Մասնակից:Ընթերցող/Ավազարկղեր 3
Ալեխանդրա Պիսարնիկ Alejandra Pizarnik | |
---|---|
Ծննդյան անուն | Ֆլորա Պիզարնիկ |
Ծնվել է | 1936 թվականի ապրիլի 29-ին |
Ծննդավայր | Բուենոս Այրես |
Վախճանվել է | 1972 թվականի սեպտմբերի 25-ին |
Վախճանի վայր | Բուենոս Այրես |
Լեզու | իսպաներեն |
Քաղաքացիություն | Արգենտինա |
Ստեղծագործական շրջան | 1955—1972 |
Ժանրեր | պոեզիա |
Գրական շարժումներ | բանաստեղծուհի, վիպասան, թարգմանչուհի |
Ալեխանդրա Պիսարնիկ (իսպ.՝ Alejandra Pizarnik, ի ծնե՝ Ֆլորա Պիզարնիկ, 1936 թվականի ապրիլի 29 - 1972 թվականի սեպտմբերի 25, Բուենոս Այրես), արգենտինացի բանաստեղծուհի, վիպասան, թարգմանչուհի:
Կենսագրություն խմբագրել
1934 թվականին Ռովնոյից Արգենտինա ներգաղթած հրեաներ Էլի Պիզարնիկի և Ռեյզլ Բրոմկերի կրտսեր դուստրն էր: Սովորել է հրեական դպրոցում: Դեռևս պատանեկան հասակից, վախենալով գիրանալ, սկսել է օգտագործել ամֆետամիններ,կորցրել քունը, տառապում էր կակազումով, կորյակների գոյությամբ և ասթմայով: Սովորել է Բուենոս Այրեսի համալսարանի փիլիսոփայության և լրագրության ֆակուլտետում՝ ուսումը համատեղելով հայնի նկարիչ Խուան Բատլե Պլանասի մոտ գեղանկարչության դասերի հետ: Համալսարանում սկսել է ընթերցել Կիերկեգորին, Ջոյսին, Պրուստին, Բրետոնին, սյուրռեալիստներին, թարգմանել է Էլուարի բանաստեղծությունները: 1954 թվականին, անձի երկվության սիմպտոմներ նկատելով, սկսեթ է այցելել հոգեվելուծաբան Լեոն Օստրովին:
Հերթական անգամ հոգեբուժարանից վերադառնալուց հետո ինքնասպանություն է գործել՝ ընդունելով սեկոնալի մահացու չափաբաժին:
Ստեղծագործական շրջան խմբագրել
Պիսարնիկի բանաստեղծությունները և լիրիկական արձակը, որոնք Լոթրեամոնի, Ռեմբոյի, Արտոյի փնտրտուքներից հասնում են համարյա ինքնաոչնչացման, որոնք տոգորված են մահվան մոտիվներով, սեփական «ես»-ում իր սոցիալական և սեռական դիմանկարը գտնելու անկատար հույով, մոռացության անդիմադրելի տենչով և չգոյությամբ:
1960—1964 թվականներին ապրել է Փարիզում, ծանոթացել Խուլիո Կորտասարի, որը ընկերացել և նամակագրական կապ է հաստատել Ալեխանդրայի հետ, նվիրել նրան մի քանի բանաստեղծություն, Օ. Պասի, Իտալո Կալվինոյի, Անդրե Պիեռ դե Մանդյագրի, Ռոժե Կայուի հետ: 1960-ականներին հրատարակել է հոդվածներ Խուլիո Կորտասարի մասին, հարցազրույց վերցրել Բորխեսից, գրել Անրի Միշոյին, Արտոյին, Բրետոնի մասին: Բուենոս Այրեսյում մտերիմ է եղել սյուրռեալիստների ակումբի անդամների հետ (Է. Մոլինա, Ա. Հիրրի, Օ. Օրոսկո, Ռ. Խուարրոս): Թարգմանել է Արտոյի, Անրի Միշոյի, Էմի Սեզարի, Իվ Բոնուֆի, Սալվատորե Կվազիմոդոյի բանաստեղծությունները, Մարգարետ Դյուրասի, Անդրե Պիեռ դե Մանդյագրի արձակը:
Հայտնություն խմբագրել
1966 թվականին ստացել է Բուենոս Այրեսի գրական մրցանակը պոեզիայի ասպարեզում: Պիսարնիկի բանաստեղծությունները և արձակը թարգմանվել են անգլերեն, գերմաներեն, ֆրանսերեն, իտալերեն, պորտուգալերեն, շվեդերեն, չեխերեն, սլովեներեն և այլ լեզուներով: Ավելյանդայում, որտեղ անցել է նրա մանկությունը, տեղադրված է հուշարձան:
Պիսարնիկի հիշատակին է նվիրված Կրիստոֆ Կուրցմանի «Երաժշտական դժոխք» սկավառակը:
Ստեղծագործություններ խմբագրել
- La tierra más ajena / Ամենաօտար երկիրը (1955),
- La última inocencia / Վերջին մաքրությունը (1956,
- Las aventuras perdidas / Անխոհեմ արկածներ (1958),
- Arbol de Diana / Դիանայի ծառը (1962,
- Los trabajos y las noches / Գործեր և գիշերներ (1965),
- Extracción de la piedra de la locura / Հիմարության քարի առանձնացումը (1968,
- Nombres y figuras / Անուններ և դեմքեր (1969),
- El Infierno musical / Երաժշտական դժոխք (1971),
- Los pequeños cantos / Լակոնիկ երգեր (1971),
- La condesa sangrienta / Արյունոտ կոմսուհին (1971,
- Zona prohibida / Արգելված գոտի (1982, հետմահու, հեղինակի նկարներով).
