Ֆյուրտ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ֆյուրտ (այլ կիրառումներ)

Ֆյուրտ (գերմ.՝ Fürth, բավ․՝ Fiath), քաղաք Գերմանիայում (Բավարիա հող, Ֆրանկոնիա պատմական երկրամաս)։ Նյուրնբերգի, Էրլանգենի (գերմ.՝ Erlangen, բավ․՝ Erlanga) և մի քանի փոքր քաղաքների հետ միասին ներառված են Միջինֆրնակոնյան ագլոմերացիան։ Բնակչությունը կազմում է 114 000 մարդ 2008 թվականի մարդահամարի տվյալներով։

Քաղաք
Ֆյուրտ
Fürth
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	Գերմանիա
Ներքին բաժանում	Atzenhof?, Bislohe?, Braunsbach (Fürth)?, Burgfarrnbach?, Dambach?, Flexdorf?, Herboldshof?, Kronach?, Mannhof?, Oberfürberg?, Poppenreuth?, Ritzmannshof?, Ronhof?, Sack?, Stadeln?, Steinach (Fürth)?, Unterfarrnbach?, Unterfürberg?, Vach? և Weikershof?
Առաջին հիշատակում	նոյեմբերի 1, 1007
Մակերես	63,35 կմ²
ԲԾՄ	294,5 մ
Բնակչություն	123710 մարդ (2014)
Ժամային գոտի	UTC+1, ամառը UTC+2
Հեռախոսային կոդ	+49 911
Փոստային ինդեքս	90762–90768
Փոստային դասիչ	90762, 90763, 90765, 90766 և 90768
Ավտոմոբիլային կոդ	FÜ
Պաշտոնական կայք	fuerth.de
Ֆյուրտ (Գերմանիա)
Ֆյուրտ Վիքիպահեստում

Պատմություն

800 թվականին Ռեգնից (գերմ.՝ Rednitz) և Պեգնից(գերմ.՝ Pegnitz) գետերի հովտում կազմավորվել է առաջին բնակավայրը։ Քաղաքի մասին առաջին հիշատակումները վերագրվում են 1007 թվականին, երբ Հենրիխ 2-րդ կայսրը այս տարածքը նվիրաբերեց Բամբերգի (գերմ.՝ Bamberg) եպիսկոպոսներին՝ որպես նստավայր։ Քաղաքն ավերվել է Երեսնամյա պատերազմի ընթացքում։

1632 թվականին Գուստավ 2-րդ Ադոլֆն այստեղ կառուցում է իր հիմնական բնակարանը. 1634 թվականին քաղաքը հրկիզվում է խորվաթների կողմից։ 1792 թվականին Ֆյուրտն անցնում է Պրուսիային (գերմ.՝ Preußen), ինչն էապես դրական ազդեցություն է թողնում քաղաքի զարգացման վրա։ 1806 թվականին քաղաքն անցնում է Բավարիայի ենթակայության տակ և արդեն 1818 թվականին ստանում է քաղաքի կարգավիճակ։

14-րդ դարի ավարտին Ֆյուրտը բնակեցվում է հրեաներով, ովքեր Նյուրնբերգ քաղաքից փախել էին իրեց դեմ կազմակերպված զանգվածային ակցիաների պատճառով (հրեաները ենթարկվում էին ազգային և կրոնական խտրականության)։ Քաղաքում հրեաների մի զանգվածային համայնք գոյություն է ունեցել գրեթե 5 դար։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին քաղաքը գրեթե չի ավերվել։ Դասվել է Գերմանիայի այն քիչ քաղաքների շարքին, որոնք որպես պատմական արժեք գրեթե ամբողջությամբ են պահպանված։ Դաշնակիցները չեն ռմբակոծվել քաղաքի հրեական համայնքի փախստականների խնդրանքով։

2007 թվականին նշվել է քաղաքի 100-ամյակը։

Քաղաքը հայտնի է իր ֆուտբոլային ակումբով՝ «Գրոյթեր Ֆյուրտ» (գերմ.՝ SpVgg Greuther Fürth), որը հիմնադրվել է 1903 թվականին։ 2011—2012 թվականների մրցաշրջանի ընթացքում կարողացել է ձեռք բերել Բունդեսլիգաում (գերմ.՝ Fußball-Bundesliga) խաղալու իրավունք։

Քաղաքային շրջաններ

Ֆյուրտ քաղաքն ու իր ենթաքաղաքները կազմված են 20 շրջաններից։

Ատցենհոֆ (Atzenhof) Բիսլոհ (Bislohe) Բրաունսբախ (Braunsbach (Fürth)|Braunsbach) Բյուրգֆարնբախ (Burgfarrnbach) Դամբախ (Dambach (Fürth)|Dambach)

