Ալեքսանդր Շամշինի եկամտաբեր տուն

Ալեքսանդր Շամշինի եկամտաբեր տուն
Տեսակ	եկամտաբեր տուն և ճարտարապետական հուշարձան
Երկիր	Ռուսաստան
Տեղագրություն	Արբաթ շրջան
Ճարտարապետական ոճ	մոդեռն
Հիմնադրված է	1909
Ժառանգության կարգավիճակ	Ռուսաստանի դաշնային մշակութային ժառանգության օբյեկտ

Ալեքսանդր Շամշինի եկամտաբեր տուն (ռուս.՝ Доходный дом Александра Шамшина, նաև` Լյուբով Շամշինայի եկամտաբեր տուն, ռուս.՝ Доходный дом Любови Шамшиной), մոդեռն ոճի ճարտարապետության հուշարձան Մոսկվայում։ Հասցեն` Զնամենկա փողոց, տուն 8/13, շինություն 1 (Ստարովագանկովսկի նրբանցքի անկյուն)։

Պատմություն խմբագրել

Ամուսիններ Ալեքսանդր Իվանովիչ և Լյուբով Վասիլևնա Շամշինները 1909 թվականին ճարտարապետ Ն. Ն. Բլագովեշչենսկուն (այլ տվյալներով` Ի. Ս. Բլագովեշչենսկուն^[2]) պատվիրել են եկամտաբեր տան նախագիծ Զնամենկայում նոր ձեռքբերած հողակտորում։ Նախագծվել է վեցհարկանի տուն։ Սակայն Ա. Ի. Շամշինին դեկորը թվացել է անբավարար, և ձևավորումը փոփոխելու համար նա դիմել է Ֆեոդոր Շեխտելին, որը պահպանել էր Բլագովեշչենսկու ծավալն ու հատակագծումը^[2]։ Տունը դարձել է վերելակով առաջին շենքերից մեկը^[3]։

Կառուցման պահից տունը շարունակում էր մնալ բնակելի։ Մինչև մեր օրերը հասել է մեծ խեղաթյուրումներով. տունը զրկվել է միջին հարկերի պատշգամբներից և վերին հարկի մակարդակի երիզաձև պատշգամբից, ինչպես նաև ծոփորից։ 1990-ական թվականների սկզբին առանց անհրաժեշտ թույլտվության կառուցվել է ձեղնահարկ, որից բացվում է Կրեմլի տեսարանը։ Այդ ձեղնահարկի մեծ պատուհաններն ավելի են աղավաղել շենքը^[4]։

Տանն ապրել են հրամանատարներ Բորիս Շապոշնիկովը^[5] և Վյաչեսլավ Ցվետաևը^[6]։

Ճարտարապետական նկարագրություն խմբագրել

Շենքը, որը նախ և առաջ հետաքրքրական է որպես Ֆեոդոր Շեխտելի ստեղծագործություն, դասովում է ռացիոնալ մոդեռն ոճին։ Ուժեղ շեշտադրումները ստեղծում են էրկերները։ Հորիզոնական շեշտադրումը ձևավորվել է դրվագող նյութերի սահմանով. առաջին երկու հարկերը երեսպատված են քարը նմանակող սվաղով, վերին չորսը` ջնարակված աղյուսով։ Նորարարական լուծում էր ճակատը գոտեվորող երիզաձև պատշգամբը (չի պահպանվել)։ Նրա թեման կրկնվում է ծոփորի` տերևներով զարդարված խորաքանդակում և քիվի` դուրս ցցված երկաթբետոնե սալիկում^[7]։ Տան անկյունը ձևավորված է կլոր էրկերի վրայի աշտարակիկով, որը ներդաշնակում է հարևան` Պաշկովի տան արևնակի հետ։ Անկյունային էրկերը հենվում է կեղծ սյան վրա, որի խոյակը ձևավորված է կռատուկի տերևների տեսքով^[3]։ Պատուհաններն այն ժամանակաշրջանի համար անսովոր լայն են։ Նախորդ ստեղծագործությունների համեմատ, Շեխտելը հրաժարվել է ճակատի հարթության ոչ ֆունկցիոնալ որմնասյուներով մասնատումից` ցուցադրելով պատի կառուցվածքային զանգվածը^[8]։ Մինչև մեր օրերը պահպանվել են մուտքի և հովարի դեկորատիվ ձևավորումը, մուտքային նախասրահի և գլխավոր սանդուղքի ցանկապատի, առանձին բնակարանների դռների, վերելակի կարմրափայտ ծառի նմանությամբ արված ձևավորումը^[9]։ Ըստ ճարտարապետության հետազոտող և Շեխտելի կենսագիր Ե. Ի. Կիրիչենկոյի` Շամշինի եկամտաբեր տունը «պատկանում է ռացիոնալ մոդեռնի բարձրակարգ նմուշների թվին և ճարտարապետի լավագույն ստեղծագործություններից մեկն է»^[10]։

