Քրիստիան Վոլֆ (գերմ.՝ Christian Wolff, հունվարի 24 (փետրվարի 3), 1679[1][2][3][…], Վրոցլավ, Բոհեմիայի թագավորություն, Չեխական թագի հողեր, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[4] - ապրիլի 9, 1754(1754-04-09)[1][2][3][…], Հալե, Մագդեբուրգյան դքսություն, Պրուսիայի թագավորություն[5]), գերմանական ռացիոնալիստ փիլիսոփա։ Հալլեի և Մարբուրգի համալսարանների պրոֆեսոր։

Քրիստիան Վոլֆ
Christian Wolff
Ծնվել էհունվարի 24 (փետրվարի 3), 1679[1][2][3][…] Վրոցլավ, Բոհեմիայի թագավորություն, Չեխական թագի հողեր, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[4]
Մահացել էապրիլի 9, 1754(1754-04-09)[1][2][3][…] (75 տարեկան) Հալե, Մագդեբուրգյան դքսություն, Պրուսիայի թագավորություն[5]
Քաղաքացիություն Պրուսիայի թագավորություն
Դավանանքլյութերականություն
Ուղղությունռացիոնալիզմ
Մասնագիտությունիրավաբան, մաթեմատիկոս, փիլիսոփա և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Լայպցիգի համալսարան, Մարբուրգի համալսարան[6] և Հալլե-Վիտենբերգի համալսարան[6]
Գործունեության ոլորտմաթեմատիկա[4], փիլիսոփայություն[4], Իրավաբանություն, մետաֆիզիկա, Փիլիսոփայական տրամաբանություն և educational system?[4]
Պաշտոն(ներ)պրոֆեսոր
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն[6], Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա[6], Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա և Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատերԵնայի համալսարան և Լայպցիգի համալսարան[7]
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր[6] (1703)
Տիրապետում է լեզուներինլատիներեն և գերմաներեն[1][4]
Գիտական ղեկավարԼայբնից Գոթֆրիդ Վիլհելմ, Ehrenfried Walther von Tschirnhaus? և Christoph Pfautz?[8][7]
Եղել է գիտական ղեկավարՄիխայիլ Լոմոնոսով[7], Georg Bernhard Bilfinger?, Samuel Klingenstierna?[8], Մարտին Կնուտցեն[8][7] և Յոհան Սամուել Քյոնիգ[8]
Ազդվել էԼայբնից Գոթֆրիդ Վիլհելմ և Ehrenfried Walther von Tschirnhaus?[9]
Պարգևներ
ՈւսուցիչCaspar Neumann? և Ewald Friedrich von Hertzberg?
ԱշակերտներEwald Friedrich von Hertzberg?, Միխայիլ Լոմոնոսով, Յոախիմ Գեորգ Դարյես, Samuel Klingenstierna?[7], Յոհան Սամուել Քյոնիգ[7] և Jakob Carpov?
 Christian Wolff Վիքիպահեստում

Աշխարհայացքը ձևավորվել է Լայբնիցի ազդեցությամբ, որի գաղափարները համակարգել և հանրամատչելի է դարձրել։ Գոյաբանության մեջ հետևելով Արիստոտելին և Լայբնիցին՝ «ձևը» համարել է գործուն սկզբնապատճառ, իսկ հետևելով Ռենե Դեկարտին՝ «մատերիան» նույնացրել տարածականության հետ։ Մերժել է Լայբնիցի մոնադաբանությունը և էական փոփոխություն մտցրել նախասահմանված ներդաշնակության նրա տեսության մեջ՝ հակվելով հոգեֆիզիկական դուալիզմին և հետևողական մեխանիցիզմին։ Առաջինն է հստակ տարբերակել էմպիրիկական և տեսական գիտելիքը։ Ինքնատիպ է Վոլֆի բարոյագիտությունը․ բնական բարոյականության սկզբունքները համարել է կեցության կառուցվածքից բխող և Աստծո կամքից անկախ օբյեկտիվ նորմաներ։ Վոլֆը պաշտպանել է բնական իրավունքի տեսությունը և լուսավորյալ բացարձակապետության գաղափարը։ Վոլֆի ուսմունքը մինչև Կանտի ասպարեզ գալը տիրապետել է գերմանական համալսարաններում։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Marburger Professorenkatalog — 2016.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Czech National Authority Database
  5. 5,0 5,1 5,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118634771 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Գերմաներեն Վիքիպեդիա (գերմ.) — 2001.
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  9. 9,0 9,1 9,2 https://plato.stanford.edu/entries/wolff-christian/
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 11, էջ 493