Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996

Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 («Եվրո 1996»), Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնության 10-րդ խաղարկությունն է, որն անց է կացվել Անգլիայում՝ 1996 թվականի հունիսի 8-ից մինչև հունիսի 30-ը։

Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996
UEFA Euro 1996
Մրցաշրջանի մանրամասներ
Անցկացման վայր Անգլիա Անգլիա
      Քաղաքներ 8
      Մարզադաշտեր 8
Մրցաշրջանի ժամկետ հունիսի 8 - հունիսի 30
Մասնակիցներ 16
Մրցանակային տեղեր
Ոսկե մեդալ Չեմպիոն Գերմանիա Գերմանիա
Արծաթե մեդալ Փոխչեմպիոն Չեխիա Չեխիա
Բրոնզե մեդալ Երրորդ տեղ Անգլիա Անգլիա
Ֆրանսիա Ֆրանսիա
Մրցաշրջանի վիճակագրություն
Խաղեր 31
Խփված գոլեր 64  (2.06 գոլ խաղում)
Ռմբարկու(ներ) Անգլիա Ալան Շիրեր
1992        2000

Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնության հաղթող դարձավ Գերմանիան, ով լրացուցիչ ժամանակում կարողացավ գրավել Չեխիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականի դարպասը և երրորդ անգամ դառնալ Եվրոպայի չեմպիոն։ Առաջնության եզրափակիչ փուլին մասնակցում էին թվով 16 հավաքականներ[1][2]։

Այս առաջնությունը առաջին ֆուտբոլային մրցաշարն էր, որը կրեց Եվրոպայում տեղի ունեցող երկու խոշոր աշխարհաքաղաքական իրադարձություններ (Խորհրդային Միության փլուզում և Հարավսլավիայի կազմալուծում) հետևանքները, քանի որ առաջնության որակավորման փուլում հայտնվել էին տասնյակ նոր հավաքականներ (Ռուսաստան, Հայաստան, Վրաստան, Մակեդոնիա, Ուկրաինա, Խորվաթիա և այլն)։ Նրանցից երկուսին՝ Ռուսաստանին և Խորվաթիային, հաջողվեց հասնել եզրափակիչ փուլ։

Առաջնության ընթացքում աշխարհում առաջին անգամ տեղի ունեցավ «ոսկե խաղ» ձևակերպում՝ ֆուտբոլային հանդիպում, որի ընթացքում ավելացված ժամանակի վերջին րոպեին գնդակը հայտնվում է դարպասում, և թիմը հաղթանակ է տոնում կարևոր ֆուտբոլային մրցաշարում։ Առաջին անգամ նման ձևակերպում կատարել է գերմանացի ֆուտբոլիստ Օլիվեր Բիրհոֆը։

Պատմություն խմբագրել

Խմբային փուլ խմբագրել

 
Նիդերլանդների և Շոտլանդիայի հավաքականները Եվրո 1996-ում, հունիսի 10

Ֆուտբոլի Եվրոպայի 10-րդ առաջնությունը սկսեցին տանտերերը՝ Անգլիայի հավաքականը, որը մրցում էր A խմբում իր խմբակից Շվեյցարիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականի հետ[3]։ 23-րդ րոպեին Անգլիայի հավաքականի ֆուտբոլիստ Ալան Շիրերը բացում է խաղի հաշիվը[4], սակայն Շվեյցարիայի հավաքականը 83-րդ րոպեին վաստակում է տասնմեկ մետրանոց հարվածի իրավունք և գրավում անգլիացիների դարպասը։ Խմբի մյուս անդամների՝ Նիդերլանդների և Շոտլանդիայի միջև տեղի ունեցած հանդիպման ընթացքում հաշիվը այդպես էլ չի բացվում[5], սակայն փոխարենը հաջորդ հանդիպման ընթացքում Բիրմինգհեմում նիդերլանդացիները երկու անպատասխան գնդակ են ուղարկում Շվեյցարիայի դարպասը[6][7]։ Հաջորդիվ՝ Անգլիայի հավաքականը երկուական գնդակով հաղթանակ տարավ Շոտլանդիայի նկատմամբ[8][9], իսկ Շոտլանդիան հաջորդ խաղում նվազագույն հաշվով հաղթեց ետնապահ Շվեյցարիային[10]։ Խմբի վերջին տուրի եզրափակիչ հանդիպումը դարձավ առաջնության ամենագոլառատ հանդիպումներից մեկը, որի ընթացքում անգլիացիները հաղթեցին Նիդերլանդներին 1:4 հաշվով[11][12][13]։ Խմբից հաջորդ փուլ տեղափոխվեցին Անգլիայի և Նիդերլանդների ազգային հավաքականները։

 
Նիդերլանդների հավաքականի ֆուտբոլիստ Դենիս Բերգկամպը Եվրո 1996-ում

Երկրորդ խմբում տեղակայված էին արևմտաեվրոպական երկու նշանավոր հավաքականները՝ Իսպանիան և Ֆրանսիան, ինչպես նաև Բալկանյան թերակղզին ներկայացնող Բուլղարիան և Ռումինիան։ Հանդիպման առաջին խաղում՝ որտեղ մրցում էին Բուլղարիայի և Իսպանիայի հավաքականները, 65-րդ րոպեին նշանակվում է տասնմեկ մետրանոց, որն էլ հիանալի կերպով իրացնում է Բուլղարիայի ավագ Խրիստո Ստոիչկովը[14]։ Հունիսի 10-ին և 13-ին մեկական գնդակի առավելությամբ Ռումինիայի նկատմամբ հաղթանակ են տոնում համապատասխանաբար Ֆրանսիայի[15] և Բուլղարիայի հավաքականները[16][17]։ Դրան հաջորդած խաղում Իսպանիան և Ֆրանսիան մեկական գնդակ են փոխանակում[18], իսկ հաջորդիվ Ֆրանսիան 3:1 հաշվով խոշոր հաղթանակ է տանում Բուլղարիայի նկատմամբ[19][20][21]։ Խաղի ընթացքում Լյուբոսլավ Պանևը դառնում է ինքնագոլի հեղինակ։ Խմբի եզրափակիչ խաղը տեղի է ունենում Իսպանիայի և Ռումինիայի հավաքականների միջև[22]։ Հանդիպման հաշիվը բացում են իսպանացիները, սակայն Ռումինիայի հավաքակաների ֆուտբոլիստները 29-րդ րոպեին հավասարեցնում են հաշիվը։ 84-րդ րոպեին Իսպանիան հերթական անգամ առաջ է անցնում հաշվում, իսկ հանդիպումը ավարտվում է «Կարմիր ֆուրիայի» հաղթանակով։ Խմբից անցնում են Ֆրանսիայի և Իսպանիայի հավաքականները։ Ռումինիայի հավաքականի ֆուտբոլիստները վերադառնում է հայրենի երկիր զրոյական միավորով[23]։

