Վիքիպեդիա

Ագրիպինա Վահանովայի անվան ռուսական բալետի ակադեմիա

Ագրիպինա Վահանովայի անվան ռուսական բալետի ակադեմիա (ռուս.՝ Академия русского балета имени А. Я. Вагановой), աշխարհի հնագույն բալետային դպրոցներից մեկը, որի անվան հետ սերտորեն կապված է ռուսական բալետային դպրոցի ծաղկումն ու համաշխարհային ճանաչումը[2]։ Գտնվում է Սանկտ Պետերբուրգի կենտրոնում` Զոդչև Ռոսսիի փողոցում։

Ագրիպինա Վահանովայի անվան ռուսական բալետի ակադեմիա
բելառուս․՝ Ленінградскае харэаграфічнае вучылішча імя А. Я. Ваганавай
Տեսակballet school?, կազմակերպություն և երաժշտական ակադեմիա
Հիմնադրված է1738
ՀիմնադրիրԱննա Յոհանովնա
Անվանված էԱգրիպինա Վահանովա
ՌեկտորՆիկոլոզ Ցիսկարիձե և Vera Alekseevna Dorofeeva?
Երկիր Ռուսաստան[1]
ՏեղագրությունՍանկտ Պետերբուրգ
Պարգևներ
Լենինի շքանշան և Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան
Կայքvaganovaacademy.ru​(ռուս.)
Ագրիպինա Վահանովայի անվան ռուսական բալետի ակադեմիա (Ռուսաստան)##
Ագրիպինա Վահանովայի անվան ռուսական բալետի ակադեմիա (Ռուսաստան)
Ագրիպինա Վահանովայի անվան ռուսական բալետի ակադեմիա, Ռուսաստան
 Vaganova Ballet Academy Վիքիպահեստում

1957 թվականից կրում է բալետի արտիստ, բալետմաստեր և մանկավարժ, ռուսական դասական բալետի տեսության հիմնադիր Ագրիպինա Վահանովայի անունը։

Պատմություն խմբագրել

Պարային դպրոցը հիմնադրվել է 1738 թվականի մայիսի չորսին, կայսրուհի Աննա Յոհանովնայի կողմից, «որպես նորին կայսերական մեծության պարի դպրոց»[2]։ Դպրոց հիմնելու նախաձեռնողն էր ֆրանսիացի պարուսույց Ժան-Բատիստ Լանդեն։ Ձմեռային պալատի հատուկ կահավորված սենյակներում նա սկսել է ուսուցումը 12 ռուս տղաների և աղջիկների հետ։

1766 թվականին կայսրուհի Եկատերինա II-ը, որ սիրում էր թատրոնը և շատ ժամանակ էր տրամադրում դրան, սահմանել է պալատական թատրոնի տեսչություն։ «Պալատական ներկայացումների և երաժշտության» Առաջին տնօրենը դարձել է Ի. Ելագինը։ 1779 թվականին նա իր օգնականի հետ կազմել և կայսրուհու ստորագրությանն է ներկայացրել «Բոլոր թատրոններին, և՛ կամերային, և՛ պարահանդեսային երաժշտությանը պատկանող մարդկանց վերաբերող փաստաթուղթ», որը սահմանում էր բոլոր այն հաստատությունները, որոնք ենթարկվում էին թատերական տնօրինությանը։ Նույն փաստաթղթով նաև թոշակ է նշանակվել արտիստներին, ինչպես նաև` հաստատվել Կայսերական թատերական դպրոցը։

Մինչև դպրոցի հիմնումը, որն ավելի ուշ ստացել է Կայսերական թատերական ուսումնարան անվանումը, պալատական բեմում բացի օտարերկրյա և գյուղացի արտիստներից, ելույթ էին ունենում նաև Առաջին կադետական կորպուսի սաներն ու շրջանավարտները, որոնք 1766 թվականից հետո, երբ իրենց ղեկավարը դարձել էր Ի. Բեցկոյը, սովորում էին երաժշտություն, պարեր, գրում էին բանաստեղծություններ և խաղում էին կատակերգություններում։

1870-ական թվականներին քարե կղզում Քարեկղզյան թատրոնի մոտ, ինժեներ Վ. Նիկոլյայի նախագծով կառուցվել է տուն ուսումնարանի ղեկավարի համար, ինչպես նաև` երկրորդ ամառանոցը սաների համար։

1917 թվականին Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո ուսումնարանը կազմալուծվել է և բաժանվել է երկու ուսումնական հաստատության` բալետային, որը դարձել է խորեոգրաֆիկ ուսումնարան և դրամատիկական, որը դարձել է Դերասանական վարպետության դպրոց։ Այն բաժանմունքները, որոնք սկզբում պատրաստում էր թատերական այլ մասնագետների, որոնք բավարար ընդունակ չէին դերասանական կարիերայի համար, լուծարվում են։