Ազատ հրատարակություններ խմբագրել
- El deseo de la palabra. Barcelona: Ocnos, 1975 (ընտրյալ բանաստեղծություններ և արձակ).
- Poemas. Buenos Aires: Centro Editor de América Latina, 1982.
- Textos de Sombra y últimos poemas/ Olga Orozco y Ana Becciú, eds. Buenos Aires: Sudamericana, 1982.
- Obras Completas. Buenos Aires: Corregidor, 1993 (բանաստեղծությունների լիակատար ժողովածուն և ընտրյալ արձակներ).
- Correspondencia Pizarnik/ Ivonne Bordelois, ed. Buenos Aires: Editorial Planeta Argentina, 1998 (նամակներ).
- Prosa completa. Barcelona: Lumen, 2002
- Diarios. Barcelona: Lumen, 2003 (օրագրեր 2005, 2007 հրատարկ.).
- From the Forbidden Garden: Letters to Antonio Beneyto. Lewisburg: Bucknell UP, 2004 (նամակներ).
- Nueva correspondencia Pizarnik/ Ivonne Bordelois y Cristina Piña, eds. Monterrey: Universidad Autónoma de Nuevo León, Editorial Buró Blanco, Posdata Editores; Guadalajara: Imprenta Pandora, 2012 (նոր նամակներ)
Գրականություն խմբագրել
- Aristeguieta J. Alejandra Pizarnik, genio poético. Caracas: Sucre, 1972.
- Piña C. La palabra como destino. Un acercamiento a la poesía de Alejandra Pizarnik. Buenos Aires: Botella al Mar, 1981.
- Alejandra Pizarnik. A Profile/ Frank Graziano, ed. e intr. Durango: Logbridge Rhodes, 1987.
- Koremblit B.E.Todas las que ella era. Ensayo sobre Alejandra Pizarnik. Buenos Aires: Ediciones Corregidor, 1991.
- Piña C.Alejandra Pizarnik. Buenos Aires: Editorial Planeta, 1991.
- Graziano F. Alejandra Pizarnik. Semblanza. México: Fondo de Cultura Económica , 1992.
- Goldberg F.F. Alejandra Pizarnik: «Este espacio que somos». Gaithersburg: Hispamérica, 1994.
- Haydu S.H. Alejandra Pizarnik: evolución de un lenguaje poético. Washington: Organization of American States, 1996.
- Bajarlía J.J. Alejandra Pizarnik. Anatomía de un recuerdo. Buenos Aires: Editorial Almagesto, 1998.
- Piña C. Poesía y experiencia del límite. Leer a Alejandra Pizarnik. Buenos Aires: Botella al Mar, 1999.
- Aira C. Alejandra Pizarnik. Barcelona: Ediciones Omega, 2001.
- Reflexiones: ensayos sobre escritoras hispanoamericanas contemporáneas/ Priscilla Gac-Artigas, ed. Vol.II. New Jersey: Ediciones Nuevo Espacio, 2002
- Cohen S. El silencio de los poetas: Pessoa, Pizarnik, Celan, Michaux. Buenos Aires: Editorial Biblos, 2002
- Negroni M. El testigo lúcido: la obra de sombra de Alejandra Pizarnik. Rosario: Beatriz Viterbo Editora, 2003.
- Depetris C. Aporética de la muerte: estudio crítico sobre Alejandra Pizarnik. Madrid: UAM Ediciones, 2004
- Árbol de Alejandra: Pizarnik reassessed/ Fiona J. Mackintosh, Karl Posso, eds. Woodbridge: Tamesis; Rochester: Boydell & Brewer, 2007
- Percia M. Alejandra Pizarnik, maestra de psicoanálisis. Córdoba: Alción Editora, 2008
- Calafell Sala N. Sujeto, cuerpo y lenguaje en los Diarios de Alejandra Pizarnik. Córdoba: Babel Editorial, 2008
- Venti P. La escritura invisible: el discurso autobiográfico en Alejandra Pizarnik. Barcelona: Anthropos, 2008
- Alejandra/ Ivonne Bordelois, Pedro Cuperman, eds. Syracuse: Punto de Contacto/Point of Contact, 2010
- Gallo P. El decir de lo indecible: los rodeos del deseo en la obra de Alejandra Pizarnik. Montevideo: Estuario Editora, 2011
- Piña C. Límites, diálogos, confrontaciones: leer a Alejandra Pizarnik. Buenos Aires: Corregidor, 2012
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Լիվերպուլյան համալսարանի կայքում (իսպ.)
- Սերվանտեսի վիրտուալ կենտրոնի կայքում (իսպ.)
- Alejandra Pizarnik (իսպ.)
- Alejandra Pizarnik (իսպ.)
- Alejandra Pizarnik Home Page (իսպ.)
- PIZARNIK Teatro DeL VйrticE (իսպ.)
- Պիսարնիկի կենսագրությունը Corner Magazine (անգլ.)
- Նամակներ Corner Magazine (անգլ.)
- Alejandra Pizarnik Carlos Luis Torres Gutiérrez (իսպ.)
- Կորտասարի բանաստեղծությունները (իսպ.)
- Ալբերտո Մանգելի հիշողությունները (իսպ.)