 
Բուլղարիա-Ռումինիա, հունիսի 13

C խմբում էին հանգրվանել Գերմանիայի, Իտալիայի, Չեխիայի և Ռուսաստանի հավաքականները։ Առաջին իսկ խաղում խմբի բացահայտ ֆավորիտ Գերմանիան երկու գնդակի առավելությամբ համարձակ հաղթանակ է տանում Չեխիայի նկատմամբ[24]։ Հաջորդ խաղում արդեն 5-րդ րոպեին խաղի հաշիվը բացված էր Իտալիայի կողմից։ Ի վերջո խաղն ավարտվում է Իտալիայի հաղթանակով՝ 2:1, Ռուսաստանի հավաքականի նկատմամբ[25][26]։ Նույն հաշիվն է գրանցվում նաև «Չեխիա-Իտալիա» հանդիպման ընթացքում[27], որտեղ 4-րդ րոպեին հաշիվը բացել էր չեխ ֆուտբոլիստ Պավել Նեդվեդը։ Ռուսաստանի նորաստեղծ հավաքականը հաջորդիվ խոշոր 3:0 հաշվով պարտություն է կրում Բունդեսթիմից[28][29], սակայն երեք գոլերն էլ գրանցվում են բացառապես երկրորդ խաղակեսում։ Հետաքրքիր խաղ է տեղի ունենում Լիվերպուլում՝ Չեխիայի և Ռուսաստանի հավաքականների միջև[30]։ 5-րդ և 19-րդ րոպեներին չեխերը առաջ են անցնում հաշվի մեջ, սակայն ռուսներին հաջողվում է երեք պատասխան գնդակ ուղարկել չեխերի դարպասը։ Վերջին րոպեներին Վլադիմիր Շմիցերը կարողանում է Չեխիային փրկել պարտությունից և ուղեգիր հարթել դեպի հաջորդ փուլ[31]։ Իտալիայի և Գերմանիայի միջև տեղի ունեցած եզրափակիչ խաղը լինում գոլազուրկ՝ 0:0[32]: Յոթ միավորով հաջորդ փուլ է անցնում Գերմանիայի հավաքականը։ Այս խմբից հաջորդ փուլ է անցնում նաև Չեխիայի հավաքականը։

Չորրորդ խմբի անդամներն էին Պորտուգալիան, Դանիան, Թուրքիան և Հարավսլավիայի մնացորդ համարվող Խորվաթիան։ Առաջին իսկ խաղում դանիացիները և պորտուգալացիները մեկական գնդակ են փոխանակում միմյանց դարպասը[33]։ Նոր կազմավորված Խորվաթիայի հավաքականը կարողանում է նվազագույն հաշվով հաղթել Թուրքիային[34], իսկ թուրքերի հերթական պարտությունը լինում է նվազագույն հաշվով պարտությունը Պորտուգալիայից[35]։ Երկրորդ և երրորդ տուրերի ընթացքում թիմերը միմյանց նկատմամբ առավելության են հասնում երեք գնդակի տարբերությամբ։ Խորվաթիան երեք գնդակի առավելությամբ հաղթում է Դանիային (Դավոր Շուկերը 90-րդ րոպեին տասնմեկ մետրանոց հարվածով ամրապնդում է հավաքականի հաղթանակը)[36], Պորտուգալիան առավելության է հասնում Խորվաթիայի նկատմամբ[37], իսկ Դանիան ջախջախում է Թուրքիայի հավաքականին[38][39]։ Հաջորդ փուլի ուղեգիր են ստանում Պորտուգալիայի և Խորվաթիայի հավաքականները։ Առաջնության ընթացքում վատագույն ցուցանիշ է գրանցում Թուրքիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականը՝ ոչ մի հաղթանակ կամ ոչ ոգի, երեք պարտություն, ոչ մի խփած գնդակ և հինգ ընդունած գնդակ։

Փլեյ-օֆ և կիսաեզրափակիչ խմբագրել

 
Ուեմբլի մարզադաշտը «Գերմանիա-Անգլիա» հանդիպումից առաջ

Հունիսի 22-ին Լոնդոնում մեկնարկեց մեկ քառորդ եզրափակչի՝ փլեյ օֆի, առաջին հանդիպումը, որտեղ մրցում էին A խմբի առաջատար Անգլիայի և B խմբի երկրորդ տեղով անցած Իսպանիայի հավաքականները։ Հիմնական ժամանակի ընթացքում հավաքականներից ոչ մեկին չհաջողվեց գրավել դիմացինի դապասը և խաղը թևակոխեց լրացուցիչ ժամանակի փուլ։ Ավելացված 30 րոպեներում ևս թիմերը չկարողացան առավելության հասնել միմյանց նկատմամբ։ Խաղը տեղափոխվեց տասնմեկ մետրանոց հարվածաշարի, որտեղ ի վերջո կարողացան առաջ անցնել տանտերերը՝ 4:2[40][41][42][43]: Նույն օրը Լիվերպուլում սկսվեց փլեյ-օֆի երկրորդ հանդիպումը` Նիդերլանդների և Ֆրանսիայի միջև[44]։ Այս դեպքում ևս խաղը տեղափոխվեց տասնմեկ մետրանոց հարվածաշարի, որտեղ համարձակ կերպով հաղթանակ տարավ Ֆրանսիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականը[45] և ուղեգիր հարթեց դեպի կիսաեզրափակիչ։ Հաջորդ օրը՝ հունիսի 23-ին, Մանչեսթերում սկսվեց Գերմանիայի և Խորվաթիայի հավաքականների մրցակցությունը։ Արդեն 20-րդ րոպեին Գերմանիայի հավաքականի ֆուտբոլիստ Յուրգեն Կլինսմանը հիանալի կերպով իրականացրեց տասնմեկ մետրանոց տուգանքը։ 51-րդ րոպեին Դավոր Շուկերը հավասարեցրեց հաշիվը, սակայն 8 րոպե անց Մաթիաս Զամմերը խփեց հանդիպման ընթացքում Բունդեսթիմի հաղթական գնդակը։ Ավելի պարզ մրցակցությունում Չեխիայի հավաքականը նվազագույն հաշվով առաջ անցավ Պորտուգալիայի նկատմամբ և հաստատեց իր դիրքերը մեկ քառորդ եզրափակչում[46]։

Կիսաեզրափակիչ մրցաշարում հայտնվում են փլեյ-օֆի հաղթողները՝ Անգլիան, Ֆրանսիան, Չեխիան և Գերմանիան։ Առաջին հանդիպումը ընթանում է Ֆրանսիայի և Չեխիայի հավաքականների միջև[47]։ Հիմնական ժամանակի ավարտին ցուցատախտակին զրոներ էին և այդ իսկ պատճառով խաղը տեղափոխվում է լրացուցիչ ժամանակ, որտեղ ևս արդյունք չի գրանցվում։ Նշանակված տասնմեկ մետրանոց հարվածաշարում երկու հավաքականները գրեթե հավասար կերպով իրացնում էին և միավոր բերում հավաքականին։ Յուրաքանչյուր հավաքական հաջող կերպով իրացնում է նախատեսված հինգ հարվածները, սակայն վեցերորդ հարվածը չեխ Կարել Ռադայի գոլից հետո ֆրանսիացի ֆուտբոլիստ Ռեյնլանդ Պեդրոսը տանուլ է տալիս իրեն վստահված գնդակը, իսկ Չեխիայի հավաքականի առաջատարներից Միրոսլավ Կադլեցը խփում է իր հավաքականի հաղթական գնդակը և ապահովում Չեխիայի հավաքականի տեղը եզրափակչում։ Փաստացիորեն Չեխիան առաջին անգամ կարևոր ֆուտբոլային առաջնության ընթացքում դառնում է չեմպիոնի կամ փոխչեմպիոնի թեկնածու։ Կիսաեզրափակչի հաջորդ հանդիպումը Անգլիայի և Գերմանիայի հավաքականների միջև էր[48]։ Արդեն հանդիպման 3-րդ րոպեին առաջնության հայտնություն Ալան Շիրերը դառնում է գոլի հեղինակ, սակայն կարճ ժամանակ անց ռմբարկու Շտեֆան Կունցը հավասարեցնում է հաշիվը, իսկ ամբողջ երկրորդ խաղակեսի ընթացքում գոլեր չեն գրանցվում։ Տասնմեկ մետրանոց հարվածաշարով Անդրեաս Մյոլլերը խփում է թիմի հաղթական գնդակը և Գերմանիան դառնում է եզրափակչի հաջորդ թեկնածուն։

