Քրիստոֆեր Քոք, հայտնի նաև որպես Դուդուս[4][5] (մարտի 13, 1969(1969-03-13), Tivoli Gardens, Kingston, Քինգստոն, Ճամայկա և Քինգստոն, Ճամայկա[1][2][3]), ճամայկացի թմրավաճառ և նրա հոր՝ Լեսթեր Քոքի ստեղծած «Shower Posse» խմբավորման առաջնորդ։ Այդ կազմակերպությունը Ճամայկայից մեծ քանակությամբ մարիխուանա և կոկաին է արտահանել Միացյալ Նահանգներ[6]։

Քրիստոֆեր Քոք
անգլ.՝ Christopher Michael Coke
Դիմանկար
Ծնվել էմարտի 13, 1969(1969-03-13) (55 տարեկան)
ԾննդավայրTivoli Gardens, Kingston, Քինգստոն, Ճամայկա կամ Քինգստոն, Ճամայկա[1][2][3]
Քաղաքացիություն Ճամայկա
Մասնագիտությունթմրաբարոն և arms trafficker
ԱնդամությունShower Posse?

Հոր՝ թմրանյութերի վաճառքից ստացված հասույթի շնորհիվ Քրիստոֆերը և նրա եղբայրներն ու քույրերը մեծացել են շքեղության մեջ և սովորել էլիտար մասնավոր դպրոցներում։ Նրա քույրն ու եղբայրը սպանվել են ավազակային բախումների ժամանակ։ Քոքն աստիճանաբար իր ձեռքն է վերցրել հոր գործը։ Նրա մահից հետո՝ 1992 թվականին, 23-ամյա Դուդուսը դարձել է խմբավորման, ինչպես նաև Վեստ Քինգստոնի Տիվոլի համայնքի փաստացի առաջնորդ։ Նա մշակել է հանրային ծրագրեր, որոնք կօգնեն աղքատներին, դա Քոքի համար ապահովել է տեղացիների աջակցությունը և բարդացրել է ոստիկանության աշխատանքը[4]։

Քոքը ձերբակալվել է թմրանյութերի վաճառքի մեղադրանքով և 2010 թվականին արտահանձնվել է Միացյալ Նահանգներին։ Նրա ձերբակալությունը Վեստ Քինգստոնի բնակիչների և ոստիկանության միջև հրահրել է բախումներ։ 2011 թվականին Քուքն իրեն մեղավոր է ճանաչել շորթման, թմրանյութերի ապօրինի շրջանառության և սպանությունների մեջ։ 2012 թվականի հունիսի 8-ին նա Նյու Յորքի դաշնային դատարանի կողմից 23 տարվա ազատազրկման է դատապարտվել դաշնային բանտում։

Կյանքի վաղ շրջան խմբագրել

Քրիստոֆեր Մայքլ Քոքը ծնվել է 1969 թվականին Քինգսթոնում՝ Ճամայկայում՝ Լեսթեր Լլոյդ Քոքի և Պատրիսիա Հալիբերտոնի ընտանիքում։ Քրիստոֆերից բացի, Քոուքները ունեցել են ևս մեկ տղա և աղջիկ[7]։

Լեսթեր Քոքը, որը նաև հայտնի է Ջիմ Բրաուն անվանմամբ, եղել է թմրանյութերի առևտրի ավազակախմբի հիմնադիր։ Գործընկեր Վիվիան Բլեյքի հետ Լեսթեր Քոքը համակարգել է Ճամայկայից ԱՄՆ կոկաինի և մարիխուանայի հսկայական քանակի տեղափոխումը։ Բացի այդ, նրանք ներգրավված են եղել ավելի քան 1000 սպանությունների երկու երկրներում 1980-ականների վերջին և 1990-ականների սկզբին[8]։

Խմբավորումը ղեկավարել է Վեսթ Քինգսթոնում Թիվոլի Գարդենս շրջանը, որտեղ ընտանիքը ապրել է Քոք ընտանիքը։ Թեև տարածքը պատմականորեն եղել է շատ աղքատ, Քոքը հսկայական հարստություն է վաստակել թմրանյութերի առևտրի մեջ է, և նրա ընտանիքը ապրել է շքեղության մեջ։ Քրիստոֆեր Քոքը և նրա եղբայրն ու քույրն Էլիտար դպրոցում սովորել են երկրի քաղաքական վերնախավի երեխաների հետ։ Ընտանիքը տուժել է թմրանյութերի առևտրում մրցակցության հետ կապված բռնությունից։ Քոքի քույրը մահացու վիրավորվել է 1987 թվականին, իսկ նրա ավագ եղբայրը սպանվել է 1992 թվականին։

