Եվգենի Կացման

Եվգենի Ալեքսանդրովիչ Կացման (ռուս.՝ Евгений Александрович Кацман, 26 հունիսի (8 հուլիսի), 1890, Խարկով, Ռուսական կայսրություն – 31 հուլիսի, 1976, Մոսկվա, ԽՍՀՄ), ռուս նկարիչ և գրաֆիկ։ Հեղափոխական Ռուսաստանի նկարիչների ասոցիացիայի հիմնադիրներից ու ղեկավարներից մեկը, պերեդվիժնիկների ցուցահանդեսների մասնակից։

Եվգենի Կացման ռուս.՝ Евгений Кацман
Ծնվել է	հուլիսի 8, 1890(1890-07-08)
Ծննդավայր	Խարկով, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	հուլիսի 31, 1976(1976-07-31) (86 տարեկան)
Մահվան վայր	Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Կրթություն	Մոսկվայի նկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարան
Մասնագիտություն	նկարիչ
Պարգևներ
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ

Հեղափոխական Ռուսաստանի նկարիչների ասոցիացիայի գլխավորները. Ե. Կացման, Ի. Բրոդսկի, Յու. Ռեպին, Ա. Գրիգորև, Պ. Ռադիմով, 1926 թվական

Կենսագրություն

Եվգենի Կացմանը ծնվել է 1890 թվականի հունիսի 26-ին (նոր տոմարով՝ հուլիսի 8) Խարկովում, արհեստավորի ընտանիքում։ Հետագայում ընտանիքը տեղափոխվել է Սարատով։ Ավագ եղբայրը՝ Վլադիմիր Կացմանը, ընդունվել է Ռադիշչևի թանգարանին կից բացված Բոգոլյուբովյան նկարչական ուսումնարան, Եվգենին նույնպես ընտրել է նկարչի ուղին։

Առաջին ռուսական հեղափոխության ժամանակ տեղի ունեցած անկարգությունների ընթացքում Եվգենի Կացմանը հեռացվել է ուսումնարանից։ 1906 թվականին նա եղբոր հետ տեղափոխվել է Պետերբուրգ և ընդունվել Գեղարվեստի խրախուսման միության նկարչական դպրոց, որտեղ սովորել է Նիկոլայ Ռերիխի ու Ալեքսեյ Շչուսևի մոտ։ 1907 թվականին Վլադիմիր Կացմանը ձերբակալվել է և ուղարկվել բանակ, իսկ Եվգենին հեռացվել է դպրոցից ու սկսել դասավանդել գեղարվեստի մասնավոր դպրոցում, որտեղ աշակերտներին նախապատրաստում էին ընդունվելու Գեղարվեստի կայսերական ակադեմիա։ Դասավանդելով երեք տարի՝ նա նաև սովորել է բնօրինակային դասարանում։

1909 թվականին ընդունել է քրիստոնեություն։ 1909 թվականին Եվգենի Կացմանն ընդունվել է Մոսկվայի նկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարան, որտեղ սովորել է մինչև 1916 թվականը Կոնստանտին Կորովինի ու Սերգեյ Մալյուտինի մոտ։

1922 թվականին մարտին մասնակցել է Հեղափոխական Ռուսաստանի նկարիչների ասոցիացիայի ստեղծմանը, իսկ 1926 թվականին այցելել է ռուս գեղանկարիչ Իլյա Ռեպինին Կուոկալայում, որ անցել էր Ֆինլանդիային։ Մասնակցել է Բանվորա-գյուղացիական Կարմիր բանակի հինգամյակին ու տասնամյակին նվիրված ցուցահանդեսներին։

1947 թվականին արդեն ԽՍՀՄ գեղարվեստի ակադեմիայի թղթակից-անդամ ընտրված Եվգենի Կացմանի ստեղծագործական գործունեության 35-ամյակի առթիվ կացմակերպվել է անհատական ցուցահանդես։ 1949 թվականին նա դարձել է ԽՄԿԿ անդամ։ 1950-ական և 1960-ական թվականներին Եվգենի Կացմանը շարունակել է իր նկարչական գործունեությունը, և նրա ծննդյան ութսունամյակի առթիվ կազմակերպվել է մեծ ցուցահանդես։

Եվգենի Կացմանն ամուսնաած է եղել Նատալյա Միխայլովնա Կացմանի (օրիորդական ազգանունը՝ Ռաֆալովիչ) հետ։ Նրանք ունեցել են երկու դուստր՝ Կիրան ու Մարինան։

Եվգենի Կացմանը մահացել է 1976 թվականի հուլիսի 31-ին Մոսկվայում, թաղված է Վագանկովյան գերեզմանատանը։

Նկարչի աշխատանքները պահվում են Ռուսաստանի տարբեր թանգարաններում, մասնավորապես Զինված ուժերի կենտրոնական թանգարանում, Ռուսական պետական թանգարանում և Տրետյակովյան պատկերասրահում։

Եվգենի Կացմանը հեղիանկել է «Նկարչի նոթեր» (ռուս.՝ «Записки художника») արձակ ստեղծագործությունը, որ հրատարակվել է Մոսկվայում 1962 թվականին։

Ձեռքբերումներ

• ՌՍՖՍՀ ժողովրդական նկարիչ (1969),
• ԽՍՀՄ գեղարվեստի ակադեմիայի թղթակից-անդամ (1947),
• Պարգևատրվել է «Հայրենական մեծ պատերազմում քաջարի աշխատանքի համար» և «Մոսկվայի 800-ամյակի հիշատակի» մեդալներով։

Աղբյուրներ

• Грансберг А., Е. А. Кацман, М. — Л., 1950.

Արտաքին հղումներ

• Եվգենի Ալեքսանդրովիչ Կացման (1890-1976) Արխիվացված 2018-07-16 Wayback Machine (ռուս.)
• Կացման Եվգենի Ալեքսանդրովիչ Արխիվացված 2014-08-11 Wayback Machine (ռուս.)