Վիքիպեդիա

Քրաշենի հիպոթեզները լեզվի յուրացման մասին

Քրաշենի հիպոթեզները լեզվի յուրացման մասին (անգլ.՝ input hypothesis), նաև հայտնի է որպես «մոդել խմբագիր» (անգլ.՝ monitor model), երկրորդ լեզվի յուրացման հինգ հիպոթեզներից բաղկացած խումբ, որն առաջ է քաշել ամերիկացի հոգեբան Սթիվեն Քրաշենը 1970-1980-ական թվականներին[1]։ Սկզբնապես «մուտքային նյութի վարկածը» 1977 թվականին առաջին անգամ հրապարակված հինգ վարկածներից մեկն էր[2][3], սակայն հետագայում տերմինը սկսեց կիրառվել ամբողջ խմբի նկատմամբ։

Այս հիպոթեզների համաձայն, լեզվի յուրացման մեջ հիմնական դեր է խաղացել հասկացված մուտքային նյութը (comprehensible input, CI), որի հետ գործ են ունեցել լեզու սովորողները։ Ներածական նյութի ըմբռնումը խոսակցական և գրավոր լեզվի տեսքով դիտվում էր որպես միակ մեխանիզմ, որը հանգեցնում է լեզվական իրավասությունների ավելացմանը (en:linguistic competence), իսկ ելքային նյութը (output: ուսումնասիրվող արդյունքը) համարվում էր ոչ մի ազդեցություն չունեցող ուսումնասիրողի ունակության վրա։

Բացի այդ, Կրաշենը պնդում էր, որ լեզվի ուսուցման իրավասությունը (linguistic competence) կարող է լիարժեք լինել միայն այն պայմանով, որ լեզուն «ձեռք է բերվել» անգիտակցաբար, և որ գիտակցված «ուսումնասիրությունը» չի կարող ծառայել որպես լեզվական նյութի ինքնաբուխ արտադրության աղբյուր։ Ի վերջո, նա ուսումնասիրում էր ուսուցումը որպես ուժեղ կախվածություն սովորողի (կիրառողի) տրամադրությունից, այսինքն, դժվար է, եթե վերջինս սթրես է ապրում կամ չի ցանկանում սովորել լեզուն։

Կրաշենի հիպոթեզները մեծ ազդեցություն են ունեցել լինգվոդիդակտիկայի վրա, մասնավորապես ԱՄՆ-ում, բայց միաժամանակ ենթարկվել են մի շարք հետազոտողների քննադատության։

Կազմ խմբագրել

Քրաշենն առաջ է քաշել հետևյալ 5 հիպոթեզները․

  • «մուտքային նյութի վարկած» (input hypothesis)․ ըստ դրա, նրանք, ովքեր ուսումնասիրում են բարելավել իրենց լեզվի իմացությունը, երբ նրանք հասկանում են, որ մուտքային լեզվական նյութը (language input), որը աննկարագրելի գերազանցում է իրենց ներկայիս մակարդակը։ Քրաշենը այդ մուտքային մակարդակը կոչում էր «i+1», որտեղ «i» նշանակում էր լեզվի մուտքային նյութ, իսկ «+1»-ը՝ լեզվի յուրացման հաջորդ աստիճանը։
  • «ուսուցման վարկած, յուրացում» (acquisition-learning hypothesis)․ ըստ որի կա հստակ սահման «յուրացման» (acquisition) և «ուսումնասիրության» (learning) միջև․ առաջինը Քրաշենը համարում էր որպես զուտ անգիտակից գործընթաց, իսկ երկրորդը՝ գիտակից, և պնդում էր, որ լեզվի իմացության բարելավումը կախված է միայն յուրացումից, և ոչ մի դեպքում՝ ուսումնասիրությունից։
  • «խմբագրի վարկած» (monitor hypothesis)․ ըստ նրա, գիտակցաբար սովորել լեզուն կարող է ծառայել միայն այն բանի համար, որ «խմբագրել» տրված լեզվական նյութը (monitor language output), դա հազիվ թե լինի ինքնաբուխ խոսքի աղբյուր։
  • «բնական կարգի վարկած» (natural order hypothesis), ըստ այս վարկածի լեզուն յուրացվում է որոշակի կարգով, և որ նշված կարգը չի փոխվում, կախված սովորողների անհատական առանձնահատկություններից, և նրա վրա չեն ազդում ուսուցչի բացահայտ բացատրությունները։
  • «արդյունավետ ֆիլտրի վարկած» (affective filter hypothesis), ըստ որի լեզուն սովորելու ունակությունը սահմանափակ է, եթե այն բացասական զգացմունքներ է ունենում, ինչպես վախը կամ ամոթը, որոնք «ներառում են» տվյալ ֆիլտրը։

