Ֆոնտենբլո (ապարանք)

Ֆոնտենբլո ապարանքը (ֆր.՝ Château de Fontainebleau) վերածննդի ժամանակաշրջանի ապարանք՝ Սեն -է- Մարն ֆրանսիական դեպարտամնետում, որի շուրջ հետո կազմվել է Ֆոնտենբլո քաղաքը։ Այստեղ են ապրել Ֆրանսիայի շատ առաջնորդներ սկսած Լուի VII-ից մինչև Նապոլեոն III: Ապարանքում են ծնվել չորս միապետ՝ Ֆիլիպ IV Գեղեցիկը, Ֆրանցիսկ II Վալուան, Հենրի III -ը և Լյուդովիկոս XIII -ը:

WorldHeritageBlanc.svg
Ֆոնտենբլո ապարանք և այգի
Palace and Park of Fontainebleau*
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն
Beautiful garden of Château de Fontainebleau.jpg
Երկիր {{{2}}} Ֆրանսիա
Տիպ Մշակութային
Չափանիշներ ii, vi
Ցանկ ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ
Աշխարհամաս** Եվրոպա և Հյուսիսային Ամերիկա
Կոորդինատներ 48°24′08″ հս․ լ. 2°42′02″ ավ. ե.HGЯO
Ընդգրկման պատմություն
Ընդգրկում 1981  (5֊րդ նստաշրջան)
Համար 160
* Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում
** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման
Համաշխարհային UNESCO logo.svg ժառանգություն
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դրոշը ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգություն ,
օբյեկտ № 160
ռուս.. • անգլ.. • ֆր.

Համարվում է Ֆրանսիայի պատմության խորհրդանիշներից մեկը: Յոթ դար շարունակ հանդիսացել է Ֆրանսիայի թագավորների կառավարական պալատը և միայն 1870 թվականի կայսրության տապալումից հետո առհավետ դադարեցրել է իրականացնել իր պատմական գործառույթն ու վերածվել է թանգարանի[1]:

1981 թվականին Ֆոնտեբլոյի պալատը և զբոսայգին մտել են ՅՈՒՆԵՍԿՈ –ի համաշխարհային մշակութային ժառանգության ցանկի մեջ:

ՊատմությունԽմբագրել

Սկզբնական շրջանում պալատի տեղանքում թագավոր Լուի VII–ը կառուցում է որսորդական տնակ, այնուհետև վերածում այն իր քաղաքամերձ նստավայրի:

XVI դարում Ֆրանսիսկոս I թագավորն այդ նստավայրի տեղանքում կառուցում է նոր պալատ, որը երեք տարի շարունակ կառուցում են իտալացի վարպետները, այդ թվում՝ Ֆրանչեսկո Պրիմատիչչոն և Բենվենուտո Չելինին[2]: Ֆրանսիսկոս I անունը կրող պատկերասրահը, որն աչքի է ընկնում իր առանձնահատուկ փայտե զարդարանքներով և որմնանկարներով, միացնում է թագավորի ննջարանը Սուրբ Երրորդություն մատուռի հետ:

Ֆրանսիսկոս I –ի մահից հետո գահ է բարձրանում նրա որդին՝ Հենրի II-ը: Վերջինս ամուսնացած էր Եկատերինա Մեդիչիի հետ, սակայն սիրահարված էր Դիանա դե Պուատյեին: Ի նշան իր սիրո՝ Հենրին Դիանային նվիրում է Շենոնսո պալատը, իսկ Ֆոնտեբլոյում կառուցում է պարասրահ, որի պատերին տեղ-տեղ տեսնելի են Հենրիի ու նրա սիրուհու անվանագրերը:

Սրահում որմնանկարներից մեկը պատկերում է որսորդության աստվածուհի Դիանային՝ կրկին ի պատիվ Դիանա դե Պուատյեի: Դիանայի պատկերը ներկա է անգամ պալատի բակում, որտեղ ցայտում է Դիանայի անունը կրող շատրվանը:

Հենրի II-ի ու նրա որդու՝ Հենրի III –ի մահվանից հետո, որը Վալուաների դինաստիայից վերջինն էր, պալատը գրեթե տասը տարի լքված վիճակում է մնում:

Միայն 1589 թվականին գահ բարձրացած Հենրի IV-ը՝ Բուրբոնների արքայատոհմի ժառանգորդը, վերադարձնում է թագավորական արքունիքը Ֆոնտեբլո և իրականացնում պալատի ամբողջական ռեստավրացիա[3][4][5]: Հենց այդ ժամանակ է ֆրանսիացի նկարիչ Մարտեն Ֆրեմինը նկարազարդում Սուրբ Երրորդություն մատուռը, որն իր այդ պահպանվել է մինչև օրս:

