Վիքիպեդիա

Տրանսֆոբիա

Տրանսֆոբիա (անգլ.՝ transphobia), բաղկացած է տրանսգենդեր մարդկանց նկատմամբ բացասական վերաբերմունքից, զգացմունքներից և գործողություններից կամ ընդհանրապես տրանսգենդեր լինելուց։ Տրանսֆոբիան կարող է ներառել վախ, զզվանք, ատելություն, բռնություն, զայրույթ կամ անհարմարություն այն մարդկանց նկատմամբ, որոնք չեն համապատասխանում հասարակության գենդերային սպասումներին[1][2]։ Այն հաճախ արտահայտվում է հոմոֆոբիայի հայացքների հետ մասին, հետևաբար երբեմն դիտարկվում է որպես հոմոֆոբիայի մաս[3][4]։ Տրանսֆոբիան նախապաշարմունքների և խտրականության տարատեսակ է, որը նման է ռասիզմին և սեքսիզմին[5], գունավոր տրանսգենդերները հաճախ ենթարկվում են խտրականության բոլոր երեք ձևերին միաժամանակ[6]։

Տրանսֆոբիկ մակագրություն Հռոմում։
Տրանսգենդերների խորհրդանիշ

Տրանսգենդեր երեխաները տառապում են ճնշումներից, դպրոցական ահաբեկումներից, խնամատար ընտանիքներից և սոցիալական ծրագրերից։ Մեծահասակ զոհերը ենթարկվում են հանրային ծաղրի, հալածանքների, ներառյալ վատ վերաբերմունքի, բռնության սպառնալիքի, կողոպուտի և կեղծ ձերբակալությունների, շատերը հասարակության մեջ իրենց զգում են վտանգավոր։ Հարցվողների մեծ մասը հաղորդում է, որ նրանք սեռական բռնության զոհ են։ Նրանցից ոմանք հրաժարվում են բուժօգնությունից կամ տառապում են աշխատավայրում խտրականությունից, այդ թվում՝ ազատվում են տրանսգենդեր լինելու ցանկությունից կամ իրենց պաշարման մեջ են զգում պահպանողական քաղաքական կամ կրոնական խմբերի կողմից, որոնք դեմ են նրանց պաշտպանող օրենքներին։ Գոյություն ունի նույնիսկ խտրականություն որոշ մարդկանց կողմից, գենդերի և սեռական փոքրամասնությունների իրավունքների շարժման շրջանակներում։

Բացի բռնության և այլ սպառնալիքների բարձր ռիսկերից, տրանսֆոբիայի պատճառով առաջացած սթրեսը կարող է հանգեցնել բացասական հուզական հետևանքների, որոնք կարող են հանգեցնել հոգեակտիվ նյութերի չարաշահմանը, տնից փախչելուն (անչափահասների մոտ) և ինքնասպանությունների ավելի բարձր մակարդակին։

Արևմտյան աշխարհում աստիճանաբար փոփոխություններ են տեղի ունենում ոչ խտրական քաղաքականության հաստատման և հավասար հնարավորությունների ապահովման ուղղությամբ։ Այս միտումը դրսևորվում է նաև զարգացող երկրներում։ Բացի այդ, ԼԳԲՏ համայնքին վերաբերող արշավները տարածվում են ամբողջ աշխարհում, որպեսզի բարելավվեն ընդունումը, ՄԱԿ-ի «Stop the Stigma» քարոզարշավը եղել է նման նախագծերից մեկը[7]։

Ստուգաբանություն և օգտագործում խմբագրել

«Տրանսֆոբիա» բառը դասական միացություն է, որը ձևավորվել է հոմոֆոբիա տերմինի օրինակով։ Առաջին բաղադրիչը նեոկլասիկ տրանս- (trans-) նախածանցն է (սկզբնական իմաստը՝ հեռավոր կողմում, եզրին) տրանսգենդեր բառից, իսկ երկրորդ բաղադրիչը՝ -ֆոբիա (-phobia) բառը առաջացել է հուն․՝ φόβος-ից, որը նշանակում է «վախ»։ Լեսբոֆոբիայի, բիֆոբիայի և հոմոֆոբիայի հետ մեկտեղ, տրանսֆոբիան հանդիսանում է այն տերմինների ընտանիքի անդամ, որոնք օգտագործվում են ԼԳԲՏ մարդկանց դեմ անհանդուրժողականությունը և խտրականությունը ցույց տալու համար։

Տրանսֆոբիան ֆոբիա չի հանդիսանում այն իմաստով, որով դա նկարագրվում է կլինիկական հոգեբանության մեջ (այսինքն՝ տագնապային խանգարում)։ Իր նշանակությունը և օգտագործումը զուգահեռ է այլատյացությանը (քսենոֆոբիային)[8]։ «Տրանսֆոբ» գոյականը նշանակում է նրան, որը տարածում է տրանսֆոբիա։ «Տրանսֆոբային» կամ «տրանսֆոբիկ» ածական ձևը կարող է օգտագործվել տրանսֆոբին կամ նրա գործողությունները նկարագրելու համար։ 2013 թվականին «transphobia» և «transphobic» բառերը ավելացվել են Օքսֆորդի անգլերեն բառարան[9]։

Ծագում խմբագրել

Տրանսֆեմինիստ և «Whipping Girl» գրքի հեղինակ Ջուլիա Սերանոն իր գրքում նշում է, որ տրանսֆոբիայի արմատավորումը գալիս է սեքսիզմինց և գտնում է, որ տրանսֆոբիայի և հոմոֆոբիայի աղբյուրները կայանում են «դիրքորոշիչ սեքսիզմում», այն համոզմունքում, որ տղամարդիկ և կանայք հանդիսանում են «հարաբերությունների միակ տեսակները», նրանցից յուրաքանչյուրն ունի յուրահատուկ և միմյանց չհանդիպող ատրիբուտներ, ունակություններ և ցանկություններ»։ Սերանոն հակադրում է դիրքորոշային սեքսիզմը՝ «ավանդական սեքսիզմի» հետ՝ այն համոզմունքին, որ տղամարդիկ և տղամարդկությունը գերակշռում են կանանց և կանացիությանը։ Բացի այդ նա, գրում է, որ տրանսֆոբիան առաջացել է մարդկանց միջև սեռական անհավասարությամբ և գենդերային օրենքներով[10]։

Տրանսգենդերների իրավունքների վերաբերյալ աշխատությունների այլ հեղինակներ հաստատում են, որ դիրքորոշային սեքսիզմի նշանակալից մասը տրանսֆոբիայի ծագմամբ է պայմանավորված, հատկապես այն ձևը, որում հրահրվում է տրանսսեքսուալների նկատմամբ բռնությունը, որը կապված է այն հոգեբանական համոզմունքից՝ տղամարդկանց և կանանց տարբերությամբ և սեռական հանցագործություն կատարելու ուղեղի պաշտպանությունից։ Այդ հեղինակները հաստատում են, որ տղամարդկանց ձեռքբերովի սեռականությունը հիմնված է որոշակի կատեգորիային պատկանող սեռակա գրգռումից, միևնույն ժամանակ, երբ կանանց սեռական վարքը հիմնված է թեթև սեռական գրգռմամբ և հատկապես ավելի ամուր սեռական խոչընդոտներով, այս ամենը հանգեցնում է այն եզրակացությանը, որ տրանսսեքսուալ մարդիկ չունեն սեռական անվտանգության համակարգեր՝ սեռկան հանցագործության հետ կապված և նրանք պնդում են այն փաստը, որ որոշ հետաքննություններում կան թերություններ, որոնք հաստատում են, որ չկան սեռական տարբերություններ (ներառյալ այն հնարավորությունը, որ տղամարդկանց ավելի շատ կարելի է մեղադրել ոչ ստանդարտ սեռական պատկանելության համար, քան կանանց, որոնք մասնակցել են սեռական գրգռման հետազոտություններում) որպես իրավական պաշտպանության միջոց[11][12]։

Տրանսգենդեր հեղինակ և քննադատ Ջոդի Նորթոնը հավատում է, որ տրանսֆոբիան հոմոֆոբիայի և կնատյացության տեսակ է։ Նա պնդում է, որ տրանսգենդեր մարդիկ, ինչպես օրինակ նույնասեռականները և լեսբուհիները, վախենում և ատում են սեռական նորմերին և սեռական երկակիությանը մարտահրավեր նետելուց և դրանք կոտրելուց։ Նորթոնը գրում է, որ «տրանսգենդեր տղամարդիկ և կանայք հրահրում են տրանսֆոբիան որպես երկակի սեռական բաժանման թաքնված տաբերակ, որից կախված է տղամարդու մշակությին և քաղաքական հեգոմոնիան»[13]։

Առնչվող հասկացություններ խմբագրել

Ցիսեքսիզմի առնչվող հասկացությունն (նաև կոչվում է ցիսգենդերիզմ, ցիսնորմատիվություն կամ ցիսսեքսուալ ենթադրություն, որը երբեմն օգտագործվում է որպես տրանսֆոբիայի հոմանիշ) այն նորմերի բողոքարկումն է, որոնք գենդերային բինարիզմ և գենդերային Էսենցիալիզմ են պարտադրում՝ հանգեցնելով գենդերային անորոշների, ոչ-բինար գենդերների և տրանսգենդերների ինքնությունների ճնշմանը[14]։ Ցիսգենդերիզմը վերաբերվում է այն ենթադրությանը, որ մարդու սեռական տարբերակման պատճառով նրա սեռը որոշվում է բացառապես տղամարդու կամ կնոջ կենսաբանական սեռով (ելնելով այն ենթադրությունից, որ բոլոր մարդիկ պետք է ունենան կամ XX, կամ XY սեռական քրոմոսոմային զույգ, կամ ցիսգենդերիզմի դեպքում, երկվալենտ տղամարդկային կամ կանացի արտահայտություն), և որ տրանսգենդերները զիջում են ցիսգենդերներին այն պատճառով, որ գտնվում են «բնության մարտահրավերի» մեջ[15]։

Ճնշումներն ու բռնությունները, որոնք ուղղված են տրանսգենդեր մարդկանց դեմ, հաճախ անվանում են տրանս բեշինգ և կարող են լինել ֆիզիկական, սեռական կամ բանավոր[16]։ Մինչ գեյ բեշինգն ուղղված է իրական կամ ենթադրյալ սեռական կողմնորոշմամբ օբյեկտի դեմ, տրանս բեշինգն ուղղված է իրական կամ ենթադրյալ արտահայտված գենդերային ինքնությամբ օբյեկտի դեմ։ Այս տերմինը կիրառվում է նաև տրանսգենդեր մարդկանց դեմ ուղղված ատելության արտահայտությունների և լրատվամիջոցների տրանսգենդեր մարդկանց պատկերների նկատմամբ[17], որոնք ուժեղացնում են նրանց մասին բացասական կարծրատիպերը[18]։ Տրանսֆոբիայով պայմանավորված բռնի հանցագործությունների հայտնի զոհերի թվում են Բրենդոն Թինան, Գվեն Արաուհոն, Էնջի Սապատան, Նիզա Մորիսը և Լորեն Հարիսը[19]։

Դրսևորումներ խմբագրել

Ոտնձգություններ և բռնություն խմբագրել

Տրանսգենդեր անձինք ավելի մեծ ռիսկի են ենթարկվում իրենց կյանքի ընթացքում ագրեսիա և բռնություն զգալու առումով, երբ համեմատվում են ցիսգենդերներ (ոչ տրանսգենդեր) անձանց հետ։ Ավելին, երբ խոսքը վերաբերում է սեռական բռնությանը[20]։ Տրանսգենդեր անձանց նկատմամբ ագրեսիան և բռնությունը իրականացվում են հատուկ՝ ֆիզիկական բռնության կամ մարմնական վնասվածքի, սեռական բռնության կամ հարձակման և բանավոր կամ հուզական բռնությունների միջոցով[21]։ Ագրեսիան և բռնությունը կարող են ներառել նաև սպանության, բռնազավթման, ոտնձգության և խեղման բազմաթիվ տարբերակներ, օրինակ՝ խտրականությունը[22]։ Տրանսգենդեր անձանց դեմ ոտնձգությունները կարող են առաջանալ տարբեր վայրերից, ներառյալ՝ ընտանիքը, ընկերները, գործընկերները, հարևանները, ծանոթները, անծանոթները և ոստիկանությունը[20]։ Տրանսգենդեր մարդկանց նկատմամբ կիրառված ագրեսիայի և բռնության այս ձևերը կարող են առաջանալ կյանքի զարգացման ցանկացած փուլում։ Ավելին՝ այդ կամ մի քանի չարաշահումներ, ամենայն հավանականությամբ, տեղի են ունենում տրանսգենդեր անձի կյանքի ողջ ընթացքում[22]։