Եզրափակիչ խմբագրել

1966 թվականի Եվրոպայի առաջնության եզրափակիչ հանդիպման օրը վճռվեց հունիսի 30-ը[49]։ Եզրափակիչ փուլ հասած երկու հավաքականները՝ Գերմանիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականը և Չեխիայի հավաքականը պետք է մրցեին Անգլիայի և Մեծ Բրիտանիայի մայրաքաղաք Լոնդոնի «Ուեմբլի» մարզադաշտում[50]։ Նույն օրը հանդիպումից առաջ մարզադաշտում հավաքվեցին 73, 611 հանդիսականներ Եվրոպայի և աշխարհի տարբեր ծայրերից և մասնակից պետություններից (Գերմանիա և Չեխիա)։ Հանդիպման գլխավոր մրցավարը Պիերլուիջի Պայրետտոն էր Իտալիայից։ Եզրային մրցավարներ Դոնաթո Նիկոլետտին և Տուլլիո Մանֆրեդինին, ինչպես նաև չորրորդ պաշտոնյա Մարսելլո Նիցցին ևս ազգությամբ իտալացիներ էին։ Ժամը 19:00-ին մեկնարկեց հանդիպումը և կենտրոնից սկսեցին Չեխիայի հավաքականի ֆուտբոլիստները։ Առաջին խաղակեսին ոչ մի արտարոց դեպք չգրանցվեց։ Երկրորդ խաղակեսի մեկնարկից երկու րոպե անց գրանցվեց հանդիպման առաջին դեղին քարտը, որը ստացավ Չեխիայի հավաքականի ֆուտբոլիստ Միխալ Հորնյակը։

46-րդ րոպեին կատարվեց առաջին փոխարինումը ամբողջ հանդիպման ընթացքում. Դիտեր Այլտսը լքեց խաղադաշտը իր տեղը զիջելով Մարկո Բոդեին։ Ցուցատախտակի զրոները շարունակեցին պահպանվել մինչև հանդիպման 59-րդ րոպեն, երբ գերմանացի ֆուտբոլիստը մրցակցի կիսադաշտում խախտեց կանոնները։ Նշանակված տասնմեկ մետրանոց հարվածը հիանալի կերպով իրացրեց Պատրիկ Բերգերը՝ բացելով հանդիպման հաշիվը[51]։ Հանդիպման ընթացքում գրանցվում են ևս երեք դեղին քարտեր՝ մեկ դեղին գերմանացիներին, իսկ մյուս երկուսը՝ չեխերին։ Չեխերի հաղթանակը շարունակեց պահպանվել մինչ 73-րդ րոպեն, երբ Օլիվեր Բիերհովը կարողացավ գրավել Պետր Կոուբայի պաշտպանած դարպասը։ Հանդիպման հիմնական ժամանակը ավարտվեց ոչ ոգի, սակայն Գերմանիայի տարածքային առավելությամբ։ Իտալացի մրցավարը ավելացրեց 5-րդ րոպե և ավելացված ժամանակի վերջին րոպեին Օլիվեր Բիերհովը կարողացավ երկրորդ անգամ գրավել դարպասը՝ ձևակերպելով դուբլ և «ոսկե գոլ»[52][53]։ Միաժամանակ նրա խփած գոլը եզրափակեծ ֆուտբոլի Եվրոպայի 10-րդ առաջնությունը և իր հավաքականին բերեց հաղթանակ։ Հանդիպումը ավարտվեց Գերմանիայի հաղթանակով՝ 2-1 և Գերմանիան դարձավ Եվրոպայի չեմպիոնը 3-րդ անգամ[54][55]։

Որակավորման փուլ խմբագրել

 
Եվրո 1996-ի մասնակցությունը Եվրոպայում. կանաչով՝ որակված հավաքականներ, գազարագույնով՝ չորակված հավաքականներ, դեղինով՝ մասնակցության հրավերը մերժած հավաքական, մոխրագույնով՝ ՈւԵՖԱ-ի ոչ անդամ

1922 թվականի նոյեմբերի 30-ին Եվրոպայի Ֆուտբոլի Կոնֆեդերացիան՝ ՈւԵՖԱ-ն պաշտոնապես որոշել է ընդլայնել տասնվեց թիմերից բաղկացած մրցաշարի սահմանները՝ հաշվի առնելով հավաքականների ցուցանիշները, ինչպես նաև Խորհրդային Միության և Հարավսլավիայի մասնատումը առանձին պետությունների։

Ի վերջո 1994 թվականի ապրիլին եվրոպական 47 հավաքականները և Իսրայելի ֆուտբոլի ազգային հավաքականը սկսեցին մրցակցել Անգլիայում ընթացող առաջնության 15 տեղերի համար։ ՈւԵՖԱ-ի կողմից թիմերը բաժանվել էին վեց զամբյուղների։

Առաջին զամբյուղում ներգրավված էին Եվրոպայի հզորագույն հավաքականներ՝ բարձրագույն վարկանիշով (Դանիա, Իտալիա, Գերմանիա, Ֆրանսիա, Նիդերլանդներ, Ռուսաստան, Իռլանդիա, Շվեդիա)

ՈւԵՖԱ-ի դասակարգմամբ՝ Եվրո 1996-ի երկրորդ զամբյուղը զբաղեցրել էին արևմտաեվրոպական համեմատաբար հայտնի և առաջատար հավաքականները (Նորվեգիա, Հունաստան, Պորտուգալիա, Իսպանիա, Շվեյցարիա, Ուելս, Ռումինիա) և նորաստեղծ Ուկրաինայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականը։ Երրորդ զամբյուղի հավաքականները Եվրոպայում ունեին միջին կարգի համբավ և նշանակություն (Բուլղարիա, Բելգիա, Շոտլանդիա, Հյուսիսային Իռլանդիա, Լեհաստան, Հունգարիա, Չեխիա, Խորվաթիա), իսկ չորրորդ կարգի երկրները դրանք առանցիկ հավաքականներն էին (Ավստրիա, Իսրայել, Մակեդոնիայի ՆՀՀ, Ֆինլանդիա, Իսլանդիա, Վրաստան, Բելառուս, Լիտվա)։ Հինգերորդ և վեցերորդ զամբյուղի հավաքականները հիմնականում նոր կազմավորված կամ առաջին անգամ մասնակցող հավաքականներն էին (Լատվիա, Ալբանիա, Կիպրոս, Մալթա, Ֆարերյան կղզիներ, Էստոնիա, Սլովակիա, Լյուքսեմբուրգ, Լիխտենշտայն, Սլովենիա, Մոլդովա, Հայաստան, Ադրբեջան) ինչպես նաև Թուրքիան։

Որակավորման փուլի խաղարկությունը տեղի է ունեցել Մանչեստրում։ Վեց զամբյուղներում հանգրվանած քառասունյոթ հավաքականները բաժանվեցին ութ խմբերի միջև։ Որակավորման գործընթացը սկսվել է 1994 թվականի ապրիլին և ավարտվել 1995 թվականի նոյեմբերին։ Ութ թիմերի հաղթողները ինքնաբերաբար որակավորվել են։ Նրանց հետ որակավորվել են նաև վեց բարձրագույն տեղերը զբաղեցրած հավաքականները։ Առաջնության վերջին անդամը ընտրվել է 1995 թվականի դեկտեմբերի 13-ին՝ Լիվերպուլում կայացած Ֆուտբոլի եվրոպայի առաջնության փլեյ-օֆի ընթացքում, որտեղ մրցում էին 5-րդ և 6-րդ խմբերի երկրորդ տեղով անցած մասնակիցները՝ Նիդերլանդների ֆուտբոլի ազգային հավաքականը և Իռլանդիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականը։ Ի վերջո, բելառուսացի մրցավար Վադիմ Ժուկը ազդարարեց հանդիպման ավարտը՝ հօգուտ հոլանդացիների (2-0)։ Նիդերլանդների հավաքականի երկու գոլերն էլ հեղինակեց «Սև հովազը»՝ Պատրիկ Կլյուվերտը։ Նիդերլանդները հնարավորություն ստացավ մասնակցելու Ֆուտբոլի Եվրոպայի 10-րդ առաջնությանը։

Որակված հավաքականներ խմբագրել

Որակավորվել են 16 հավաքականներ.

