Աբդելկեբիր Խաթիբի
Աբդելկեբիր Խաթիբի (ֆր.՝ Abdelkébir Khatibi, փետրվարի 11, 1938[1][2][3], El Jadida, Doukkala-Abda - մարտի 16, 2009[4][1][5][…], Ռաբաթ, Մարոկկո), մարոկկոացի փիլիսոփա, սոցիոլոգ, բանաստեղծ, արձակագիր, դրամատուրգ, գրաքննադատ, էսսեիստ։ Գրել է ֆրանսերեն։
Աբդելկեբիր Խաթիբի عبد الكبير الخطيبي | |
|---|---|
| Ծնվել է | փետրվարի 11, 1938[1][2][3] |
| Ծննդավայր | El Jadida, Doukkala-Abda |
| Վախճանվել է | մարտի 16, 2009[4][1][5][…] (71 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Ռաբաթ, Մարոկկո |
| Մասնագիտություն | գրող և սոցիոլոգ |
| Քաղաքացիություն |  Մարոկկո |
| Կրթություն | Փարիզի արվեստների ֆակուլտետ, Բարձրագույն հետազոտությունների գործնական դպրոց (1965)[6], Lyautey երկրորդական վարժարան և Փարիզի համալսարան |
| Գիտական աստիճան | դոկտոր[6] (1965) |
| Պարգևներ | |
Կենսագրություն խմբագրել
Աբդելկեբիր Խաթիբին ծնվել է 1938 թվականի փետրվարի 11-ին։ Մանուկ հասակում կորցրել է հորը։ 12 տարեկանում սկսել է արաբերեն բանաստեղծություններ գրել, հետո անցել է ֆրանսերենի, որն էլ նրա համար դարձել է գրական լեզու։ Ստեղծագործություններն ուղարկել է ռադիո և թերթերի[7]։ Սովորել է Մարաքեշում, Կասաբլանկայում։ 1959 թվականից Սորբոնի համալսարանում ուսումնասիրել է սոցիոլոգիա և փիլիսոփայություն, այնտեղ պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն մաղրեբի վեպի վերաբերյալ 1965 թվականին[8] (հրատարակվել է 1968 թվականին)։ Կրել է կարմիր մայիսի և 1960-ական թվականների հակամշակույթի ազդեցությունը։ Վերադառնալով Մարոկկո ՝ ակտիվորեն հանդես է եկել որպես հետազոտող, մանկավարժ, հասարակական գործիչ, գրականագետ։ Եղել է Ռաբատի սոցիոլոգիայի ինստիտուտի տնօրենը 1966 թվականից մինչև ինստիտուտի փակումը 1970 թվականին[9]։ 1971 թվականին հրատարակել է առաջին վեպը։ 1979 թվականին գլխավորել է Ռաբատի համալսարանին կից գիտական հետազոտությունների ինստիտուտը։
Մահացել է 2009 թվականի մարտի 16-ին սրտամկանի ինֆարկտից։
Ստեղծագործություններ խմբագրել
- Մաղրիբյան վեպ, ակնարկ / Le Roman maghrébin, Paris, Maspéro, 1968 (վերահրատ.՝ 1979)
- Bilan de la sociologie au Maroc (1968)
- Études sociologiques sur le Maroc (1971)
- Դաջված հիշողություն, վեպ / La Mémoire tatouée, Paris, Denoël, 1971 (վերահրատ.՝ 1979)
- Սեփական անվան վերքը, էսսե / La Blessure du nom propre, Paris, Denoël, 1974 (վերահրատ.՝ 1986)
- Vomito blanco (Le sionisme et la conscience malheureuse), essai, 1974
- Le Lutteur de classe à la manière taoïste, poésie, Paris, Sindbad, 1976
- Արյան գիրքը, վեպ / Le Livre du sang, Paris, Gallimard, 1979 (վերահրատ.՝ 1986)
- Մարգարեն ծածկոցի ներք, պիես / Le Prophète voilé, Paris, L’Harmattan, 1979
- Հազարերեքերորդ գիշերվա մասին, էսսե/ De la mille et troisième nuit, Rabat, SMER, 1980
- Սերը երկու լեզվով, վիպակ/ Amour bilingue, Montpellier, Fata Morgana, 1983
- Մաղրիբը հոգնակի թվով, էսսե / Maghreb pluriel, Paris, Denoël, 1983
- Le Même Livre, Correspondance avec J. Hassoun, Paris, Éditions de l’Éclat, 1985
- Նվիրվում է եկող տարվան, բանաստեղծություններ / Dédicace à l’année qui vient, Montpellier, Fata Morgana, 1986
- Օտարի կերպարը ֆրանսիական գրականության մեջ/ Figures de l’étranger (dans la littérature française), essai, Paris, Denoël, 1987
- Par-dessus l'épaule, essai, Paris, Aubier, 1988
- Սիոնիզմի պարադոքսները, էսսե / Paradoxes du sionisme, Rabat, Al Kalam, 1989
- Ամառը Ստոկհոլմում, վեպ / Un été à Stockholm, Paris, Flammarion, 1990
- Penser le Maghreb, essai, Rabat, SMER, 1993
- Ռաբաթյան եռանկար, վեպ / Triptyque de Rabat, Paris, Noël Blandin, 1994
- Գեղագրության արվեստն իսլամում, էսսե / L’Art calligraphique de l’sslam, avec Mohamed Sijelmassi, Paris, Gallimard, 1994