Քանի որ հոմոֆոբիան և տրանսֆոբիան փոխկապակցված են, շատ տրանսսեքսուալ անձինք ունեն են հոմոֆոբիա և հետերոսեքսիզմ։ Դա կապված է այն մարդկանց հետ, ովքեր տրանս մարդկանց գենդերային ինքնությունը կապում են նույնասեռականության հետ, կամ այն պատճառով, որ տրանս մարդիկ կարող են ունենալ նաև սեռական ոչ հետերոսեքսուալ կողմնորոշում[3][4][23]։ Հեղինակ Թոմաս Սփայքերբոյերը ասել է. «Բռնությունների ենթարկված տրանսգենդերները, մշակութային մի շարք համատեքստերում, հաճախ են հայտնում, քանի որ տրանսֆոբիկ բռնությունները արտահայտվում են հոմոֆոբ կերպ»[4]։ Ինչ-որ մեկի վրա հարձակվումը իրենց գենդերային ինքնության ընկալման հիման վրա, այլ ոչ թե նրանց սեռական կողմնորոշման ընկալման հիման վրա, հայտնի է որպես «տրանս բաշինգ», որը նման է «գեյ բաշինգին»։

Ամերիկյան հոգեբանական ասոցիացիայի համաձայն, դպրոցներում, խնամքի կենտրոններում, հիվանդանոցներում, մանկատներում և անչափահասների արդարադատության ծրագրերում՝տրանսգենդեր երեխաների նկատմամբ ավելի հավանական են բռնությունները, քան մյուս երեխաների նկատմամբ[24]։ Հետազոտողներն ասում են, որ տրանս երիտասարդությունը հիմնականում ունենում են դպրոցում ծաղրանքի, գրգռման և բռնաբարման փորձ, և որ գրեթե բոլոր երիտասարդներն ասում են, որ նրանք բանավոր կամ ֆիզիկական ոտնձգություններ են ստացել դպրոցում, մասնավորապես`ֆիզկուլտուրայի դասընթացների, դպրոցական միջոցառումների կամ առանձնացված զուգարաններից օգտագվելու ժամանակ։ Երեք քարորդ զեկույցն իրեն զգացել է անապաշտպան[2]։

Որպես մեծահասակներ, տրանսգենդեր մարդիկ հաճախ ենթարկվում են ծաղրուծանակների, տարբերվող հայացքների, ծեծի և բռնության սպառնալիքներին, նույնիսկ այն ժամանակ, երբ պարզապես փողոցում են քայլում կամ խանութ են մտնում[25]։ ԱՄՆ հետազոտողների ասոցիացիայիկատարած հաշվարկների արդյունքում՝ 402 տարեց, աշխատող և բարձր եկամուտ ունեցող տրանսգենդեր անձինք ասել են, որ 60%-ի նկատմամբ կիրառվել է բռնություն կամ ոտնձգություն իրենց գենդերային ինքնության պատճառով։ 56%-ը ոտնձգությունների կամ բանավոր բռնությունների է ենթարկվել, 30%-ը՝ հարձակման, 17%-ի վրա նետվել են տարբեր իրեր, 14%-ը՝ թալանվել և 8%-ը ենթարկվել են չարդարացված ձերբակալության[23]։

Ֆիլադելֆիայում 81 տրանսգենդեր անձանց հանդեպ կատարած ուսումնասիրության արդյունքում պարզվել է, որ 30%-ը հասարակության շրջանում անպաշտպան են զգում, քանի որ նրանք տրանսգենդեր են, 19%-ը նույն պատճառով զգացել է անհարմարություն։ Այն հարցին, թե իրենք երբևէ բռնաբարվել են, իրենց տանը հոգեկան կամ ֆիզիկական բռնության գործադրվել է արդյոք, մեծամասնությունը պատասխանել է այո՝ յուրաքանչյուր հարցին[26]։

Տրանսգենդերների նկատմամբ սեռական բռնության վերաբերյալ ամերիկյան ուսումնասիրությունների արդյունքում պարզվել է, որ այն «շոկային արագ տարածվող երևությ է» և այն, որ հաղորդված ընթացքները զգալիորեն տարբերվում են մեթոդական և այլ պատճառներով ուսումնասիրություններից, ամենատարածված եզրակացությունն այն է, որ տրանսգենդեր մարդկանց մոտ 50%-ի նկատմամբ կատարվել է սեռական ոտնձգություն[27]։

Սեռական բռնություն խմբագրել

2009 թվականին հետազոտող Ռեբեկա Սթոթզերը հրապարակել է «Ագրեսիան և բռնի վարքագիծը» հոդվածը, որտեղ տեղեկություններ են հավաքվել տրանսգենդերների դեմ բռնություն հրահրող բազմաթիվ ուսումնասիրությունների մասին[28]։ Հոդվածում Ստոթզերը նշել է, որ տրանսգենդեր անձանց երկարատև կյանքի ընթացքում լինում են սեռական բռնություն գործադրելու ռիսկ[28]։

Ֆիզիկական բռնություն խմբագրել

Հաղորդվում է, որ տրանսգենդեր մարդկանց ֆիզիկական բռնության ենթարկած անձինք ազդել են նաև տրանսգենդերների նկատմամբ բացասական վերաբերմունքի վրա, իսկ նրանցից շատերը չեն հայտնում ոստիկանությանը իրենց վրա հարձակման մասին[29]։ Երբ տրանսգենդերները սպանվում են, նրանց հաճախ կրակում են հրազենից, հարվածում կամ դանակահարում[30]։

Միսգենդերացում և օտարում խմբագրել

Միսգենդերացումը ուրիշներին՝ իրենց գենդերային ինքնությանը չհամապատասխանող սեռական կողմնորոշմամբ պիտակելու գործողություն է[31]։ Միսգենդերացումը կարող է դիտավորյալ կամ պատահական լինել։ Դա կանոնավոր կերպով վերցնում է այն անձի ինքնությունը, որն օգտագործում է իրականությանը չի համապատասխանող մականուններ որևէ մեկին նկարագրելու համար[32][33], անձի գենդերային ինքնությանը հակասող «տիկին» կամ «պարոն» անվանելը[34], ինչ-որ մեկին իր մինչանցումային անուն օգտագործելը` հետանցումային անվանման փոխարեն[33] (կոչվում է "անվանափոխություն")[35][36], կամ այն պնդումը, որ անձը պետք է հավատարիմ մնա իրենց սեռին վերապահված դիրքին կամ նորմերին, քան նրանց, որոնք համահունչ են իրենց գենդերային ինքնությանը, օրինակ՝ տղամարդկանց համար նախատեսված բաղնիքը օգտագործելը, չնայած որ մարդը համարում է իրեն կին։

Տրանսգենդեր մարդիկ հաճախ չեն օգտվում այն իրավունքներից կամ արտոնություններից, որոնք վերապահված են այն անձանց, որոնց նորմալ գենդերային ինքնություն ունեն։ Շատ տարածված օրինակ է, երբ տրանսգենդեր կանանց չեն թողնում կամ հարցաքննում են՝ կանանց համար նախատեսված հանրային լոգարաններ օգտագործելուց[25][33]։ Անօթևան կացարանները, հիվանդանոցներն ու բանտերը մերժել են կանանց տարածքային փոխադրումները և նրանց ստիպել են քնել և լողանալ տղամարդկանց ներկայությամբ[37]։ Տրանսգենդեր անձինք շատ հաճախ չեն սպասարկվում նաև ռեստորաններում։

Ապատեղեկատվության ենթարկվելու փորձը տարածված է բոլոր տրանսգենդեր մարդկանց համար՝ նախքան անցում կատարելը և անցումից հետո շատերի մոտ նույնպես[38]։ Տրանսգենդեր անձիք միսգենդերացման են ենթարկվում բժիշկների[24], ոստիկանության, մեդիայի և հասակակիցների կողմից, այն փորձերը, որոնք նրանք նկարագրել են դրանք որպես սպանող[39], հատկապես տրանսգենդեր անձանց նկատմամբ վիրավորական[40], դաժան[41] և "կայնքն բարդացնող"[42]: 2018 թվականին 129 տրասգենդեր և այլ սեռական պատկանելություն ունեցող երիտասարդներ[43], «Դեռահասների առողջության ամսագրում» հրապարակել են, որ «յուրաքանչյուր լրացուցիչ սոցիալական համատեքստի համար, որում օգտագործվել է երիտասարդության ընտրած անունը, գրանցվել է դեպրեսիվ ախտանիշների, ինքնասպանության գաղափարի և ինքնասպանության պահվածքների վիճակագրական զգալիորեն անկում»[44]։ Տրանսգենդեր անձի մասին դիտավորյալ ապատեղեկատվություն տարածելը չափազանց վիրավորական է համարվում ՝տրանսգենդեր անձանց համար[40][41]։

Որպես առողջապահությունից օգտվողներ խմբագրել

Ֆիլադելֆիայում 81 տրանսգենդեր մարդկանց ուսումնասիրության արդյունքում պարզվել է, որ 14%-ն ասել է, որ իրենց մերժել են սովորական բուժօգնության համար, քանի որ տրանսգենդեր են։ 18%-ը պատասխանել է այո, երբ հարցրել են, թե երբ են նրանք ստուգում անցել, նրանք պատասխանել են, որ «տրանսգենդեր լինելը նրանց համար խնդիր է ստեղծել»[26]։

Տրանսգենդեր անձիք մեծապես կախված են բժշկական մասնագիտությունից` ոչ միայն հորմոնների փոխարինման թերապիա ստանալու, այլև բժշկական օգնություն ստանալու համար։ Ռոբերտ Էադսը մահացել ձվարանների քաղցկեղից այն բանից հետո, երբ երկու տասնյակից ավելի ժամանակ մերժվել է բժիշկների կողմից բուժում ստանալուց[45]։ ԱՄՆ-ի «Տրանսգենդերային հավասարության ազգային կենտրոնում» 2011 թվականին անցկացված հետազոտության մեջ 19%-ը հրաժարվել է բուժօգնությունից՝ տրանսգենդերների կամ սեռերի չհամապատասխանող կարգավիճակի պատճառով[46], ինչը ցույց է տալիս, որ տրանսֆոբիայի պատճառով բուժումից հրաժարվելը հազվադեպ չէ։ Դրա մեկ այլ օրինակ է Թիրա Հանթերի դեպքը։ Հանթերը ավտովաթրի է ենթարված եղել և երբ փրկարարները հայտնաբերել են, որ նա տրանսգենդեր է, նրանք հետ են կանգնել և դադարեցրել բուժումի իրականացնումը։ Հետո նա մահացել է հիվանդանոցում[47]։

Եվրոպական շատ երկրներում օրենքները պահանջում են, որ ցանկացած տրանսգենդեր անձ, ով ցանկանում է փոխել իր օրինական սեռը, պետք է նախ ստերիջացվի[48]։ Շվեդիան վերացրել է այդ օրենքը 2012 թվականի դեկտեմբերին, իսկ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը 2017 թվականին[49]։

Աշխատավայրում խմբագրել

Տրանսֆոբիան նաև դրսևորվում է աշխատավայրում։ Որոշ տրանսգենդերներ կորցնում են իրենց աշխատանքը, երբ սկսում են անցում կատարել։ Ուիլամեթի համալսարանի ուսումնասիրության համաձայն՝ տրանսգենդեր անձը, որը աշխատանքից հանվել է բուժման առաջարկված ընթացքին հետևելու համար, հազվադեպ է այն ստանում դաշնային կամ նահանգային կանոնադրությունների միջոցով[50]։

Սան Ֆրանցիսկոյի ժամանակագրություն և Ասսոշեյթեդ պրեսի նորությունները հղում են կատարում Սան Ֆրանցիսկոյի հանրային առողջության դեպարտամենտի 1999 թվականին անցկացված ուսումնասիրությանը, որը հայտնաբերում է գործազրկության 70% մակարդակ՝ քաղաքի տրանսգենդերային բնակչության շրջանում։ 1999 թվականի փետրվարի 18-ին Սան Ֆրանցիսկոյի հանրային առողջության վարչությունը հրապարակել է 392 տրանս կանանց և 123 տրանս տղամարդկանց՝ 1997 թվականին անցկացված հետազոտությունների արդյունքները, որոնք պարզել են, որ հետազոտված տրանս կանանցից 40%-ը գումար է վաստակել լրիվ կամ մասնակի աշխատանքով՝ նախորդ վեց ամիսներին։ Տրանս տղամարդկանց համար համարժեք վիճակագրությունը կազմել է 81%։ Հետազոտության արդյունքում պարզվել է նաև, որ տրանս կանանց 46%-ը և տղամարդկանց 57%-ը հայտնել են աշխատանքի խտրականության մասին[51]։

2002 թվականին ամերիկյան մի ուսումնասիրությամբ պարզվել է, որ մանկավարժների շրջանում տրանս-մանկավարժները 10-20%-ով ավելի շատ են աշխատավայրում ոտնձգությունների ենթարկվել, քան իրենց գեյ և լեսբուհի գործընկերները[2]։

