Օպսիկիոն
Օպսիկիոն բանակաթեմ (հայերեն՝ Օպսիկյան բանակաթեմ, հին հունարեն՝ Ὀψίκιον, θέμα Ὀψικίου, thema Opsikiou), կամ ուղղակի Օպսիկիոն (հին հունարեն՝ [θέμα] Ὀψίκιον, ծագում է՝ լատին․՝ Obsequium), Բյուզանդական կայսրության բանակաթեմ (ռազմավարչական նահանգ), տեղակայված էր Փոքր Ասիայի հյուսիս-արևմտյան հատվածում (ներկայիս Թուրքիայի տարածք)։ Այն հանդիսանում էր ամենախիտ բնակեցված և ռազավարական նշանակությամբ կարևոր բանակաթեմերից մեկը, քանի որ գտնվում էր Կոստանդնուպոլսի կողքին։ 8-րդ դարում տեղի ունեցած մի քանի ապստամբություններից հետո Օպսիկիոնից առանձնացվում է ևս 2 բանակաթեմ, որից հետո այն գոյատևեց մինչև Խաչակրաց չորրորդ արշավանքը (1202-1204)։
 հին հունարեն՝ Ὀψίκιον, θέμα Ὀψικίου | |
|---|---|
| Երկիր |  Բյուզանդական կայսրություն |
| Կարգավիճակ | Բանակաթեմ |
| Վարչկենտրոն | Անկիրա, ապա՝ Նիկիա |
 | |
| Հիմնադրված է | 680 թ. |
| Առաջին հիշատակում | 626 |
| Պատմական շրջան(ներ) | Մյուսիա, Բյութանիա, Գաղաթիայի մի մասը, Լիդիա և Պափլոգոնիա |
| Սահմանակցում է | Օպտիմատոն, Անատոլիկոն, Թրակեսիոն |
Պատմություն խմբագրել
Հիմնադրում (7-րդ դար) խմբագրել
Բանակաթեմի անունը ծագել է լատիներեն Obsequium (շքագունդ) բառից։ Դա բացատրվում է Կոստանդնուպոլիս քաղաքին մոտիկությամբ, որտեղ սկզբնական շրջնում բնակավորվել էր կայսրին իր արևելյան արշավանքներում ուղեկցող բանակը[1]։ 640-ական թվականներին, արաբներից կրած պարտություններից հետո, զորամիավորումները տեղափոխվեցին Փոքր Ասիա և տեղակայվեցին շրջաններում (բանակաթեմերում)[2]։ Օպսիկիոնը զբաղեցնում էր Փոքր Ասիայի հյուսիս-արևմուտքը՝ Մյուսիան, Բյութանիան, Գաղաթիայի մի մասը, Լիդիան և Պափլոգոնիան, նրա մայրաքաղաքը Անկիրա քաղաքն էր։ Բանակաթեմի հիմնադրման ճշգրիտ թվականն անհայտ է, այն առաջին անգամ հիշատակվում է 626 թվականին, բայց առաջին հաստատված հիշատակությունները թվագրվում են 680 թվականով[3][4][5]։ Հնարավոր է, որ սկզբնական շրջանում բանակաթեմի մեջ էր մտնում նաև Թրակիան[3][6]։
Օպսիկիոնը առանձնանում էր մյուս բանակաթեմերի հանրանկարում։ Նրա հրամանատարը ոչ թե ստրատեգոսն էր, այլ կոմեսը[3]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Haldon 1984, էջեր. 443–444.
- ↑ Haldon 1997, էջեր. 214–216.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Treadgold 1995, էջ. 23
- ↑ Kazhdan 1991, էջ. 1528.
- ↑ Lampakis & Andriopoulou, 2003.
- ↑ Kazhdan 1991, էջ. 2079.