1990 թվականին ԱՄՆ-ի արդարադատության նախարարությունը Լեսթեր Քոքին և խմբավորման մյուս գլխավոր անդամներին, այդ թվում՝ Վիվիան Բլեյքին, մեղադրանք էր ներկայացրել սպանությունների և թմրանյութերի առևտրի համար, և Ճամայկայի իշխանությունները ձերբակալել էին նրանց։ Ձերբակալությունից երկու տարի անց Լեսթեր Քոքը մահացել է Քինգսթոնի ընդհանուր ռեժիմի բանտում չպարզված հանգամանքներում բռնկված հրդեհի ժամանակ, որտեղ նա սպասում էր ԱՄՆ արտահանձնմանը[9]։

Խմբավորման առաջնորդ խմբագրել

Քրիստոֆեր Քոքը հոր առաջին օգնականների թվում էր։ Հոր մահից հետո՝ 23 տարեկան հասակում, նա սկսել է արդյունավետ կերպով կառավարել խմբավորման գործերը։ Քրիստոֆերը նաև դարձել է Տիվոլի համայնքի առաջնորդ։ Նա գումար էր բաժանում գործազուրկներին, ինչպես նաև երեխաներին օգնելու կենտրոններ էր ստեղծում[10]։ Նա լայն աջակցություն է ստացել համայնքում, այնպես որ Ճամայկայի ոստիկանությունը ստիպված է եղել հասնել իշխանությունների առանձին թույլտվության՝ տարածքում գործողություններ իրականացնելու համար։

Էքստրադիցիայի և խռովության վերաբերյալ հարցում Քինգսթոնում խմբագրել

2009 թվականին Միացյալ Նահանգներն առաջին անգամ Ճամայկայի կառավարությանը խնդրել էր կոկաին հանձնել թմրանյութերի ապօրինի շրջանառության մեղադրանքով[11][12][13]։

Ճամայկայի վարչապետ և Ճամայկայի Լեյբորիստական կուսակցության առաջնորդ Բրյուս Գոլդինգն ի սկզբանե հրաժարվել է Քոքին հանձնել[14]։ Նա պնդել է, որ Միացյալ Նահանգներն առանց հրամանաթղթի ապացույցների հավաքման ժամանակ զբաղվել է Քոքի բանակցությունների գաղտնալսմամբ[15]։ 2010 թվականի մայիսի 17-ին Գոլդինգը մեղմացել է և Քոքին ձերբակալելու հրամանաթուղթ Է տվել[16]։

Սենատոր Թոմ Թավարես-Ֆինսոնը՝ որպես փաստաբան, 2018 թվականի մայիսի 18-ին հրաժարվել է Քոքի հետ հետագա համագործակցությունից՝ «շահերի բախումից խուսափելու նպատակով»[17][18]։ Այս լուրից հետո Քոքի կողմնակիցները սկսել են բողոքարկել և սպառազինվել են։ 2010 թվականի մայիսի վերջին ազգային կառավարությունը Քինգսթոնում արտակարգ դրություն է հայտարարել քաղաքի սահմաններում տեղի ունեցած փոխհրաձգությունների և պայթյունների շարքից հետո[19]։ 2010 թվականի մայիսի 24-ին զինվորականներն ու ոստիկանությունը Քինգսթոնում լայնածավալ գործողություն էին սկսել Քոքին ձերբակալելու համար[20]։ Մայիսի 27-ին օպերացիայի ընթացքում սպանվել է առնվազն 73 մարդ, առաջին հերթին՝ Տիվոլիի շրջանում[21]։ «The New Yorker»-ը հաղորդել է 74 զոհի, այդ թվում՝ մեկ զինվորի մասին[22]։

Կալանք խմբագրել

Քոքը ձերբակալվել է Քինգսթոնի հսկիչ անցակետում՝ ԱՄՆ դեսպանատուն գնալու ճանապարհին, որտեղ նա պատրաստվում էր ներկայանալ հանձնման համար[23][24][25][26]։ Նա ենթադրաբար եղել է դիմակով, կեղծամով և կանացի արևապաշտպան ակնոցով[27][28]։ Ազդեցիկ ավետարանական քահանա էլ Միլերը ձերբակալվել է Քոքի հետ։ Միլերը ոստիկանությանը պատմել է, որ Քոքը վախենում է իր կյանքի համար և խնդրել է օգնել իրեն հասնել ԱՄՆ դեսպանատուն։ Միլերը մեկ ամիս առաջ նպաստել է Քոքի եղբորը ոստիկանությանը հանձնմանը[29][30]։