Աշխատանքի ժամանակ խտրականությունը կարող է լինել բաց կամ թաքնված, ընդ որում գործատուները գտնում են այլ ակնհայտ պատճառներ թեկնածույին չընդունելու կամ պարզապես ապագա աշխատողներին ընդհանրապես չտեղեկացնելու մասին, թե ինչու չեն ընդունվել։ Բացի այդ, երբ գործատուն հեռացում կամ այլ կերպ է խտրականություն դրսևորում տրանսգենդեր աշխատողի նկատմամբ, ապա դա կարող է լինել «խառը դրդապատճառ»-ի հիմք, որի դեպքում գործատուն բացահայտորեն նշում է ակնհայտ իրավախախտումների, աշխատանքի կատարման հետ կապված խնդիրներ կամ նման այլ (օրինակ՝ չափից շատ մերկություն) տրանսֆոբիայի դրսևորման օրինակներ[52]։

ԱՄՆ-ի որոշ քաղաքներում և նահանգներում գենդերային ինքնության և արտահայտման հիման վրա զբաղվածության խտրականությունն անօրինական է։ Նման խտրականությունը չի բացառվում Նյու Ջերսի նահանգի հատուկ օրենսդրությամբ և կարող է լինել այլ նահանգներում (ինչպես Կալիֆոռնիայի, Իլինոյսի, Մայնի, Մինեսոտայի, Նյու Մեքսիկոյի և Վաշինգտոնի նահանգներում) կամ քաղաքային արարողակարգերում։ Բացի այդ, այն ընդգրկված է որոշ այլ նահանգների նախադեպային օրենսդրությամբ (Օրինակ՝ Մասաչուսեթսում եղել են այնպիսի դեպքեր, ինչպիսիք են՝ Լայն ընդդեմ Sky Publishing Co․-ի և Ջեթն ընդդեմ Honey Farm-ի)։ Մի քանի այլ նահանգներ և քաղաքներ արգելում են այդպիսի խտրականությունը հասարակական զբաղվածության մեջ։ Շվեդիան և Մեծ Բրիտանիան նաև օրենսդրություն են մշակել գենդերային ինքնության հիմքով զբաղվածության խտրականության դեմ։ Սակայն երբեմն գործատուները տարանջատում են տրանսգենդեր աշխատողներին՝ չնայած նման իրավական պաշտպանություններին[53]։

Որպես տաղանդավոր մարդկանց համար անբարենպաստ զբաղվածության հետ կապված դատական գործի օրինակ, 2000 թվականին ԱՄՆ-ի հարավային մթերային ցանցը` Վին-Դիքսին, աշխատանքից հեռացրել է երկարամյա աշխատակից Պիտեր Օիլերին, չնայած բազմիցս աշխատավարձերի բարձրացման և առաջխաղացման պատմությանը, ղեկավարությունը հետո իմացել է, որ ամուսնացած հետերոսեքսուալ բեռնատարի վարորդը ժամանակ առ ժամանակ այլ կերպ էր հագնվում աշխատանքի ժամանակ։ Կառավարությունը պնդում է, որ դա վնասում է Վին-Դիքսի կորպորատիվ կերպարին։ Քաղաքացիական ազատությունների ամերիկյան միությունը Օլերի անունից դատական հայց է ներկայացրել ընդդեմ Վին-Դիքսիի, բայց դատավորը մերժել է այն[54]։

Երբեմն տրանսգենդերները, որոնք աշխատանքային խտրականության են ենթարկվում, դիմում են սեռական աշխատանքին՝ գոյատևելու համար, վտանգի տակ դնելով այնպիսի բաներ՝ ինչպիսիք են օրենքի հետ բախումը, ներառյալ ձերբակալությունը և քրեական հետապնդումը, աշխատուժի կայուն բռնությունը և հնարավոր է նաև այն, որ սեռական ճանապարհով կարող են փոխանցվել հիվանդություններ, օրինակ՝ ՄԻԱՎ-ը[51]։

Տրանսգենդեր համայնքը իրենց գենդերային ինքնության պատճառով աշխատանքի չեն անցնում զբաղվածության մեծ քանակության պատճառով և կան շատ քիչ օրենքներ, որոնք պաշտպանում են այս համայնքի աշխատանքի իրավունքը։ Դա հանգեցնում է տրանսգենդերներ համայնքի սահմանափակ կարիերայի ընտրանքներին՝ նրանց թողնելով տնտեսապես խոցելի։ Անելայս Սինգհի և Վել Մաքքելորի կողմից տրանսգենդերների վրա կատարված ուսումնասիրության արդյունքում պարզվել է, որ աշխատանք գտնելու կամ աշխատանքի վայրում տրանսֆոբիայի պատճառով աշխատանք կորցնելու դժվարությունը հանգեցրել է տրանսգենդեր մարդկանց մի զանգվածի, որոնք ապրում են հանցավորության տակ գտնվող թաղամասերում և ներգրավվում են բռնարար հարաբերությունների մեջ[55]։ Զբաղվածության անբավարարությունը հանգեցրել է նաև, որ տրանսգենդեր համայնքը դիմում է ապօրինի գործողությունների, ինչպիսիք են թմրանյութի վաճառքը կամ սեռական աշխատանքները՝ եկամտի ստացմանան համար[56]։

Կառավարությունում խմբագրել

Տրանսգենդեր մարդիկ նույնպես բախվում են ապաստանի իրավունքի մերժման կամ ապաստանի ստացման գործընթացում անմարդկային վերաբերմունքի։ Օրինակ՝ Գվատեմալայից տրանսգենդեր կին ֆերնադա Միլանը տեղավորվել է Դանիայում տղամարդկանց ապաստան ստանալու կենտրոնում և այնտեղ մի քանի տղամարդկանց կողմից բռնաբարվել է։ Նա եղել է Գվատեմալայում արտաքսման սպառնալիքի տակ, որտեղ տրանսգենդերները ոչ մի իրավունք չունեն և նրանց սպառնում է հնարավոր մահապատիժ, բայց այդ ժամանակից ի վեր նրան թույլ են տվել մուտք գործել երկիր[57]։

Տրանսգենդերների իրավունքներից զրկելը այնպիսի խոչընդոտների ստեղծման կամ պահպանման պրակտիկա է, որոնք խանգարում են տրանսգենդերներին քվեարկել և հետևաբար, սահմանափակում են համընդհանուր ընտրական իրավունքի սկզբունքները։

Կրթությունում խմբագրել

Դպրոցական համակարգի շրջանակներում տրանսգենդեր շատ դեռահասներ ենթարկվում են հալածանքների և դաժան վերաբերմունքի, որը բացասաբար է անդրադառնում ինչպես զոհի, այնպես էլ ընդհանուր առմամբ դպրոցի վրա[58]։ Տրանսգենդեր երիտասարդները հաճախ հաղորդում են դպրոցում զուգարանների և հանդերձարանների օգտագործման վախի և անհանգստության մասին, քանի որ նրանք իրենց հասակակիցների և մեծահասակների կողմից ճնշումներ են զգացել[59]։ Տրանսգենդեր դեռահասների ավելի քան 80%-ը հայտնում է, որ իրենց անվտանգ չեն զգում դպրոցական միջավայրում, ավելի քան 40%-ը հայտնում է, որ ենթարկվել է ֆիզիկական բռնության, իսկ ավելի քան 65%-ը հայտնում է, որ ծաղրի է ենթարկվել համացանցում կամ սոցիալական ցանցերի միջոցով[58]։

2007 թվականի դեկտեմբերից մինչև 2009 թվականի հունիսն ընկած ժամանակահատվածում կանադացի բարձր դասարանցիների շրջանում անցկացված հետազոտությունը ցույց է տվել, որ ԼԳԲՏ ուսանողները դպրոցում իրենց անվտանգ չեն զգում և վիրավորանքների ու խտրականության են ենթարկվում իրենց հասակակիցների, իսկ երբեմն նույնիսկ ուսուցիչների կողմից[60]։ Նույնիսկ հետերոսեքսուալ ուսանողներն ու դասախոսները վախենում են տրանսֆոբիայի հարձակումից տրանսգենդերային ընկերոջ կամ ընտանիքի աջակցության կամ առկայության պատճառով։ Ադմինիստրատորների և դասախոսների մեծ մասը տեղյակ չէ այն վնասի ծավալների մասին, որը փոխանցվել է տրանսգենդեր աշակերտներին՝ իրենց դպրոցներում տրանսֆոբիայի լրջության թերագնահատման պատճառով։

Կրոնում խմբագրել

Քրիստոնեության մեջ խմբագրել

Հյուսիսային Ամերիկայում քրիստոնեական իրավունքի հետ կապված կազմակերպությունները, ներառյալ ամերիկյան ընտանիքի ասոցիացիան, ընտանեկան հետազոտությունների խորհուրդը, ընտանիքի վրա կենտրոնացած ազգային ասոցիացիան, հոմոսեքսուալիզմի հետազոտության և թերապիայի ազգային ասոցիացիան, կարծում են, որ տրանսգենդերականությունը անբնական է և տրանսգենդեր մարդիկ են մնում են իրենց ծնված սեռի մեջ։ Այս կրոնը դեմ է օրենքներին և քաղաքականությանը, որոնք ուղղված են տրանսգենդեր մարդկանց հարմարեցմանը, ինչպիսիք են իրենց օրինական սեռը փոխելու նրանց թույլտվությունը, օգտվել զուգարանից, որը համապատասխանում է այն սեռին, որի հետ նրանք նույնականացնում են իրենց, կամ դառնալ նվիրված քրիստոնյա։ Դա նրանց դիրքորոշումն է, որ աստված ստեղծել է մարդկանց մարմինները, ինչպիսին նրանք պետք է լինեն, որ տրանսգենդեր մարդկանց ընդունումը կխախտի աստվածաշունչն ու բնական իրավունքը, և որ աստվածաշունչը վերաբերում է տղամարդկանց և կանանց[61]։

«Ontario Consultants for Religious Tolerance» վեբ կայքի համաձայն՝ Հռոմի պապ Հովհաննես Պողոս II-ի օրոք Սուրբ Աթոռն առաջին անգամ հայտարարել է 2000 թվականին վերանշանակման գործողության հետ իր անհամաձայնության մասին, թեև դա չի հրապարակվել մինչև 2003 թվականը[62]։

Տրանսգենդեր մարդիկ հատուկ դժվարություններ են ունենում իրենց գենդերային ինքնության հանդեպ իրենց հավատը ինտեգրելու փորձերում։ Մի հեղինակ ասել է. «Սպասումները, որոնք հիմնված են գենդերի վրա, սովորաբար հիմնված են մեր սեռական օրգանների վրա և սկսվում են ծնվելուց հետո, շարունակելով մեր ողջ կյանքի ընթացքում»[63]։ Աստված ստեղծել է մարդուն իր պատկերով, Աստծո պատկերով ստեղծել է նրան (Ծննդոց 1։ 27) և կինը չպետք է կրի այն, ինչ պատկանում է մարդուն, և տղամարդը չպետք է հագնի կնոջ հագուստները, որովհետև այն ամենը, ինչ անում է, պղծություն է Տիրոջը քո Աստծուն" (Երկրորդ Օրինաց 22։ 5)[64]։

Քրիստոնեական հավատքի վրա հիմնված գենդերային ինքնության վերաբերյալ տեսակետները միշտ չէ, որ համընկնում են տրանսգենդերային անհատների գաղափարախոսությունների հետ։ Սակայն, եթե նրանք չեն համապատասխանում այդ սպասումներին, նրանք կարող են դիմակայել ձախողումը։ Շատ տրանսգենդեր քրիստոնյաներ փնտրում են «անհատական հարաբերություններ Աստծո հետ», հաճախ հանդիպելով «ժխտողականության և պայքարի ժամանակաշրջանին», ինչպես նաև դեպրեսիան, պառակտումը, դժգոհությունը և հոգևոր դժվարությունները, նախքան բացահայտել այն զգացումը, որը զգում է ամբողջական և ճշմարիտ[65]։ Այնուամենայնիվ, հայտնաբերելով իրենց գենդերային ինքնությունը, շատ տրանսգենդեր մարդիկ դեռ կանգնած են եկեղեցու ներսում այնպիսի խոչընդոտների, ինչպիսիք են անդամների վախն ու անտեղյակությունը, լեզվական խնդիրները, ֆիզիկական դիրքը, որը բաժանում է մարդկանց ըստ սեռի, ծրագրերը, որոնք բացառում կամ բաժանում են ըստ սեռի, պաթոլոգիան կամ տրանս-խնդիրները որպես մեղավոր, ինչպես նաև բաց թշնամանքը[64][66]։

Իսլամում խմբագրել

Իսլամական հավատը սովորաբար աջակցում է հետերոնորմատիվ, երկուական գենդերային նույնականացմանը։ Այս աջակցությունը ամրապնդվում է մուսուլմանների մշակութային նորմերի և նրանց ավանդական սուրբ տեքստերի ընթերցանությամբ, որոնք արգելում են ինքնությունների լայն շրջանակ։