1921 թվականին Բալետի ուսումնարանն ստացել է Ցարսկոյե սելոյում գտնվող Զինաիդա Յուսուպովայի նախկին ամառանոցը։ Քաղաքից դուրս գտնվող ամառանոցը մինչև 1933 թվականն օգտագործվում էր սանուհիների ամառային հանգստի համար։

1922 թվականին բալետային ուսումնարանը Դերասանի վարպետության ուսումնարանի և Ռիթմի ինստիտուտի հետ միասին մտել է Բեմական արվեստի համալսարանի ենթակայության տակ, 1926 թվականին անվանափոխվել է` դառնալով Բեմական արվեստների տեխնիկում, իսկ 1936 թվականին անվանակոչվել է Կենտրոնական թատերական ուսումնարան, որը միավորել է լենինգրադյան թատրոններին կից բոլոր թատերական միջնակարգ ուսումնական հաստատությունները[3]։ Ենփակայության փոփոխությունների հետ իր անվանումը փոխելէ նաև բալետային դպրոցը։ 1928 թվականին այն կոչվել է Լենինգրադի խորեոգրաֆիկ տեխնիկում, 1937 թվականին՝ Լենինգրադի խորեոգրաֆիկ ուսումնարան։

1957 թվականին ուսումնարանին շնորհվել է մանկավարժ, «Դասական պարի հիմունքներ» գրքի հեղինակ Ագրիպինա Վահանովայի անունը, 1961 թվականին այն դարձել է ակադեմիական։

Այսօրվա անվանումը թատրոնը կրում է 1991 թվականից[2]։ 1995 թվականին Ագրիպինա Վահանովայի անվան ակադեմիան ընդգրկվել է Պետության կողմից հատուկ պահպանվող մշակութային ժառանգության ցանկի մեջ[4]։

2011 թվականին ակադեմիայի ուսուցիչները Ֆինլանդիայի Միկելի քաղաքում անց են կացնում բալետի վարպետության միջազգային դասընթացներ[5]։ 2016 թվականին բացվել է Ռուսական բալետի ակադեմիայի մասնաճյուղ Վլադիվոստոկում, որտեղ գործում է Պրիմորսկի օպերայի և բալետի պետական թատրոնը[6][7]։

1991 թվականից ակադեմիան հրատարակում է «Ռուսական բալետի ակադեմիայի տեղեկագիրը», 2016 թվականից հրատարակում է բալետի երիտասարդ քննադատության «Կադանս» ամսագիրը։ Ակադեմիան նաև աշխատանություններ է հրատարակում պետերբուրգյան բալետի մեթոդիկայի և պատմության վերաբերյալ։

Կրթության կառուցվածք խմբագրել

Ակադեմիան նախապատրաստական, միջին մասնագիտական և բարձրագույն է տալիս խորեոգրաֆիկ արվեստի ոլորտում։ «Բալետի արտիստ» որակավորման առարկաներն իրենց մեջ ներառում են դասական, բնորոշ, պատմակենցաղային, զուգապար և ժամանակակից պարեր, դերասանի վարպետություն, խորեոգրաֆիկ ժառանգություն։ Երեխաները նաև սովորում էին սոլֆեջիո, երաժշտական գործիքներ նվագելու հիմունքներ, երաժշտության, թատրոնի, կերպարվեստի և խորեոգրաֆիկ արվեստի պատմություն, ինչպես նաև` Սանկտ Պետերբուրգի պատմություն և մշակույթ, մարդու անատոմիա և ֆիզիոլոգիա։ Բեմական պրակտիկան անց է կացվում ինչպես Ալեքսանդր Շիրյաևի անվան դպրոցական թատրոնում, այնպես էլ` Մարիինյան թատրոնի բեմում։

2000-ական թվականների կեսին կատարողական բաժինը բաժանվել էր երկու` բակալավրիատի և մագիստրատուրայի աստիճանների։ Հետագայում հիմնվել է նաև ասպիրանտուրայի բաժինը։ Կատարողներից բացի, ակադեմիան բարձրագույն կրթություն է ապահովում մանկավարժների, բալետմաստերների, բալետի տեսության մասնագտների և բալետի կոնցերտմեյստերների համար։

Ղեկավարություն խմբագրել

Ուսումնարանի գեղարվեստական ղեկավարները եղել են Պետերբուրգի թատրոնի այնպիսի նշանավոր գործիչներ, ինչպիսիք են Նիկոլայ Իվանովսին, Իգոր Բելսկին և Ալտինայ Ասիլմուրատովան։

