1941. Բրեստի ամրոց, Ղազախստան (գիրք)
«1941. Բրեստի ամրոց, Ղազախստան», ղազախ պրոֆեսոր, գիտությունների դոկտոր Լայլա Ահմետովայի գիրքը։
| 1941. Բրեստի ամրոց, Ղազախստան | |
|---|---|
| Հեղինակ | Լայլա Ահմետովա |
| Երկիր | Ղազախստան |
Նկարագրություն խմբագրել
Գրքում նկարագրված են նախապատերազմական տարիների և 1941 թվականի իրադարձությունները Բրեստի ամրոցում և դրան Ղազախստանի բնակչության մասնակցությունը։ Հայտնաբերվել են Ղազախստանից Բրեստի ամրոցի պաշտպանների նոր անուններ, պատմվել են նրանց պատմությունները։ Ցուցադրված են որոնողների աշխատանքները Ղազախստանի, Բելառուսի, Ռուսաստանի, Լեհաստանի, Գերմանիայի արխիվներում, թանգարաններում և գրադարաններում[1]։ Պատմաբան Լայլա Ահմետովային հաջողվել է տվյալներ հավաքել և ապացուցել, որ 635 ղազախ պաշտպանել է Բրեստի ամրոցը[2]։
Այս գրքում առաջին անգամ հրապարակվել են 556 ղազախների ցուցակները՝ Բրեստի ամրոցի պաշտպաններ, Ղազախստանից ամրոցի պաշտպանության մասնակիցներ՝ ըստ զորագնդերի և զինվորական ստորաբաժանումների։ Ներկայացված է նաև Ղազախական ԽՍՀ-ից ավելի քան 200 մարդու անուն, որոնք կռվել են այդ ուղղությամբ։ Նկարագրությունները կազմվել են ինչպես մարտերի ողջ մնացած մասնակիցների հիշողություններով, այնպես էլ արխիվների նյութերով, տարբեր գնդերի ու միավորումների մարտական գործողությունների մասին փաստաթղթերով, որոնք գտնվել են 1941 թվականի հունիսի 22-ին Բրեստի ամրոցում[3][4]։
Այլ տեղեկություններ խմբագրել
«1941. Բրեստի ամրոց, Ղազախստան» գիրքը երրորդն է, որը կոչված է մարդկանց հիշեցնել այն տարիների իրադարձությունների մասին, որպեսզի սերունդների կապը չընդհատվի։ Մինչ այդ պրոֆեսոր Գրիգորևի հետ համատեղ գրվել էր «Կատաղի 1941. Պատմաբանների մտորումները» ուսումնական ձեռնարկը, ինչպես նաև «Պանֆիլովցիներ․ Լեգենդ դարձած 60-օրյա սխրանքներ» հրատարակությունը[5]։ Այս ուսումնասիրության յուրահատկությունն այն է, որ այստեղ հրապարակվել են Բրեստի ամրոցում 1941 թվականին ծառայած և առաջին հարվածն ընդունած ֆաշիստների ցուցակները։ Ներկայացվել է նրանց հետագա ճակատագիրը։ Նրանց թվում էին արևելաղազախստանցիները[6]։
Գիրքը գրելու և արխիվային տվյալների որոնման համար հեղինակից պահանջվել է 7 տարի[7]։
Գրքի շնորհանդեսը մեկ օրում տեղի է ունեցել Ալմաթիում և Մյունխենում[8]։
Արձագանքներ խմբագրել
«1941. Բրեստի ամրոց, Ղազախստան» գիրքը 1941-1945 թվականներին պատերազմի առաջին օրերին իրենց արյունը թափած ղազախների նկատմամբ պատմական արդարության վերականգնման վառ օրինակ է։ Այն ծառայում է որպես Հայրենական մեծ պատերազմում զոհվածների հանդեպ հարգանքի և երախտագիտության հաստատում[9]։
Գիրքը առաջին հայացքից նման է կայարանի՝ բազմաթիվ մասնատված ճանապարհներով։ Այն վերաբերում է առանձին մարտիկների գնդերին, ճակատագրերին, հրապարակվել են զորակոչիկների ցուցակները ըստ մարզերի, ըստ զինվորական ստորաբաժանումների։ Որքան շատ է ընթերցողը կարդում պարբերականի էջերը, այնքան ավելի հստակ է ներկայացվում ճակատամարտի միասնական պատկերը։ Ընթերցողը հեղինակի հետ հանգում է այս եզրահանգմանը՝ «Բերդը չի ընկել․ այն պարզապես արյունահոսել Է»[10]։