Երկիր Որակավորվել է, որպես Որակավորվել է Նախորդ ելույթ
  Անգլիա 00հյուրընկալող 1992, մայիսի 5 4 (1968, 1980, 1988, 1992)
  Ռումինիա 10Խումբ 1-ի հաղթող 1995, նոյեմբերի 15 1 (1984)
  Ֆրանսիա 05Խումբ 1-ի երկրորդ տեղ 1995, նոյեմբերի 15 3 (1960, 1984, 1992)
  Իսպանիա 13Խումբ 2-ի հաղթող 1995, նոյեմբերի 15 4 (1964, 1980, 1984, 1988)
  Դանիա 04Խումբ 2-ի երկրորդ տեղ 1995, նոյեմբերի 15 4 (1964, 1984, 1988, 1992)
  Շվեյցարիա 14Խումբ 3-ի հաղթող 1995, հոկտեմբերի 11 0 (առաջնաելույթ)
  Թուրքիա 15Խումբ 3-ի երկրորդ տեղ 1995, նոյեմբերի 15 0 (առաջնաելույթ)
  Խորվաթիա 02Խումբ 4-ի հաղթող 1995, նոյեմբերի 15 0 (առաջնաելույթ)
  Իտալիա 07Խումբ 4-ի երկրորդ տեղ 1995, նոյեմբերի 15 3 (1968, 1980, 1988)
  Չեխիա[Ն 1] 03Խումբ 5-ի հաղթող 1995, նոյեմբերի 15 3 (1960, 1976, 1980)
  Պորտուգալիա 09Խումբ 6-ի հաղթող 1995, նոյեմբերի 15 1 (1984)
  Գերմանիա[Ն 2] 06Խումբ 7-ի հաղթող 1995, նոյեմբերի 15 6 (1972, 1976, 1980, 1984, 1988, 1992)
  Բուլղարիա 01Խումբ 7-ի երկրորդ տեղ 1995, նոյեմբերի 15 0 (առաջնաելույթ)
  Ռուսաստան[Ն 3] 11Խումբ 8-ի հաղթող 1995, նոյեմբերի 15 6 (1960, 1964, 1968, 1972, 1988, 1992)
  Շոտլանդիա 12Խումբ 8-ի երկրորդ տեղ 1995, նոյեմբերի 15 1 (1992)
  Նիդերլանդներ 08Փլեյ-օֆֆի հաղթող 1995, դեկտեմբերի 13 4 (1976, 1980, 1988, 1992)

Անցկացման վայր խմբագրել

1989 թվականի Հիլսբուրգի մարզադաշտում տեղի ունեցած աղետից ուշքի գալով, Մեծ Բրիտանիայի թագավորական սիրտը՝ Անգլիան, պաշտոնապես հայտարարեց, որ կարող է իր հարկի տակ ընդունել 1996 թվականի Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնությունը։

Անգլիայի տեղական մարզադաշտերը առաջնությունը հյուրընկալելու համար ունեին մեծ ներուժ և դա պայմանավորված էր Անգլիայում ակումբային ֆուտբոլի կտրուկ զարգացմամբ։

Ընտրվեցին 8 մարզադաշտեր 8 քաղաքներում (Լոնդոն, Մանչեստր, Լիվերպուլ, Բիրմինգհեմ, Լիդս, Շեֆիլդ, Նյուքասլ ափոն Թայն, Նոթինգհեմ)։ Ամենամեծ մարզադաշտը մայրաքաղաք Լոնդոնի Ուեմբլի մարզադաշտն է։

Աղյուսակում ներկայացված են մրցույթը հյուրընկալող մարզադաշտերը և քաղաքները՝ աշխարհագրական կոորդինատներով։

 

Լոնդոն
Մանչեստր
Լիվերպուլ
Բիրմինգհեմ
Լիդս
Շեֆիլդ
Նյուքասլ
Նոթինգհեմ
Լոնդոն Մանչեստր
Ուեմբլի
Տարողություն՝ 76,567
Օլդ Թրաֆորդ
Տարողություն՝ 55,000
   
Լիվերպուլ Բիրմինգհեմ
Էնֆիլդ
Տարողություն՝ 42,730
Վիլլա Պարկ
Տարողություն՝ 40,310
   
Լիդս Շեֆիլդ Նոթինգհեմ Նյուքասլ
Էլլանդ Ռոուդ
Տարողություն՝ 40,204
Հիլլսբորո
Տարողություն՝ 39,859
Սիթի Գրաունդ
Տարողություն՝ 30,539
Սենթ Ջեյմս Պարկ
Տարողություն՝ 36,649
       

Մրցույթի գնդակ խմբագրել

 
Եվրոպայի առաջնության պաշտոնական գնդակ` Ադիդաս Քուեսթրան

Եվրո-1996-ի հանդիպումների գնդակ ընտրվեց Ադիդաս Քուեսթրան, որը երկու տարի առաջ նաև ծառայել է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում ընթացող Ֆուտբոլի Աշխարհի Առաջնություն 1994-ի պաշտոնական գնդակ։

Դառնալով Եվրոպայի առաջնության պաշտոնական գնդակ, այն ենթարկվեց փոքր-ինչ վերամշակման։ Արդյունքում գնդակի վրա երևաց Եվրո-1996-ի լոգոն և այն դարձավ առաջին գունավոր գնդակը, որը օգտագործվել է խոշոր ֆուտբոլային մրցաշարերում։

