«Հրեական պատերազմը» կամ «Հուդայի պատերազմը», ամբողջական անվանմամբ՝ «Փլավիոս Հովսեփոսի գիրքը՝ հռոմեացիների դեմ Հրեական պատերազմի պատմության մասին» (հին հունարեն՝ Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστορία Ἰουδαϊκοῦ πολέμου πρὸς Ῥωμαίους βιβλία), 1-ին դարի ազգությամբ հրեա հռոմեացի պատմաբան Հովսեփոս Փլավիոսի պատմագիտական աշխատությունը[1][2]։ Այն Սթիվ Մեյսոնի կողմից նկարագրվել է որպես «արևմտյան պատմագիտության ամենաազդեցիկ ոչ աստվածաշնչյան տեքսը»[3]։ Փլավիոսի աշխատությունը բաղկացած է յոթ փոխշաղկապված գրքերից։ Առաջին երկու գրքերում ներկայացված է Սելևկյան տիրակալ Անտիոքոս IV-ի կողմից Երուսաղեմի պաշարումից մինչև հրեա-հռոմեական առաջին պատերազմն ընկած ժամանակաշրջանի պատմությունը։ Հաջորդ հինգ գրքերը մանրակրկիտ կերպով ներկայացնում են Հրեական պատերազմը՝ Վեսպասիանոսի և Տիտոսի արշավանքներից մինչև Սիկարիի մահը։

«Հրեական պատերազմը»
מלחמת היהודים
Հայտնի չէ կարելի է վստահել աղբյուրին, թե ոչ
Հայտնի չէ կարելի է վստահել աղբյուրին, թե ոչ
Քյոլնում հրատարակված լատիներեն թարգմանության ներածագիրը
Ուրիշ անվանում «Հուդայի պատերազմը»
«Փլավիոս Հովսեփոսի գիրքը՝ հռոմեացիների դեմ Հրեական պատերազմի պատմության մասին»
Հեղինակ Հովսեփոս Փլավիոս
Գրվել է 75 թվական
Բնագիր լեզու արամեերեն (բնագիրը կորուսվել է)
հին հունարեն
Նկարագրում է Հռոմեական կայսրություն Հռոմեական կայսրություն
Թեմա Հրեական պատերազմ
Բնագիր հայտնի չէ

Գիրքը գրվել է 75 թվականին արամեերենով (կամ եբրայերենով)[4], իսկ հետագայում թարգմանվել հունարեն։ Ամենայն հավանականությամբ թարգմանության հեղինակը ևս Հովսեփոսն է։ Մեզ է հասել գրքի բնագրի միայն հունարեն տարբերակը։ Հեղինակը անդրադարձել է նաև իր աշխատության աղբյուրներին[5]։ Փլավիոսի գիրքը Հրեական պատերազմի ներկայացման մեզ հայտնի կարևորագույն աղբյուրն է։ Լրացուցիչ տեղեկություններ մեզ հաղորդում է հրեական քաղաքացիական և կրոնական իրավունքի, կրոնական արարողությունների կանոնադրության, բարոյական նորմերի, իմաստությունների, առակների և լեգենդների ժողովածուն՝ Թալմուդը, ինչպես նաև հրեական մետաղադրամների եբրայերեն մակագրությունները։

Հռոմեացի հեղինակ Կոռնելիոս Տակիտոսի «Պատմություն» աշխատության 5-րդ գիրքը ևս նվիրված է այս իրադարձությունների նկարագրությանը[6]։ Մեզ են հասել ավելի ուշ շրջանի հին սլավոնական և եբրայական տարբերակներ ևս, որոնք ի տարբերություն բնագրի՝ ենթարկվել են որոշակի փոփոխությունների և լրամշակումների[7]։

Տես նաև խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

  • The Jewish War: Revised Edition. 0-14-044420-3.
  • H. Leeming and K. Leeming։ Josephus' "Jewish War" and Its Slavonic Version: A Synoptic Comparison. Ancient Judaism & Early Christianity, Brill (1999). 90-04-11438-6.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Flavius Josephus: Translation and Commentary. Judean war, Flavius Josephus, Steve Mason, Honora Chapman. Books.google.co.uk. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 20-ին.
  2. The Sicarii in Josephus's Judean War, Mark Andrew Brighton. Books.google.co.uk. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 20-ին.
  3. Mason, Steve (2016 թ․ հունվարի 19). «Josephus's Judean War». In Honora Howell Chapman and Zuleika Rodgers (ed.). A Companion to Josephus. John Wiley & Sons. էջ 13. ISBN 978-1-4443-3533-0.
  4. Randall Buth and Chad Pierce "EBRAISTI in Ancient Texts, Does ἑβραιστί ever Mean 'Aramaic'?" in Buth and Notley eds., Language Environment of First Century Judaea, Brill,2014:88-89, and footnote 64
  5. Buth and Pierce, op. cit., p89, footnote 64
  6. «See». Classics.mit.edu. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 20-ին.
  7. Christopher M. Weimer. «The Slavonic Josephus' Account Of The Baptist And Jesus». Gnosis.org. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 20-ին.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հրեական պատերազմը» հոդվածին։