Ֆեների հունական ուղղափառ դպրոց

Ֆեների հունական ուղղափառ դպրոց կամ Ֆեների հռոմեական ուղղափառ լիցեյ (թուրքերեն՝ Özel Fener Rum Lisesi), հայտնի է նաև հունական Ազգի մեծ դպրոց (հուն․՝ Μεγάλη του Γένους Σχολή, Megáli toú Genous Scholí) անվամբ, Ստամբուլի գործող ամենահին և ամենահեղինակավոր հունական ուղղափառ դպրոցը։ Դպրոցը, ինչպես Թուրքիայի ազգային մյուս փոքրամասնությունների դպրոցները, աշխարհիկ է։

Ֆեների հունական ուղղափառ դպրոց
թուրքերեն՝ Özel Fener Rum Lisesi
հուն․՝ Μεγάλη του Γένους Σχολή
Քարտեզ
Քարտեզ
Տեսակմասնավոր դպրոց
Հիմնադրված է1454
ԵրկիրԹուրքիա
ՏեղագրությունՍտամբուլ
Կայքfenerrumlisesi.k12.tr և megalisxoli.gr
41.029°N 28.949°E
Դպրոցի ընդհանուր տեսքը Վոդինա պողոտայից, Ստամբուլ

Պատմություն խմբագրել

Դպրոցը հիմնադրվել է 1454 թվականին Կոստանդնուպոլսի պատրիարք Գենադիոս Սկոլարիուսի կողմից, ով սալոնիկցի Մատեոս Կամարիոտիսին նշանակել է առաջին տնօրեն։ Դպրոց հիմնականում հաճախել են Օսմանյան կայսրության հույն հայտնի ազնվականների և ուղղափառ ընտանիքների երեխաները։ Դպրոցի շրջանավարտներ են եղել օսմանյան մի շարք նախարարներ, ինչպես նաև Վալախիայի և Մոլդովական իշխանության արքայազները, ովքեր նշանակվում էին օսմանյան սուլթանների կողմից։ Դպրոցի շրջանավարտ է եղել նաև Դիմիտրիե Կանտեմիրը։

Դպրոցի ներկայիս շենքը տեղակայված է Սուրբ Գևորգ եկեղեցու հարևանությամբ, որը գտնվում է Ստամբուլի Ֆեներ թաղամասում (հունարեն Ֆանար)։ Այստեղ է տեղակայված նաև Կոստանդնուպոլսի տիեզերական պատրիարքությունը։ Տեղաբնակների շրջանում տարածված է նաև «Կարմիր ամրոց» և «Կարմիր դպրոց» անվանումները։

Շենքի դիզայնավորումն իրականացրել է օսմանյան հույն ճարտարապետ Կոնստանտինոս Դիմադիսը։ Շենքի ներկայիս տարբերակը կառուցվել է 1881-1883 թվականներին և հանդիսանում է տարբեր ոճերի էկլեկտիկ խառնուրդ։ Շենքի կառուցման համար ծախսվել է 17,210 օսմանյան ոսկի, որը, ժամանակի համար, մեծ գումար էր։ Գումարը տրամադրել է Գիորգիոս Զարիֆիսը, ով հունական ծագմամբ հայտնի հույն բանկիր և ֆինանսիստ էր և հանդիսանում էր Ստամբուլի ռումական համայնքի անդամ[1]։ Բացի իր կրթական նշանակությունից՝ կառույցը համարվել է նաև Եվրոպայի ամենախոշոր հինգերորդ ամրոցը։ Պատճառն իր ամրոցանման տեսքն էր։ Շենքի խոշոր գմբեթը օգտագործվում է որպես աստղադիտարան՝ աստղագիտության դասերի համար։ Այնտեղ առկա է հին խոշոր հեռադիտակ։ Այսօր դպրոցը, որն իր մեծությամբ երկրորդն է Զոգրաֆեյոն դպրոցից հետո, ունի 6 թուրք ուսուցիչ, այն դեպքում, երբ մնացած 15-ը հույներ են[2]։ Դպրոցը, ինչպես ազգային մյուս փոքրամասնությունների դպրոցները, կրթական գործընթացը կազմակերպում է թուրքական ծրագրերով՝ այնտեղ հավելելով հունարեն, հույն գրականություն և կրոն առարկաները։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Clogg (1998), fig. 15.
  2. «özel Fener Rum Lisesi Web Site» (Turkish). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 30-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Աղբյուրներ խմբագրել

  • Clogg, Richard (1998). Storia della Grecia moderna (Italian) (2 ed.). Milan: Bompiani.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ խմբագրել