Թզուկ Քիթը (հեքիաթ)
Քիթ թզուկ (գերմ.՝ Der Zwerg Nase), գերմանացի գրող Վիլհելմ Հաուֆի ամենահայտնի հեքիաթներից մեկը։ Ընդգրկված է «Ալեքսանդր շեյխը և նրա ստրուկները» ժողովածուում։
 գերմ.՝ Zwerg Nase | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | հեքիաթ |
| Թվական | 1827 |
ՍյուժեԽմբագրել
Գերմանիայի մի անհայտ քաղաքում ապրում էր կոշկակար։ Նրա կին Հաննան և որդի Յակովը շուկայում բանջարեղեն են վաճառում։ Մի անգամ, երբ նրանց է մոտենում մի այլանդակ ծեր կին և սկսում վատաբանել ապրանքը, Յակովը զայրանում է նրա ասածների վրա և ծաղրում պառավ կնոջ արտաքինը։ Դրանից հետո պառավը խոստանում է, որ տղան նույնպես կդառնա այնպիսին, ինչպիսին ինքն է։ Պարզվում է, որ այդ կինը վհուկ է, և նրան անվանում են Քրեյթերուեյս (գերմ. Kräuterweiss - բույսերից գլուխ հանող)։ Երբ Յակովը վհուկին օգնում է տանել գնումները, նրա տանը տեսնում է մարդակերպ ծովախոզուկներ և սկյուռիկներ։ Քրեյթերուեյսը կերակրու է նրան համեղ ապուրով։
Նա քնում է և երազում տեսնում, որ ինքը յոթ տարի ծառայում է պառավին սկյուռի կերպարանքով և անգամ դառնում հիանալի խոհարար։ Երբ Յակովն արթնանում է և վերադառնում շուկա, պարզվում է, թե իսկապես անցել է յոթ տարի, իսկ ինքը վերածվել է այլանդակ քթով թզուկի։ Ծնողները նրան չեն ճանաչում և չեն հավատում։
Այդ ժամանակ Յակովն աշխատանքի է անցում համադամասեր հերցոգի մոտ որպես խոհարարի աշակերտ (իբրև փորձություն նա պատրաստում է դանիական արգանակ՝ համբուրգյան կարմիր խմորագնդիկներով)։ Հերցոգն ուտում է նրա եփած կերակուրը և գովում։
Մի անգամ Թզուկ Քիթը, ինչպես նրան սկսել էին անվանել, շուկայից գնում է Միմի սագին (որն իրականում կախարդված աղջիկ էր)։ Սագն օգնում է նրան պատրաստել «թագուհու կարկանդակ» հերցոգի և նրա հյուրի՝ իշխանի համար, ինչպես նաև գտնել դրա համար լավագույն համեմունքը՝ «բարի փռշտոց» (գերմ. Niesmitlust — փռշտա՛ հաճույքով), որը տեսելով՝ Յակովը ճանաչում է այն նույն ապուրի բաղադրամասը։ Իր սենյակում նա հոտ է քաշում խոտից և վերադառնում իր նախկին տեսքին։
Սկզբում նրանք գնում են Միմիի հոր՝ կախարդ Վետտերբոկի մոտ, որը շներհակալություն է հայտնում Յակովին։ Վերջինս վերադառնում է ծնողների մոտ բավական գումարով։ Իսկ հերցոգը պատերազմ է հայտարարում Իշխանին (դա «բուսական պատերազմ» էր), բայց հետո խաղաղություն կնքվեց՝ «կարկանդակի հաշտությունը»։
ԷկրանավորումԽմբագրել
- Zwerg Nase (Ավստրիա, 1921)
- Zwerg Nase (Գերմանիա, 1924)
- Zwerg Nase (ԳՖՀ, 1953)
- Zwerg Nase (ԳՖՀ, 1955)
- Zwerg Nase (ԳԴՀ, 1958)
- Карлик Нос (ԽՍՀՄ, 1970)
- Zwerg Nase (ԳԴՀ, 1978)
- Zwerg Nase (Ավստրիա, 1980)
- O nosaté čarodějnici (ՉՍՀ 1984)
- Zwerg Nase (ԳԴՀ, 1986)
- Zwerg Nase (Գերմանիա, 1991)
- Քիթ Թզուկ (Ռուսաստան, 2003)
- Zwerg Nase (Գերմանիա, 2006)
- Թզուկ Քիթը (Գերմանիա, 2008)
Կորած էկրանավորումԽմբագրել
Ըստ համացանցի օգտատերերի հուշերի՝ 1980-ական թվականներին խորհրդային հեռուստատեսությամբ ցուցադրվել է «Աղքատ Յակովի մասին լեգենդը» կամ «Յակովի դաստիարակչական պատմությունը», որը սարսափեցրել է բազմաթիվ հեռուստադիտողների իր անելանելիության ճնշող մթնոլորտի պատճառով։ Նրա գոյությունը հաստատող փաստաթղթերը ներկայում չկան[1][2][3], իսկ կորած էկրանավորման մասին պատմությունը գրեթե քաղաքային լեգենդ է դարձել։
ԲեմադրությունԽմբագրել
- Թզուկ Քիթը — բեմադրությունը՝ Ս․ Վասիլևսկու, երաժշտությունը՝ Յու․ Բուցկոյի, Ձայնապնակների Մելոդիա ընկերություն, ԽՍՀՄ, 1980 թվական
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ «Позднесоветская легенда о Жути»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-06-12-ին։ Վերցված է 2013-05-28
- ↑ Дети Карлика Носа
- ↑ Почему мы помним о том, чего не было?
Արտաքին հղումներԽմբագրել
- «Թզուկ Քիթը» Գրապահարանում
- Թզուկ Քիթը Märchen.net կայքում