Փոտ պատրիարք

Փոտ պատրիարք (810-827 թվականների միջև - 891-897 թվականների միջև), բյուզանդական եկեղեցու գործիչ, աստվածաբան, գիտնական։ Կոստանդնուպոլսի հույն պատրիարք։ Մոր կողմից ծագումով հայ։ Ստացել է փայլուն կրթություն, եղել է զինվորական, զբաղեցրել է բարձր պաշտոններ։

Փոտ պատրիարք հին հուն․՝ Πατριάρχης Φώτιος
Ծնվել է	ոչ վաղ քան 810 և ոչ ուշ քան 828
Ծննդավայր	Կոստանդնուպոլիս, Բյուզանդական կայսրություն
Մահացել է	ոչ վաղ քան 886 և ոչ ուշ քան 897
Մահվան վայր	Հայաստան
Քաղաքացիություն	Բյուզանդական կայսրություն
Կրոն	ուղղափառություն
Մասնագիտություն	մատենագետ, քահանա, գրող, փիլիսոփա և հոգևորական
Ծնողներ	հայր՝ Serge?, մայր՝ Իրենե
Զբաղեցրած պաշտոններ	Կոստանդնուպոլսի պատրիարք
Photios I of Constantinople Վիքիպահեստում

858 թվականին նահանգային ազնվականությունը տապալել է Իգնատիոս պատրիարքին և պատրիարք նշանակել Փոտին, սակայն Հռոմի պապը չի ընդունել նրա նշանակումը։ Իգնատիոսի մահից հետո դարձյալ ընտրվել է պատրիարք։ Վասիլ I-ի մահից հետո հեռացվել է աթոռից, աքսորվել Արմենիանոն կոչվող վանքը, ուր և վախճանվել է։

Փոտը նպաստել է քրիստոնեության տարածմանը բուլղարների և ռուսների մեջ, պայքարել պատկերամարտների, աղանդավորների, հատկապես՝ պավլիկյանների դեմ։ Զգալի աշխատանք է կատարել գրադարանների, մարդասիրական հիմնարկների, վանքերի ու տաճարների կառուցման ու վերակառուցման ուղղությամբ։ Փոտը գրել է «Բառարան», նշանավոր «Գրադարան» կամ «Բյուրամատյան» երկը, որտեղ քննադատական դիտողություններով զետեղել է հատվածներ տարբեր ժամանակների հեղինակների 280 գրքից։

Փոտը կարևոր տեղ է հատկացրել հայ-բյուզանդական հարաբերություններին։ Պահպանվել են նրա նամակները Հայոց կաթողիկոս Զաքարիա Ա Ձագեցուն՝ եկեղեցիների միության հարցի վերաբերյալ, ինչպես նաև կաթողիկոսի պատասխանները։