Երբ ֆրանսիական գահն անցնում է Լյուդովիկոս XIV –ին, Ֆրանսիայի ֆինանսների նախարար Նիկոլա Ֆուկեն, օգտագործելով թագավորության ֆինանսական միջոցները, Վո դե Վիկոնտում կառուցում է հրաշագեղ մի պալատ: Շուտով Ֆուկեն ձերբակալվում է: Լյուդովիկոս XIV –ը բարկացել էր այն հանգամանքից, որ նոր պալատն ավելի գեղեցիկ էր, քան թագավորական Ֆոնտեբլո նստավայրը, ինչից հետո նա ուղարկում է Ֆուկեի պալատի ճարտարապետներին կառուցելու Վերսալ պալատական համալիրը[5]: Մի քանի տարի անց Լյուդովիկոս XIV –ն արքունիքով տեղափոխվում է Վերսալ, որից հետո Ֆոնտեբլոն երկար ժամանակ մոռացվում է:

Հաջորդող թագավորներ Լյուդովիկոս XV -ը և Լյուդովիկոս XVI –ը Ֆոնտեբլո էին ժամանում միայն աշնանը:

Ֆոնտեբլոն նոր շունչ է ստանում միայն ֆրանսիական հեղափոխությունից հետո, երբ Նապոլեոն Բոնապարտը սկսում է օգտագործել Ֆոնտեբլոն որպես իր պաշտոնական քաղաքամերձ նստավայր: Նապոլեոնական շրջանի սրահներից են Գահասրահը, որը սկզբնական շրջանում ծառայել է որպես Նապոլեոնի ննջարան, ինչպես նաև հանրահայտ Կարմիր սրահը, որտեղ փոքրիկ կլոր սեղանի վրա Նապոլեոնը 1814 թվականին ստորագրում է գահից հրաժարվելու ասին փաստաթուղթը:

Պահպանվել է նաև հանրահայտ աստիճանը, որի վրա կանգնած փաստաթղթի ստորագրումից մի քանի օր անց կայսրը հրաժեշտ է տալիս իր գվարդիային: Բակը, դեպի ուր դուրս է գալիս աստիճանը, հետագայում անվանվել է «Հրաժեշտի բակ» (ֆր. La cour des adieux):

Ֆոնտեբլո պալատը շրջապատված է երկու պարտեզով՝ Անգլիական և Դիանայի, որտեղ էլ գտնվում է որսորդության աստվածուհի Դիանայի շատրվանը՝ կոչված հիշեցնելու՝ Դիանա դե Պուատյեին[6]:

Վերածննդի ոճով կառուցված այս պալատի շրջակայքում 25000 հեկտար տարածությամբ ձգվում են անտառներ, այդ իսկ պատճառով էլ Ֆոնտեբլոն Ֆիլիպ Օգոստոս և Լյուդովիկոս IX թագավորների սիրելի որսատեղին էր համարվում:

Ֆոնտեբլոյի շրջակայքում է գտնվում նաև «Մեծ ջրանցքով» զբոսայգին, XVIII դարի անգլիական այգիներ, վերսալյան սրահների ծաղկաթմբեր:

 

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ Walter Bruyère-Ostells, Napoléon III et le Second Empire
  2. ↑ Salmon, p. 8.
  3. ↑ «Histoire de la salle de jeu de paume de Fontainebleau»։ Արխիվացված է օրիգինալից June 25, 2008-ին։ Վերցված է March 19, 2007 
  4. ↑ «Արխիվացված պատճենը»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-05-17-ին։ Վերցված է 2021-03-07 
  5. ↑ 5,0 5,1 Salmon, p. 10
  6. ↑ Morel

ԳրականությունԽմբագրել

  • Carlier Yves (2010)։ Histoire du château de Fontainebleau։ Paris: Editions Jean-Paul Gisserot։ ISBN 978-2-75580-022-7 
  • Dan, Pierre (1642). Le Trésor des merveilles de la Maison Royale de Fontainebleau. Paris: S. Cramoisy. OCLC 457360433; copy at INHA.
  • Morel Pierre (1967)։ Aspects de la France - Fontainebleau։ Artaud 
  • Salmon Xavier (2011)։ Fontainebleau- Vrai demeure des rois, maison des siècles։ Versailles: Artlys։ ISBN 978-2-85495-442-5 
  • Séguin Philippe (1990)։ Louis Napoléon Le Grand։ Paris: Bernard Grasset։ ISBN 2-246-42951-X 
  • Allain Yves-Marie (2006)։ L'art des jardins en Europe։ Paris: Citadelles & Mazenod։ ISBN 2-85088-087-6 

Արտաքին հղումներԽմբագրել

  Ֆոնտենբլո (ապարանք) Վիքիպահեստում
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆոնտենբլո_(ապարանք)&oldid=7768223» էջից