Մասնավոր եզրակացություններ մուտքային նյութի վարկածից խմբագրել

  1. Արտադրանքի նյութը (output) լեզվական պրակտիկա չէ
    Քրաշենը բազմիցս ընդգծում է, որ ուսումնասիրվող (երկրորդ) լեզվով խոսելը չի հանգեցնում լեզվի յուրացմանը։ Թեև խոսելը կարող է անուղղակիորեն օգնել լեզվի յուրացմանը, խոսելու ունակությունը լեզվի ուսուցման կամ յուրացման ուղղակի պատճառ չէ (en:comprehensible output)։
  2. Բավարար հասկացող մուտքային նյութի առկայության դեպքում տեղի է ունենում «i+1» բանաձևը
    Եթե լեզվական մոդելներն ու ուսուցիչները բավարար չափով ապահովում են ըմբռնելի մուտքային նյութը, ապա սովորողների կողմից ուսումնասիրվող յուրացվող կառույցները ներկա կլինեն մուտքային նյութին։ Քրաշենի կարծիքով՝ սա քերական ճշգրտության մշակման լավագույն մեթոդն է՝ քերականական կանոնների անմիջական ուսուցման համեմատ[4]։
  3. Հաջորդականությունը, որում լեզուն ուսուցանվում է, հիմնված չէ լեզվի յուրացման բնական հաջորդականության վրա[4]։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Կաղապար:Isbn2
  2. ↑ Krashen, Stephen Some issues relating to the monitor model // Teaching and learning English as a Second Language: Trends in Research and Practice: On TESOL '77: Selected Papers from the Eleventh Annual Convention of Teachers of English to Speakers of Other Languages, Miami, Florida, April 26 – May 1, 1977 / Brown, H; Yorio, Carlos; Crymes, Ruth. — Washington, DC: Teachers of English to Speakers of Other Languages, 1977. — С. 144—158.
  3. ↑ Byram, Michael Routledge Encyclopedia of Language Teaching and Learning. — Taylor & Francis, 2001. — С. 413—415. — ISBN 978-0-415-12085-2
  4. ↑ 4,0 4,1 Krashen, S. (2003). Explorations in Language Acquisition and Use. Portsmouth: Heinemann.

Գրականություն խմբագրել

  • Krashen-Terrell’s Natural Approach — An overview Արխիվացված 2020-03-31 Wayback Machine
  • Gregg, K.R. (1984). 'Krashen’s Monitor and Occam’s Razor.' Applied Linguistics 5(2): 79-100.
  • Krashen, S.D.; Seliger, H.W.. (1975), TESOL Quarterly, vol. 9, No. 2, Teachers of English to Speakers of Other Languages, Inc. (TESOL), էջեր 173–183 {{citation}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  • Krashen, S.D. Second Language Acquisition and Second Language Learning. — Oxford: Pergamon, 1981.Արխիվացված է Հուլիս 16, 2011 Wayback Machine-ի միջոցով:
  • Krashen, S.D. Principles and Practice in Second Language Acquisition. — Oxford: Pergamon, 1982.Արխիվացված է Սեպտեմբեր 10, 2013 Wayback Machine-ի միջոցով:
  • Krashen, S.D.; Terrell, T.D. (1983), The Natural Approach: Language Acquisition in the Classroom, San Francisco: The Alemany Press, էջ 191, ISBN 0-88084-005-7 {{citation}}: Check |isbn= value: checksum (օգնություն)
  • Krashen, S.D. (1985), The Input Hypothesis: Issues and Implications, New York: Longman
  • Krashen, S.D. (1989), We acquire vocabulary and spelling by reading: additional evidence for the input hypothesis, Modem Language Journal, vol. 73, n⁰4, էջեր 440–464
  • Krashen, S.D. (1994), The input hypothesis and its rivals, Implicit and Explicit Learning of Languages, Academic Press, London: Ellis, N, էջեր 45–77, CiteSeerX: 10.1.1.121.728
  • Krashen, S.D. (1996), The case for narrow listening System 24(1): 97-100
  • Krashen, S.D. (2003), Explorations in Language Acquisition and Use (PDF), Portsmouth: NH: Heinemann.
  • Krashen, S.D.; Terrell, T.D. (1983), The Natural Approach, New York: Pergamon
  • Loschky, Lester (1994), Comprehensible Input and Second Language Acquisition, Studies in Second Language Acquisition, vol. 16, էջեր 303–323, doi:10.1017/S0272263100013103
  • VanPatten, B. and Williams, J. (eds) (2007). Theories in Second Language Acquisition: an Introduction. Mahwah, NJ: Erlbaum.
  • White, L. (1987). 'Against comprehensible input: the input hypothesis and the development of second language competence.' Applied Linguistics 8(2): 95-110.
  • Lightbown P. and N. Spada, How languages are learned, Oxford University Press, p. 38-40.
  • Lin, G.H.C. & Ho, M.M.S. (2009). An exploration into foreign language writing anxiety from Taiwanese university students’ perspectives. 2009 NCUE Fourth Annual Conference on Language Teaching, Literature, Linguistics, Translation, and Interpretation. National Changhua University of Education, Department of English, Taiwan, ROC, P. 307—318 http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED506178.pdf
  • Lin, G.H.C. (2008). Pedagogies proving Krashen’s theory of affective filter, Hwa Kang Journal of English Language & Literature, Vol, 14, 113—131 ERIC Collection as ED503681 http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED503681.pdf
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Քրաշենի_հիպոթեզները_լեզվի_յուրացման_մասին&oldid=9549274» էջից