Rolls-Royce Trent XWBruen
Rolls-Royce Trent XWB-ը Rolls-Royce հոլդինգի կողմից արտադրված ինքնաթիռի բարձր հզորություն ունեցող շարժիչ է(high bypass turbofan)։ 2006 թվականի հուլիսին Trent XWB-ն ընտրվել է բացառապես Airbus A350-ի սնուցման համար։ Առաջին շարժիչը փորձարկվել է 2010 թվականի հունիսի 14-ին։ Առաջին փորձնական թռիչքը տեղի է ունեցել 2012 թվականի փետրվարի 18-ին՝ A380—ի փորձնական ինքնաթիռով։ Շարժիչը հավաստագրվել է 2013 թվականի սկզբին, իսկ առաջին թռիչքը A350-ով տեղի է ունեցել 2013 թվականի հունիսի 14-ին։ Իր առաջին խափանումը թռիչքի ժամանակ տեղի է ունեցել 2018 թվականի սեպտեմբերի 11-ին, քանի որ շարժիչը թռել էր 2,2 միլիոն թռիչքային ժամ։ Այն պահպանում է Rolls-Royce Trent-ի բնորոշ երեք լիսեռ դասավորությունը՝ 3,00 մ (118 դյույմ) օդափոխիչով, IP-ով և HP պտույտով։ 84,200–97,000 ֆունտ/ուժ (375–431 կՆ) շարժիչն ունի 9,6։ 1 շրջանցման և 50։ 1 ճնշման հարաբերակցություն։ Այն ամենահզորն է Trent ընտանիքում։
Զարգացում խմբագրել
Մինչև 2004 թվականը Airbus-ը բախվում էր հաճախորդների ճնշմանը՝ Boeing 787 Dreamliner-ի մրցակից ստեղծելու համար, այնուհետև 2005 թվականի հոկտեմբերին թողարկեց A350-ը և կատարելագործված A330-ը։ Rolls-Royce-ն ի սկզբանե առաջարկում էր Trent 1000 տարբերակը սովորական շարժիչով,օդի արտահոսքով և մինչև 75,000 ֆունտ/ուժ-ի (330 կն) ստատիկ մղումով[1]։
2006 թվականին, Airbus A350-ի վերանայումից հետո, Rolls-Royce-ը համաձայնություն ձեռք բերեց ինքնաթիռի բոլոր տարբերակներին մատակարարել բոլորովին նոր Trent XWB տարբերակ՝ 75,000-ից 95,000 ֆունտ/ուժ (330-ից 420 կՆ) մղումով[2]։
Նախքան 2008 թվականի դեկտեմբերին ինքնաթիռի դիզայնի սառեցումը, Airbus-ը պարզեց, որ A350-ի դատարկ քաշը 2,2տ է ավելի քան թիրախային 133,5տ։ Այս առումով առավելագույն թռիչքային քաշը(MTOW) ավելացվել է 3 տոննայով, որպեսզի պահպանվի օգտակար բեռնվածությունը և թռիչքի միջակայքը։ Արդյունքում, Rolls-Royce-ը հայտարարեց, որ շարժիչի մղման ցուցանիշները փոքր-ինչ ավելացել են, և յուրաքանչյուր տարբերակ ստացել է լրացուցիչ 1000 ֆունտ/ուժ (4 կՆ)։ A350 ծրագրի ղեկավար Դիդիե Էվրարդն ասել է, որ փոփոխությունը «շատ քիչ» ազդեցություն է ունեցել վառելիքի սպառման վրա[3]։
Այնուհետև, նորից վերանայվեց 2011-ին, և ամենամեծ A350-ի շարժիչները արդիականացվեցին մինչև 97,000 ֆունտ/ուժ(430 kN)՝ բավարարելու նոր կատարողական պահանջները և ավելի լավ մրցակցելու Boeing 777-300ER-ի հետ[4]։
Թեստավորում խմբագրել
Շարժիչի առաջին փորձարկումը իրականացվել է 2010 թվականի հունիսի 14-ին[5]։ 2012 թվականի փետրվարի 18-ին Airbus-ը հայտարարեց, որ Trent XWB-ն հաջողությամբ կատարել է իր առաջին թռիչքը Airbus-ի հատուկ Airbus A380 ինքնաթիռով[6]։ Մինչև հոկտեմբեր, ակնկալվում էր, որ առաջին շարժիչը շահագործման կհանձնվի 2014 թվականին[7]։ Շարժիչի վաղ տարբերակների հավաստագրումը ստացվել է 2013 թվականի սկզբին[8]։ Airbus A350 XWB-ի վրա Trent XWB-ի առաջին թռիչքը տեղի է ունեցել 2013 թվականի հունիսի 14-ին[9]։ 2014 թվականի մայիսի 15-ին Rolls-Royce-ը մատակարարեց առաջին արտադրական 84,000 ֆունտ/ուժ (370 կՆ) մղում ունեցող Trent XWB շարժիչները առաջին Airbus A350 XWB-ի համար, որը շահագործման պետք է հանձնվեր Qatar Airways-ին[10]։ Այս սերիական շարժիչների վերջնական հավաքումը սկսվել է 2014 թվականի փետրվարին[11]։ 2014 թվականի հուլիսի 15-ին Rolls-Royce ընկերությունը հայտարարեց Airbus A350-1000-ի համար 97,000 ֆունտ/ուժ (430 կն) հզորությամբ Trent XWB-97 շարժիչի գործարկման մասին[12]։