1988 թվականին Եգիպտոսի Ալ Ազհարի համալսարանի գիտնականները, որն աշխարհում ամենահին իսլամական համալսարանն է, հայտարարել են, որ սեռափոխության գործողությունը ընդունելի է իսլամական իրավունքին համապատասխան։ Իրանում 1987 թվականին Իրանի Իսլամական Հանրապետության գերագույն կրոնական առաջնորդ Այաթոլլա Խոմեյնին նույնպես տրանսգենդերային վիրաբուժական վիրահատություններն ընդունելի է հայտարարել։ Նման վերաբերմունքը հիմք է հանդիսանում, որ մարդը ծնվում է տրանսգենդեր, բայց ընտրում է հոմոսեքսուալիստ լինել՝ դրանով իսկ նույնասեռականությունը մեղք դարձնելով։

Որոշ կրոնական համայնքներ ավելի հանդուրժող մուսուլմաններ են, որոնք պաշտպանում են առաջադեմ արժեքները, միասնության մզկիթներ են հիմնել Ատլանտայում, Ջորջիա, Կոլումբուս և Լոս Անջելեսում։ Մուսուլմանների դաշինքը սեռական և գենդերային բազմազանության համար Փենսիլվանիա նահանգում մայիս ամսին անցկացնում է ամենամյա նահանջներ ԼԳԲՏ + մուսուլմանների համար[67]։

Ֆեմինիզմում խմբագրել

Հիմնական հոդված՝ Տրանսֆեմինիզմ

Ֆեմինիզմի որոշ դիրքեր համընկնում են տրանսֆոբիայի հետ։ Այն կարող է ներառել քննադատություն անցումային կամ սեռափոխության վիրահատության հետ կապված՝ որպես անձնական ընտրություն կամ բժշկական գյուտ, կամ դիրքորոշումը, որ տրանս կանայք բառացիորեն չեն կարող համարվել կին։ Երկրորդ ալիքի որոշ ֆեմինիստուհիներ տրանս տղամարդկանց և կանանց համապատասխանաբար ընկալում են որպես դավաճաններ և ինֆիլտրատորներ՝ կանանց կյանքում[68]։

Ֆեմինիզմի երկրորդ ալիքի ակտիվիստ Գլորիա Սթայնեմը 1977 թվականին մտահոգություն է հայտնել տրանսսեքսուալության և սեռափոխության վիրահատության (SRS) կապակցությամբ՝ գրելով, որ շատ դեպքերում տրանսսեքսուալները «վիրահատական ձևով կջարդեն իրենց մարմինները»։ Նա եկել է այն եզրակացության, որ «ֆեմինիստուհիները ճիշտ են՝ անհանգստություն զգալով տրանսսեքսուալիզմի անհրաժեշտության և օգտագործման կապակցությամբ»։ Մի քանի տարվա ընթացքում դա հանգեցրել է նրան, որ Սթայնեմին բնութագրել են որպես տրանսֆոբ։ 2013 թվականին հայտարարել է, որ իր դիրքորոշումը հիմնված է այն հաղորդագրությունների վրա, որ գեյերն անցումային շրջան են ընտրում որպես սոցիալական հոմոֆոբիայի դեմ պայքարի միջոց։ Նա հավելել է, որ տրանսգենդեր մարդկանց համարում է «վավերագրական կյանք», որը պետք է տոնել։

Արմատական ֆեմինիստուհի Ջենիս Ռեյմոնդի 1979 թվականի «Տրանսսեքսուալների կայսրությունը» գիրքը եղել և մնում է վիճելի՝ տրանսսեքսուալ գործողությունների ոչ երկիմաստ դատապարտման պատճառով։ Գրքում Ռեյմոնդն ասում է. «Բոլոր տրանսսեքսուալները բռնաբարում են կանանց մարմինները՝ կանացի իրական ձևը հասցնելով արտեֆակտին՝ յուրացնելով այդ մարմինը»։

1990-ականների սկզբին Միչիգանի երաժշտական փառատոնը աքսորել է տրանսսեքսուալ կնոջը՝ Նենսի Բերքհոլդերին։ 2014 թվականին փառատոնը ասել է, որ տրանսգենդեր կանանց ավելի «քիչ» կին է համարում, քան սովորական կանանց։ Camp Trans-ի ակտիվիստ խումբը բողոքել է «կինը ծնվում է կին» մտադրության դեմ և հանդես է եկել ֆեմինիստական համայնքում տրանս կանանց ավելի լայն ճանաչման օգտին։ Տրանս կանայք, ինչպիսիք են Սենդի Սթոունչոլը, մերժել են «կենսաբանական կնոջ» ֆեմինիստական հայեցակարգը։ Սթոունը Olivia Records լեյբլում աշխատել է որպես ձայնային ինժեներ մոտավորապես 1974-1978 թվականներին՝ պաշտոնաթող լինելով, քանի որ այնտեղ եղեն վեճեր տրանս կնոջ շուրջ։ Բանավեճը շարունակվել է Ռեյմոնդի գրքում, որը մի ամբողջ գլուխ նվիրել է «տրանսեքսուալապես մշակված լեսբուհի ֆեմինիստուհիների»։ Այնպիսի խմբեր, ինչպիսիք են Տորոնտոյի լեսբիական կազմակերպությունը, քվեարկել են տրանս լեսբուհիների բացառման օգտին։ Շեյլա Ջեֆրիսը տրանսգենդերականությունը անվանել է խորապես խնդրահարույց ֆեմինիստական տեսանկյունից և հայտարարել է, որ տրանսսեքսուալիզմը պետք է դիտարկել որպես մարդու իրավունքների խախտում։ 2017 թվականին, կապված այն հարցի հետ, թե արդյոք տրանա կանայք կին են, Չիմամանդա Նգոզի Ադիչին կարծիք է հայտնել, որ «տրանս կանայք տրանս կանայք են», հաշվի առնելով, որ չնայած նա ընդունում է, որ նրանք բախվում են խտրականությանը, այն պատճառով, որ նրանք տրանսգենդերներ են, և դա դիտում է որպես լուրջ խնդիր, նա կարծում է, որ իրենց փորձը չպետք է խառնվի կանանց փորձին, որոնք ծնվել են կին[69][70]։

Իսկ մնացյալում ցիսգենդերային ֆեմինիստական աջակցությունը բխում էր հետկառուցողական ֆեմինիստուհու և լեսբուհի Ջուդիթ Բաթլերի աշխատանքներից, մասնավորապես նրա «Գենդերային խնդիրները» (1990) և «Մարմինները, որոնք նշանակություն ունեն» (1993) գրքերից, որոնցում ասվում է, որ սեռի «բռնի գրությունը», որպես մարդկային մարմինների վրա սոցիալական կառուցվածք, հանգեցնում է բռնության նրանց դեմ, ովքեր խախտում են այնպիսի բինարիստական գենդերային դիխոտոմիաներ։

Ֆեմինիստուհիները, որոնք դեմ են կանանց տարածքներում տրանս կանանց ընդգրկմանը, անվանվել են «ՏԲԱֆ»՝ կրճատ «տրանս բացառիկ արմատական ֆեմինիստուհիներից»[71][72][73]։

Գեյերի, լեսբուհիների և բիսեքսուալների համայնքում խմբագրել

Տրանսֆոբիան փաստագրված է լեսբուհիների, գեյերի և բիսեքսուալների (ԼԳԲ) համայնքներում, չնայած այդ համայնքների միջև հավասարության քարոզարշավների պատմական համագործակցությանը[74][75][76][77]։

Հեղինակներ և դիտորդներ, ինչպիսիք են տրանսգենդեր գրող Ջիլիան Թոդ Վայսը, գրել է, որ գոյություն ունեն սոցիալական և քաղաքական ուժեր, որոնք պառակտում են ստեղծել գեյ/լեսբիական համայնքների և բիսեքսուալ/տրանսգենդերային համայնքների միջև, և այդ ուժերը ունեն քաղաքացիական իրավունքների և հասարակության մեջ ընդգրկվելու հետևանքներ։ Բիֆոբիան և տրանսֆոբիան այդ սոցիալական և քաղաքական ուժերի, այլ ոչ թե հոգեբանական ուժերի արդյունքն են, որոնք իռացիոնալ վախեր են առաջացնում աբերրանտային անհատների մոտ[78][79][80]։

 
Ցուցարարները «Դանակներով սպանված տրանսներ» պրեմիերայից առաջ՝ 2010 թվականին, գրել և ռեժիսորավորումը կատարել է՝ գեյ կինոռեժիսոր Իսրայել Լունա, որտեղ ոմանք դեմ են արտահայտվել ֆիլմում և դրա թրեյլերում իրենց տրանսֆոբիկ համարվող կերպարներին, ինչը վերաբերում էր տրանսգենդերների իրական կյանքի մի քանի ուշագրավ՝ իրական սպանություններ կատարելուց առաջ[81]։

Նույնասեռական և լեսբիական համայնքներ խմբագրել

Պատմաբան Ջոաննա Մեյերովիչը փաստարկներ է ներկայացրել տրանսֆոբիայի մասին՝ 20-րդ դարի կեսերն կայացած նույնասեռականների շարժման շրջանակներում Քրիստինա Յորգենսենի կատարած անցման մասին։ Յորգենսենը, որը հաճախ կատարել էր հոմոֆոբ արտահայտություններ և պնդում էր, որ ինքը կապված չէ նույնասեռականների հետ կամ չի ցանկացել լինել բևեռացված կերպար՝ ակտիվիստների շրջանում.

Օրինակ՝ 1953 թվականին, ONE ամսագիրն իր ընթերցողների շրջանում բանավեճ է հրապարակել, թե գեյերը պետք է դատի տան Յորգենսենին։ Բանավեճի սկսման ժամանակ հեղինակ Ուեֆ Ուինթերսը մեղադրել է Յորգենսենին՝ գեյերի «համախմբված այլասերվածության» մեղադրելու մեջ։ «Որքանով որ հասարակությունը տեղյակ է», - գրել է Ուինթերսը՝ դու ընդամենը մեկ դժբախտ համասեռամոլ էիր, որը որոշեց կտրուկ փոփխություն կատարել այդ մասին»։ Վինթերսի համար Յորգենսենի պատմությունը պարզապես հաստատել է այն կեղծ համոզմունքը, որ բոլոր տղամարդիկ, որոնք գրավում են այլ տղամարդկանց, պետք է լինեն հիմնականում կանացի», - որը, նրա խոսքերովով, «այդպես չէ»։ Ըստ նրա, Յորգենսենի օրինակը խրախուսում էր «հիմնավորումը», որը հանգեցնում էր «միասեռականների պարտադիր վտարումների, հոգեբուժական վերաբերմունքի, իրավական սահմանափակումների և ավելի վատ դեպքերի»։ Ոչ հեռավոր անցյալում գիտնականները փորձեր են իրականացրել քասթրասեր գեյերի հետ[82]։

Ֆեմինիզմի երկրորդ ալիք մի քանի նշանավոր գործիչներ նույնպես մեղադրվել են տրանսֆոբիկ վերաբերմունքում, որի գագաթնակետը եղել է 1979 թվականին արմատական լեսբուհի ֆեմինիստ Ջենիս Ռայմոնդի կողմից «Տրանսսեքսուալ կայսրությունը» հրապարակմամբ, նա հանրայնացրել է այդ տերմինը որպես 1994 թվականի տրանս կանանց նկատմամաբ նվաստացնող վերաբերմունք և տրանսսեքսուալությունը և տրանսսեքսուալ մարդկանց շատ ԼԳԲՏ և ֆեմինիստական համայնքներում քննադատվելը որպես ծայրահեղ տրանսֆոբիայի և որպես ատելության խոսք սերմանողներ[83][84][85][86]։

1950-ականներին Ամերիկայում գեյ տղամարդկանց և կանանց միջև բանավեճ է տեղի ունեցել նրանց մասին, ովքեր կարծում են, որ նրանք հակառակ սեռի ներկայացուցիչներ են։ Գեյ տղամարդիկ և կանայք, ովքեր փորձում էին հանգիստ ներգրավվել հասարակության մեջ, նրանց քննադատում էին որպես «բծախնդրություն» տարածողներ, որոնք իրենց վրա էին գրավում անցանկալի անհամոզիչ ուշադրություն։ Այդպիսի վերաբերմունքը ժամանակին տարածված է եղել[87]։

