Մասնակից:Angela hovhannisyan/Ավազարկղ6

Արտադրությունը իրենից ներկայացնում է՝ աշխատուժի, մեքենաների, գործիքների, քիմիական կամ կենսաբանական մշակման ու ձևակերպման միջոցով ապրանքի արտադրություն: Սա տնտեսության երկրորդային (արտադրական) ոլորտի բնույթն է: Տերմինը կարող է վերաբերել մարդու գործունեության մի շարք տեսակների՝ ձեռքի աշխատանքից մինչև բարձր տեխնոլոգիաների, բայց այն առավել հաճախ կիրառվում է արդյունաբերական ձևավորման մեջ, որի ընթացքում առաջնային ոլորտից անմշակ հումք հանդիսացող նյութերը վերածվում են պատրաստի ապրանքների: Նման ապրանքները կարող են վաճառվել այլ արտադրողների` ավելի բարդ ապրանքների արտադրության համար, ինչպիսիք են ինքնաթիռները, կենցաղային տեխնիկաները, կահույքը, սպորտային սարքավորումները, մեքենաները կամ երրորդային (ծառայությունների ոլորտ)-ի միջոցով բաշխվեն արդյունաբերության վերջնական սպառողներին: Սա հիմնականում իրականացվում է մեծածախ վաճառականների միջոցով, ովքեր իրենց հերթին վաճառում են մանրածախ վաճառականներին վերջիններս էլ` հաճախորդներին:

Արտադրական ճարտարագիտությունը կամ արտադրական գործընթացը փուլերն են, որոնց միջոցով հումքային նյութերը վերածվում են վերջնական արտադրանքի: Արտադրական գործընթացը սկսվում է արտադրանքի ձևավորմամբ և նյութերի դասակարգմամբ, որոնցից և պատրաստվում է ապրանքը: Այնուհետև այս նյութերը արտադրական գործընթացի միջոցով ձևափոխվում են և վերածվում պահանջվող զանգվածի:

Ժամանակակից արտադրությունը ներառում է բոլոր միջին մակարդակի գործընթացները, որոնք անհրաժեշտ են արտադրանքի և դրա բաղադրիչների միավորման գործընթացում: Որոշ արտադրողներ, ինչպիսիք են կիսահաղորդչային և պողպատե իրերի արտադրողները, սրա փոխարեն օգտագործում են «կեղծիք» տերմինը:

Արտադրական ոլորտը սերտորեն կապված է ճարտարագիտության և արդյունաբերական ձևավորման հետ: Հյուսիսային Ամերիկայի խոշոր արտադրողներից են` «Ջեներալ մոթորս» ընկերությունը, «Ջեներալ էլեկտրիկ»-ը, «Պրոքտեր ընդ Գամբլ»-ը, «Ջեներալ Դինամիկ» ասոցիացիան, «Բոինգ» ընկերությունը, «Պֆայզեր»-ը, «Փրսիժն Քյասթփարթ»-ը և «Ֆեիթ Քրիսլր ավտոմոբիլային» կազմակերպությունը: Եվրոպայում խոշոր արտադրողներից են` «Վոլցվագեն Գրուպ»-ը, «Սիեմենս»-ը, «ԲԻ.ԷՆ.ԷՍ.ԷՖ.»-ը, և «Միչելին»-ը: Ասիայի խոշոր արտադրողներն են` «Տոյոտա»-ն, «Յամահա-ն, «Պանասոնիկ»-ը, «ԷԼ ՋԻ»-ն, «Սամսունգ»-ը և «Թաթա Մոթորս»-ը:

Պատմություն և զարգացում

Բոինգ 787-ի 41-րդ թռիչքը

Արդյունաբերական աշխատողը ծանր պողպատե արտադրանիքների մեջ

Արտադրությունը սկսվել է 19-րդ դարում: Այն սովորաբար իրականացվում էր հմուտ արհեստավորների և նրանց օգնականների կողմից: Ուսուցումն իրականացվում էր աշկերտելու միջոցով: Նախաարդյունաբերական աշխարհի մեծ մասում գիլդիական համակարգը (վաճառականների միավորումներ) պաշտպանում էր քաղաքային արհեստավորների արտոնություններն ու առևտրական գաղտնիքները:

Նախաարդյունաբերական աշխարհում արտադրության մեծ մասը տեղի էր ունենում գյուղական տարածքներում, որտեղ տնային տնտեսությունների վրա հիմնված արտադրությունը ծառայում էր որպես գյուղատնտեսության լրացուցիչ կենսապահովման ռազմավարություն (դեռ շարունակում է տեղի ունենալ որոշ վայրերում): Դուրս բերման համակարգի միջոցով ձեռնարկատերերը կազմակերպում էին մի շարք արտադրական տնային տնտեսություններ մեկ ձեռնարկության մեջ:

Գործարանային համակարգն առաջին անգամ ընդունվեց Բրիտանիայում 18-րդ դարի վերջին արդյունաբերական հեղափոխության սկզբում և հետագայում տարածվեց ամբողջ աշխարհում: Գործարանային համակարգի հիմնական առանձնահատկությունը մեքենաների օգտագործումն է, որոնք ի սկզբանե աշխատում էին ջրով կամ գոլորշիով, իսկ հետագայում արդեն էլեկտրաէներգիայով: 19-րդ դարում արտադրության ամերիկյան համակարգում գրանցվեցին տնտեսությունների, գործարանների կենտրոնացման և փոխարինելի մասերի ստանդարտացման աճ:

Մեքենայացված արտադրական գործընթացը ստեղծվել է, որպեսզի հավաքագրվեն կրկնվող մասերը, առանձին աշխատողների օգնությամբ, ովքեր այդ գործընթացի ընթացքում հատուկ քայլեր են իրականացնում: Սա հանգեցրել է արդյունավետության զգալի աճի՝ նվազեցնելով վերջնական գործընթացի արժեքը: Ավելի ուշ ստեղծվեցին ավտոմատ սարքեր, որպեսզի աստիճանաբար փոխարինեն մարդկանց, միտում, որն արագացել է համակարգիչների և ռոբոտների զարգացման հետ մեկտեղ:

Խորհրդային Միությունում արտադրությունը հիմնված էր կոլեկտիվիզմի վրա:

Արդյունաբերական քաղաքականություն

Արտադրական տնտեսագիտություն

Ժամանակակից ավտոմոբիլների կոնվեյեր

Նոր տեխնոլոգիաները Միացյալ Նահանգների Արտադրական գոտում առաջատար արտադրական աշխատանքային հնարավորությունների մեջ որոշակի աճ են ապահովել: Արտադրությունը ապահովում է կարևոր նյութական աջակցություն ազգային ենթակառուցվածքների և ազգային պաշտպանության համար:

Մյուս կողմից, արտադրության մեծ մասը կարող է ներառել սոցիալական և բնապահպանական զգալի ծախսեր: Օրինակ վտանգավոր թափոնների մաքրման ծախսերը կարող են գերազանցել այդ թափոնները ստեղծող արտադրանքի օգուտներին: Վտանգավոր նյութերը կարող են ռիսկի ենթարկել աշխատողների առողջությունը: Այս ծախսերն այժմ քաջ հայտնի են, և դրանց արդյունավետ լուծման, թափոնների կրճատման, արդյունաբերական փոխազդեցության օգտագործման, վնասակար քիմիական նյութերի վերացման համար ջանքեր են գործադրվում:

Արտադրության բացասական ծախսերը կարող են նաև լուծվել օրինական ճանապարհով: Զարգացած երկրները արտադրական գործունեությունը կարգավորում են աշխատանքային և բնապահպանական օրենքներով: Ամբողջ աշխարհում արտադրողները կարող են ենթարկվել կանոնակարգերի և աղոտման համար նախատեսված հարկերի, որպեսզի փոխհատուցեն արտադրական գործունեության բնապահպանական ծախսերը: Աշխատանքային արհմիությունները և արհեստավորական գիլդիաները պատմական դեր են խաղացել աշխատողների իրավունքների և աշխատավարձների բանակցություններում: Զարգացած երկրներում գոյություն ունեցող շրջակա միջավայրի պահպանության և աշխատանքային ապահովագրության մասին օրենքները կարող են անհասանելի լինել երրորդ աշխարհի երկրներում: Քաղաքացիական իրավախախտման և արտադրանքի պատասխանատվության վերաբերյալ օրենքը լրացուցիչ գին է սահմանում արտադրության համար: Սա վերջին մի քանի տասնամյակների ընթացքում տեղի ունեցող ընթացիկ գործընթացում կարևոր խթան է հանդիսանում` արտադրության վրա հիմնված արդյունաբերության համար, որը գործողությունները տեղափոխում է զարգացող աշխարհի տնտեսություն, որտեղ արտադրության ծախսերը զգալիորեն ցածր են, քան զարգացած աշխարհի տնտեսությունում:

Անվտանգություն

Արտադրությունն առողջությանը և անվտանգությանը յուրահատուկ մարտահրավերներ է նետում: Այն անվտանգության ու առողջության ազգային ինստիտուտի կողմից Ազգային պրոֆեսիոնալ հետազոտական օրակարգում ճանաչվել է որպես գերակա արդյունաբերական ոլորտ` առողջապահական և անվտանգության հարցերի միջամտության ռազմավարությունների սահմանման ու մշակման համար:

Արտադրություն և ներդրում

Արտադրության և ներդրման մեջ միտումների, խնդիրների վերաբերյալ ուսումնասրություններն ու հետազոտություններն ամբողջ աշխարհում կենտրոնանում են հետևյալի վրա:

• Զգալի փոփոխության բնույթն ու աղբյուրները, որոնք տեղի են ունենում միջազգայնորեն արտադրության ու ավելի լայն արդյունաբերական տնտեսական աճի ոլորտներում:
• Մրցակցություն
• Գրավչություն օտարերկրյա անմիջական ներդրողների համար:

Ընդհանուր ակնարկներց բացի, հետազոտողները ուսումնասիրել են արտադրության զարգացման առանձնահատուկ առանցքային տեսակետների վրա ազդող հատկություններն ու գործոնները: Նրանք համեմատել են արտադրությունն ու ներդրումներն արևմտյան և ոչ արևմտյան մի շարք երկրներում և առանձին կարևոր արդյունաբերական և շուկայական-տնտեսական ոլորտներում իրականացրել են աճի ու արդյունավետության վերաբերյալ ուսումնասիրություններ:

2009 թվականի Հունիսի 26-ին Ջեֆրի Իմելթը` «Ջեներալ էլեկտրիկ» ընկերության գործադիր տնօրենը, կոչ արեց ԱՄՆ-ին մեծացնել իր արտադրական բազային զբաղվածությունը աշխատուժի 20%-ով` մեկնաբանելով, որ ԱՄՆ-ն որոշ տարածքներում չափազանց շատ ծախսեր է կրճատել և այլևս չի կարող հույս դնել ֆինանսական ոլորտի ու սպառողների ծախսի վրա, որպեսզի բավարարի պահանջները: Բացի այդ, թեև ԱՄՆ-ում արտադրությունը լավ է աշխատում համեմատած իր մնացած տնտեսությունների հետ, միևնույնն է ուսումնասրությունները ցույց են տալիս, որ այն այնքան էլ լավ չէ աշխատում համեմատած այլ բարձր աշխատավարձ ունեցող երկրների արտադրության հետ: 2000-ից 2007 թվականներին ընդհանուր առմամբ փակվել է ԱՄՆ արտադրական 3,2 մլն աշխատատեղից, յուրաքանչյուր վեցերորդը: Մեծ Բրիտանիայում, արտադրողների կազմակերպությունը կոչ է արել Մեծ Բրիտանիայի տնտեսությանը վերականգնել հավասարակշռությունը և ավելի քիչ վստահել ֆինանսական ծառայություններին ու ակտիվորեն խթանել արտադրական օրակարգը:

Սրանք Համաշխարհային բանկի տվյալներով ԱՄՆ-ում դոլարով արտադրության արտադրանքի ընդհանուր արժեքով լավագույն 50 երկրներն են:

Շարք	Երկիր/Մարզ	Միլիոնավոր ԱՄՆ դոլար	Տարի
1	Չինաստան	3,896,345	2019
2	ԱՄՆ	2,317,176	2018
3	Ճապոնիա	1,027,967	2018
4	Գերմանիա	747,731	2019
5	Հարավային Կորեա	416,903	2019
6	Հնդկաստան	394,531	2019
7	Իտալիա	298,442	2019
13	Բրազիլիա	173,668	2019
8	Ֆրանսիա	266,634	2019
9	Միացյալ Թագավորություն	243,114	2019
10	Ռուսաստան	222,544	2019
11	Ինդոնեզիա	220,503	2019
12	Մեքսիկա	217,852	2019
14	Իսպանիա	154,833	2019
15	Կանադա	151,724	2016
16	Թուրքիա	143,017	2019
17	Թաիլանդ	137,544	2019
18	Շվեյցարիա	131,718	2019
19	Իռլանդիա	119,868	2019
20	Լեհաստան	100,011	2019
21	Նիդերլանդներ	99,648	2019
22	Սաուդյան Արաբիա	99,438	2019
23	Ավստրալիա	78,657	2019
24	Մալայզիա	78,279	2019
25	Ավստրիա	74,710	2019
26	Սինգապուր	73,677	2019
27	Ֆիլիպիններ	69,568	2019
28	Շվեդիա	69,262	2019
29	Բելգիա	63,569	2019
30	Վենեսուելա	58,236	2014
31	Արգենտինա	57,726	2019
32	Բանգլադեշ	57,284	2019
33	Չեխիա	55,270	2019
34	Իրան	53,417	2017
35	Նիգերիա	51,634	2019
36	Եգիպտոս	48,241	2019
37	Պուերտո Ռիկո	47,834	2018
38	Դանիա	45,507	2019
39	Իսրայել	44,314	2018
40	Վիետնամ	43,172	2019
41	Ռումինիա	42,453	2019
42	Հարավային Աֆրիկա	41,400	2019
43	Ալժիր	41,278	2019
44	Ֆինլանդիա	38,670	2019
45	ԱՄԷ	36,727	2019
46	Կոլումբիա	35,439	2019
47	Պակիստան	34,658	2019
48	Օման	30,283	2018
49	Հունգարիա	29,349	2019
50	Պերու	28,733	2018

Տես նաև

• Արդյունաբերական ռոբոտ
• *Վերամշակող արդյունաբերություն
• Ֆորդիզմ