Քրիստիան Վոլֆ (գերմ.՝ Christian Wolff, հունվարի 24 (փետրվարի 3), 1679[1][2][3][…], Վրոցլավ, Չեխական թագի հողեր, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[4] - ապրիլի 9, 1754(1754-04-09)[1][2][3][…], Հալլե, Պրուսիայի թագավորություն, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[5]), գերմանական ռացիոնալիստ փիլիսոփա։ Հալլեի և Մարբուրգի համալսարանների պրոֆեսոր։

Քրիստիան Վոլֆ
Christian Wolff
Ծնվել էհունվարի 24 (փետրվարի 3), 1679[1][2][3][…] Վրոցլավ, Չեխական թագի հողեր, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[4]
Մահացել էապրիլի 9, 1754(1754-04-09)[1][2][3][…] (75 տարեկան) Հալլե, Պրուսիայի թագավորություն, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[5]
Քաղաքացիություն Պրուսիայի թագավորություն
Դավանանքլյութերականություն
Ուղղությունռացիոնալիզմ
Մասնագիտությունիրավաբան, մաթեմատիկոս, փիլիսոփա և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Լայպցիգի համալսարան, Մարբուրգի համալսարան և Հալլե-Վիտենբերգի համալսարան
Գործունեության ոլորտմաթեմատիկա[4], փիլիսոփայություն[4], Իրավաբանություն, մետաֆիզիկա, Փիլիսոփայական տրամաբանություն և կրթական համակարգ[4]
Պաշտոն(ներ)պրոֆեսոր
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա և Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատերԵնայի համալսարան և Լայպցիգի համալսարան[6]
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր (1703)
Տիրապետում է լեզուներինլատիներեն և գերմաներեն[1][4][7]
Գիտական ղեկավարԼայբնից Գոթֆրիդ Վիլհելմ, Ehrenfried Walther von Tschirnhaus? և Christoph Pfautz?[6]
Եղել է գիտական ղեկավարՄիխայիլ Լոմոնոսով[6], Georg Bernhard Bilfinger?, Samuel Klingenstierna?[6], Մարտին Կնուտցեն[6] և Յոհան Սամուել Քյոնիգ[6]
Ազդվել էԼայբնից Գոթֆրիդ Վիլհելմ և Ehrenfried Walther von Tschirnhaus?[8]
Պարգևներ
ՈւսուցիչCaspar Neumann? և Ewald Friedrich von Hertzberg?
ԱշակերտներEwald Friedrich von Hertzberg?, Միխայիլ Լոմոնոսով, Յոախիմ Գեորգ Դարյես, Samuel Klingenstierna?[6] և Jakob Carpov?
 Christian Wolff Վիքիպահեստում

Աշխարհայացքը ձևավորվել է Լայբնիցի ազդեցությամբ, որի գաղափարները համակարգել և հանրամատչելի է դարձրել։ Գոյաբանության մեջ հետևելով Արիստոտելին և Լայբնիցին՝ «ձևը» համարել է գործուն սկզբնապատճառ, իսկ հետևելով Ռենե Դեկարտին՝ «մատերիան» նույնացրել տարածականության հետ։ Մերժել է Լայբնիցի մոնադաբանությունը և էական փոփոխություն մտցրել նախասահմանված ներդաշնակության նրա տեսության մեջ՝ հակվելով հոգեֆիզիկական դուալիզմին և հետևողական մեխանիցիզմին։ Առաջինն է հստակ տարբերակել էմպիրիկական և տեսական գիտելիքը։ Ինքնատիպ է Վոլֆի բարոյագիտությունը․ բնական բարոյականության սկզբունքները համարել է կեցության կառուցվածքից բխող և Աստծո կամքից անկախ օբյեկտիվ նորմաներ։ Վոլֆը պաշտպանել է բնական իրավունքի տեսությունը և լուսավորյալ բացարձակապետության գաղափարը։ Վոլֆի ուսմունքը մինչև Կանտի ասպարեզ գալը տիրապետել է գերմանական համալսարաններում։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քրիստիան Վոլֆ» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 11, էջ 493