Մրցավարական անձնակազմ խմբագրել

Երկիր Մրցավար Օգնական Հանդիպումներ
  Ավստրիա Գերդ Գրաբհեր Եգոն Բերեուտեր Մանֆրեդ Զեիսզեր Նիդերլանդներ 1–4 Անգլիա
  Բելառուս Վադիմ Ժուկ Յուրի Դուպանու Ալեհ Չիկուն Ֆրանսիա 1–1 Իսպանիա
  Բելգիա Գայ Գոեթալս Մարկ վան դեն Բրոք Սթենի օփ դե Բիք Իտալիա 0–0 Գերմանիա
  Բուլղարիա Աթանաս Ուզունով Իվան Բորիսով Լեկով Յորդան Յորդանով Շվեյցարիա 0–0 Նիդերլանդներ
  Չեխիա Վացլավ Կրոդլ Միլան Բրաբեց Օտակար Դրաստիկ Շոտլանդիա 1–0 Շվեյցարիա
  Դանիա Պետր Միքելսեն
Քիմ Միլթոն Նիլսեն
Ջենս Լարսեն
Կառլ Յոհան Քրիստենսեն Մայեր
Հեննինգ
Տորբեն Սիերսեն
Բուլղարիա 1–0 Ռումինիա
Ռուսաստան 0–3 Գերմանիա
  Անգլիա Դավիդ Էլլերեի
Դերմոտ Գալլաջեր
Էնթնի Բեյթս
Ֆիլիպ Ժոսլին
Պետր Ուալթոն
Մարկ Ուարեն
Գերմանիա 2–0 Չեխիա
Ֆրանսիա 3–1 Բուլղարիա
  Ֆրանսիա Մարկ Բատտա Պիերե Ուֆրասի Ժաքուի Մաս Խորվաթիա 3–0 Դանիա
Իսպանիա vs Անգլիա
  Գերմանիա Հելմուտ Քոլ
Բերնդ Հեյնեման
Կլաուս Պլետենբերգ
Հանս Վոլֆ
Եգբերդ Էգլեդ
Հարալդ Սաթեր
Ռումինիա 0–1 Ֆրանսիա
Չեխիա vs Պորտուգալիա
Խորվաթիա 0–3 Պորտուգալիա
  Հունգարիա Սանդոր Պուհլ Լասզլո Համար Իմրե Բոզոկի Պորտուգալիա 1–0 Թուրքիա
Անգլիա vs Գերմանիա
  Իտալիա Պիերլուիջի Պայրետտո
Պիերո Կեկարինի
Դոնատո Նիկոլետտի
Էնրիկո Պրեզիոսի
Տուլլիո Մանֆրեդինի
Ֆաբրիզիո Զանֆորլին
Իսպանիա 1–1 Բուլղարիա
Չեխիա 1–2 Գերմանիա
Շոտլանդիա 0–2 Անգլիա
  Նիդերլանդներ Մարիո վան դեր Էնդ Յան Դոլսթրա Բերենդ Տալենս Դանիա 1–1 Պորտուգալիա
  Պորտուգալիա Ջոզե Ռոսա դոս Սանտոս Վալդեմար Պինտո Լոպես Անտոնիո Գոմես Դե Կառվալո Շվեդիա 2–1 Անգլիա
  Ռուսաստան Նիկոլայ Լևնիկով Սերգեյ Ֆուրսա Սերգեյ Ֆրանցուզով Թուրքիա 0–3 Դանիա
  Շոտլանդիա Լեսլի Մոտրամ Ռոբերտ Օր Ջոն Ֆլեմինգ Իտալիա 2–1 Ռուսաստան
Ֆրանսիա 0–0 Չեխիա
  Իսպանիա Մանուել Դիաս Վեգա
Անտոնիո Լոպես Նիետո
Խոակին Օլմոս Գոնսալես
Վիկտորիանո Խիրալդես Կառասկո
Ֆեռնանդո Տրեսակո Գրասիա
Մանուել Լոպես Ֆեռնանդես
Անգլիա 1–1 Շվեյցարիա
Չեխիա 2–1 Իտալիա
Ֆրանսիա vs Նիդերլանդներ
  Շվեդիա Անդերս Ֆրիսկ
Սուդել
Միքայել Նիլսոն
Քենեթ Պետերսոն
Սթեն Սամուելսոն
Միքայել Հաննսոն
Ռուսաստան 3–3 Չեխիա
Նիդերլանդներ vs Շոտլանդիա
Գերմանիա vs Խորվաթիա
  Շվեյցարիա Սերգե Մուհմենթալեր Էռնստ Ֆելդեր Մարտին Ֆրեյբուրգաուս Թուրքիա 0–1 Խորվաթիա
  Թուրքիա Ահմեդ Չակար Ակիֆ Ուղարդուր Թուրգահ Գյուդյու Ռումինիա 1–2 Իսպանիա

Խմբեր խմբագրել

Խումբ A Խումբ B Խումբ C Խումբ D
  Անգլիա   Իսպանիա   Գերմանիա   Դանիա
  Շվեյցարիա   Բուլղարիա   Չեխիա   Պորտուգալիա
  Նիդերլանդներ   Ֆրանսիա   Իտալիա   Խորվաթիա
  Շոտլանդիա   Ռումինիա   Ռուսաստան   Թուրքիա

Արդյունքներ խմբագրել

Խմբային փուլ խմբագրել

 
  Զինեդին Զիդան

Խմբային փուլում թիմերը բաժանվում են չորս խմբերի (Խմբերը համարակալվում են լատիներեն մեծատառ A-D տառերով)։

Յուրաքանչյուր խումբ բաղկացած է լինում չորս հավաքականներինց։ Ամեն խմբից երկու առաջատար հավաքականները դուրս են գալիս քառորդ եզրափակիչ, իսկ մյուս երկու ետնապահերը դուրս են մնում մրցույթից։

Առաջատարները ընտրվում են առավելագույն միավորներով։ Ամեն հաղթանակից հավաքականը ստանում է երեքական, ոչ ոքիից՝ մեկական, իսկ պարտությունից՝ զրոյական միավորներ։

Խումբ A խմբագրել

Թիմ Խաղ Հ Ո Պ ԳԽ ԳԲ ԳՏ Մ
  Անգլիա 3 2 1 0 7 2 +5 7
  Նիդերլանդներ 3 1 1 1 3 4 −1 4
  Շոտլանդիա 3 1 1 1 1 2 −1 4
  Շվեյցարիա 3 0 1 2 1 4 −3 1
հունիսի 8, 1996
Անգլիա   1:1   Շվեյցարիա
հունիսի 10, 1996
Նիդերլանդներ   0:0   Շոտլանդիա
հունիսի 13, 1996
Շվեյցարիա   0:2   Նիդերլանդներ
հունիսի 15, 1996
Շոտլանդիա   0:2   Անգլիա
հունիսի 18, 1996
Շոտլանդիա   1:0   Շվեյցարիա
Նիդերլանդներ   1:4  Անգլիա

Խումբ B խմբագրել

Թիմ Խաղ Հ Ո Պ ԳԽ ԳԲ ԳՏ Մ
  Ֆրանսիա 3 2 1 0 5 2 +3 7
  Իսպանիա 3 1 2 0 4 3 +1 5
  Բուլղարիա 3 1 1 1 3 4 –1 4
  Ռումինիա 3 0 0 3 1 4 –3 0
հունիսի 9, 1996
Իսպանիա   1:1   Բուլղարիա
հունիսի 10, 1996
Ռումինիա   0:1   Ֆրանսիա
հունիսի 13, 1996
Բուլղարիա   1:0   Ռումինիա
հունիսի 15, 1996
Ֆրանսիա   1:1   Իսպանիա
հունիսի 18, 1996
Ֆրանսիա   3:1   Բուլղարիա
Ռումինիա   1:2   Իսպանիա

Խումբ C խմբագրել

Թիմ Խաղ Հ Ո Պ ԳԽ ԳԲ ԳՏ Մ
  Գերմանիա 3 2 1 0 5 0 +5 7
  Չեխիա 3 1 1 1 5 6 –1 4
  Իտալիա 3 1 1 1 3 3 0 4
  Ռուսաստան 3 0 1 2 4 8 –4 1
հունիսի 9, 1996
Գերմանիա   2:0   Չեխիա
հունիսի 11, 1996
Իտալիա   2:1   Ռուսաստան
հունիսի 14, 1996
Չեխիա   2:1   Իտալիա
հունիսի 16, 1996
Ռուսաստան   0:3   Գերմանիա
հունիսի 19, 1996
Ռուսաստան   3:3   Չեխիա
Իտալիա   0:0   Գերմանիա

Խումբ D խմբագրել

Թիմ Խաղ Հ Ո Պ ԳԽ ԳԲ ԳՏ Մ
  Պորտուգալիա 3 2 1 0 5 1 +4 7
  Խորվաթիա 3 2 0 1 4 3 +1 6
  Դանիա 3 1 1 1 4 4 0 4
  Թուրքիա 3 0 0 3 0 5 –5 0
հունիսի 9, 1996
Դանիա   1:1   Պորտուգալիա
11 June 1996
Թուրքիա   0:1   Խորվաթիա
14 June 1996
Խորվաթիա   1:0   Թուրքիա
16 June 1996
Խորվաթիա   3:0   Դանիա
19 June 1996
Խորվաթիա   0:3   Պորտուգալիա
Թուրքիա   0:3   Դանիա