Այս գրքի կարևորությունը դժվար է գերագնահատել․ այն պատմում է Ղազախստանից Բրեստի ամրոցի պաշտպանների նախկինում անհայտ պատմությունները և ցույց է տալիս, թե ինչ աշխատանք է կատարվել արխիվներում, թանգարաններում և գրադարաններում, ի հայտ բերել նոր անուններ, որոնք իրենց ներդրումն են ունեցել Մեծ հաղթանակի մեջ[11]։
«Մինչ այդ Ղազախստանից Բրեստի ամրոցի ավելի քան 500 պաշտպաններ անհայտ կորածների ցուցակում էին։ Գրքում նկարագրված են նաև նրանց պատմությունները, նշված են նրանց մահվան և թաղման վայրերը»[12]։
Բելառուսի Ազգային գրադարանի տնօրեն Ռոման Մոտուլսկին ասել է․
|
Այս գրքով կարող են աշխատել երիտասարդ հետազոտողները՝ վերականգնելով իրենց ընտանիքի, երկրամասի, երկրի, մեր փոխհարաբերությունների պատմությունը[13]։ | 
|
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Akhmetova, L. S. (Laĭla Seĭsenbekovna), Ахметова Л. С. (Лайла Сейсенбековна) 1941: Brestskai︠a︡ krepostʹ : Kazakhstan. — Almaty. — 623 pages с. — ISBN 978-601-7047-56-6, 601-7047-56-6
- ↑ «Общая Победа: как казахстанцы Брестскую крепость защищали» (ռուսերեն). Sputnik Беларусь. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 26-ին.
- ↑ «Книгу «1941. Брестская крепость. Казахстан» презентовали в южной столице - свежие новости Украины и мира». ukrday.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 26-ին.
- ↑ «Участники обороны Бресткой крепости - восточноказахстанцы».
- ↑ «"1941. Брестская Крепость". Полувековое исследование подвига» (ռուսերեն). vestikavkaza.ru. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 26-ին.
- ↑ «Помнить о подвиге». pushkinlibrary.kz. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 26-ին.
- ↑ «КАЗАХСТАН-2016: «1941. БРЕСТСКАЯ КРЕПОСТЬ». ПОЛУВЕКОВОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ ПОДВИГА | Диалог | Интернет издание» (ռուսերեն). www.dialog.kz. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 26-ին.(չաշխատող հղում)
- ↑ «Список Ахметовой» (ռուսերեն). Время. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 26-ին.
- ↑ ««1941. БРЕСТСКАЯ КРЕПОСТЬ. КАЗАХСТАН»: Презентация книги». pushkinlibrary.kz. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 26-ին.
- ↑ «1941. Брестская крепость. Казахстан» (ռուսերեն). www.caravan.kz. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 26-ին.
- ↑ Пишет open_kz2016-11-18 15:00:00 open_kz open_kz 2016-11-18 15:00:00. ««1941. Брестская крепость. Казахстан»» (ռուսերեն). open-kz.livejournal.com. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 26-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) - ↑ «Имена 556 казахстанцев пополнили список погибших в боях за Брестскую крепость» (ռուսերեն). astanatv.kz. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 26-ին.
- ↑ «Восстановлены имена многих казахов, защищавших Брестскую крепость» (անգլերեն). zviazda.by. 2016 թ․ սեպտեմբերի 27. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 26-ին.