Ցեզար Կյուի

Ցեզար Անտոնովիչ Կյուի (ֆր.՝ César Cui, ռուս.՝ Цезарь Антрнович Кюи, հունվարի 18, 1835(1835-01-18)[1][2][3][…] կամ հունվարի 6, 1835(1835-01-06)[4], Վիլնյուս, Ռուսական կայսրություն[2][3][4] - մարտի 13, 1918(1918-03-13)[5], մարտի 24, 1918(1918-03-24)[6] կամ մարտի 26, 1918(1918-03-26)[4], Պետրոգրադ, Խորհրդային Ռուսաստան[4]), ռուս կոմպոզիտոր, երաժշտական քննադատ, ռազմական ինժեներ և գիտնական, ինժեներ-գեներալ (1904)։ 1857 թվականին ավարտել է Նիկոլաևյան ինժեներական ակադեմիան (1878 թվականից՝ նույն ակադեմիայի ադյունտ-պրոֆեսոր, 1880 թվականից՝ պրոֆեսոր, 1891 թվականից՝ վաստակավոր պրոֆեսոր)։ Կյուիի երաժշտի ձևավորմանը նպաստել է Ա. Ս. Դարգոմիժսկի, Մ. Ա. Բալակիրևի, Վ. Վ. Մտասովի հետ ունեցած ծանոթությունը։ Հզոր խմբակի անդամներից էր։ 1864 թվականից հանդես է եկել որպես երաժշտական քննադատ, պաշտպանել երաժշտության մեջ ռեալիզմի և ժողովրդայնության սկզբունքները, պրոպագանդել Մ. Ի. Գլինկայի, Ա. Ա. Դարգոմիժսկու և «Նոր ռուսական երաժշտական դպրոցի» երիտասարդ ներկայացուցիչների երկերը, նաև արտասահմանյան երաժշտության առաջադեմ նորարարական հոսանքները։ Կյուիի «Վիլյամ Ռատկլիֆ» օպերան արտացոլում էր «Հզոր խմբակի» առաջադեմ գեղագիտական դրույթները։ Գրել է 14 օպերա, այդ թվում՝ «Անջելո», «Կապիտանի աղջիկը», 4 մանկական օպերա, ստեղծագործություններ նվագախմբի, դաշնամուրի, ջութակի, թավջութակի համար, խմբերգեր, վոկալ անսամբլներ։ Հետաքրքրական են ռոմանսները (250-ից ավելի), այդ թվում հայկական ռոմանսների շարքը՝ «Հայի արյունը», «Ինչպես հզոր մրրիկ», «Երազ», «Նրան», «Մշուշն եկավ թևը փռեց», «Մարտիկի մահը», որոնք հրատարակվել են «Արցունքներ» գեղարվեստական-երաժշտական ալմանախում։ Հեղինակ է ամրաշինությանը վերաբերող կապիտալ աշխատությունների։ Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո անցել է սովետական իշխանության կողմը։

Ցեզար Կյուի
ֆր.՝ César Cui
ռուս.՝ Цезарь Кюи
Cui CuiIP Frontispiece 600.jpg
Ծնվել էհունվարի 18, 1835(1835-01-18)[1][2][3][…] կամ հունվարի 6, 1835(1835-01-06)[4]
Վիլնյուս, Ռուսական կայսրություն[2][3][4]
Մահացել էմարտի 13, 1918(1918-03-13)[5] (83 տարեկան), մարտի 24, 1918(1918-03-24)[6] (83 տարեկան) կամ մարտի 26, 1918(1918-03-26)[4] (83 տարեկան)
Պետրոգրադ, Խորհրդային Ռուսաստան[4]
ԳերեզմանՏիխվինսկոե գերեզմանատուն
ՔաղաքացիությունFlag of Russia.svg Ռուսական կայսրություն
Մասնագիտությունկոմպոզիտոր, ռազմական ինժեներ, գրող, սպա, դաշնակահար, երաժշտական քննադատ, Engineer-General, ճարտարագետ և քննադատ
Հաստատություն(ներ)Mikhailovskaya Military Artillery Academy?
ԱնդամակցությունՀզոր խմբակ և Belyayev circle?
Ալմա մատերՆիկոլայան ճարտարագիտական ուսումնարան
Տիրապետում է լեզուներինռուսերեն[1]
ՊարգևներՍուրբ Ալեքսանդր Նևսկու ասպետական շքանշան Սուրբ Աննայի Առաջին Փառքի շքանշան Սուրբ Աննայի 2-րդ աստիճանի շքանշան Սուրբ Աննայի 3-րդ աստիճանի շքանշան Սպիտակ արծվի շքանշան Սուրբ Ստանիսլավի 1-ին աստիճանի շքանշան Սուրբ Ստանիսլավի 2-րդ աստիճանի շքանշան Սուրբ Վլադիմիրի 4-րդ աստիճանի շքանշան Սուրբ Ստանիսլավի 3-րդ աստիճանի շքանշան Սուրբ Վլադիմիրի 3-րդ աստիճանի շքանշան Սուրբ Վլադիմիրի 2-րդ աստիճանի շքանշան և Պատվավոր Լեգեոնի շքանշան
Ամուսին(ներ)անհայտ
César Cui Վիքիպահեստում

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 М. Cui, Cesar // A Dictionary of Music and Musicians (A.D. 1450-1889): by eminent writers, English and foreign with illustrations and woodcuts / G. Grove, J. A. F. Maitland — London: Macmillan Publishers, 1900. — Vol. 4. — P. 601.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Э. Кюи (ռուս.) // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель — М.: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. — Т. 2. — С. 714—716.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library, Austrian National Library Record #119224151 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Find A Grave — 1995.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 490)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ցեզար_Կյուի&oldid=7363001» էջից