Թրաշուշան հայաստանյան
| Թրաշուշան հայաստանյան | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Ծնեբեկածաղկավորներ (Asparagales) |
| Ընտանիք | Հիրիկազգիներ (Iridaceae) |
| Ցեղ | Թրաշուշան (Gladiolus) |
| Տեսակ | Թրաշուշան հայաստանյան (G. hajastanicus) |
| Միջազգային անվանում | |
| Gladiolus hajastanicus | |
| Կարգավիճակ | |
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝  Խոցելի տեսակ | |
Թրաշուշան հայաստանյան (լատին․՝ Gladiolus hajastanicus), հիրիկազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
Պալարասոխուկավոր, գեղազարդային բույս է։ Ցողունը բարակ է, 25-40 սմ բարձրության։ Տերևները համարյա զուգահեռ ջղերով են։ Ծաղկաբույլը 1-2, երբեմն 3 ծաղիկներով է։ Ծաղկապատը երկշուրթ, ծիրանագույն է[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Հայաստանում տարածված է Արագածի, Սևանի, Դարեղեգիսի և Զանգեզուրի ֆլորիստիկական շրջաններում[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է վերին լեռնային և երթալպյան գոտիներում՝ ծովի մակարդակից 1800-2900 մ բարձրությունների վրա, մարգագետիններում, կաղնու ենթալպյան նոսրանտառներում, ժայռոտ տեղերում։ Ծաղկում է հունիս-հուլիս ամիսներին, պտղաբերում՝ օգոստոսին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Վտանգված տեսակ է, որի տարածման շրջանի մակերեսը 5000 կմ²-ից պակաս է, բնակության շրջանի մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս։ Համարվում է Հայաստանի Էնդեմիկ։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված չէր։ Ընդգրկված չէ նաև CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պահպանվում է «Սևան» ազգային պարկի տարածքում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թրաշուշան հայաստանյան» հոդվածին։ |