Ամփոփում խմբագրել

Քառորդ եզրափակիչ Կիսաեզրափակիչ Եզրափակիչ
                   
հունիսի 22, – Լիվերպուլ        
   Ֆրանսիա (p)  0 (5)
հունիսի 26, – Մանչեստր
   Նիդերլանդներ  0 (4)  
   Ֆրանսիա  0 (5)
հունիսի 23, – Բիրմինգհեմ
       Չեխիա (p)  0 (6)  
   Չեխիա  1
հունիսի 30, – Լոնդոն
   Պորտուգալիա  0  
   Չեխիա  1
հունիսի 23, – Մանչեստր    
     Գերմանիա (աժ)  2
   Գերմանիա  2
հունիսի 26, – Լոնդոն
   Խորվաթիա  1  
   Գերմանիա (p)  1 (6)
հունիսի 22, – Լոնդոն
       Անգլիա  1 (5)  
   Իսպանիա  0 (2)
   Անգլիա (p)  0 (4)  
 

Մեծ Բրիտանիայի ամառային ժամանակով (UTC+1)

Քառորդ եզրափակիչներ խմբագրել

հունիսի 22, 1996
16:00
Իսպանիա   0:0   Անգլիա Ուեմբլի մարզադաշտ, Լոնդոն
Հանդիսական՝ 75,440
Մրցավար՝   Մարկ Բատտա
Զեկույց
  11 Մետրանոցներ  
Իեռո  
Ամոր  
Բելսուե  
Նադալ  
2:4   Շիրեր
  Պլատտ
  Պիրս
  Գասկոյն

հունիսի 22, 1996
19:30
Ֆրանսիա   0:0   Նիդերլանդներ Էնֆիլդ, Լիվերպուլ
Հանդիսական՝ 37,465
Մրցավար՝   Անտոնիո Լոպեզ Նիետո
Զեկույց
  11 Մետրանոցներ  
Զիդան  
Ջորկաեֆ  
Լիզարազյու  
Գերեն  
Բլան  
5:4   դե Քոկ
  դե Բուր
  Կլյուվերտ
  Զեեդորֆ
  Բլինդ

հունիսի 23, 1996
16:00
Գերմանիա   2:1   Խորվաթիա Օլդ Թրաֆորդ, Մանչեստր
Հանդիսական՝ 43,412
Մրցավար՝   Լեյֆ Սանդել
Կլինսման   20' (11 մ.)
Զամմեր   59'
Զեկույց Շուկեր   51'

հունիսի 23, 1996
19:30
Չեխիա   1:0   Պորտուգալիա Վիլլա Պարկ, Բիրմինգհեմ
Հանդիսական՝   Հելմուտ Կրուգ
Պոբորսկի   53' Զեկույց

Կիսաեզրափակիչներ խմբագրել

հունիսի 26, 1996
17:00
Ֆրանսիա   0:0   Չեխիա Օլդ Թրաֆորդ, Մանչեստր
Հանդիսական՝ 43,877
Մրցավար՝   Լեսլի Մոտտրամ
Զեկույց
  11 Մետրանոցներ  
Զիդան  
Ջորկաեֆ  
Լիզարազյու  
Գերեն  
Բլան  
Պեդրոս  
5:6   Կուբիկ
  Նեդվեդ
  Բերգեր
  Պոբորսկի
  Ռադա
  Կադլեց

հունիսի 26, 1996
20:30
Գերմանիա   1:1   Անգլիա Ուեմբլի մարզադաշտ, Լոնդոն
Մրցավար՝   Սանդոր Պուհլ
Կունց   16' Զեկույց Շիրեր   3'
  11 Մետրանոցներ  
Հեսսլեր  
Շտրունց  
Ռոյտեր  
Զիգե  
Կունց  
Մյոլլեր  
6:5   Շիրեր
  Պլատտ
  Պիրս
  Գասկոյն
  Շերինգհեմ
  Սաութգեյթ

Եզրափակիչ խմբագրել

հունիսի 30, 1996
20:00
Չեխիա   1:2   Գերմանիա Ուեմբլի մարզադաշտ, Լոնդոն
Հանդիսական՝ 73,611
Մրցավար՝   Պիերլուիջի Պայրետտո
Բերգեր   59' (11 մետրանոց) Զեկույց Բիրհոֆ   73'   95'
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Չեխիա
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Գերմանիա
GK 1 Պետր Կոուբա
SW 5 Միրոսլավ Կադլեց (ավագ)
RB 15 Միխալ Հորնյակ   47'
LB 3 Յան Սուխոպարեկ
RM 4 Պավել Նեդվեդ
CM 13 Ռադեկ Բեյբլ
LM 19 Կարել Ռադա
RW 8 Կարել Պոբորսկի   88'
AM 14 Պատրիկ Բերգեր
LW 7 Իրժի Նեմեց
CF 9 Պավել Կուկա
Փոխարինումներ՝
FW 17 Վլադիմիր Շմիցեր   88'
Մարզիչ՝
Դուշան Ուհրին
 
GK 1 Անդրեաս Կյոպկե
SW 6 Մաթիաս Զամմեր   69'
CB 14 Մարկուս Բաբել
CB 5 Թոմաս Հելմեր   63'
RWB 19 Թոմաս Շտրունց
LWB 17 Քրիստիան Ցիգե   91'
DM 21 Դիտեր Այլտս   46'
AM 8 Մեհմետ Շոլ   69'
AM 10 Թոմաս Հեսսլեր
CF 18 Յուրգեն Կլինսման (ավագ)
CF 11 Շտեֆան Կունց
Փոխարինումներ՝
MF 3 Մարկո Բոդե   46'
FW 20 Օլիվեր Բիրհոֆ   69'
Մարզիչ՝
Բերտի Ֆոգտս

Հանդիպման լավագույն խաղացող
Կարել Ռոբորսկի (Չեխիա)

Մրցավարի օգնականներ
Դոնաթո Նիկոլետտի (Իտալիա)
Տուլլիո Մանֆրեդինի (Իտալիա)
Չորրորդ պաշտոնյա
Մարսելլո Նիցցի (Իտալիա)

Վիճակագրություն խմբագրել

Ռմբարկուներ խմբագրել

 
  Ալան Շիրեր

Ֆուտբոլի Եվրոպայի 1996 թվականի առաջնության «Ոսկե խաղակոշիկ»-ը ստացել է Անգլիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականի հարձակվող և «Նյուքասլ Յունայթեդ» ակումբի լեգենդ Ալան Շիրերը, ով ամբողջ առաջնության ընթացքում հեղինակել է 5 գոլ։

Ընդհանուր առմամաբ, «Եվրո-1996»-ի ընթացքում 48 տարբեր ֆուտբոլիստներ հեղինակել են 64 գոլեր։

Միակ ինքնագոլը գրանցել է Բուլղարիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականի ֆուտբոլիստ Լյուբոսլավ Պենովը՝ ով Ֆրանսիայի դեմ խաղում գրավել է սեփական դարպասը։

5 գոլեր
3 գոլեր

2 գոլեր

1 գոլ

Ինքնագոլ

Մրցանակներ խմբագրել

Մրցանակային կարգեր[56]
Դարպասապահներ Պաշտպաններ Կիսապաշտպաններ Հարձակվողներ
  Դևիդ Սիմեն
  Անդրեաս Կյոպկե
  Ռադոսլավ Լատալ
  Լորան Բլան
  Մարսել Դեսայի
  Մաթիաս Զամմեր
  Պաոլո Մալդինի
  Կարել Պոբորսկի
  Սթիվ ՄաքՄանաման
  Պոլ Գասկոյն
  Դիդիե Դեշամ
  Դիտեր Այլտս
  Ռուի Կոշտա
  Խրիստո Ստոիչկով
  Դավոր Շուկեր
  Պավել Կուկա
  Ալան Շիրեր
  Յուրի Ջորկաեֆ
Ոսկե խաղակոշիկ

