Ֆերուհխան Քրթիկյան
Ֆերուհխան Բարունակ Միքայելի Քրթիկյան (Քռթիկյան) , Բարունակ բեյ Ֆերուհխան (հոկտեմբերի 14, 1824, Կոստանդնուպոլիս - հունիսի 15, 1869, Կոստանդնուպոլիս), հասարակական, քաղաքական, մշակութային-կրթական գործիչ, բժիշկ-գնդապետ, հրապարակախոս։
| Ֆերուհխան Քրթիկյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 14, 1824 |
| Ծննդավայր | Կոստանդնուպոլիս |
| Մահացել է | հունիսի 15, 1869 (44 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Կոստանդնուպոլիս |
| Մասնագիտություն | բժիշկ, հրապարակախոս և հասարակական գործիչ |
Գործունեություն խմբագրել
1847 թվականին որպես բժիշկ-ուղեկցորդ հատուկ ծառայության է մեկնել Թուրքիայի տիրապետության տակ գտնվող փոքրասիական կուսակալությունները, հայաբնակ գավառները։ Տասնամյա շրջագայության ընթացքում Քրթիկյանը զբաղվել է բժշկությամբ, պատվաստումներով, իր նոթերն ու տպավորություններն ամփոփել «Ճանապարհորդություն ի Բաբելոն ընդ Հայաստան» աշխատությունում (հրատարակվել է 1876 թվականին, Արմաշում)։ 1849 թվականին, ավարտելով Կոստանդնուպոլսի ռազմա-բժշկական ուսումնարանը, աշխատել է Հեյդար փաշայի զինվորական հիվանդանոցում։ 1850-1860-ական թվականներին Կոստանդնուպոլսում զբաղվել է մանկավարժական և բժշկական աշխատանքով։ 1856 թվականին նա կայսերական բժշկական, 1858-1859 թվականներին՝ Հասարակաց կրթական ժողովների, 1860 թվականին՝ արքունի զինվորական բժշկական ժողովի, մալարիայի, խոլերայի դեմ պայքարող բժշկական հանձնաժողովի անդամ էր։ Ակտիվորեն մասնակցել է Ազգային սահմանադրության աշխատանքներին, ղեկավարել դրանք, ընտրվել Ազգային ընդհանուր ժողովի, Սահմանադրական առաջին ուս․խորհրդի ատենապետ։ Քրթիկյանը հեղինակ է բժշկամանկավարժական բազմաթիվ հոդվածների, տեղեկագրերի, նաև թարգմանությունների (ֆրանսերենից)։ Կազմել է գրիպի, խոլերայի, տուբերկուլոզի վերաբերյալ տեղեկագրեր։
Գրականություն խմբագրել
- Մեզպուրյան Ա., Հայ և ծագումով հայ բժիշկներ, մաս 1, Ստամբուլ, 1950։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 12, էջ 492)։ 
|