- Նշանից դեպի կերպար, էսսե / Du signe à l’image, avec Ali Amahan, livre d’art sur le tapis marocain, Casablanca/Milan, Lak International, 1995
- L’Alternance et les Partis politiques, essai, Casablanca, Eddif, 1999
- Ուրիշի լեզուն, էսսե / La Langue de l’autre, New York, Les Mains secrètes, 1999
- Vœu de silence, essai, Paris, Al Manar, 2000
- Ժամանակակից արաբական արվեստ, էսսե / L’Art contemporain arabe, Paris, Al Manar, 2001
- Մարմինն Արևելքում, էսսե / Le Corps oriental, Paris, Hazan, 2002
- Սիրահարված նկարչի ճանապարհորդությունը, վեպ / Pèlerinage d’un artiste amoureux, Paris, Éditions du Rocher, 2003 (վերահրատ.՝ 2006)
- Aimance, poésie, Paris, Al Manar, 2004
- Correspondance ouverte, avec G. EL Khayat, Rabat, Marsam, 2004
- Féerie d’un mutant, récit, La Serpent à plumes, 2005
- Պոետական քառյակ, էսսե / Quatuor poétique, Paris, Al Manar, 2006
- Ժակ Դերիդան՝ ինչպես կա, էսսե/ Jacques Derrida, en effet, Paris, Al Manar, 2007
- Գրողն ու նրա ստվերը / Le Scribe et son ombre, Paris, Éditions de La Différence, 2008
Ամփոփիչ հրատարակություններ խմբագրել
Երկեր 3 հատորով / Œuvres de Abdelkébir Khatibi, tome I: Romans et récits, tome II: Poésie de l’Aimance, tome III: Essais, Paris, Éditions de La Différence, 2008 (Ժակ Դերիդայի և Ռոլան Բարտի նախաբանով)
Ճանաչում խմբագրել
- Ֆրանսիական ակադեմիայի մեծ մրցանակը (1994),
- Մարոկկոյի մեծ մրցանակ (1998),
- Միջերկրածովյան Աֆրիկայի / Մաղրիբի մրցանակը (2003),
- Ֆրանսիայի գրողների միության մրցանակ (2008, առաջին անգամ շնորհվել է արաբ հեղինակի)։
Խաթիբիի գրքերը թարգմանվել են բազմաթիվ լեզուներով, այդ թվում՝ ճապոներեն
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 2,0 2,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 Babelio (ֆր.) — 2007.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 AlKindi (Դոմինիկյան Արևելագիտության ինստիտուտի առցանց կատալոգ)
- ↑ 6,0 6,1 http://www.sudoc.fr/014265397
- ↑ Rousseau, Christine (2009 թ․ մարտի 25). «Abdelkébir Khatibi, philosophe, sociologue et romancier». Le Monde (ֆրանսերեն). Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 9-ին.
- ↑ Kelly, Debra (2005). Autobiography and Independence: Selfhood and Creativity in North African Postcolonial Writing in French (անգլերեն). Liverpool University Press. էջեր 205-206. ISBN 978-0-85323-659-7.
- ↑ Déjeux, Jean (1984). Dictionnaire des auteurs maghrébins de langue française (ֆրանսերեն). KARTHALA Editions. էջ 242. ISBN 978-2-86537-085-6.
Գրականություն խմբագրել
- Memmes, Abdallah (1994). Abdelkebir Khatibi: l'écriture de la dualité (ֆրանսերեն). L'Harmattan. ISBN 978-2-7384-2010-7.
- Wahbi, Hassan (1995). Les mots du monde: Khatibi et le récit (ֆրանսերեն). Agadir: Université Ibnou Zohr.
- Bousta, Rachida Saigh (1996). Lecture des récits de Abdelkebir Khatibi: écriture, mémoire et imaginaire (ֆրանսերեն). Casablanca: Afrique Orient. ISBN 978-9981-25-057-4.
- Ahnouch, Fatima (2004). Abdelkébir Khatibi, la langue, la mémoire et le corps: l'articulation de l'imaginaire culturel (ֆրանսերեն). L'Harmattan. ISBN 978-2-7475-6753-4.
- Wahbi, Hassan (2009). Abdelkébir Khatibi, la fable de l'aimance (ֆրանսերեն). Harmattan. ISBN 978-2-296-06680-9.
- Jabbar, Nabil El (2014). L'oeuvre romanesque d'Abdelkébir Khatibi: Enjeux poétiques et identitaires (ֆրանսերեն). Editions L'Harmattan. ISBN 978-2-336-35586-3.
- Merabet, Lahoucine El (2018). Abdelkébir Khatibi: La sensibilité pensante à l'oeuvre dans Le livre du sang (ֆրանսերեն). Paris: Editions L'Harmattan. ISBN 978-2-14-009409-5.