Վախենալով իր անվտանգության համար (Քոքի հայրը խորհրդավոր հանգամանքներում մահացել է Ճամայկայի բանտում)[31]՝ Քուքը հրաժարվել է արտահանձնման մասին դատաքննության իր իրավունքից և համաձայնել է անմիջապես կանգնել ԱՄՆ-ի դատարանի առջև[13]։ Քոքը գտնվում էր ուժեղացված հսկողության տակ՝ արտահանձնման սպասումով, քանի որ ոստիկանությունը վախենում էր նրա կողմնակիցների հարձակումից[32]։

Քոքը հայտարարել է, որ իր հանձնվելու որոշումը հիմնված էր Ճամայկայում թմրանյութերի վաճառքի հետ կապված բռնությանը վերջ դնելու ցանկության հետ[33], որտեղ նա կորցրել է քրոջը, եղբորը և հորը։ Նա ասել է․

«Ես այդ որոշումը կայացրել եմ, քանի որ կարծում եմ, որ դա բխում է իմ ընտանիքի, Վեստ Քինգստոնի համայնքի և, մասնավորապես, Տիվոլիի բնակիչների շահերից և առաջին հերթին՝ Ճամայկայի շահերից»[33]։

Դատական վարույթ Միացյալ Նահանգներում խմբագրել

Քոքն ուղարկվել է Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն Դաշնային ուղղիչ կենտրոն[34]։ Նա ի սկզբանե իրեն մեղավոր է ճանաչել 2011 թվականի մայիսին թմրանյութերի շրջանառության և զենքի վաճառքի մեղադրանքով[33][35]։ 2011 թվականի օգոստոսի 30-ին նա իրեն մեղավոր է ճանաչել դատավոր Ռոբերտ Պ. Պատտերսոնի առաջ Նյու Յորքի դաշնային շրջանային դատարանում բոլոր մեղադրանքներով[6][36]։