Գործառնություն խմբագրել
Մինչև 2018 թվականի փետրվարը այն թռել է 1,3 միլիոն ժամ՝ 99,9% հուսալիությամբ[13]։ Մինչև 2018 թվականի հուլիս ամիսը երկու տարի պահանջվեց՝ հասնելու համար մեկ միլիոն թռիչքային ժամի և ինը ամիս՝ երկրորդ միլիոնի համար։ Այդ ժամանակ այն ուներ 99,9% հուսալիություն և թռիչքի ժամանակ խափանում չի առաջացել[14]։ Քանի որ նավատորմը թռչել էր 2,2 միլիոն ժամ, իսկ շարժիչը աշխատում էր 3500 ցիկլով, Iberia ավիաընկերության A350-900 ինքնաթիռը, որը առաքվել էր հուլիսի վերջին, ուղևորվեց Բոստոն՝ 2018 թվականի սեպտեմբերի 11-ին Նյու–Յորքից – Մադրիդ թռիչքի ժամանակ 41,000 ոտնաչափ բարձրության վրա շարժիչի խափանումից հետո, ըստ երևույթին, փոփոխական ստատորի շեղբերների աննշան երկրորդական վնասվածքի պատճառով[15]։
A350-1000-ի համար ավելի հզոր XWB-97-ը մնում է ամենաշահավետը և կարող է մնալ այդպիսին, քանի որ թռիչքների ավելի երկար ժամանակ ապահովող շարժիչներն ավելի շահավետ են[16]։
Դիզայն խմբագրել
Trent XWB-ը բարձր հզորության շարժիչ է, որը պահպանում է Rolls-Royce Trent-ի առանձնահատուկ, համառանցքային երեք լիսեռ ունեցող դիզայնը։ 3.00 մ (118 դյույմ) շարժիչը սնուցվում է 6-աստիճան տուրբինով, 8-աստիճան IP կոմպրեսորը սնուցվում է 2-աստիճան տուրբինով, իսկ HP 6-աստիճան կոմպրեսորը սնուցվում է մեկ աստիճան տուրբինով, որը պտտվում է մյուս երկուսի հակառակ ուղղությամբ։ Օղակաձև այրման մասն ունի 20 ներարկիչ, իսկ շարժիչը կառավարվում է երկակի ալիքային FADEC-ով[17]։ Trent XWB-ում տեղադրված է երկաստիճան IP տուրբին, նախորդ Trent շարժիչների մեկ աստիճանի փոխարեն[18]։ A350-1000-ի համար 97,000 ֆունտ/ուժ (430 կն) շարժիչի տարբերակը պահպանում է նույն 3.0 մ չափը, իսկ միջուկը 5%-ով ավելի մեծ է[18]։ Այն ունի ավելի հաստ տիտանե օդափոխիչի շեղբեր և ավելի ամուր պատյան և օգտվում է տեխնոլոգիայից, որը մշակվել է էկոլոգիապես մաքուր շարժիչների հետազոտությունների եվրոպական ծրագրի(EFE) շրջանակներում։ Դրա աշխատանքային ջերմաստիճանը հետագայում պետք է ավելանա[19]։
Պատվերներ խմբագրել
2007 թվականի հունիսի 18-ին Rolls-Royce-ը հայտարարեց, որ 5,6 միլիարդ ԱՄՆ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է կնքել Qatar Airways-ի հետ՝ 80 Airbus A350 XWB ինքնաթիռների մատակարարման համար՝ յուրաքանչյուրը 35 միլիոն ԱՄՆ դոլար[20]։
2007 թվականի նոյեմբերի 11-ին հայտարարվեց Emirates-ի հետ խոշոր պայմանագրի մասին ՝ 70 Trent XWB շարժիչով ինքնաթիռներ մատակարարելու համար, բայց այն երբեք էլ չիրականացավ։ Հայտարարված պայմանագիրը վերաբերում էր 50 հատ A350-900 և 20 A350-1000 ինքնաթիռներին՝ լրացուցիչ 50–ի ձեռքբերման իրավունքով։ Emirates-ի պատվերը, որը պետք է մատակարարվի 2014 թվականից, պոտենցիալ արժեր մինչև 8,4 միլիարդ դոլար՝ ներառյալ օպցիոնները[21]։ Այնուամենայնիվ, 2014 թվականի հունիսի 11-ին Airbus-ը հայտարարեց, որ Emirates Airline-ը որոշել է չեղարկել 70 A350 XWB ինքնաթիռների իր պատվերը[22]։
