Օվկիանոս (դիցաբանություն)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Օվկիանոս (այլ կիրառումներ)
Օվկիանոս (հին հունարեն՝ Ὠκεανός), հունական դիցարանի արգասավորության, համաշխարհային մեծ գետի, հողերի ջրարբիացման, բոլոր գետերի, ակունքների, ծովային հոսանքների, արևին, լուսնին, աստղերին[11][12] ապաստան տվող աստվածը։ Ըստ Հոմերոսի՝ Օվկիանոսը ոչ միայն աստված է, այլ ամեն ինչի սկիզբը[13][14]։ Ըստ Հեսիոդի՝ Օվկիանոսը տիտան է, Գեայի և Ուրանոսի (Երկնքի և Երկրի) որդին, Կրոնի, Հիպերիոնի և Թեայի եղբայրը, Թետիս աստվածուհու եղբայրն ու ամուսինը։ Օվկիանոսն ու Թետիսը լույս աշխարհ բերեցին երեք հարյուր որդի-գետեր (հին հունական գետերի աստվածներ), նույնքան էլ դուստրեր՝ օվկիանիդներ։[12][14][15][16]
Օվկիանոսը չմասնակցեց տիտանների հարձակմանը իր հոր վրա, ինչպես նաև տիտանների և Զևսի ճակատամարտին, դրա համար էլ կարողացավ պահպանել իր բարձր դիրքը[12][15][16][17][18]։
Ըստ Ապոլլոդրոսի՝ Օվկիանոսը Զևսի[12][16] առաջին կնոջ՝ Մետիսի[16] և Պրոմեթևսի հայրն է։ Աստվածները նրան համարում են իրենց ծերացած ծնողը, հոգ են տանում նրա մասին՝ չնայած որ նա ապրում է առանձնության մեջ։
Հեռավոր արևմուտքում Օվկիանոսը գծում է կյանքի և մահվան սահմանը[12][16], այդտեղ էր գտնվում անդրերկրային թագավորությունը։[19].
Նրա ջրերից ծնվում է Պեգասը[20]։ Էսքիլեսը թևավոր ձիուն[21] համարում էր Օվկիանոսի սեփականությունը։
Որոշ այլ աղբյուրների համաձայն՝ Օվկիանոսի զավակներն են համարվում Տրիպտոլեմոսը և Կերկոպսը, ինչպես նաև Ստիքսը՝ Եքիդնայի[22] մայրը։
Օվկիանոսին է նվիրված 83-րդ օրփեոսյան հիմնը։ Օվկիանոսը Էսքիլեսի «Պրոմեթևսը շղթայված»[12] ողբեգության գործող անձանցից մեկն է։
Ըստ Անդրոն Հալիկառնասցու՝ Օվկիանոսի կանայք են համարվել նաև Պարֆենոպան և Պոմֆոլիգան։
Հունական դիցարանում, ի տարբերություն Պոսեյդոնի, Օվկիանոսի կերպարն[12] ամբողջական չէ։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ Любкер Ф. Rhea (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 1153—1154.
- ↑ Любкер Ф. Tethys (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 1359.
- ↑ Любкер Ф. Τύχη (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 1428.
- ↑ Любкер Ф. Achelous (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 8.
- ↑ Любкер Ф. Ἀλφειός (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 71.
- ↑ Алфей (ռուս.) // Энциклопедический лексикон — СПб.: 1835. — Т. 2. — С. 44.
- ↑ Алфей (ռուս.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1890. — Т. Iа. — С. 486.
- ↑ Любкер Ф. Electra (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 460.
- ↑ Любкер Ф. Creusa (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 355.
- ↑ Παυσανίας 4.30.4 // Description of Greece (հին հունարեն.)
- ↑ Любкер, 2007
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 Океан // Античный мир. Словарь-справочник. EdwART. 2011.
- ↑ ГОМЕР
- ↑ 14,0 14,1 «Введенский Б. А. . Большая советская энциклопедия Том 30 — Большая Советская Энциклопедия Второе издание<»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-04-13-ին։ Վերցված է 2014-10-15
- ↑ 15,0 15,1 Океан // Щеглов Г., Арчер В. Мифологический словарь, 2006 г.
- ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 Тахо-Годи А. А. Мифы народов мира (см. ссылки ниже)
- ↑ Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека I 1, 3-4 далее
- ↑ БСЭ (см. ссылки ниже)
- ↑ Гомер. Одиссея XX 508
- ↑ Гесиод. Теогония. 282
- ↑ Эсхил. Прикованный Прометей 395
- ↑ Эпименид — Мифология греков и римлян