Քառյակ (մուլտֆիլմ, 1935)

Քառյակ; ռուս.՝ Квартет
Տեսակ	մուլտֆիլմ
Ժանր	ֆիլմ-հեքիաթ
Հիմնված է	Quartet?
Ռեժիսոր	Ալեքսանդր Իվանով և Պանտելեյմոն Սազոնով
Սցենարիստ	Էմանուիլ Դվինսկի, Ալեքսանդր Իվանով և Պանտելեյմոն Սազոնով
Երաժշտություն	Ալեքսանդր Վառլամով
Երկիր	ԽՍՀՄ
Լեզու	ռուսերեն
Ընկերություն	Մոսֆիլմ
Թվական	հունվարի 21, 1936

«Քառյակ», 1935 թվականի խորհրդային նկարված մուլտֆիլմ՝ ստեղծված Ի. Ա. Կռիլովի առակի հիման վրա։ Ֆիլմը կորցրել^[1]։ 1947 թվականին նկարահանվել է նույնանուն մուլտֆիլմի գունավոր վերամշակված տարբերակը։

Սյուժե խմբագրել

Նկարահանվել է Իվան Կռիլովի համանուն առակի մոտիվներով։ Արջը, Էշը, Այծը և Կապիկը որոշել էին ստեղծել երաժշտական քառյակ։ Սակայն, ինչքան էլ փորձում էին, նրանց մոտ երաժշտությունը չէր ստացվում։ Ֆիլմում, ի տարբերություն առակի, հերոսները գնում են կոնսերվատորիայում սովորելու։ Սովորելուց հետո հաշվետու համերգում ելույթ են ունենում չորս կենդանի^[1]։

«Քառյակը» բեմադրվել է ըստ Կռիլովի հայտնի առակի, որին, սակայն, նրա գաղափարական հնչողությունը փոխող այլ ավարտ է տրվել։ Կռիլովի առակը ուղղված էր անգրագիտության դեմ. «Եվ դուք, ընկերնե՛ր, անկախ նրանից, թե ինչպես եք նստում, դուք երաժիշտներ չեք հարմարվում»։ Էկրանավորման հեղինակները շեշտը դրել են այլ բանի վրա. «Երաժիշտ լինելու համար անհրաժեշտ է հմտություն»։ Եվ իրենց փոքրիկ ֆիլմում՝ «չարագործ Կապիկը, Էշը, Այծը և Արջուկը», գիտակցելով դա, ձախողվելուց հետո գնում են անտառային կոնսերվատորիայում սովորելու։ Վերադառնալով անտառ՝ նրանք սկսում են այնքան լավ նվագել, որ անտառներն ու լեռները պարում են նրանց նվագից, և հպարտ սոխակը իր ձայնով միանում է նրանց երաժշտությանը^[2]։

Մուլտֆիլմի մասին խմբագրել

Կինոմատոգրաֆիայի պատմաբան Ս. Գինցբուրգը «Քառյակը» անվանել է 1930-ականների ամենատարածված սովետական անիմացիոն ֆիլմ և այն դասել «իրական գեղարվեստական հաջողությունների շարքին»^[2]։

Առակը, Իվանովի և Սազոնովի ֆիլմում ընդունած տեսքով, կարծես սովորելու կոչ էր։ ‹…› Ֆիլմի բովանդակությունը արձագանքել է նոր իրականությանը, որում էլ ստեղծվել է ֆիլմը։ Դա ֆիլմին տվել է իրական արդիականություն։ Ֆիլմը առանձնահատուկ հաջողություն է ունեցել ոչ միայն երիտասարդների, այլև մեծահասակ հեռուստադիտողների շրջանում։ Նրա գաղափարական արժանիքները ուղեկցվում էին գեղարվեստական արժանիքներով։ Ֆիլմն առանձնանում էր լավ տեմպերով, սյուժեի զարգացման հստակությամբ։ Շարժումը, կերպարների դեմքերի արտահայտությունները բացահայտել են նրանց բնավորությունները^[2]։

«Մեր մուլտֆիլմերը» գրքում հայտնի սովետական անիմատոր Եվգենի Միգունովը խորհրդային մուլտիպլիկացիայի համար ֆիլմն անվանել է փուլային։

«Քառյակը» առաջին մուլտֆիլմն էր, որը հանդիսատեսը նկատել և գնահատել է։ Այն կարելի է համեմատել «Ուրախ երեխաների» հետ։ Հաջողությունը պակաս չէր։ Անմիջապես հիշվեց Ալեքսանդր Վարլամովի (այն ժամանակվա ջազ կոմպոզիտոր և երգիչ), ռեստորանային ջազի վարակիչ երաժշտությունը, որը կատարվել էր իր նվագախմբի կողմից։ «Երաժիշտների երթը» ցածրաձայն երգում էին բոլոր նրանք, ովքեր ունեին թեկուզ նվազագույն լսողություն։ Այն նվագում էին Մշակույթի և հանգստի կենտրոնական այգում։ Էշի, այծի, արջի և կապիկի դիմակները վաճառվում էին մշակութային ապրանքների խանութներում։ Պարահանդեսներն ու տոները առանց նրանց չէին անցկացվում^[3]^[4]։