Մինչև 2015 թվականի հուլիսը, 40 հաճախորդի վաճառվել է ավելի քան 1500 շարժիչ։ Rolls-Royce-ը Վիետնամի ավիաուղիներին առաջարկել է իր սպասարկման ծրագիրը 340 միլիոն ֆունտ ստեռլինգով 14 ինքնաթիռի համար, կամ 12,1 միլիոն ֆունտ մեկ շարժիչի համար[23]։
Տարբերակներ խմբագրել
| Տեսակ | Սերտիֆիկացիա | Զուտ թռիչքային ուժ | Զուտ առավելագույն ուժ |
|---|---|---|---|
| Trent XWB-75 | 2013թ, Փետրվարի 7 | 74,000 ֆ/ուժ(330 կՆ) | 66,000 ֆ/ուժ(296 կՆ) |
| Trent XWB-79 | 2013թ, Փետրվարի 7 | 78,900 ֆ/ուժ(351 կՆ) | 71,400 ֆ/ուժ(318 կՆ) |
| Trent XWB-79B | 2013թ, Փետրվարի 7 | 78,900 ֆ/ուժ(351 կՆ) | 71,400 ֆ/ուժ(318 կՆ) |
| Trent XWB-84 | 2013թ, Փետրվարի 7 | 84,200 ֆ/ուժ(375 կՆ) | 71,400 ֆ/ուժ(330 կՆ) |
| Trent XWB-97 | 2013թ, Օգոստոսի 31 | 97,000 ֆ/ուժ(430 կՆ) | 83,100 ֆ/ուժ(370 կՆ) |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ https://www.flightglobal.com/rolls-royce-to-develop-trent-1700-for-a350/63086.article
- ↑ https://www.flightglobal.com/farnborough-airbus-a350-powerplant-race-ignites-as-rolls-royce-reaches-agreement-to-supply-trent-alliance-confirms-interest-/68698.article
- ↑ https://www.flightglobal.com/airbus-revises-a350-trent-xwb-thrust-values-following-weight-increases/86460.article
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 29-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
- ↑ https://www.flightglobal.com/picture-a350s-trent-xwb-engine-runs-for-first-time/94113.article
- ↑ https://www.flightglobal.com/trent-xwb-powerplant-makes-maiden-sortie/104131.article
- ↑ https://www.flightglobal.com/airbus-advances-towards-first-flight-of-a350-twinjet/107520.article
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 4-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 15-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
- ↑ https://www.flightglobal.com/systems-and-interiors/rolls-royce-confident-xwb-will-not-suffer-trent-1000-issues/127159.article
- ↑ https://www.rolls-royce.com/media/press-releases.aspx#15-07-2018a-rr-trent-xwb-celebrates-new-milestones
- ↑ https://aviationweek.com/air-transport/rolls-reaffirms-a350-diversion-unrelated-trent-1000-issues
- ↑ https://www.flightglobal.com/air-transport/rolls-royce-could-choose-not-to-break-even-on-a350-1000-engine/137010.article
- ↑ https://www.easa.europa.eu/sites/default/files/dfu/EASA%20E111%20TCDS%20issue%2012_Trent%20XWB.pdf
- ↑ 18,0 18,1 https://archive.org/details/AIR_International_June_2016
- ↑ https://www.flightglobal.com/r-r-details-trent-xwb-development-strategy/85396.article
- ↑ https://www.flightglobal.com/rolls-royce-inks-biggest-ever-sale/74495.article
- ↑ https://www.rolls-royce.com/media/press-releases-archive/yr-2007/emirates-places-order.aspx
- ↑ https://www.reuters.com/article/us-airbus-group-emirates-idUSKBN0EM0M120140611
- ↑ https://web.archive.org/web/20150917093052/http://www.derbytelegraph.co.uk/Derby-s-Rolls-Royce-signs-340m-engine-support/story-27508317-detail/story.html