Օկազակիի հատվածներ
Օկազակիի հատվածներ (Օկազակիի ֆրագմենտներ), կարճ, նոր սինթեզված ԴՆԹ-ի հատվածներ, որոնք առաջանում են ետ մնացող շղթայի վրա ԴՆԹ-ի կրկնապատկման ժամանակ։ Օկազակիի հատվածները կոմպլեմենտար են ետ մնացող կաղապար ԴՆԹ շղթային, որի հետ առաջացնում են կարճ երկշղթա ԴՆԹ-ի հատվածներ։
Օկազակիի հատվածներն աղիքային ցուպիկի դեպքում ունեն 1000- 2000 նուկլեոտիդ երկարություն, իսկ էուկարիտոների՝ մոտ 150: Նրանք բաժանված են իրարից ~10-նուկլեոիդանոց ՌՆԹ պրայմերներով և մնում են իրարից առանձնացված մինչև լիգազ ֆերմենտը չի միացնում բոլոր Օկազակիի հատվածներն ու ձևավորում մեկ շարունակական շղթա։
Առաջնորդող շղթայի կրկնապատկումն ընթանում է առանց դադարների, իսկ ետ մնացողի դեպքում նոր ԴՆԹ շղթան սինթեզվում է ընդհատումներով։ Սա հետևանք է նրա, որ ԴՆԹ-պոլիմերազները, որոնք սինթեզում են նոր ԴՆԹ շղթա, կարող են աշխատել միայն մեկ ուղղությամբ։ Քանի որ առաջնորդող շղթայի դեպքում վերջինիս աճման ուղղությունը համընկնում է պոլիմերազների աշխատանքային ուղղության հետ, այնտեղ սինթեզը կընդանա շարունակական եղանակով[1]:
Եթե նախնական ԴՆԹ շղթայի ուղղությունը 5' - 3' է, ապա պատճենելիս նոր շղթան կսինթեզվի 3' - 5' ուղղությամբ և այն կընթանա առանց ընդհատումների։ Ետ մնացող շղթան սինթեզելու համար, ԴՆԹ-պոլիմերազը ձևավորում է կարճ հատվածներով, որոնք էլ և կոչվում ե Օկազակիի հատվածներ։ Վերջիններից յուրաքանչյուրը պահանջում է առանձին ՌՆԹ պրայմերի առկայություն։
Օկազակիի հատվածների բացահայտումը տեղի ունեցավ շնորհիվ մի շարք փորձերի։ Այդ փորձերն իրականացվում էին 1960-ական թվականներին Ռեյիջի Օկազակիի և իր գործընկերների կողմից, ովքեր ուսումնասիրում էին աղիքային ցուպիկի ԴՆԹ-ի կրկանապատկումը[2]: 1966 թվականին նրանց հաջողվեց ցույց տալ, որ ետ մնացող շղթայի սինթեզն ընթանում է կարճ հատվածներով։ Փորձերը հետագայում շարունակվեցին, որպես ուսումնասիրության օբյեկտ ընտրելով աղիքային ցուպիկի բակտերիոֆագի ԴՆԹ-ի կրկնապատկումը[3]:
Ծանոթագրություններ Խմբագրել
- ↑ Goldstein, Elliott; Lewin, Benjamin; Jocelyn E. Krebs; Stephen T. Kilpatrick (2011)։ Lewin's genes X։ Boston: Jones and Bartlett։ էջ 329։ ISBN 0-7637-7992-X (անգլ.)
- ↑ Sakabe K, Okazaki R (December 1966)։ «A unique property of the replicating region of chromosomal DNA»։ Biochimica et Biophysica Acta 129 (3): 651–54։ PMID 5337977։ doi:10.1016/0005-2787(66)90088-8
- ↑ Okazaki R, Okazaki T, Sakabe K, Sugimoto K (June 1967)։ «Mechanism of DNA replication possible discontinuity of DNA chain growth»։ Japanese Journal of Medical Science & Biology 20 (3): 255–60։ PMID 4861623