Խմբային փուլում հեղինակելով չորս գնդակ, իսկ կիսաեզրափակչում Գերմանիայի դարպասը ուղարկելով ևս մեկը՝ Անգլիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականի ֆուտբոլիստ Ալան Շիրերը ստացել է Եվրոպայի առաջնության «ոսկե խաղակոշիկը»։

ՈւԵՖԱ-ի լավագույն խաղացող

Մարքեթինգ խմբագրել

Կարգախոս և առաջնության երգեր խմբագրել

Մրցույթի կարգախոսն է՝ «Ֆուտբոլը գալիս է տուն»։ Ֆուտբոլի Եվրոպայի 10-րդ առաջնության կարգախոսը ընտրվել է այսպես, քանի որ ֆուտբոլի հայրենիքը հանդիսանում է Միացյալ Թագավորությունը, մասնավորապես՝ Անգլիան, և հենց Անգլիայում էլ ներկայիս կանոններով առաջին անգամ խաղացել են ֆուտբոլ։

ՈւԵՖԱ-ի ազգությամբ շվեդ նախագահ Լեննարտ Յուհանսսոնը հայտնել է իր կարծիքը այն մասին, որ արդեն ժամանակն է, որ նման կարևոր ֆուտբոլային մրցաշարը անցկացվի հայրենի երկրում։

Կարգախոսի հետ միասին մրցույթի ոչ պաշտոնական խորհրդանիշ է հանդիսանում բրիտանական «The Lightning Seeds» ռոք-խմբի «Երեք առյուծներ» (անգլ.՝ Three Lions) երգը։ Այս երգը առաջնության ընթացքին զուգընթաց ընդհանուր առմամբ երկու շաբաթ դարձել է Միացյալ Թագավորության գլխավոր հիթը[58][59]։

Այս երգը երգում էին անգլիացի երկրպագուները Անգլիայի հավաքականի բոլոր հանդիպումներում, իսկ առաջնության ավարտից հետո գերմանացի երկրպագուները վանկարգում էին ամբողջ Բեռլինում։ Նրա մասին նույնիսկ վկայակոչվում է Մեծ Բրիտանիայի ապագա վարչապետ Թոնի Բլեերը իր 1996 թվականի ելույթում՝ ուղղված լեյբորիստներին[60]։

Չնայած երեք առյուծների մասին երգը դարձել է առաջնության գլխավոր խորհրդանիշը, սակայն Եվրոյի պաշտոնական խորհրդանշական երգը համարվում է «Մենք միասի՛ն ենք»-ը՝ «Simply Red»-ի կատարմամբ։ Այդ երգը հնչել է միայն առաջնության բացման արարողության ժամանակ[61]։

Ապրանքանիշներ և թալիսման խմբագրել

Բրիտանական թագավորական դրամահատարանը 1996 թվականի Եվրոպայի առաջնությունը Մեծ Բրիտանիայում հյուրընկալելուն ընդառաջ թողարկել է 2 £ արժողությամբ հուշադրամներ, ինչպես նաև 16 հավաքականները խորհրդանշող 16 փոքրիկ օղակներ։

Բացի սրանից, հատուկ մետաղադրամներ են թողարկվել նաև Մեծ Բրիտանիայի գաղութներ հանդիսացող Ջիբրալթարում և Մեն կղզում[62]։

Ֆուտբոլի Եվրոպայի 1996 թվականի առաջնության թալիսմանը մշակվել է ՖԻՖԱ ԱԱ 1966-ի թալիսմանի օրինակով։ Այն իրենից ներկայացնում է Անգլիայի հավաքականի մարզաշապիկով առյուծ, որի աջ ձեռքի տակ գտնվում է մրցույթի պաշտոնական գնդակը։

Վեճեր խմբագրել

Ահաբեկչական հարձակում խմբագրել

Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնության խմբային փուլի «Գերմանիա-Ռուսաստան» հանդիպումից մեկ օր առաջ՝ հունվարի 15-ին, Անգլիայի Մանչեստր քաղաքում տեղի է ունենում ահաբեկչություն։ Մանչեստր քաղաքի կենտրոնում տեղի ունեցած պայթյունը խլում է 212 մարդու կյանք և հասցնում է մոտ £700 միլիոն արժեքի վնաս։

Պայթյունից չորս օր անց Իռլանդիայի Հանրապետությունը հայտարարություններ է տարածել, որ երկիրը իր վրա է վերցնում պայթյունի պատասխանատվությունը, սակայն ցավում է քաղաքացիական անձանց մահվան համար։

Մանչեստրի ռմբակոծումը առաջին և միակ ահաբեկչությունն է, որը տեղի է ունեցել Եվրոպայի առաջնության անցկացման ընթացքում։

Պայթյունի հաջորդ օրը տեղի ունեցած «Ռուսաստան-Գերմանիա» հանդիպումը եղել է խիստ վերահսկողության ներքո և բոլոր հանդիսականները հետախուզվել են։ Այդուհանդերձ՝ մարզադաշտում հանգրվանել էին 50,700 հանդիսականներ։

Արդյունքում՝ Ռուսաստանի հավաքականը պարտվեց Գերմանիային 3:0 հաշվով։

Խռովություններ Անգլիայում խմբագրել

Կիսաեզրափակչում Անգլիայի հավաքականի Գերմանիայից կրած պարտությունից հետո Լոնդոնի Տրաֆալգարյան հրապարակում և շրջակա պողոտաներում խռովությունների ալիք է բռնկվում։

Լոնդոնի կենտրոնական փողոցները դառնում են անանցանելի։ Հետագայում խռովությունների ալիքը տարածվում է նաև Անգլիայի մյուս քաղաքներում։ Ցուցարարները վնասում են գերմանական մակնիշի մեքենաները և ոստիկանությունը ստիպված է լինում ցրել ֆուտբոլասերների ամբոխը։

Նույն օրը Լա Մանշի նեղուցի ափին տեղակայված Բրայթոն քաղաքում դանակահարվում է մի ռուս ուսանող՝ գերմաներեն խոսելու համար։ Չնայած այդ ազգայնամոլական պոռթկմանը՝ առաջնությունը ընթացել է խաղաղ միջավայրում, որը վերականգնել է Անգլիայի հեղինակությունը ֆուտբոլի ասպարեզում։

Տես նաև խմբագրել

Նշումներ խմբագրել

  1. 1960-ից 1962 թվականի Եվրոպայի մրցաշարերում Չեխիան հանդես էր գալիս Չեխոսլովակիայի հավաքականի անվան տակ
  2. 1972-ից 1988 թվականի Եվրոպայի մրցաշարերում Գերմանիան հանդես էր գալիս Արևմտյան Գերմանիայի հավաքականի անվան տակ
  3. 1960-ից 1988 թվականի Եվրոպայի մրցաշարերում Ռուսաստանը հանդես էր գալիս Խորհրդային Միության հավաքականի անվան տակ