Որոշ տրանս տղամարդիկ հեռացել են լեսբիական համայնքներից, որոնց կազմում եղել են նախքան անցումը։ Լրագրող Լուիզա Ռաֆկինը գրում է. «Կան նրանք, ովքեր զգում են հետաքրքրաշարժ անհարմարություն, քանի որ ընկերները ձգում են գտնում տղամարդկանց մեջ։ Երբեմն այս անհարմարության համար սերունդ է լինոմ։ 40 տարեկանից ավելի մարդկանց մեջ շատերն առանձնակի անհանգստություն են զգում»՝ հայտարարելով, որ սա «շոկ է եղել լեսբի-ֆեմինիստական աշխարհի համար»[88]։ Տրանս տղամարդիկ բողոքի ակցիայի մաս են կազմել 2000 թվականի Միչիգանի Կանանց երաժշտական փառատոնում, առաջին անգամ, երբ օգտագործվել է «միայն կանանց հարազատ կին» քաղաքականությունը տրանս տղամարդկանց, տրանսգենդերային համայնքին սատարող կանանց և երիտասարդ գենդերային կանանց դեմ[89]։

1970-ականների սկզբին կոնֆլիկտները սկսեցին ի հայտ գալ լեսբիական, ֆեմինիստական և տրանսգենդերական քաղաքական շարժումների տարբեր տարբերակումներ պատճառով՝ մասնավորապես ԱՄՆ-ում։ Սան Ֆրանցիսկոյի տրանս ակտիվիստ Բեթ Էլիոթը բանավեճերի առանցքում անդրադարձել է այն հարցի շուրջ, թե արդյոք պետք է տրանսգենդերային լեսբիններին ընդգրկել շարժման մեջ և նա ի վերջո, սև ցուցակում է ընդգրկվել՝ իր իսկ շարժման կողմից[90][91]։

Բիսեքսուալ համայնքներ և բինարիզմ խմբագրել

Գոյություն ունի տեսակետ, որ բիսեքսուալ բառը տրանսֆոբ է, քանի որ «բի» նշանակում է երկու (այսպիսով, ենթադրվում է հավատալ գենդերի երկուական հայացքին)։ Որոշ մարդիկ, ինչպիսիք են գիտնական Շիրի Էյսները, ասում են, որ ոմանք պնդում են, որ «տերմինը ջնջում է ոչ սովորական ծննդաբերությունը և սեռը գոյությունից»[92], քանի որ շատ բառարաններ սահմանում են բիսեքսուալությունը որպես սեռական կողմնորոշում ունեցող կամ այն ունեցող ցանկացած սեռի նկատմամբ[93], սեռական ներգրավվածություն ինչպես տղամարդկանց, այնպես էլ կանանց նկատմամբ[94] և այլ նմանատիպ սահմանումներ[95][96]։

Այնուամենայնիվ, որոշ բիսեքսուալ անհատներ և գիտնականներ դեմ են այն պատկերացմանը, որ բիսեքսուալությունը նշանակում է սեռական ներգրավվածություն միայն երկու սեռերի նկատմամբ, պնդելով, որ քանի որ բիսեքսուալությունը պարզապես երկու սեռերի ներգրավվածություն չէ և ընդգրկում է նաև սեռը, այն կարող է ներառել ավելի քան մեկ սեռի ներգրավվածություն[97] կամ ավելի քան երկու գենդերի[98] և երբեմն սահմանվում է որպես այդպիսին[92]։ Բիսեքսուալության ամերիկյան ինստիտուտը, ասում է, որ այս տերմինը բացահայտ և ներառական տերմին է նույն սեռի և տարբեր սեռի ներկայացուցիչների բազմաթիվ տեսակների համար[99] և որ բիսեքսուալների գիտական դասակարգումը վերաբերում է միայն ներգրավված մարդկանց ֆիզիկական, կենսաբանական սեռին, այլ ոչ թե գենդերային ներկայացմանը[98]։

Տրանսֆոբիայի և գենդերային բինարիզմի հետ կապված խնդիրները լուծելու համար շատ մարդիկ օգտագործում են այնպիսի տերմիններ, ինչպիսիք են պանսեքսուալը, օմնիսեքսուալը (այլընտրանքային խոսք պանսեքսուալի համար) կամ պոլիսեքսուալը բիսեքսուալ տերմինի փոխարեն։ Բիսեքսուալության ամերիկյան ինստիտուտը պնդում է, որ այդ տերմինները նկարագրում են հոմոսեքսուալներին և հետերոսեքսուալներին վերաբերող մարդկանց, և այդ պատճառով էլ այդ պիտակներով մարդիկ նույնպես բիսեքսուալներ են[99] և այն գաղափարը, որ բիսեքսուալությունը գենդերային բինարիզմի ամրապնդումն է, այն հասկացություն է, որը հիմնված է անտինագիտական, հակասթրեսային փիլիսոփայության վրա, որը ճակատագրի հեգնանքով ապաստան է գտել ամբողջ անգլիախոս աշխարհի համալսարաններում տարօրինակ հետազոտությունների բազմաթիվ բաժիններում[98]։ Էյսները համաձայնվում է այդ կարծիքի հետ՝ հայտարարելով, որ բինարիզմի մասին պնդումները քիչ ընդհանրություններ ունեն բիսեքսուալության իրական հատկանիշների կամ իրական կյանքում բիսեքսուալ մարդկանց վարքագծի հետ, և որ այդ պնդումները բիսեքսուալ և տրանսգենդերային համայնքների քաղաքական բաժանման փորձ են[92]։

Հետևանքներ խմբագրել

 
Զայրացած գրաֆիտիները, որոնք թողել են տրանս անհատները Մերիլենդի Բալթիմոր քաղաքում, արտահայտում են անօրինությունն այն աշխարհում, որտեղ նրանք ապրում են:

Միտումնավոր, թե ոչ, տրանսֆոբիան և ցիսեքսիզմը լուրջ հետևանքներ ունեն բացասական վերաբերմունքով օբյեկտի համար։ Տրանսֆոբիան զգալի սթրեսներ է ստեղծում տրանսգենդերային մարդկանց համար, որոնք կարող են հանգեցնել նրանց ամոթին, ցածր ինքնագնահատականին, օտարման և ոչ ադեկվատության։ Տրանսգենդեր երիտասարդները հաճախ փորձում են հաղթահարել սթրեսը՝ տնից փախչելով, դպրոցը թողնելով, թմրանյութեր օգտագործելով կամ իրենց վնաս հասցնելով[100]։ Համարվում է, որ տրանսգենդեր մարդկանց շրջանում ինքնասպանությունների մակարդակը հատկապես բարձր է այն պատճառով, թե ինչպես են նրանց վերաբերվում իրենց ընտանիքները և հասարակությունը։

Խնդիրներ տանը և դպրոցում խմբագրել

2015 թվականին ԱՄՆ-ում տրանսգենդերների հարցումը, երբևէ անցկացված նմանատիպ հարցումներից ամենախոշորն է (27,715 հարցվողներ), ցույց է տվել, որ յուրաքանչյուր տասներորդ հարցվողը տուժել է ընտանիքի անդամի կողմից տրանսֆոբային բռնությունից, իսկ 8%-ը արտաքսվել է իրենց տներից այն բանի համար, որ քամինգ աութ է կատարել որպես տրանսգենդեր։ Նրանց մեծ մասը, որոնք բացահայտ տրանսգենդեր են եղել կամ դպրոցում որպես տրանսգենդեր են ընկալվել, այս կամ այն ձևով դաժան վերաբերմունքի զոհ են դարձել, ներառյալ բանավոր վիրավորանքները (54%), ֆիզիկական հարձակումները (24%) և սեռական բռնությունը (13%)։ 17%-ը այնպիսի դաժան վերաբերմունքի են ենթարկվել, որ ստիպված են եղել լքել դպրոցը։ Իր համայնքի կամ ընտանիքի աջակցությունը փոխկապակցված է հոգեկան առողջության և հասարակական գործունեության հետ կապված ավելի դրական արդյունքների հետ[101]։

Տրանսգենդեր մարդկանց մասնակցությամբ դատական հայցերի 62%-ը պնդում է, որ պատասխանողները բախվում են ընտանեկան խնդիրների հետ[102]։

Մանկություն և պատանեկություն խմբագրել

Պոլիվիկտիմիզացիան մարդկային կյանքի ընթացքում դաժան վերաբերմունքի և հետապնդման բազմաթիվ ձևերի փորձն է, ինչպիսիք են ֆիզիկական կամ սեռական բռնությունը, ահաբեկումը/ագրեսիան, ծնողական անտեսումը կամ չարաշահումը, հանցագործության փորձը և այլն։ Պոլիվիկտիմիզացիան կարող է սկսվել մանկության տարիներին և հետևանքներ ունենալ դեռահասների առողջության և, հետևաբար, մեծահասակների առողջության համար[103][104]։ Տրանսգենդերային, գենդերային տարբեր դեռահասները և սեռական փոքրամասնությունների ներկայացուցիչ դեռահասները (ՏԳՍՆ)՝ իրենց ցիսգենդերային հասակակիցների համեմատ ավելի հաճախ են բազմավիկտիմիզացիայի ենթարկվում[105]։ Ընտանեկան հատկանիշները, որոնք առավել կապված են սեռական փոքրամասնությունների բազմավիկտիմիզացիայի հետ, ներառվում են․ (1) ընտանիքները, որոնք իրենց կյանքում ունեն ավելի բարձր, քան միջին մակարդակի բռնություն և սթրես, (2) ընտանիքները, որոնք ենթարկում են իրենց երեխաներին միկրոագրեսիայի միջինից ավելի բարձր մակարդակի և (3) ընտանիքները, որոնք ունեն բռնության և սթրեսի միջին մակարդակ, սակայն տալիս են իրենց երեխաղներին ավելի բարձր մակարդակների միկրոհաստատումներ։ Հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարման (ՀՏՍԽ) ախտանիշները, որոնց մասին հայտնում է ՏԳՍՆ-ն, ցույց են տվել կարևոր կապ խանգարման և ընտանեկան փորձի ու բազմավիկտիմիզացիայի մեջ[106]։

Հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարումը դիտվում է ամերիկյան հոգեբուժական ասոցիացիայի կողմից որպես անհանգստության խանգարում, որը կապված է տրավմատիկ իրադարձության, սթրեսի փորձի կամ դիտարկման հետ, ինչպիսիք են փաստացի կամ սպառնացող մահը, սեռական բռնությունը, բնական աղետները և հանցագործությունները[107]։ Հոգեկան առողջության ազգային ինստիտուտի (ՀԱԱԻ) աջակցությամբ կատարված հետազոտությունները գնահատել են լեսբուհի, գեյ, բիսեքսուալ և տրանսգենդեր (ԼԳԲՏ) դեռահասների փորձը և նշել, որ նրանք, որոնք ունեցել են չափավոր կամ բարձր, ինչպես նաև վիկտիմիզացիայի կամ բանավոր կամ ֆիզիկական սպառնալիքների կայուն կամ աճող մակարդակ, ենթարկվել են ՀՏՍԽ զարգացման բարձր ռիսկի[108]։ Տրանսգենդերային և գենդերային տարբեր դեռահասներն (ՏԳՏ) ավելի ու ավելի հաճախ են վերապրում հետապնդումների հարաբերական և ֆիզիկական վիկտիմիզացիան, ինչպես նաև հուզական դիսթրեսի տարբեր ձևերը։ Նրանք, որոնք ենթարկվում են ամենամեծ ֆիզիկական և հարաբերական վիկտիմիզացիային, հետապնդումներին և հուզական խանգարումներին, հիմնականում կենսաբանորեն երիտասարդ տղամարդիկ են, որոնց մյուսները ընկալում են որպես չափից շատ կանացի։ Ավելին, անկախ կենսաբանական սեռից, վիկտիմիզացիան հարաբերություններում, դեպրեսիան և սուիցիդալ մտքերը հաճախ հանդիպում են այն դեռահասների շրջանում, որոնք կարող են ընկալվել որպես շատ կամ չափից շատ տղամարդկային[109]։

Պարբերաբար անկացվող հետազոտությունները ցույց են տվել, որ ՏԳՏ երիտասարդները և մեծահասակները՝ ի համեմատություն իրենց ցիսգենդեր հասակակիցներին, ավելի հաճախ են դեպրեսիաներ վերապրում, վնասում իրենց առողջությանը, սուիցիդալ մտքեր, ծրագրեր և փորձեր ունենում։ Բացի այդ նրանք նաև ավելի հաճախ են թմրանյութեր օգտագործում, վնասվածնքեր և դպրոցում բացակայություններ ունենում[110][111][112][113][114][115][116][117][118]։

