Փշամանդիկ
| Փշամանդիկ | |
| |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Մեխակածաղկավորներ (Caryophyllales) |
| Ընտանիք | Հնդկացորենազգիներ (Polygonaceae) |
| Ենթաընտանիք | Հնդկացորենայիններ (Polygonoideae) |
| Ցեղ | Փշամանդիկ (Atraphaxis) L., 1753 |
Փշամանդիկ (լատին․՝ Atraphaxis), մատիտեղազգիների ընտանիքի ծայրահեղ չորասեր թփերի ցեղ։ Հայտնի է 20 տեսակ։
Հայաստանում խմբագրել
ՀՀ-ում՝ 4 տեսակ՝
- Փշամանդիկ փշավոր (լատին․՝ A. spinosa),
- Փշամանդիկ Տուրնեֆորի (լատին․՝ A. tournefortii),
- Փշամանդիկ կովկասյան (լատին․՝ A. caucasica),
- Փշամանդիկ նեղատերև (լատին․՝ A. angustifolia)։
Տարածված է Արարատի, Վայոց ձորի, Սյունիքի, Գեղարքունիքի մարզերի չոր լեռնալանջերին։
Կենսաբանական նկարագիր խմբագրել
Ցողունը ճյուղավորվող է, փշածածկ, բարձրությունը՝ մինչև 1 մ։ Տերևները նեղ գծաձև են, նշտարաձև, երբեմն՝ հակադիր ձվաձև կամ կլորավուն, կոթունավոր։ Ծաղիկները վառ դեղին կամ վարդագույն փնջերով են։
Կիրառություն խմբագրել
Փշամանդիկ կարելի է օգտագործել քարեպարտեզների ու ցանկապատերի կառուցման համար։
Տեսակներ խմբագրել
Դասը ընդգրկում է մոտ 25 տեսակ, որոն հիմնականում տարածված են տափաստաններում և Եվրասիայի անապատային գոտիներում։
- Atraphaxis angustifolia Jaub. & Spach
- Atraphaxis avenia Botsch.
- Atraphaxis badghysi Kult.
- Atraphaxis billardieri Jaub. & Spach
- Atraphaxis canescens Bunge
- Atraphaxis caucasica (Hoffm.) Pavlov
- Atraphaxis compacta Ledeb.
- Atraphaxis daghestanica (Lovelius) Lovelius
- Atraphaxis decipiens Jaub. & Spach
- Atraphaxis frutescens (L.) K.Koch
- Atraphaxis karataviensis Lipsch. & Pavlov
- Atraphaxis kopetdagensis Kovalevsk.
- Atraphaxis laetevirens (Ledeb.) Jaub. & Spach
- Atraphaxis muschketowii Krasn.
- Atraphaxis pungens (M.Bieb.) Jaub. & Spach
- Atraphaxis pyrifolia Bunge
- Atraphaxis replicata Lam.
- Atraphaxis rodinii Botsch.
- Atraphaxis seravschanica Pavlov
- Atraphaxis spinosa L. Կաղապար:Тип
- Atraphaxis teretifolia (Popov) Kom.
- Atraphaxis virgata (Regel) Krasn.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Փշամանդիկը քաղաք Կունգրադի կայքում Ստուգվել է նոյեմբերի 4-ին, 2008 թ.
- Փշամանդիկը Պլանտարիում կայքում Արխիվացված 2016-03-03 Wayback Machine
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փշամանդիկ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փշամանդիկ» հոդվածին։ |