Օմնիզմ
Օմնիզմը կրոնական ազատականության մի տեսակ է, որը ճանաչում և հարգում է բոլոր կրոնները և նրանց աստվածներին (կամ դրանց բացակայությունը)։ Նրանք, ովքեր հավատարիմ են այս համոզմունքին, կոչվում են «օմնիստներ»։ Վերջին տարիներին այս տերմինը սկսել է ժողովրդականություն ձեռք բերել, քանի որ շատ մարդիկ սկսել են վերաիմաստավորել այն՝ կապված հավատքի իրենց տեսլականի վերանայման հետ։ Օմնիզմը նման է սինկրետիզմին։ Այնուամենայնիվ, այս կրոնական շարժումը կարող է դիտվել նաև որպես տարբեր կրոնների գոյությունն ընդունելու միջոց՝ առանց հավատալու այն ամենին, ինչ նրանցից յուրաքանչյուրը սովորեցնում է։ Այս շարժման շատ հետևորդներ պնդում են, որ բոլոր կրոնները պարունակում են որոշակի ճշմարտություններ, բայց դրանցից ոչ մեկը չի առաջարկում այն ամենը, ինչ ճշմարիտ է «իր ամենամաքուր տեսքով»։
Ժամանակակից օգտագործումը խմբագրել
«Օմնիզմ» տերմինի ժամանակակից օգտագործումը փոխել է «հավատքը բոլոր կրոնների նկատմամբ»՝ ավելի շատ վերաբերվելով բոլոր կրոնների օրինականության ճանաչմանը։ Օքսֆորդի անգլերեն բառարանը մանրամասնում է, որ օմնիստը հավատում է «մեկ տրանսցենդենտալ նպատակի կամ պատճառի, որը միավորում է բոլոր իրերը կամ մարդկանց»։ Պարտադիր չէ, որ սա նրանց հավատքի ճշգրիտ սահմանումն է, ովքեր իրենց օմնիստ են անվանում։ Այս ուղղության որոշ հետևորդներ այս տերմինը մեկնաբանում են հետևյալ կերպ. բոլոր կրոնները պարունակում են ճշմարտության ինչ-որ ասպեկտ կամ հակադրում են օմնիզմը դոգմատիզմին, քանի որ օմնիստները բաց են բոլոր կրոնների հնարավոր ճշմարտությունների համար։ Բայց, ինչպես ժամանակակից ֆիզիկայի դեպքում, սա չի նշանակում, որ գոյություն ունի մեկ անդրսահմանային նպատակ կամ միավորող պատճառ։ Իրոք, կարող են լինել անսահման թվով հնարավորություններ կամ անորոշության ավելի խորը ձև։ Կարող է լինել այնպիսի ազդեցություն, որն ավելի նման է էքզիստենցիալիզմին, որտեղ գիտակցությունը ուժ է, որն օգնում է որոշել իրականությունը, բայց աստվածային ազդեցություն չէ։
Ելնելով Օքսֆորդի բառարանի սահմանումից՝ օմնիզմը, ըստ երևույթին, աստվածաբանության ձև չէ, քանի որ այն չի հաստատում Աստծո մասին հատուկ համոզմունքները և չի հակադրվում հավատքի որևէ ձևի։ Փոխարենը, օմնիզմը պնդում է, որ իրականության ըմբռնումը բխում է անձնական փորձից, մասնակցությունից և ուսումնասիրությունից, ինչպես նաև ուրիշների տարբեր ըմբռնումների վավերականության և օրինականության ընդունումից։ Սա է օմնիզմի արժեհամակարգը։
Հայտնի օմնիստներ խմբագրել
- Ֆիլիպ Ջեյմս Բեյլին, ով առաջին անգամ օգտագործեց տերմինը[1]։
- Էլեն Բերսթինը, ով նույնանում է բոլոր կրոնների հետ, հայտարարել է, որ ինքը «ոգի է, որը բացում է ճշմարտությունը, որն ապրում է այս բոլոր կրոններում»[2]։
- Ջոն Քոլթրեյնը, նկարագրելով իր սեփական կրոնական փորձը, որն օգնեց իրեն ազատվել հերոինից և ալկոհոլային կախվածությունից, դարձավ ավելի հոգևոր՝ հետագայում ասելով. «Ես հավատում եմ բոլոր կրոններին»[3]։
- Քրիս Մարտինը, ով իրեն նկարագրել է որպես «բոլոր-աստվածային», ինքնաստեղծ տերմին, որը վերաբերում է օմնիզմին[4]։
Տես նաեւ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Wycliffe Studies in Gospel, Church, and Culture. ISBN 978-1532604331.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Herbert F. Tucker (2008 թ․ ապրիլի 17). Epic : Britain's Heroic Muse 1790-1910: Britain's Heroic Muse 1790-1910. OUP Oxford. էջ 344. ISBN 978-0-19-923298-7.
- ↑ «Ellen Burstyn's True Face». Beliefnet. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
- ↑ «Jazz - AllAboutJazz.com». 2009 թ․ հունվարի 3. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 3-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 12-ին.
- ↑ «What is Chris Martin's problem?». independent.ie. 2008 թ․ հունիսի 22. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 20-ին. «At 12.54am, Martin texts back. It's a word I made up. ALLTHEISTIC. Means you believe in everything»
Արտաքին կապեր խմբագրել
- «Omnist», Oxford English Dictionary, Նախագիծ Հունիս 2004, վերցված է 6 հոկտեմբերի, 2005 թ.