Մոհամմադ-Ալի Ջամալզադե
Մոհամմադ-Ալի Ջամալզադե (պարս.՝ محمد علی جمالزاده اصفهانی, հունվարի 13, 1892[1], Սպահան, Իրան - նոյեմբերի 8, 1997[1], Ժնև, Շվեյցարիա), պարսիկ արձակագիր, թարգմանիչ, բանասեր։
Մոհամմադ-Ալի Ջամալզադե محمد علی جمالزاده اصفهانی | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունվարի 13, 1892[1] |
| Ծննդավայր | Սպահան, Իրան |
| Վախճանվել է | նոյեմբերի 8, 1997[1] (105 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Ժնև, Շվեյցարիա |
| Գերեզման | Petit-Saconnex Cemetery |
| Մասնագիտություն | լեզվաբան, գրող, պատմաբան, վիպասան, թարգմանիչ և բանաստեղծ |
| Քաղաքացիություն |  Իրան |
| Կրթություն | Լոզանի համալսարան, Բուրգունդիայի համալսարան և Collège Saint Joseph – Antoura? |
| Ժանրեր | պատմվածք |
 Mohammadali Jamalzadeh Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Վաղ տարիքից մեկնել է Բեյրութ, ապա՝ Եվրոպա ուսանելու, և այլևս հայրենիք չի վերադարձել։ Ջամալզադեն Իրանի առաջին գրողն է, որ նոր պատմվածքներ է գրել խոսակցական պարսկերենով, և համարվում է պարսկական պատմվածքի հիմնադիրը։ 1921 թվականի հունվարին Ջամալզադեն Բեռլինում հրատարակվող «Քավեհի» էջերում հրատարակում է «Պարսկերենը շաքար է» պատմվածքը, իսկ տարեվերջին լույս է ընծայում պարսկերեն աշխարհաբարով անդրանիկ գիրքը՝ «Լինում է, չի լինում»։ Դրանում զետեղված վեց պատմվածքներն աչքի էին ընկնում սուր երգիծական բնույթով և լիովին նորություն էին իրանական գրականության մեջ։
Նրա գրչին են պատկանում «Լինում է, չի լինում», «Հին ու նոր» ժողովածուները, «Երկվորյակներ», «Մասումե Շիրազի», «Խենթանոց», «Նեխած աղ» և այլ նշանավոր պատմվածքներ։ «Քաղաքական գործիչ» պատմվածքն անչափ կարևոր է գրողի անձի և հասարակական-քաղաքական ըմբռնումների դրսևորման տեսակետից։
Ապրելով և ստեղծագործելով Եվրոպայում, Ջամալզադեն այդուամենայնիվ մերժում է եվրոպական վարք ու բարքը, արևմտյան քաղաքակրթության կույր ընդօրինակումը՝ գերապատվությունը տալով ազգային հասարակական-մշակութային ավանդույթներին։ Տիրապետելով եվրոպական մի քանի լեզուների, կատարել է արժեքավոր թարգմանություններ՝ դրանք ամփոփելով «Յոթ երկիր» գրքում։ Նրա հուշերում տեղ են գտել նաև դրվագներ 1915 թվականի Հայոց Եղեռնից, որոնց ականատեսն է եղել գրողը։ Այդ նյութերը վավերագրական կարևոր արժեք են ներկայացնում հայ ժողովրդի պատմությունն ուսումնասիրողների համար[2]։
Ջամալզադեն հայերեն խմբագրել
- Վեյլանոլդոլեհ (պատմվածք)։ Մետաքսի ճամփան (Իրանի ժամանակակից պատմվածքը), Ե., Ապոլոն, 1996, էջ 16-19։ Պարսկերենից թարգմ.՝ Խաչիկ Խաչեր։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոհամմադ-Ալի Ջամալզադե» հոդվածին։ |