Օսթինի հուշագրություններ
Ջեյն Օսթինի հուշագրություններ, Ջեյն Օսթինի կենսագրական վեպը (1775–1817 թվականներ), որի հեղինակը գրողի եղբորորդի Ջեյմս Էդվարդ Օսթին-Լեյն է։ Առաջին անգամ տպագրվել է 1869 թվականին, իսկ երկրորդ հրատարակությամբ՝ 1871 թվականին, որի մեջ ներառված էին նաև երբևէ չհրատարակված «Ջեյն Օսթինի նշումները»[1]։ Չնայած նրան, որ կենսագրության հեղինակը համարվում է Ջեյմս Էդվարդ Օսթին-Լեյը, այն կազմված է նաև Օսթինի շատ ուրիշ ազգականների հուշերի հիման վրա։ Սակայն Ջեյն Օսթինի քրոջ՝ Կասանդրա Օսթինի որոշմամբ, Ջեյնի մահից հետո նրա բազմաթիվ նամակներ ոչնչացվել են, որոնք կարող էին օգնել ինքնակենսագրության ստեղծմանը։
| Օսթինի հուշագրություններ | |
|---|---|
| Տեսակ | գրավոր աշխատություն |
| Հեղինակ | James Edward Austen-Leigh? |
| Հրատարակվել է | դեկտեմբերի 16, 1869 |
Օսթին–Լեյն իր «սիրելի հորաքույր Ջեյնին» բնութագրել է որպես հայտնության նկատմամբ անտարբեր մարդու, որ միայն ստեղծագործում էր ազատ ժամանակ։ Չնայած դրան, երկրորդ հրատարակչության ձեռագրում ասվում է, որ Ջեյն Օսթինն ինտենսիվորեն հետաքրքվել է իր ձեռագրերը վերանայելով և համեմատաբար ավելի անհանգիստ էր, քան Օսթին–Լեյի նկարագրության մեջ։ Հուշագրությունը չի փորձում անվերապահորեն ներկայացնել Ջեյն Օսթինի կյանքը, այն բավականին տեղեկություններ գաղտնի է պահել հասարակությունից, քանզի գրողի ընտանիքի անդամները դեմ էին անձնական տեղեկությունների մեծ արտահոսքին, օրինակ Օսթինի սիրային հարաբերությունների բացահայտմանը։
Հուշագրությունը հանրությանն է ներկայացնում Ջեյն Օսթինի աշխատությունները՝ հետաքրքրություն սերմանելով վեպերի հանդեպ, որոնք այդ ժամանակ քչերն էին կարդացել։ Այստեղ ներկայացված է հեղինակի կենսագրությունը և գործունեությունը կես դարից ավելի ժամանակահատվածի չափով[2]։
Կառուցվածք խմբագրել
1860-ական թվականներին Օսթինների ընտանիքը որոշեց գրել Ջեյն Օսթինի կենսագրությունը։ Նրա վերջին հարազատի՝ եղբոր՝ Ֆրանսիս Օսթինի մահը և արդեն ծերացող մտերիմների հիշողություններնն ընտանիքին ստիպել են հավաքել փաստաթղթերը և սկսել հավաքագրել հիշողությունները[3]։ Հասարակության հետաքրքրությունը ևս մեծանում էր գրողի հանդեպ, որի պատճառով ընտանիքը եզրակացրել է, որ մի կողմնակի անձ կամ ընտանիքի հեռավոր ազգականներից մեկը պետք է ստեղծի գրողի կենսագրությունը։ Ջեյմս Էդվարդ Օսթին-Լեյը, լինելով հեռավոր ազգական, սկսում է ծրագրի իրականացումը[4]։ Իր քույրերի և Օսթինի ազգականների օգնությամբ նրան հաջողվել է հավաքագրել բազմաթիվ տեղեկություններ։ Կենսագրությունը մեծ մասամբ Ջեյմս Էդվարդ Օսթին–Լեյի աշխատանքի արդյունքն է, հետո արդեն նրա խորթ քույր Ջեյն Աննա Էլիզաբեթ Օսթին Լեֆրոյի, նրա կրտսեր քույր Քերոլայն Մերի Քրեվն Օսթինի և նրանց զարմիկ Քեյսի Էսթինի[5]։ Կենթիշ Օսթինի բնութագրով Ջեյն Օսթինը եռանդուն էր, բայց զուսպ և լավ հարաբերությունների մեջ էր իր մտերիմ ազգականների հետ[6][7]։ Քերոլայնի խոսքով՝ «Օսթինին ճանաչող սերունդը վերանում է»[7]։ Կենսագրության մեծ մասը հիմնված է մի կնոջ հիշողությունների վրա, որն Օսթինին ճանաչել է դեռ շատ փոքրուց և ըստ աղբյուրների՝ եղել է նրա մեծ մորաքույրը։ Մնացած փաստերը տրամադրվել են ընտանիքի կողմից[8]։
Սութերլենդի բացատրությամբ՝ «Կենսագրության կարևորագույն տվյալները և գունեղ ներկայացումը Կասանդրա Օսթինի ջանքերի արդյունքն է»[9]։ Կասանդրան Ջեյնի կտակակատարն էր և պատասխանատու էր գրողի մահվանից հետո նրա նամակների և ձեռագրերի պահպանման կամ ոչնչացման համար[9]։ Քերոլայն Օսթինի՝ Ջեյնի զարմուհու պնդմամբ՝ իր մահից 2 կամ 3 երեք տարի առաջ Կասանդրան գտել և այրել է նամակների մեծ մասը (ինչպես ինքն է ասել), իսկ նրանք, որոնք պահպանվել էին, տեղ–տեղ ունեին կտրված մասեր[10]։ Այսպիսով, կենսագրությունը գրելու ընթացքում Օսթին–Լեյը չի կարողացել ձեռք բերել Ջեյնի կյանքին վերաբերվող նամակների մեծ մասը։ Ավելի ուշ, մնացյալը ցրվել են տարբեր մարդկանց մոտ։ Միայն 1932 թվականին է հրատարակվել նամակների ամբողջական հավաքածուն[11]։