Էլեքսդորֆ (Flexdorf) Հերբոլդսդորֆ (Herboldshof (Fürth)|Herboldshof) Կրոնախ (Kronach (Fürth)|Kronach) Մանհոֆ (Mannhof (Fürth)|Mannhof) Օբերֆյուրբերգ (Oberfürberg)

Պոպենրոյթ (Poppenreuth (Fürth)|Poppenreuth) Ռիցմանշոֆ (Ritzmannshof (Fürth)|Ritzmannshof) Ռոնհոֆ (Ronhof) Սեք (Sack (Fürth)|Sack) Ստադելն (Stadeln (Fürth)|Stadeln)

Սթայնախ (Steinach (Fürth)|Steinach) Ուտերֆրնբախ (Unterfarrnbach) Ուտերֆյուրբերգ (Unterfürberg) Վախ (Ֆյուխթ) (Vach (Fürth)|Vach) Վայքերշոֆ (Weikershof)

Ժողովրդագրություն

Բնակչության աճը մինչև 1960 թվականը

Տարեթիվ Բնակչություն 1604 1.600 1648 800 1700 6.000 1795 12.000 1809 12.438 1818 12.700 հուլիսի 3, 1830¹ 13.900 դեկտեմբերի 1, 1840¹ 15.100 դեկտեմբերի 3, 1852¹ 16.700 դեկտեմբերի 3, 1855¹ 17.341 դեկտեմբերի 3, 1858¹ 18.241 դեկտեմբերի 3, 1861¹ 19.100 դեկտեմբերի 3, 1864¹ 21.100 դեկտեմբերի 3, 1867¹ 22.500 դեկտեմբերի 1, 1871¹ 24.580

Տարեթիվ Բնակչություն դեկտեմբերի 1, 1875¹ 27.360 դեկտեմբերի 1, 1880¹ 31.063 դեկտեմբերի 1, 1885¹ 35.455 դեկտեմբերի 1, 1890¹ 43.206 դեկտեմբերի 2, 1895¹ 46.726 դեկտեմբերի 1, 1900¹ 54.144 դեկտեմբերի 1, 1905¹ 60.635 դեկտեմբերի 1, 1910¹ 66.553 դեկտեմբերի 1, 1916¹ 56.967 դեկտեմբերի 5, 1917¹ 57.282 հոկտեմբերի 8, 1919¹ 68.162 հունիսի 16, 1925¹ 73.693 հունիսի 16, 1933¹ 77.135 մայիսի 17, 1939¹ 82.315 դեկտեմբերի 31, 1945 86.515

Տարեթիվ Բնակչություն հոկտեմբերի 29, 1946¹ 95.369 սեպտեմբերի 13, 1950¹ 99.890 սեպտեմբերի 25, 1956¹ 98.643 հունվարի 6, 1961¹ 98.332 դեկտեմբերի 31, 1965 96.125 մայիսի 27, 1970¹ 94.774 դեկտեմբերի 31, 1975 101.639 դեկտեմբերի 31, 1980 99.088 դեկտեմբերի 31, 1985 97.331 մայիսի 25, 1987¹ 97.480 դեկտեմբերի 31, 1990 103.362 դեկտեմբերի 31, 1995 108.418 դեկտեմբերի 31, 2000 110.477 դեկտեմբերի 31, 2005 113.459 դեկտեմբերի 31, 2006 113.767

Տարեթիվ Բնակչություն դեկտեմբերի 31, 2007 114.130 դեկտեմբերի 31, 2008 113.661 դեկտեմբերի 31, 2009 114.044 դեկտեմբերի 31, 2010 114.628 դեկտեմբերի 31, 2011 116.317 դեկտեմբերի 31, 2012 118.358 դեկտեմբերի 31, 20131 119.808 դեկտեմբերի 31, 2014 121.754

Քաղաքի հետ կապ ունեցող անձինք

Անուն	Բնօրինակ անուն	Ծննդյան և մահվան օր	Մասնագիտություն	Պատկեր
Յակով Վասերման	Jakob Wassermann	1879-1934	Գերմանացի գրող
Լյուդվիգ Էրհարդ	Ludwig Erhard	1897- 1977	Արևմտագերմանական էկոնոմիստ
Մաքս Գրունդիգ	Max Grundig	1908- 1989	Գործարար
Հենրի Կիսինգեր	Henry Alfred Kissinger	1923	Պետական գործիչ Դիվանագետ Միջազգային հարաբերությունների փորձագետ
Սանդրա Բուլոք	Sandra Bullock	հուլիսի 26, 1964	Դերասան

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆյուրտ» հոդվածին։