Սկզբում 2011 թվականի դեկտեմբերի 8-ին նախատեսված դատավճռի հրապարակումը հետաձգվել էր, որպեսզի ժամանակ տար Քոքի փաստաբաններին և դաշնային դատախազներին լրացուցիչ տեղեկություններ հավաքելու համար[37]։ Փաստաբանները որպես վկաներ ներգրավել են Քոքի ընտանիքի անդամներին, որոնք նրան բնութագրել են որպես բարյացակամ և լավ դաստիարակված մարդ[38][39]։ Ընդհակառակը, դաշնային դատախազները փաստաթղթեր են ներկայացրել այն մասին, որ Քոքն իր թմրադեղերի չարաշահմանը աջակցելու համար առնվազն հինգ սպանություն է կազմակերպել։ Նրանցից մեկի կատարման ժամանակ նա իբր անձամբ է մասնատել իր զոհին[40]՝ թմրադեղեր գողանալու համար։ Ճամայկայի կառավարությունը ապացույցներ է ներկայացրել, որոնք ձեռք են բերվել Քոքի բջջային հեռախոսը գաղտնալսելու միջոցով, մինչև նրա ձերբակալությունը[41][42][43][44]։ 2012 թվականի հունիսի 8-ին Քոքը դատապարտվել է 23 տարվա ազատազրկման[45]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 http://www.biography.com/people/christopher-coke-21241619
  2. 2,0 2,1 2,2 http://jamaica-star.com/thestar/20100816/news/news1.html
  3. 3,0 3,1 3,2 http://connection.ebscohost.com/c/articles/47578160/beyond-supply-demand-obamas-drug-wars-latin-america
  4. 4,0 4,1 Schwartz, Mattathias (2011 թ․ դեկտեմբերի 12), «A Massacre in Jamaica», The New Yorker, էջեր 62–71, Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 26-ին
  5. Who is 'Dudus'? | Lead Stories | Jamaica Gleaner
  6. 6,0 6,1 Goldstein, Joseph (2011 թ․ օգոստոսի 31). «Christopher Coke Pleads Guilty in New York». The New York Times.
  7. «Profile: Christopher 'Dudus' Coke». BBC News. 2011 թ․ օգոստոսի 31.
  8. «Profile: Christopher 'Dudus' Coke». BBC News. 2011 թ․ օգոստոսի 31.
  9. «The Cokes then and now - News - JamaicaObserver.com». web.archive.org. 2015 թ․ փետրվարի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 21-ին.
  10. «Extraditing Coke», Al Jazeera, 30 June 2010.
  11. «Tension in Tivoli as US awaits word on Dudus's extradition». The Jamaica Observer. 2009 թ․ սեպտեմբերի 3. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 20-ին.
  12. «EDITORIAL - This is not Somalia, we hope». The Jamaica Gleaner. 2009 թ․ սեպտեմբերի 6. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 9-ին.
  13. 13,0 13,1 «The Cokes Then and Now». The Jamaica Observer. 2009 թ․ սեպտեմբերի 6. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
  14. «Golding's Sternest Political Test». The Jamaica Observer. 2010 թ․ մարտի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  15. «Golding's Sternest Political Test». The Jamaica Observer. 2010 թ․ մարտի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  16. «Prime Minister Shifts on Approving an Extradition». The New York Times. Associated Press. 2010 թ․ մայիսի 17. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 25-ին.
  17. «Tavares-Finson withdraws as arrest warrant out for 'Dudus'». The Daily Herald. 2010 թ․ մայիսի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 25-ին.
  18. «Tavares-Finson withdraws as arrest warrant out for 'Dudus'». The Daily Herald. 2010 թ․ մայիսի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 25-ին.
  19. «Jamaica Declares State of Emergency». The New York Times. Reuters. 2010 թ․ մայիսի 23. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 25-ին.(չաշխատող հղում)
  20. «Jamaica police storm stronghold of alleged drugs lord». BBC News. 2010 թ․ մայիսի 25. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 25-ին.
  21. «Toll from crackdown on Jamaica slum climbs to 73» Reuters, 27 May 2010.
  22. «Alleged Jamaican Drug Kingpin Pleads Not Guilty», CNN, 25 June 2010.
  23. "Golding's sternest political test"], Jamaica Observer, 15 March 2010
  24. 2 February 2007 "Jamaican Gov't seeks to have Coke's phone tapped" Արխիվացված 21 Հոկտեմբեր 2013 Wayback Machine, Jamaica Observer, 2 February 2007
  25. Lewin, "Cop who tapped Dudus' phone broke no law" Արխիվացված 21 Ապրիլ 2012 Wayback Machine, Jamaica Observer, 21 May 2010
  26. "Christopher Coke Pleads Guilty in New York", New York Times, 31 August 2011
  27. "Alleged Jamaican Drug Kingpin Pleads Not Guilty", CNN, 25 June 2010.
  28. Caroll, Rory (2010 թ․ հունիսի 23). «Jamaica appeals for calm after surrender of Christopher 'Dudus' Coke». London: The Guardian. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 24-ին.
  29. «Jamaican kingpin's reign comes to a quiet end». The Associated Press via Google News. 2010 թ․ հունիսի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 24-ին.
  30. Walker, Karyl (2010 թ․ հունիսի 23). «Al Miller turns himself in». Jamaica Observer. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 24-ին.
  31. Henry, Paul (2014 թ․ դեկտեմբերի 1). «Tivoli enquiry opens today». Jamaica Observer. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 18-ին.
  32. «Jamaica 'drug lord' arrives in US», Al Jazeera, Accessed 25 June 2010
  33. 33,0 33,1 33,2 «'Drug lord' pleads not guilty in US». 2010 թ․ հունիսի 25. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 25-ին.
  34. «Christopher Coke» Արխիվացված 2020-04-06 Wayback Machine, Bureau of Prisons
  35. «Alleged Jamaican drug lord Coke extradited to US» Արխիվացված 2011-10-16 Wayback Machine, Voice of America News, 24 June 2010
  36. "Alleged Jamaican drug lord Coke extradited to US" Արխիվացված 16 Հոկտեմբեր 2011 Wayback Machine, Voice of America News, 24 June 2010
  37. «Jamaican drug lord 'Dudus' obtains sentencing delay». Reuters. 2012 թ․ մարտի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 18-ին.
  38. «Jamaican kingpin's reign comes to a quiet end». 2010 թ․ հունիսի 23. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 24-ին.
  39. Walker, Karyl (2010 թ․ հունիսի 23). «Al Miller turns himself in». Jamaica Observer. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 24-ին.
  40. «Page 105 power saw Transcript of Christopher Michael Coke». OlintJA. 22–23 May 2012. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
  41. «Golding’s sternest political test»], Jamaica Observer, 15 March 2010
  42. 2 February 2007 «Jamaican Gov’t seeks to have Coke’s phone tapped» Արխիվացված 21 Հոկտեմբեր 2013 Wayback Machine, Jamaica Observer, 2 February 2007
  43. Lewin, «Cop who tapped Dudus' phone broke no law» Արխիվացված 2012-04-21 Wayback Machine, Jamaica Observer, 21 May 2010
  44. «Christopher Coke Pleads Guilty in New York», New York Times, 31 August 2011
  45. «Christopher 'Dudus' Coke handed 23-year US jail term for drug trafficking». The Guardian. 2012 թ․ հունիսի 8.

Արտաքին հղումներ խմբագրել