆիլմ, որտեղ Մոնրոն խաղում էր տիպիկ հիմար շիկահերի դեր), Մոնրոյի կողմից արված հայտնի արտահայտությունը ընդգծեց նրա կերպարը սցենարի մեջ. «Ես կարող եմ խելացի լինել, երբ դա կարևոր է, բայց տղամարդկանց մեծամասնությունը դա չի սիրում»:

Monroe arriving at a party celebrating Louella Parsons at Ciro's nightclub in May 1953

Դյերը հայտարարել է, որ Մոնրոյի աստղային կերպարը ստեղծվել է հիմնականում տղամարդկանց հայացքը գրավելու համար և որ նա հաճախ է խաղում «աղջկա» դեր, որը ֆիլմերում նկարագրում է միայն իր սեռը : Նա գրեթե միշտ խաղում է երգչուհու, քարտուղարուհուը կամ մոդելի դերեր, որտեղ «կինը ցույց է տալիս այն, ինչ հաճելի է տղամարդկանց համար»: Ֆիլմագետ Թոմաս Հարիսը, ով վերլուծել է Մոնրոյի հրապարակային կերպարը 1957 թվականին, գրել է, որ իր աշխատանքի արմատները և ընտանիքի պակասը դարձնում են նրան ավելի հասանելի, «իդեալական խաղընկեր», ի տարբերություն նրա ժամանակակից Գրեյս Քելլիի, ով նույնպես հայտնի էր որպես գրավիչ շիկահեր, բայց բարձր խավի ներկայացուցիչ լինելու շնորհիվ համարվում էր որպես հարուստ կենսափորձ ունեցող դերասանուհի, մեծ թվով տղամարդկանց համար անհասանելի:

According to Dyer, Monroe became "virtually a household name for sex" in the 1950s and "her image has to be situated in the flux of ideas about morality and sexuality that characterised the fifties in America", such as Freudian ideas about sex, the Kinsey report (1953), and Betty Friedan's The Feminine Mystique (1963). By appearing vulnerable and unaware of her sex appeal, Monroe was the first sex symbol to present sex as natural and without danger, in contrast to the 1940s femme fatales. Spoto likewise describes her as the embodiment of "the postwar ideal of the American girl, soft, transparently needy, worshipful of men, naïve, offering sex without demands", which is echoed in Molly Haskell's statement that "she was the fifties fiction, the lie that a woman had no sexual needs, that she is there to cater to, or enhance, a man's needs." Monroe's contemporary Norman Mailer wrote that "Marilyn suggested sex might be difficult and dangerous with others, but ice cream with her", while Groucho Marx characterized her as "Mae West, Theda Bara, and Bo Peep all rolled into one". According to Haskell, due to her status as a sex symbol, Monroe was less popular with women than with men, as they "couldn't identify with her and didn't support her", although this would change after her death.

Dyer has also argued that Monroe's platinum blonde hair became such a defining feature because it made her "racially unambiguous" and exclusively white just as the civil rights movement was beginning, and that she should be seen as emblematic of racism in twentieth-century popular culture. Banner agreed that it may not be a coincidence that Monroe launched a trend of platinum blonde actresses during the civil rights movement, but has also criticized Dyer, pointing out that in her highly publicized private life, Monroe associated with people who were seen as "white ethnics", such as Joe DiMaggio (Italian-American) and Arthur Miller (Jewish). According to Banner, she sometimes challenged prevailing racial norms in her publicity photographs; for example, in an image featured in Look in 1951, she was shown in revealing clothes while practicing with African-American singing coach Phil Moore.

Monroe advertising shampoo in 1953

Monroe was perceived as a specifically American star, "a national institution as well known as hot dogs, apple pie, or baseball" according to Photoplay. Banner calls her the symbol of populuxe, a star whose joyful and glamorous public image "helped the nation cope with its paranoia in the 1950s about the Cold War, the atom bomb, and the totalitarian communist Soviet Union". Historian Fiona Handyside writes that the French female audiences associated whiteness/blondness with American modernity and cleanliness, and so Monroe came to symbolize a modern, "liberated" woman whose life takes place in the public sphere. Film historian Laura Mulvey has written of her as an endorsement for American consumer culture:

If America was to export the democracy of glamour into post-war, impoverished Europe, the movies could be its shop window ... Marilyn Monroe, with her all American attributes and streamlined sexuality, came to epitomise in a single image this complex interface of the economic, the political, and the erotic. By the mid 1950s, she stood for a brand of classless glamour, available to anyone using American cosmetics, nylons and peroxide.

Twentieth Century Fox profited from Monroe's popularity by cultivating several lookalike actresses that included Jayne Mansfield and Sheree North. Other studios also attempted to create their own Monroes: Universal Pictures with Mamie Van Doren, Columbia Pictures with Kim Novak, and Rank Organisation with Diana Dors.