Պատկերասրահ խմբագրել

Տան սկզբնական տեսքը։ Լուսանկարը` 1911 թվականի
Ռոտոնդան

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Указ Президента Российской Федерации № 176 от 20.02.1995
↑ ^2,0 ^2,1 Белый город, 1989, էջ 64
↑ ^3,0 ^3,1 «Доходный дом Л.В.Шамшиной». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 3-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
↑ «Незаконная надстройка памятников архитектуры в Москве». archi.ru. 2009 թ․ նոյեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
↑ «Шапошников Борис Михайлович». Лица Москвы. Московская энциклопедия. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2015-02-87-ին.
↑ «Цветаев Вячеслав Дмитриевич». Лица Москвы. Московская энциклопедия. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 11-ին.
↑ «Дом Шамшина». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
↑ Иконников, Андрей Владимирович Архитектура Москвы. XX век. — М.: Московский рабочий, 1984. — С. 32-33. — 222 с.
↑ Кириченко, 2011, էջ 381
↑ Кириченко, 2011, էջ 379

Գրականություն խմբագրել

Кириченко Е. И. Фёдор Шехтель. — М.: Издательский дом Руденцовых, 2011. — С. 379—384. — 511 с. — (Архитектурное наследие России). — ISBN 978-5-902887-08-9
Белый город / Макаревич Г. В., Альтшуллер Б. Л. и др.. — М.: Искусство, 1989. — С. 64. — 380 с. — (Памятники архитектуры Москвы). — 50 000 экз.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Доходный дом Шамшина Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine в реестре объектов культурного наследия Москвы
Доходный дом А. И. Արխիվացված 2015-01-03 Wayback Machine Шамшина Արխիվացված 2015-01-03 Wayback Machine в проекте «Узнай Москву»

[_63b33c154dc07ee8-1] Указ Президента Российской Федерации № 176 от 20.02.1995

[Белый_город—1989——64-2] 2,0 ^2,1 Белый город, 1989, էջ 64

[plan-3] 3,0 ^3,1 «Доходный дом Л.В.Шамшиной». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 3-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.

[4] «Незаконная надстройка памятников архитектуры в Москве». archi.ru. 2009 թ․ նոյեմբերի 10. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.

[5] «Шапошников Борис Михайлович». Лица Москвы. Московская энциклопедия. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2015-02-87-ին.

[6] «Цветаев Вячеслав Дмитриевич». Лица Москвы. Московская энциклопедия. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 11-ին.

[7] «Дом Шамшина». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.

[8] Иконников, Андрей Владимирович Архитектура Москвы. XX век. — М.: Московский рабочий, 1984. — С. 32-33. — 222 с.

[Кириченко—2011——381-9] Кириченко, 2011, էջ 381

[Кириченко—2011——379-10] Кириченко, 2011, էջ 379

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]