Հասունություն խմբագրել

Հասուն տարիքում տրանսգենդեր մարդկանց տարբեր խմբերի նկատմամբ ագրեսիայի և բռնության հետևանքները նույնպես փաստագրվել են այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են հոգեկան և ֆիզիկական առողջությունը, անվտանգությունը և խտրականությունը զինված ուժերում։ Տրանսգենդերների հետ կապված նախապաշարումները կամ խտրականությունը, վիկտիմիզացիան և հետապնդումներն ազդում են մեծահասակ տրանսգենդերների և ՀՏՍԽ ախտանիշների ծանրության վրա, որոնց մասին նրանք հաղորդում են։ 2018 թվականին ավարտված համակարգված ակնարկի ընթացքում ուսումնասիրվել են 77 հետազոտություններ, որոնցում հաղորդվել է ՏԳՏ չափահասների հոգեկան առողջության անհավասարության և սոցիալական սթրեսի մասին։ Վերլուծությունը ցույց է տվել կապը ՏԳՏ ինքնության և անհանգստության, դեպրեսիայի, ՀՏՍԽ-ի, հոգեակտիվ նյութերի օգտագործման և ինքնասպանության հետ, ինչպես նաև սոցիալական սթրեսի լրացուցիչ գործոնների, ինչպիսիք են բռնությունը, խտրականությունը և օտարումը[119]։ Մեծահասակ տրանսգենդերների համայնքներում հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարման և հոգեակտիվ նյութերի օգտագործման ուսումնասիրության ժամանակ պարզվել է, որ ՀՏՍԽ-ով տառապող տրանսգենդեր մեծահասակները ավելի հավանական է, որ ախտորոշվեն իրենց կյանքի ընթացքում հոգեակտիվ նյութերի օգտագործման խանգարումներով[120]։ Առողջապահության ազգային ինստիտուտի (ԱԱԻ) վերլուծությունը, որը կատարվել է Միացյալ Նահանգների առողջապահության համայնքային կենտրոնում հավաքված տվյալների օգտագործմամբ, համեմատել է տրանսգենդեր և ցիսգենդեր մեծահասակ հիվանդներին՝ առողջական վիճակի տարբեր հնարավոր անհամամասնություններով։ Նրանց ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ իրենց կյանքի ընթացքում տրանսգենդեր հիվանդները ավելի շատ բռնություն, մանկության խանգարումներ, խտրականություն և ինքնասպանության մտքեր կամ ինքնասպանության փորձեր են վերապրել համեմատ իրենց ցիսգենդեր գործընկերներին, ովքեր ունեցել են նման տարիք, կրթություն, էթնիկ պատկանելություն/ռասա և եկամուտ[121]։

Միացյալ Նահանգների զինված ուժեր խմբագրել

Ինչպես տղամարդկանց, այդպես էլ կանանց մոտ ուժեղ ասոցիացիաներ են գրանցվել բանակում սեռական բռնության (ՍԲԲ) և ՀՏՍԽ-ի միջև[122]։ 2015 թվականին զինծառայողների համազգային հարցումը ցույց է տվել[123], որ տրանսգենդեր վետերանների 17,2%-ը ՍԲԲ-ի է ենթարկվել[124]։ Տրանսգենդեր տղամարդիկ երկու անգամ ավելի շատ են ՍԲԲ-ի ենթարկվել (30%), քան տրանսգենդեր կանայք (15,2%)[125]։

Հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարումը նույնպես կապված էր մեծահասակների շրջանում հոգեակտիվ նյութերի օգտագործման և ինքնասպանությունների հետ[126][127]։

Աղքատություն և անօթևանություն խմբագրել

Ամերիկացի տրանսգենդերների գրեթե մեկ երրորդը, որոնք պատասխանել են 2015 թվականի ամերիկյան տրանսգենդերների հարցմանը, ապրում էր աղքատության մեջ՝ բնակչության 14%-ի համեմատությամբ։ Հարցմանը նախորդած 12 ամսվա ընթացքում աշխատող տրանսգենդերների 30%-ը կամ ազատվել է աշխատանքից, կամ ենթարկվել է դաժան վերաբերմունքի այն բանի համար, որ նրանք տրանսգենդերներ են եղել՝ բանավոր վիրավորանքներից մինչև սեռական բռնություն[128]։ 30%-ը անօթևան է եղել իր կյանքի ինչ-որ պահի, իսկ 12%-ը անօթևան է եղել նախորդ տարվա ընթացքում։ Ընտանիքի և համայնքի աջակցությունը փոխկապակցված է անօթևանության և աղքատության ավելի ցածր ցուցանիշների հետ[101]։

Բռնություն և ճնշումներ խմբագրել

2015 թվականին ամերիկյան հարցմանը նախորդած տարվա ընթացքում հարցվածների 46%-ը ենթարկվել է բանավոր հետապնդումների, իսկ 9%-ը ենթարկվել է ֆիզիկական հարձակման այն բանի համար, որ նրանք տրանսգենդեր են։ Նրանց 10%-ը սեռական բռնության է ենթարկվել նախորդ տարվա ընթացքում, իսկ 47%-ը՝ իր կյանքի ինչ-որ պահի[101]։

Հասարակական զուգարաններում խմբագրել

2015 թվականին ԱՄՆ-ում անցկացված հարցմանը նախորդող մեկ տարվա ընթացքում հարցվածների 12%-ը հայտնել է, որ բանավոր հետապնդման է ենթարկվել հասարակական զուգարանում։ 1%-ը հայտնել է, որ սեռական բռնության է ենթարկվել հանրային զուգարանում տրանսգենդեր լինելու համար, և 1%-ը հայտնել է, որ ենթարկվել է ֆիզիկական բռնության։ 9%-ը հայտնել են, որ իրենց թույլ չեն տվել օգտվել հանրային զուգարանից՝ իրենց սեռի (գենդերի) պատճառով[101]։

Առողջություն խմբագրել

2015 թվականին ԱՄՆ-ում անցկացված հարցմանը նախորդող մեկ տարվա ընթացքում հարցվածների 59%-ը հայտնել է, որ խուսափում է օգտվել հանրային զուգարանից բռնության կամ ոտնձգությունների վախի պատճառով։ 32%-ը սահմանափակ խմիչք կամ սնունդ է ընդունել, որպեսզի խուսափի հանրային զուգարաններ օգտագործելուց[101]։

Հարցվածների 33%-ը հայտնել է տրանսգենդերության հետ կապված բժշկական աշխատողի հետ շփման բացասական փորձի մասին, օրինակ՝ բանավոր ոտնձգությունների կամ բուժման մերժման մասին[129]։

Հարցվածների 23%-ը հայտնել է, որ իրենք բուժման համար չեն դիմել այս կամ այն հիվանդության պատճառով դաժան վերաբերմունքի ենթարկվելու վախից, իսկ 33%-ը չի դիմել բուժման, քանի որ չեն կարողացել վճարել դրա փոխարեն[101]։

Հարցմանը նախորդող մեկ ամսվա ընթացքում ամերիկյան տրանսգենդեր մարդկանց 39%-ը լուրջ հոգեբանական խանգարումներ է ունեցել՝ Միացյալ Նահանգների ամբողջ բնակչության 5%-ի համեմատ։ Նրանց 40%-ը փորձել է ինքնասպան լինել իր կյանքի ինչ-որ պահի՝ ամերիկյան բնակչության 4,6%-ի համեմատ։ Ընտանիքի և համայնքի աջակցությունը փոխկապակցված է ինքնասպանության փորձերի և լուրջ հոգեբանական խանգարումների ավելի ցածր ցուցանիշների հետ[101][130]։

Հոգեկան առողջություն խմբագրել

Տրանսգենդերները հոգեբանական սթրեսի են ենթարկվում մեծ մասամբ ճնշման և խտրականության պատճառով, որոնք գալիս են տրանսֆոբիայի հետ։ Ուսանողների գործերի ադմինիստրատորները բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում իրականացրել են համալսարանական մասնաճյուղերի համազգային ուսումնասիրություն, որը ուսումնասիրում է տրանսգենդեր մարդկանց վրա հոգեբանական ազդեցությունը։ Հետազոտության վերջնական արդյունքները ցույց են տալիս, որ մոտ երկու անգամ ավելի շատ մասնակիցներ, ովքեր իրենց տրանսգենդեր են համարում (43%), զբաղվել են ինքնավնասող վարքագծով՝ նրանց համեմատ, ովքեր իրենց տղամարդ կամ կին են համարել (16%)[131][132]։

Վիրապակշիի, Մուրալիդհարի և Ռամակրիշնայի տվյալներով՝ ամբողջ աշխարհում տրանսգենդեր մարդկանց շրջանում ինքնասպանության փորձերի թիվը տատանվում է 32-50%-ի սահմաններում։ Հնդկաստանում տրանսգենդեր մարդկանց 31-50%-ը փորձել է ինքնասպան լինել մինչև 20 տարեկան հասակում։ Ավստրալիայում տրանսգենդեր մարդկանց 50%-ը և Անգլիայում 45%-ը գոնե մեկ անգամ փորձել են ինքնասպան լինել[102]։ ԱՄՆ-ում ինքնասպանության փորձերի թիվը, որոնց մասին հաղորդում են տրանսգենդերի և գենդերային անհամաձայնությամբ մեծահասակներy, գերազանցում է բնակչության ընդհանուր մասնաբաժինը՝ 41%-ը՝ 4,6%-ի դիմաց[133]։ Միայն Սան Ֆրանցիսկոյում տրանսգենդեր մարդկանց շրջանում ինքնասպանությունների մակարդակն ընդհանուր առմամբ կազմում է 32%, իսկ 25 տարեկանից փոքր մարդկանց համար՝ 50%[102][134]:

Տրանսգենդեր մարդկանց օգնելու համար հաղթահարել տրավմատիկ փորձառությունները, փոքրամասնությունների սթրեսը և ինտերնալիզացված տրանսֆոբիան, հոգեբուժները սկսել են գենդերային դրական մոդել ինտեգրել կոգնիտիվ-վարքային թերապիայում[135], այցելուակենտրոն հոգեթերապիայում[136] և ընդունման և նվիրվածության թերապիայում[14]։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Chakraborti, Neil; Garland, Jon (2009). Hate Crime: Impact, Causes and Responses. SAGE Publications, Ltd. էջեր 77. ISBN 978-1412945684.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Chrisler, Donald R.; McCreary, Joan C. (2010). Handbook of Gender Research in Psychology, Volume 2. Springer. էջ 366. ISBN 978-1441913555.
  3. ↑ 3,0 3,1 Maurianne Adams; Lee Anne Bell; Pat Griffin (2007). Teaching for Diversity and Social Justice. Routledge. էջեր 198–199. ISBN 978-1135928506. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. «Because of the complicated interplay among gender identity, gender roles, and sexual identity, transgender people are often assumed to be lesbian or gay (See Overview: Sexism, Heterosexism, and Transgender Oppression). ... Because transgender identity challenges a binary conception of sexuality and gender, educators must clarify their own understanding of these concepts. ... Facilitators must be able to help participants understand the connections among sexism, heterosexism, and transgender oppression and the ways in which gender roles are maintained, in part, through homophobia.»
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Thomas Spijkerboer (2013). Fleeing Homophobia: Sexual Orientation, Gender Identity and Asylum. Routledge. էջ 122. ISBN 978-1134098354. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. «Transgender people subjected to violence, in a range of cultural contexts, frequently report that transphobic violence is expressed in homophobic terms. The tendency to translate violence against a trans person to homophobia reflects the role of gender in attribution of homosexuality as well as the fact that hostility connected to homosexuality is often associated with the perpetrators' prejudices about particular gender practices and their visibility.»
  5. ↑ Judith A. Lewis, Michael D. Lewis, Judy A. Daniels, Community Counseling: A Multicultural-Social Justice Perspective (2010, 113317003X)
  6. ↑ Doug Meyer, Violence Against Queer People: Race, Class, Gender (2015, 0813573181), pp. 14–15 (Alternate: 14, 15)
  7. ↑ «Tackling Discrimination on Grounds of Sexual Orientation and Gender Identity» (PDF).
  8. ↑ Shelley, Christopher A. (2008). Transpeople: Repudiation, Trauma, Healing. Toronto: University of Toronto Press. էջեր 32–35. ISBN 978-0802097842.
  9. ↑ «New words list». public.oed.com. 2013 թ․ հունիս. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 27-ին.
  10. ↑ Julia Serano. Whipping Girl: A Transsexual Woman on Sexism and the Scapegoating of Femininity, Seal Press, 2007. 978-1-58005-154-5
  11. ↑ Protection of Sexual Minorities Since Stonewall: Progress and Stalemate in Developed and Developing Countries: Phil C. W. Chan Routledge, 2010
  12. ↑ Sexuality and Equality Law; Suzanne B. Goldberg 2017
  13. ↑ Norton, Jody (1997). «"Brain Says You're a Girl, But I Think You're a Sissy Boy": Cultural Origins of Transphobia». International Journal of Sexuality and Gender Studies. 2 (2): 139–164. doi:10.1023/A:1026320611878.
  14. ↑ 14,0 14,1 Stitt, Alex (2020). ACT For Gender Identity: The Comprehensive Guide. London: Jessica Kingsley Publishers. ISBN 978-1785927997. OCLC 1089850112.
  15. ↑ Lennon, Erica; Mistler, Brian (2014). «Cisgenderism». TSQ: Transgender Studies Quarterly. 1 (1–2): 63–64. doi:10.1215/23289252-2399623.
  16. ↑ King, M., Webster, B., & Winter, S. (2007). Transprejudice in Hong Kong: Chinese Attitudes Towards Transgenderism and Transgender Civil Rights (under review)
  17. ↑ «Demagogues of defamation Gay: Where is the outrage when cable TV's talking heads trash trans people?». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
  18. ↑ McNamara, Mary (2001 թ․ փետրվարի 8). «Transgender Artists, Work Gaining Acceptance». Los Angeles Times.
  19. ↑ «Transsexual to move to 'safer' LA». BBC News. 2005 թ․ սեպտեմբերի 6.]
  20. ↑ 20,0 20,1 Stotzer, Rebecca L. (2009). «Violence against transgender people: A review of United States data». Aggression and Violent Behavior. 14 (3): 170–179. doi:10.1016/j.avb.2009.01.006. ISSN 1359-1789.
  21. ↑ Weir, Cassandra; Piquette, Noëlla (2018). «Counselling transgender individuals: Issues and considerations». Canadian Psychology. 59 (3): 252–261. doi:10.1037/cap0000129. ISSN 1878-7304.
  22. ↑ 22,0 22,1 McKay, Tasseli; Lindquist, Christine H.; Misra, Shilpi (2017). «Understanding (and Acting On) 20 Years of Research on Violence and LGBTQ + Communities». Trauma, Violence, & Abuse. 20 (5): 665–678. doi:10.1177/1524838017728708. ISSN 1524-8380. PMID 29334007.
  23. ↑ 23,0 23,1 Beemyn, Genny (2011). The Lives of Transgender People. New York: Columbia University Press. էջեր 91. ISBN 978-0231143073.
  24. ↑ 24,0 24,1 Ansara and Peter Hegarty, Y. Gavriel (2011). «Cisgenderism in psychology: pathologising and misgendering children from 1999 to 2008» (PDF). Psychology & Sexuality. 3 (2): 137–160. doi:10.1080/19419899.2011.576696. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2019 թ․ նոյեմբերի 30-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
  25. ↑ 25,0 25,1 Girshick, Lori B. (2008). Transgender Voices: Beyond Women and Men. Hanover and London: University Press of New England. էջեր 133–144. ISBN 978-1584658382.
  26. ↑ 26,0 26,1 Bockting, Walter O. (2006). Transgender Health and HIV Prevention: Needs Assessment Studies from Transgender Communities Across the United States. CRC Press. էջեր 41–53. ISBN 978-0789030153.
  27. ↑ Stotzer, Rebecca (2009). «Violence against transgender people: A review of United States data». Aggression and Violent Behavior. 14 (3): 170–179. doi:10.1016/j.avb.2009.01.006., (full text: [pdf])
  28. ↑ 28,0 28,1 Stotzer, Rebecca L. (2009). «Violence against transgender people: A review of United States data». Aggression and Violent Behavior. 14 (3): 170–179. doi:10.1016/j.avb.2009.01.006.
  29. ↑ Xavier, Jessica. «A needs assessment of transgendered people of color living in Washington, D.C.». International Journal of Transgenderism: 31–47.
  30. ↑ Salkind, Neil (2008). Encyclopedia of Educational Psychology. Sage. էջեր 462. ISBN 978-1412916882.
  31. ↑ Julia Serano (2009 թ․ մայիսի 20). Whipping Girl: A Transsexual Woman on Sexism and the Scapegoating of Femininity. Seal Press. ISBN 978-0-7867-4791-7.
  32. ↑ Herman, Joanne (2009). Transgender Explained For Those Who Are Not. AuthorHouse. էջեր 50–51. ISBN 978-1449029579.
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 Bender-Baird, Kyla (2011). Transgender Employment Experiences: Gendered Perceptions and the Law. SUNY Press. էջեր 5–24. ISBN 978-1438436746.
  34. ↑ DeCecco, John (2012). Looking Queer: Body Image and Identity in Lesbian, Bisexual, Gay, and Transgender Communities (Haworth Gay & Lesbian Studies). New Jersey: Routledge. ISBN 978-0789004635.
  35. ↑ Talusan, Meredith Ramirez (2015 թ․ հունիսի 4). «What 'deadnaming' means, and why you shouldn't do it to Caitlyn Jenner». Fusion. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 8-ին.
  36. ↑ Fae, Jane (2015 թ․ մայիսի 19). «Changing your name should be a joyous moment, but for many it's a nightmare». Comment is Free. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 8-ին.
  37. ↑ Beam, Cris (2008 թ․ հունվար). Transparent. Harvest Books. ISBN 978-0-15-603377-0.
  38. ↑ Harrison, Kelby (2013). Sexual Deceit: The Ethics of Passing. Lexington Books. էջ 12. ISBN 978-0739177051.
  39. ↑ Ansara, Y. Gavriel. «Cisgenderism in Medical Settings: Challenging Structural Violence Through Collaborative Partnerships» (PDF): 95. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 20-ին. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  40. ↑ 40,0 40,1 Shapiro, Lila (2013 թ․ օգոստոսի 28). «Shouting Disrupts Vigil For Murdered Transgender Woman Islan Nettles». Huffington Post.
  41. ↑ 41,0 41,1 Di Menna, Hillary (2013 թ․ սեպտեմբերի 16). «Gender Block: Media misgendering and Chelsea Manning». This Magazine.
  42. ↑ Molloy, Parker Marie (2013 թ․ օգոստոսի 23). «The happy story of my transgender coming-out». Salon magazine.
  43. ↑ Grossman, Arnold H.; Li, Gu; Pollitt, Amanda M.; Russell, Stephen T. (2018 թ․ հոկտեմբերի 1). «Chosen Name Use Is Linked to Reduced Depressive Symptoms, Suicidal Ideation, and Suicidal Behavior Among Transgender Youth». Journal of Adolescent Health (English). 63 (4): 503–505. doi:10.1016/j.jadohealth.2018.02.003. ISSN 1054-139X. PMC 6165713. PMID 29609917.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  44. ↑ Vance, Stanley R. (2018 թ․ հոկտեմբերի 1). «The Importance of Getting the Name Right for Transgender and Other Gender Expansive Youth». Journal of Adolescent Health (English). 63 (4): 379–380. doi:10.1016/j.jadohealth.2018.07.022. ISSN 1054-139X. PMID 30286897.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  45. ↑ «FTM Informational Network». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
  46. ↑ «Injustice at Every Turn A Report of the National Transgender Discrimination Survey» (PDF). transequality.org. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  47. ↑ «Victory in Tyra Hunter case». Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
  48. ↑ Pazulka, Nicole. «17 European Countries Force Transgender Sterilization». Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  49. ↑ Liam Stack, European Court Strikes Down Required Sterilization for Transgender People (April 12, 2017)
  50. ↑ JoAnna McNamara (1996 թ․ օգոստոսի 30). «Employment discrimination and the Transsexual». Willamette University. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2006 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
  51. ↑ 51,0 51,1 The Transgender Community Health Project (1999 թ․ փետրվարի 18). «Sociodemographics». Descriptive Results. HIVInSite. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2006 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  52. ↑ Sears, Brad; Mallory, Christy (2011 թ․ հուլիսի 1). «Documented Evidence of Employment Discrimination & Its Effects on LGBT People». The Williams Institute, UCLA (անգլերեն) – via eScholarship.
  53. ↑ barbara findlay, Q.C. (1999 թ․ հունիս). «Transgendered people and Employment: An equality analysis» (PDF). Barbara Findlay Law Office. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2006 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
  54. ↑ Ronald L. Wilson (2000 թ․ հոկտեմբերի 23). «Oliver v. Winn-Dixie Complaint». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  55. ↑ Singh, Anneliese A; McKleroy, Vel S (2011). «"Just Getting Out of Bed Is a Revolutionary Act" The Resilience of Transgender People of Color Who Have Survived Traumatic Life Events». Traumatology. 17 (2): 34–44. CiteSeerX 10.1.1.1017.9594. doi:10.1177/1534765610369261.
  56. ↑ Bith-Melander, Pollie (2010). «Understanding sociocultural and psychological factors affecting transgender people of color in San Francisco». Journal of the Association of Nurses in AIDS Care. 21 (3): 207–220. doi:10.1016/j.jana.2010.01.008. PMID 20416495.
  57. ↑ Natacha (2012 թ․ օգոստոսի 16). «UnCommon Sense». Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 7-ին.
  58. ↑ 58,0 58,1 «Transgender Bullying: A National Epidemic». nobullying.com (English). Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 22-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  59. ↑ «Peer Violence and Bullying Against Transgender and Gender Nonconforming Youth» (PDF). National Center for Transgender Equality. 2011 թ․ մայիս. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
  60. ↑ Taylor, Catherine (2011). «Final report on the first national climate survey on homophobia, biphobia, and transphobia in Canadian schools». . Every Class in Every School. hdl:10680/1265.
  61. ↑ «Beliefs among religious conservatives about the causes & cures of transsexuality (Cont'd)». Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 7-ին.
  62. ↑ «Catholic beliefs about the causes & cures of transsexuality». Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 7-ին.
  63. ↑ Sheridan, V. 2001. Crossing over: Liberating the transgendered Christian, Cleveland, OH: The Pilgrim Press. [Google Scholar], p. 31.
  64. ↑ 64,0 64,1 Levy, Denise L. (2013 թ․ փետրվարի 15). «Transgender, Transsexual, and Gender Queer Individuals with a Christian Upbringing: The Process of Resolving Conflict Between Gender Identity and Faith». Journal of Religion & Spirituality in Social Work: Social Thought. 32 (1): 60–83. doi:10.1080/15426432.2013.749079.
  65. ↑ Tanis, J. 2003. Trans-gendered: Theology, ministry, and communities of faith, Cleveland, OH: The Pilgrim Press. [Google Scholar], p. 38.
  66. ↑ Tanis, J. (2003). Trans-gendered: Theology, ministry, and communities of faith, Cleveland, OH: The Pilgrim Press. p. 116.
  67. ↑ «Stances of Faiths on LGBTQ Issues: Islam – Sunni and Shi'a». Human Rights Campaign. Human Rights Campaign.
  68. ↑ Erickson-Schroth, Laura (2014 թ․ մայիսի 12). Trans Bodies, Trans Selves: A Resource for the Transgender Community. Oxford University Press. էջեր 568–569. ISBN 978-0199325351. «Some feminists have perceived transmasculine people as traitors—that is, as women who identify politically with men. When inclusive of trans men, these feminists have often gendered them as women. Conversely, these feminists have tended to perceive transfeminine people as infiltrators of womanhood and of women's space. Many commentators refer to feminists who think in these ways as 'trans-exclusionary radical feminsts' (TERFs). ...'The fetishistic (often infantalizing) embrace of trans men by lesbian communities is ungendering, othering, and transphobic.'»