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Բևան, Քրիս. «Եվրո 1996. Երբ ֆուտբոլը տեղափոխվում է հայրենիք». Բի-բի-սի սպորտ. Բրիտանական ռադիոհաղորդման ծառայություն.
  2. «Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996». Ամենօրյա սպորտային բիզնես. 2012 թ․ հուլիսի 3. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 21-ին.
  3. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Անգլիա-Շվեյցարիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  4. Ռիդլի, Յան (1996 թ․ հունիսի 9). «Shearer bliss, sheer agony». The Independent. Independent Print Limited. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 21-ին.
  5. Մուր, Գլեն (19 հունիսի, 1996). «Անգլիայում ընթացող եվրոպական խաղեր». The Independent. Independent Print Limited. Վերցված է 21 հունիսի, 2012-ին.
  6. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Շվեյցարիա-Հոլանդիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  7. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Շվեյցարիա-Հոլանդիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  8. «Անգլիա vs Շոտլանդիա, Եվրո 96։ Ֆուտբոլային հանդիպում բրիտանական ընտանիքի անդամների միջև Մեծ Բրիտանիայում». mirror. 2014 թ․ նոյեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  9. «Շոտլանդիա vs Անգլիա, Եվրո 1996». Football-Lineups. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  10. uefa.com (2003 թ․ հոկտեմբերի 6). «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Շոտլանդիա-Շվեյցարիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  11. «Ինչո՞ւ է Անգլիա-Հոլանդիա (4-1) հանդիպումը մինչ օրս անմոռանալի». Mail Online. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  12. «Անգլիա 4, Հոլանդիա 1 Եվրոպայի 1996 թվականի առաջնությունում - որտե՞ղ են հիմա նրանք». The Telegraph. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  13. «Նիդերլանդներ vs Անգլիա, Եվրո 1996». Football-Lineups. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  14. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Իսպանիա-Բուլղարիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  15. «Ֆրանսիացիները անպարտելի են իրենց վերջին 10 խաղերում Ռումինիայի դեմ». The Independent (բրիտանական անգլերեն). 2016 թ․ հունիսի 10. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  16. «Բուլղարիա vs Ռումինիա, Եվրո 1996». Football-Lineups. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  17. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Բուլղարիա-Ռումինիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  18. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Ֆրանսիա-Իսպանիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  19. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Ֆրանսիա-Բուլղարիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  20. «Ֆրանսիա vs Բուլղարիա, Եվրո 1996». Football-Lineups. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  21. «Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 96 (Եվրո 96. Ֆրանսիան ընդդեմ Բուլղարիայի)- TV Guide UK TV Listings». TVGuide.co.uk. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  22. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Ռումինիա-Իսպանիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  23. «Ռումինիա (U16) - Հետևանքներ և արդյունքներ 1996». worldfootball.net (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  24. «Եվրոպայի դասական խաղեր – Չեխիա v. Գերմանիա – 1996». bundesligafanatic.com (ամերիկյան անգլերեն). 2012 թ․ մայիսի 25. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  25. «Իտալիա vs Ռուսաստան, ՖԵԱ 1996». Football-Lineups. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  26. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Իտալիա-Ռուսաստան – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  27. «Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 96 - Չեխիա v Իտալիա, Խմբային փուլ». Խաղային դրվագներ (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.(չաշխատող հղում)
  28. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Ռուսաստան-Գերմանիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  29. «ՌԴ vs Գերմանիա, Եվրո 1996». Football-Lineups. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  30. «Եվրո 96 - Ռուսաստան v Չեխիայի Հանրապետություն, Խմբային փուլ». Հայտնի դրվագների լուսանկարներ (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  31. uefa.com (2003 թ․ հոկտեմբերի 6). «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - ՌԴ-Չեխիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  32. «Իտալիա vs Գերմանիա, Եվրո 1996». Football-Lineups. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  33. «Դանիա vs Պորտուգալիա, Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996». Football-Lineups. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  34. «Euro 2016: An old European rivalry resumes in Paris». The Hindu (Indian English). 2016 թ․ հունիսի 11. ISSN 0971-751X. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  35. «Portugal vs Turkey Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996». Football-Lineups. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  36. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Խորվաթիա-Դանիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  37. «Եվրո. Պորտուգալիա vs. Խորվաթիա». footballdatabase.eu. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  38. «Դանիա v Թուրքիա, Եվրո '96 – Video Dailymotion». Dailymotion. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  39. uefa.com (2003 թ․ հոկտեմբերի 6). «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Թուրքիա-Denmark – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  40. «Տասնմեկ մետրանոց հարվածաշար - Անգլիա vs. Իսպանիա, 22 հունիսի, 1996». www.Անգլիաfootballonline.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.(չաշխատող հղում)
  41. uefa.com (2003 թ․ հոկտեմբերի 6). «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Իսպանիա-Անգլիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  42. Ֆուտբոլ, Mirror (2012 թ․ հունիսի 22). «Այս օրերը Եվրոպայի ֆուտբոլի պատմության մեջ, հունիսի, 22 - Անգլիայի հաղթանակ». mirror. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  43. «Անգլիա - Իսպանիա 4:2 (Եվրո 1996, Անգլիա, քառորդ եզրափակիչ)». worldfootball.net (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.(չաշխատող հղում)
  44. «Ֆրանսիա (0) - Հոլանդիա (0) (Pens. 5-4) (Քառորդ եզրափակիչ, Եվրո 1996)». 101 ամենաստացված գոլերը (անգլերեն). 1996 թ․ հունիսի 22. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.(չաշխատող հղում)
  45. uefa.com (2003 թ․ հոկտեմբերի 6). «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Ֆրանսիա-Հոլանդիա – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  46. Ամես, Նիք (2014 թ․ հոկտեմբերի 3). «Ոսկե գոլ։ Կարել Պոբերսկին ՉԵեխիա v Պորտուգալիա հանդիպման ընթացքում(1996) | Նիք Ամես». the Guardian. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  47. «EURO 1996 - Կիսաեզրափակիչ, Ֆրանսիա Vs Չեխիա 0-0 (5-6)». www.futballvideos.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  48. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն - Գերմանիա-Անգլիա Lineups – UEFA.com». Uefa.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  49. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն – UEFA.com». UEFA.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  50. uefa.com. «UEFA Ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնություն 1996 - Պատմություն – UEFA.com». UEFA.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  51. «Եվրո-1996-ի եզրափակիչ. Երբ բնույթը դառնում է սովորություն». www.ua-football.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  52. «Գերմանիա. Ֆուտբոլի Եվրոպայի 10-րդ առաջնության հաղթող». Եվրոսպորտ. 2016 թ․ հունիսի 3. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  53. Թոմսեն, Յան (1996 թ․ հուլիսի 1). «Գերմանիան Եվրո 1996-ը հաղթեց ի շնորհիվ ոսկե գոլի». Նյու Յորք. ISSN 0362-4331. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  54. «Եվրո 1996, երափակիչ». www.rsssf.com. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  55. «Աստղային հավաքականը». bundesligafanatic.com (ամերիկյան անգլերեն). 2012 թ․ հունիսի 25. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  56. «Եվրոպայի առաջնության բոլոր աստղերը». Sunday Mirror. Ազատ գրադարան. 1996 թ․ հունիսի 30. Վերցված է հուլիսի13, 2012-ին.
  57. 57,0 57,1 «ՈւԵՖԱ Եվրո 2008-ի տեղեկատվություն» (PDF). UEFA. էջ 88. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 30-ին.
  58. Ռեփթոն, Ջեյմս (1996 թ․ մայիսի 17). «Եվրո-96-ի պաշտոնական երգը». The Independent. Independent Print Limited. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 15-ին.
  59. «1996 թվականի համար առաջինները». number-ones.co.uk.
  60. «Blair: My Decent Society». The Independent. London. 1996 թ․ հոկտեմբերի 22.
  61. «Mind-bender Uri Geller». Daily Mirror. Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիա. 1996 թ․ հունիսի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 28-ին.
  62. Լանգմոր, Անդրե (1996 թ․ մայիսի 22). «Եվրո96-ի խորհրդանշական հուշադրամներ». The Times. Լոնդոն.

Արտաքին հղումներ խմբագրել