Շատ անհամաձայնություններ են եղել այն մասին, թե արդյոք պետք է հրատարակվի և հանրությանը ներկայացվի գրողի կյանքին վերաբերող ամեն մանրամասնություն, օրինակ նրա սիրային հարաբերությունների մասին։ Աշխատության առաջին հրատարակության մեջ ասվում է․ «Ես ոչ մի պատճառ չունեմ մտածելու, որ նա երբևէ զգացել է որևէ հրապուրանք, որից հետո իր կյանքը գունավորվել է»։ Սակայն այս նախադասությունը հեռացվել է երկրորդ հրատարակությունից, որտեղ խոսվել է գրողի երկու հարաբերությունների մասին հետևյալ եզրակացությամբ. «Ես անկարող եմ ասել, թե արդյոք նրա զգացմունքները ինչ-որ կապ ունեին իր երջանկության հետ»[12]։ Այսպիսի գաղտնապահությունը բնորոշ էր այդ տարիներին գրված կենսագրական աշխատություններին[13]։
Հրապարակում խմբագրել
_hires.jpg)
Ջեյմս Էդվարդ Օսթին–Լեյը կենսագրությունն սկսել է գրել 1869 թվականին մարտի 30–ին և ավարտել հինգ ամիս հետո՝ սեպտեմբերին։ Այն հրատարակվել է 1869 թվականի դեկտեմբերի 16–ին մոտավորապես 1000 օրինակով[14]։ 1871 թվականին լույս է տեսել երկրորդ հրատարակությունը, որը ներառել է ավելացված նամակներ և ընտանեկան փաստաթղթեր։ Հեղինակը նաև կցել է չհրապարակված ձեռագրերի սևագրեր և այնպիսի հատվածներ, որոնք գրողը հեռացրել էր իր վեպերից[15]։
Գրքի գլխանկարի հեղինակը Ջեյմս Էնդրյուսն է։ Դրա հիմքը հանդիսացել է Կասանդրայի ջրաներկային նկարազարդումը, որը 1810 թվականին Էնդրյուսը դարձրել է կատարելագործված դիմանկար։ Սութերլենդի մեկնաբանմամբ՝ «Դիմանկարը Կասանդրայի նկարազարդումից տարբերվում է նայվածքի տարբերությամբ։ Կասանդրան գրողի դեմքը պատկերել է չմշակված մատիտով և ջրաներկով, որի արդյունքում այն ավելի սուր է ստացվել, շուրթերը սեղմված են, ժպիտը բացակայում է։ Իսկ դիմանկարում նրա դեմքը ավելի նուրբ տեսք ունի, դեմքի արտահայտությունը ավելի պայծառ է, և աչքերը հոգնած տեսք չունեն»[16]։ Էնդրյուսը մեծ ուշադրություն է դարձրել Օսթինի զգեստի մանրամասնությունների և անգամ աթոռի վրա։ Քեյսի Իսթենը, որին պատկանել է նախնական նկարը, դրա մասին ասել է. «Ես կարծում եմ, որ դիմանկարը գերազանցում է ջրաներկով նկարազարդումին։ Այն անչափ հաճելի է դիտելը։ Պետք է խոստովանեմ, որ այնքան էլ չեմ հավանում նախնական տարբերակը, բայց հասարակությունը հնարավորություն չի ունենա դա տեսնել»[17]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Review of A Memoir of Jane Austen by her nephew, J. E. Austen-Leigh». The Athenaeum (No. 2281): 71–72. 1871 թ․ հուլիսի 15.
{{cite journal}}:|issue=has extra text (օգնություն) - ↑ The British Library (2019). A Memoir of Jane Austen. [online] The British Library. Available at: https://www.bl.uk/collection-items/a-memoir-of-jane-austen Արխիվացված 2020-10-31 Wayback Machine [Accessed 30 Jan. 2019].
- ↑ "Introduction", xx–xxi.
- ↑ "Introduction", xxi.
- ↑ "Introduction", xxxi.
- ↑ "Introduction", xxv.
- ↑ 7,0 7,1 "Introduction", xvi.
- ↑ "Introduction", xxi–xxiii.
- ↑ 9,0 9,1 "Introduction", xxviii.
- ↑ Qtd. in "Introduction", xxix.
- ↑ "Introduction", xxviii–xxix.
- ↑ Qtd. in "Introduction", xxxiv.
- ↑ "Introduction", xxxv.
- ↑ "Introduction", xliv.
- ↑ "Introduction", xlix.
- ↑ "Introduction", xlv.
- ↑ Qtd. in “Introduction’, xlvi.
Գրականություն խմբագրել
- Austen Leigh, James Edward. A Memoir of Jane Austen; R. Bentley, 1870 (reissued by Cambridge University Press, 2009; 978-1-108-00356-8)
- Austen Leigh, James Edward. A Memoir of Jane Austen. Together with 'Lady Susan': a Novel, etc. Bentley, 1871 (reissued by Cambridge University Press, 2009; 978-1-108-00357-5)
- Southam, B. C., ed. Jane Austen: The Critical Heritage, 1870–1940. Vol. 2. London: Routledge and Kegan Paul, 1987. 0-7102-0189-3.
- Sutherland, Kathryn. "Introduction". A Memoir of Jane Austen and other Family Recollections. Oxford: Oxford University Press, 2002. 0-19-284074-6.