Սկսած 2004 թվականից` ակադեմիայի ռեկտորն էր Վերա Դորոֆեևան։ 2013 թվականի հոկտեմբերի 28-ին հայտարարվել էր, որ այդ պաշտոնում նրան կփոխարինի Մեծ թատրոնի մենակատար Նիկոլայ Ցիսկարիձեն[8], միաժամանակ դպրոցի գեղարվեստական ղեկավար էր նշանակվում Մարինյան թատրոնի մենակատարուհի Ուլյանա Լոպատկինան։ 2013 թվականի նոյեմբերի 4-ին Մարիինյան թատրոնի մանկավարժներն ու բալետի արտիստները նամակով դիմել են ՌԴ մշակույթի նախարարություն` պահանջելով վերանայել Նիկոլայ Ցիսկարիձեին որպես ռեկտոր և Ուլյանա Լոպատկիանային որպես գեղարվեստական ղեկավար նշանակելու որոշումը[9]։

2013 թվականի դեկտեմբերի սկզբին ակադեմիայի առաջին փոխռեկտոր և գեղարվեստական ղեկավար է դարձել ակադեմիայի շրջանավարտ և բալետի պարուհի Ժաննա Այուպովան[10]։ Նիկոլայ Ցիսկարիձեն, չնայած բողոքներին, մնացել է որպես ռեկտորի պաշտոնակատար։ 2014 թվականին նա ընտրվել էր որպես ուսումնական հաստատության ռեկտոր։

Շրջանավարտներ խմբագրել

Թանգարան խմբագրել

1957 թվականին Մ. Ֆրանգոպուլոյի նախաձեռնությամբ հիմնել է դպրոցի թանգարան, որի հավաքածուում գտնվում են հազվագյուտ հանդիպող գրքեր, նկարներ, պաստառներ, լուսանկարներ, թատերական կոստյումներ և բալետային կոշիկներ, որոնք պատկանել են հայտնի շրջանավարտներին, ինչպես նաև` այլ ցուցադրանմուշներ, որոնք կապված են Պետերբուրգի բալետի պատմության հետ։ Թանգարանի հավաքածուն բաղկացած է ավելի քան 15.000 ցուցանմուշներից[2]։ Ներկայումս այն գործում է որպես Հայրենական խորեգրաֆիկ կրթության պատմության հիշատակի կաբինետ[11], որի մուտքն ազատ է միայն սովորողների և ակադեմիայի հետ համագործակցողների համար։

Եկեղեցի խմբագրել

Սուրբ Երրորդության անվան ուղղափառ եկեղեցին ուսումնարանի տարածքում գործել է սկսած 1806 թվականից[12]։ 2000-ական թվականներից եկեղեցական ծառայությունները վերսկսվել են։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ GRID Release 2017-05-22 — 2017-05-22 — 2017. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.5032286
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Илларионов, 2005, էջ 325
  3. ↑ Ленинградский институт театра, музыки и кинематографии / Клитин С. С. // Куна — Ломами. — М. : Советская энциклопедия, 1973. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 14).
  4. ↑ «УКАЗ Президента РФ от 24.01.1995 N 64 О включении отдельных объектов в Государственный свод особо ценных объектов культурного наследия народов Российской Федерации». Президент России. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
  5. ↑ Курсы русской академии балета пользуются популярностью в Миккели. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 9 июля 2015.(Ստուգված է 12 Հուլիսի 2015)
  6. ↑ «Губернатор Приморья пообещал Путину открыть филиалы Эрмитажа и Вагановской Академии». Вести.ру. 2016 թ․ մայիսի 31. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 31-ին.
  7. ↑ «В Приморье открылся филиал Вагановской Академии балета». Российская газета. 2016 թ․ սեպտեմբերի 1. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
  8. ↑ «Николай Цискаридзе назначен ректором Академии русского балета». Известия. 2013 թ․ հոկտեմբերի 28. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
  9. ↑ «Представители Вагановки требуют пересмотреть назначение Цискаридзе». РИА Новости. 2013 թ․ նոյեմբերի 4. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
  10. ↑ «Жанна Аюпова: Я фактически выросла в Вагановке». Вечерний Петербург. 2014 թ․ մարտի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
  11. ↑ «Кабинет истории русского балета имени М. Х. Франгопуло». Академия русского балета им. А. Я. Вагановой. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
  12. ↑ Фомкин А. В. Два века «театральной» церкви. — СПб.: Академия Русского балета им. А.Я.Вагановой, 203. — 296 с. — (Труды Академии Русского балета имени А. Я. Вагановой). — 750 экз. — ISBN 5-93010-018-7

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ագրիպինա Վահանովայի անվան ռուսական բալետի ակադեմիա» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ագրիպինա_Վահանովայի_անվան_ռուսական_բալետի_ակադեմիա&oldid=9459119» էջից