Առակի էկրանավորումը եղել է այն ժամանակ ռուսական մուլտիպլիկացիայի համար նոր «դիսնեյական» ոճով^[5]^[6]։

Մի շարք արձագանքներում ֆիլմի հեղինակներին նախատել են դրա համար։

… նկարիչներ Ա. Իվանովի և Պ. Սազոնովի «Քառյակ»-ը, որը այդ ժամանակների լավագույն ֆիլմերից էր, մեծ հաջողություն էր վայելում ինչպես երեխաների, այնպես էլ մեծահասակների կողմից, ավելի նշանակալից կլիներ, եթե նրա կերպարները լուծում ստանային ռուսական կերպարվեստի տեսանկյունից, ոչ թե որպես Դիսնեյի կրկնօրինակում ^[7]։

Կինոքնադատ Լ. Մալյուկովան «СВЕРХ/КИНО» գրքում (2013) այլ գնահատական է տալիս․

Ալեքսանդր Իվանովի, Պանտելեյմոն Սազոնովի, Էմանուել Դվինսկու (1935 թ.) «Քառյակը» ֆիլմը, որտեղ Դիսնեյի տեխնիկան հաջողությամբ ինտեգրվել է զուտ ռուսական նյութին` Կռիլովի առակին, արդարացիորեն ձեռք է բերել հանդիսատեսի հաջողությունը։ 1935-ի պատկերը չի պահպանվել, բայց 1947-ին ստեղծվել է նրա վերամշակումը^[8]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 Советские художественные фильмы. Том 2, 1961, էջ 78
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 «Самый популярный мультфильм 1930-х. Семён Гинзбург о «Квартете»». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 11-ին.
↑ Наши мультфильмы. Александр Иванов (проверено 17 декабря 2016).
↑ Наши мультфильмы, 2006, էջ 84
↑ Энциклопедия отечественной мультипликации, 2006, էջ 16
↑ Наши мультфильмы, 2006, էջ 85
↑ Краткая история советского кино, 1969, էջ 296
↑ Малюкова Л. Л. «СВЕРХ/КИНО» (Современная российская анимация. Девяностые / нулевые). — СПб: Умная Маша, 2013. — С. 267. — 366 c. — ISBN 978-5-990-41931-5.

Գրականություն խմբագրել

Советские художественные фильмы. Том 2. Звуковые фильмы. 1930-1957 / Под ред. А.В. Мачерета (рук.), Л.А Парфёнова, О.В. Якубовича и М.Х Зака. — М.: Искусство, 1961. — С. 78—79. — 784 с.
Краткая история советского кино: 1917-1967 / Под ред. В. Ждана. — М.: Искусство, 1969. — С. 296. — 615 с.
Энциклопедия отечественной мультипликации / Капков С.В. (составление). — М.: Алгоритм, 2006. — С. 16. — 816 с. — ISBN 5-91105-007-2
Наши мультфильмы: лица, кадры, эскизы, герои, воспоминания, интервью, статьи, эссе / Марголина И., Лозинская Н., Трофимов А. (составители). — М.: ИНТЕРРОСА, 2006. — С. 84—85. — 352 с. — ISBN 5-91105-007-2
Малюкова Л. Л. «СВЕРХ/КИНО» (Современная российская анимация. Девяностые / нулевые). — СПб: Ассоциация анимационного кино/Умная Маша, 2013. — С. 267. — 366 с. — ISBN 978-5-990-41931-5

Արտաքին հղումներ խմբագրել

«Квартет» մուլտֆիլմը «Անիմատոր.ռու» կայքում
«Квартет» «Հայրենական կինոյի հանրագիտարան» կայքում

[Советские_художественные_фильмы._Том_2—1961——78-1] 1,0 ^1,1 Советские художественные фильмы. Том 2, 1961, էջ 78

[Гинзбург-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 «Самый популярный мультфильм 1930-х. Семён Гинзбург о «Квартете»». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 11-ին.

[3] Наши мультфильмы. Александр Иванов (проверено 17 декабря 2016).

[Наши_мультфильмы_—2006——84-4] Наши мультфильмы, 2006, էջ 84

[Энциклопедия_отечественной_мультипликации—2006——16-5] Энциклопедия отечественной мультипликации, 2006, էջ 16

[Наши_мультфильмы—2006——85-6] Наши мультфильмы, 2006, էջ 85

[Краткая_история_советского_кино—1969——296-7] Краткая история советского кино, 1969, էջ 296

[8] Малюкова Л. Л. «СВЕРХ/КИНО» (Современная российская анимация. Девяностые / нулевые). — СПб: Умная Маша, 2013. — С. 267. — 366 c. — ISBN 978-5-990-41931-5.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]