Փիթեր Թեյլոր վան դեր Հյուլսթ
Փիթեր Թեյլոր վան դեր Հյուլսթ (հոլ.՝ Pieter Teyler van der Hulst, մարտի 25, 1702[1][2][3], Հաառլեմ - ապրիլի 8, 1778[1][2][4][…], Հաառլեմ), շոտլանդական ծագման բանկիր, որը մահացել է առանց ժառանգներ ունենալու և 2 միլիոն ֆլորին է կտակել իր հայրենի Հաառլեմ քաղաքում կրոնի, գիտության և արվեստի զարգացման համար, որի արդյունքում ստեղծվել է Թեյլերի թանգարանը։ Հիմնադրել է նաև Թեյլերի բակը։
| Փիթեր Թեյլոր վան դեր Հյուլսթ հոլ.՝ Pieter Teyler van der Hulst | |
|---|---|
_-_Portrait_of_Pieter_Teyler_van_der_Hulst.jpg) | |
| Ծնվել է | մարտի 25, 1702[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Հաառլեմ |
| Մահացել է | ապրիլի 8, 1778[1][2][4][…] (76 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Հաառլեմ |
| Գերեզման | Սուրբ Բավոն Գենտացու եկեղեցի (Հաառլեմ) |
| Քաղաքացիություն |  Միացյալ պրովինցիաների հանրապետություն |
| Մասնագիտություն | վաճառական, բանկիր, մեկենաս և արվեստի կոլեկցիոներ |
 Pieter Teyler van der Hulst Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Թեյլերը շոտլանդացի հարուստ առևտրականների ժառանգ էր։ Նրա ազգանունը ծագում է շոտլանդական Tailor բառից։ Ամուսնացել է լեդի Հելենա Վինանդս Վերչավեի (Helena Wynands Verschaave) հետ, 1728 թվականին[5]։ Ի սկզբանե կապիտալ է ստեղծել մետաքս և այլ կտորեղեն վաճառելով, սակայն 1763 թվականից սկսել է բանկիրական գործունեություն ծավալել։
Թեյլերը շոտլանդական Լուսավորության ակտիվ հետևորդ էր։ Եղել է մենոնիտների համայնքի ակտիվ անդամ։ 1750 թվականին դարձել է քաղաքի մանկատան հոգաբարձուն[6]։ Թեյլերների ընտանիքն ակտվորեն մասնակցել է համայնքի կյանքին, ինչպես նաև` բակ է բացել 1752 թվականին[7], որի ծառայություններից կարող էին օգտվել ոչ միայն մենոնիտները։
Թեյլերը կտակ է գրել, որի արդյունքում 1756 թվականին, նրա կնոջ մահից հետո ձևավորվել է նրա անունը կրող թանգարանը[6]։ Ի սկզբանե այնտեղ նշանակվել է նրա գրադարանի, գիտական ու գեղարվեստական հավաքածուների պահապանների ամենամյա մրցանակ։
Հետաքրքիր փաստեր խմբագրել
18-րդ դարում Ամստերդամի և Հաարլեմի իշխող դասի մեջ էին մտնում միայն բողոքականները։ Դրա արդյունքում կաթոլիկները, մենոնիտները, քվակերները և մյուսները չէին կարող մասնակցել 1752 թվականին բացված Հոլանդական գիտական ընկերության (Hollandsche Maatschappij дер Wetenschappen) գործունեությանը։
Այժմ ընկերության շենքը գտնվում է Թեյլերի թանգարանի դիմաց և դրա հետ սերտ կապեր է պահում։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Pieter Teyler Van Der Hulst — 2009.
- ↑ 3,0 3,1 Sliggers B. C. Teyler (van der Hulst), Pieter // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T084152
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ Huuwlykszangen voor den heere Pieter Teyler, van der Hulst, en jongkvrouwe Helena Wynands Verschaave, poem by Pieter Langendijk on the occasion of their wedding in the DBNL
- ↑ 6,0 6,1 Teyler van der Hulst, Pieter (1702—1778) on Global Anabaptist Mennonite Encyclopedia Online
- ↑ Haarlems hofjes, Dr. G. H. Kurtz, Schuyt & Co C.V., Haarlem, 1972, ISBN 90-6097-027-6
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փիթեր Թեյլոր վան դեր Հյուլսթ» հոդվածին։ |