  69. ↑ Emily Crockett (2017 թ․ մարտի 15). «The controversy over Chimamanda Ngozi Adichie and trans women, explained». Vox.
  70. ↑ Claire Fallon (2017 թ․ հոկտեմբերի 9). «Chimamanda Ngozi Adichie Says The American Left 'Is Creating Its Own Decline'». Huffington Post.
  71. ↑ O'Connell, Jennifer. «Transgender for beginners: Trans, terf, cis and safe spaces». The Irish Times (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 16-ին.
  72. ↑ Michelle Goldberg (2014 թ․ օգոստոսի 4). «What Is a Woman?». The New Yorker. «TERF stands for "trans-exclusionary radical feminist." The term can be useful for making a distinction with radical feminists who do not share the same position, but those at whom it is directed consider it a slur.»
    Vasquez, Tina (2014 թ․ փետրվարի 17). «It's Time to End the Long History of Feminism Failing Transgender Women». Bitch Media. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 18-ին. «Drawing from that history, Brennan, fellow attorney Elizabeth Hungerford, and other modern-day feminists continue to actively question the inclusion of trans people in women's spaces. These feminists refer to themselves as "radical feminists" or "gender critical feminists." In 2008, trans women and trans advocates started referring to this group as "trans-exclusionary radical feminists" or TERFs, a term Brennan considers a slur.»
    Hungerford, Elizabeth (2–4 August 2013). «Sex is Not Gender». CounterPunch. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 10-ին. «Make no mistake, this is a slur. TERF is not meant to be explanatory, but insulting. These characterizations are hyperbolic, misleading, and ultimately defamatory. They do nothing but escalate the vitriol and fail to advance the conversation in any way.»
  73. ↑ Sarah Ditum (2014 թ․ հուլիսի 29). «How 'TERF' works». Feminist Current. «Am I a TERF? West didn't have the time to check: avoiding any association with a tainted form of feminism took precedence over sharing a message about domestic violence. And she acted perfectly rationally in this: to associate herself with me, even by merely RTing a statement she agreed with, could be enough to make her a "known TERF" in turn and lead to her being similarly denounced in public. But note the end result of this: a feminist has withdrawn support for another feminist speaking against male violence, because a man told her to.»
  74. ↑ Williams, Christian (2013 թ․ փետրվարի 18). «Interview With an Actual Stonewall Riot Veteran: The Ciswashing of Stonewall Must End!». transadvocate.com. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
  75. ↑ Talusan, Meridith (2014 թ․ հունիսի 25). «45 Years After Stonewall, the LGBT Movement Has a Transphobia Problem». The American Prospect. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
  76. ↑ Brink, Rebecca Vipond (2014 թ․ հունիսի 6). «The Soapbox: On The Stonewall Rebellion's Trans History». The Frisky. Spin Entertainment. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 3-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
  77. ↑ Cara (2013 թ․ հունվարի 30). «Yet Another News Outlet Fails Queer History 101 by Erasing Trans* People from Stonewall». autostraddle.com. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
  78. ↑ Weiss, JT (2004). «GL vs BT The archaeology of biphobia and transphobia within U.S. gay and lesbian community». Journal of Bisexuality. 3 (3–4): 25–55. doi:10.1300/j159v03n03_02.
  79. ↑ Sears, J.T., and Williams, W.L. (1997). Overcoming Heterosexism and Homophobia. New York: Columbia University Press.
  80. ↑ Fone, B.R.S. (1998). The Columbia Anthology of Gay Literature: Readings from Western Antiquity to the Present Day. Columbia University Press, 9780231096706.
  81. ↑ "Ticked-Off Trannies," and detractors, take on Tribeca Արխիվացված 1 Հուլիս 2010 Wayback Machine, Edith Honan, Reuters, 25 April 2010.
  82. ↑ Meyerowitz, Joanne (2002). How Sex Changed: A History of Transsexuality in the United States. Harvard University Press 978-0674009257.
  83. ↑ Rose, Katrina C. (2004) "The Man Who Would be Janice Raymond." Transgender Tapestry 104, Winter 2004
  84. ↑ Julia Serano (2007) Whipping Girl: A Transsexual Woman on Sexism and the Scapegoating of Femininity, pp. 233–234
  85. ↑ Namaste, Viviane K. (2000) Invisible Lives: The Erasure of Transsexual and Transgendered People, pp. 33–34.
  86. ↑ Hayes, Cressida J (2003). «Feminist Solidarity after Queer Theory: The Case of Transgender». Signs. 28 (4): 1093–1120. doi:10.1086/343132.
  87. ↑ Weiss, Jillian Todd. «GL vs. BT: The Archaeology of Biphobia and Transphobia Within the U.S. Gay and Lesbian Community». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 29-ին. Վերցված է 2006 թ․ հուլիսի 7-ին. quoting Kay Brown of Transhistory.net [defunct since 2009]
  88. ↑ Rafkin, Louise (June 22, 2003) Straddling Sexes: Young lesbians transitioning into men are shaking the foundation of the lesbian-feminist world. San Francisco Chronicle.
  89. ↑ Mantilla, Karla (October 1, 2000). Michigan: transgender controversy. Off Our Backs.
  90. ↑ Henry Rubin (2003). Self-made Men: Identity and Embodiment Among Transsexual Men. Vanderbilt University Press, 978-0-8265-1435-6.
  91. ↑ Geri Nettick, Beth Elliot (1996). "Mirrors: Portrait of a Lesbian Transsexual." Badboy Books 978-1-56333-435-1.
  92. ↑ 92,0 92,1 92,2 Eisner, Shiri (2013 թ․ հուլիսի 2). Bi: Notes for a Bisexual Revolution. Seal Press. էջ 27. ISBN 978-1580054751. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 28-ին. «Yet another way in which bisexuality has been recently imagined is as inherently binary, and therefore intrinsically transphobic. [...] As the argument classically goes, since the word bisexuality has bi (literally: two) in it, it inherently refers to a two-gender structure. This means it erases nonbinary genders and sexes out of existence.»
  93. ↑ «Bisexual – definition of bisexual by The Free Dictionary». thefreedictionary.com. The Free Dictionary. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  94. ↑ «bisexual: definition of bisexual in Oxford dictionary (British & World English)». oxforddictionaries.com. Oxford Dictionaies. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  95. ↑ «Definition of Bisexual by Merriam-Webster». merriam-webster.com. Merriam-Webster Online. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 28-ին. «sexually attracted to both men and women»
  96. ↑ «Google Search: Bisexual definition». google.co.uk. «sexually attracted to both men and women.»
  97. ↑ «BRC Brochure 2010» (PDF). biresource.net. Bisexual Resource Council/Bisexual Resource Center. 2010. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ հուլիսի 31-ին. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 8-ին.
  98. ↑ 98,0 98,1 98,2 «Doesn't identifying as bisexual reinforce a false gender binary?». American Institute of Bisexuality. 2014. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 10-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 27-ին.
  99. ↑ 99,0 99,1 «What is the difference between bisexual and terms like pansexual, polysexual, omnisexual, ambisexual, and fluid?». American Institute of Bisexuality. 2014. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 27-ին.
  100. ↑ Ruiz MD, Pedro (2009). Disparities in Psychiatric Care: Clinical and Cross-Cultural Perspectives. Lippincott Williams & Wilkins. էջ 111. ISBN 978-0781796392.
  101. ↑ 101,0 101,1 101,2 101,3 101,4 101,5 101,6 «Executive Summary» (PDF). U.S. Transgender Survey. Washington: National Center for Transgender Equality. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2017 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 16-ին..
  102. ↑ 102,0 102,1 102,2 Virupaksha, H. G.; Muralidhar, Daliboyina; Ramakrishna, Jayashree (2016). «Suicide and Suicidal Behavior among Transgender Persons». Indian Journal of Psychological Medicine. 38 (6): 505–509. doi:10.4103/0253-7176.194908. ISSN 0253-7176. PMC 5178031. PMID 28031583.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  103. ↑ Le, Minh T. H.; Holton, Sara; Romero, Lorena; Fisher, Jane (2016 թ․ հուլիսի 26). «Polyvictimization Among Children and Adolescents in Low- and Lower-Middle-Income Countries: A Systematic Review and Meta-Analysis». Trauma, Violence, & Abuse. 19 (3): 323–342. doi:10.1177/1524838016659489. ISSN 1524-8380. PMID 27461094.
  104. ↑ Källström, Åsa; Hellfeldt, Karin; Howell, Kathryn H.; Miller-Graff, Laura E.; Graham-Bermann, Sandra A. (2017 թ․ ապրիլի 13). «Young Adults Victimized as Children or Adolescents: Relationships Between Perpetrator Patterns, Poly-Victimization, and Mental Health Problems». Journal of Interpersonal Violence: 088626051770145. doi:10.1177/0886260517701452. ISSN 0886-2605. PMID 29294710.
  105. ↑ Sterzing, Paul R.; Gartner, Rachel E.; Goldbach, Jeremy T.; McGeough, Briana L.; Ratliff, G. Allen; Johnson, Kelly C. (2019). «Polyvictimization prevalence rates for sexual and gender minority adolescents: Breaking down the silos of victimization research». Psychology of Violence. 9 (4): 419–430. doi:10.1037/vio0000123. ISSN 2152-081X.
  106. ↑ Sterzing, Paul R.; Fisher, Aaron J.; Gartner, Rachel E. (2019). «Familial pathways to polyvictimization for sexual and gender minority adolescents: Microaffirming, microaggressing, violent, and adverse families». Psychology of Violence. 9 (4): 461–470. doi:10.1037/vio0000224. ISSN 2152-081X.
  107. ↑ American Psychiatric Association. American Psychiatric Association. DSM-5 Task Force. (2017). Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5. American Psychiatric Association. ISBN 978-0-89042-554-1. OCLC 1042815534.{{cite book}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  108. ↑ Mustanski, Brian; Andrews, Rebecca; Puckett, Jae A. (2016). «The Effects of Cumulative Victimization on Mental Health Among Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Adolescents and Young Adults». American Journal of Public Health. 106 (3): 527–533. doi:10.2105/ajph.2015.302976. ISSN 0090-0036. PMC 4815715. PMID 26794175.
  109. ↑ Gower, Amy L.; Rider, G. Nicole; Coleman, Eli; Brown, Camille; McMorris, Barbara J.; Eisenberg, Marla E. (2018). «Perceived Gender Presentation Among Transgender and Gender Diverse Youth: Approaches to Analysis and Associations with Bullying Victimization and Emotional Distress». LGBT Health. 5 (5): 312–319. doi:10.1089/lgbt.2017.0176. ISSN 2325-8292. PMC 6034394. PMID 29920146.
  110. ↑ Newcomb, Michael E.; Hill, Ricky; Buehler, Kathleen; Ryan, Daniel T.; Whitton, Sarah W.; Mustanski, Brian (2019 թ․ օգոստոսի 14). «High Burden of Mental Health Problems, Substance Use, Violence, and Related Psychosocial Factors in Transgender, Non-Binary, and Gender Diverse Youth and Young Adults». Archives of Sexual Behavior. 49: 645–659. doi:10.1007/s10508-019-01533-9. ISSN 0004-0002. PMC 7018588. PMID 31485801.
  111. ↑ Hatchel, Tyler; Ingram, Katherine M.; Mintz, Sasha; Hartley, Chelsey; Valido, Alberto; Espelage, Dorothy L.; Wyman, Peter (2019 թ․ հունվարի 22). «Predictors of Suicidal Ideation and Attempts among LGBTQ Adolescents: The Roles of Help-seeking Beliefs, Peer Victimization, Depressive Symptoms, and Drug Use». Journal of Child and Family Studies. 28 (9): 2443–2455. doi:10.1007/s10826-019-01339-2. ISSN 1062-1024.
  112. ↑ Taliaferro, Lindsay A.; McMorris, Barbara J.; Rider, G. Nicole; Eisenberg, Marla E. (2018 թ․ մայիսի 8). «Risk and Protective Factors for Self-Harm in a Population-Based Sample of Transgender Youth». Archives of Suicide Research. 23 (2): 203–221. doi:10.1080/13811118.2018.1430639. ISSN 1381-1118. PMC 6102088. PMID 29461934.
  113. ↑ Atteberry-Ash, Brittanie; Kattari, Shanna K.; Speer, Stephanie Rachel; Guz, Samantha; Kattari, Leo (2019). «School safety experiences of high school youth across sexual orientation and gender identity». Children and Youth Services Review. 104: 104403. doi:10.1016/j.childyouth.2019.104403. ISSN 0190-7409.
  114. ↑ Veale, Jaimie F.; Watson, Ryan J.; Peter, Tracey; Saewyc, Elizabeth M. (2017). «Mental Health Disparities Among Canadian Transgender Youth». Journal of Adolescent Health. 60 (1): 44–49. doi:10.1016/j.jadohealth.2016.09.014. ISSN 1054-139X. PMC 5630273. PMID 28007056.
  115. ↑ Reisner, Sari L.; Biello, Katie B.; White Hughto, Jaclyn M.; Kuhns, Lisa; Mayer, Kenneth H.; Garofalo, Robert; Mimiaga, Matthew J. (2016 թ․ մայիսի 1). «Psychiatric Diagnoses and Comorbidities in a Diverse, Multicity Cohort of Young Transgender Women». JAMA Pediatrics. 170 (5): 481–6. doi:10.1001/jamapediatrics.2016.0067. ISSN 2168-6203. PMC 4882090. PMID 26999485.
  116. ↑ Nahata, Leena; Quinn, Gwendolyn P.; Caltabellotta, Nicole M.; Tishelman, Amy C. (2017). «Mental Health Concerns and Insurance Denials Among Transgender Adolescents». LGBT Health. 4 (3): 188–193. doi:10.1089/lgbt.2016.0151. ISSN 2325-8292. PMID 28402749.
  117. ↑ Wawrzyniak, Andrew J.; Sabbag, Samir (2018). «PTSD in the Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) Population». Oxford Medicine Online. doi:10.1093/med/9780190259440.003.0014.
  118. ↑ Toomey, Russell B.; Syvertsen, Amy K.; Shramko, Maura (2018 թ․ սեպտեմբերի 11). «Transgender Adolescent Suicide Behavior». Pediatrics. 142 (4): e20174218. doi:10.1542/peds.2017-4218. ISSN 0031-4005. PMC 6317573. PMID 30206149.
  119. ↑ Valentine, Sarah E.; Shipherd, Jillian C. (2018). «A systematic review of social stress and mental health among transgender and gender non-conforming people in the United States». Clinical Psychology Review. 66: 24–38. doi:10.1016/j.cpr.2018.03.003. ISSN 0272-7358. PMC 6663089. PMID 29627104.
  120. ↑ Keuroghlian, Alex S.; Reisner, Sari L.; White, Jaclyn M.; Weiss, Roger D. (2015 թ․ հուլիսի 1). «Substance Use and Treatment of Substance Use Disorders in a Community Sample of Transgender Adults». Drug and Alcohol Dependence. 152: 139–146. doi:10.1016/j.drugalcdep.2015.04.008. ISSN 0376-8716. PMC 4458188. PMID 25953644.
  121. ↑ Reisner, Sari L.; White, Jaclyn M.; Bradford, Judith B.; Mimiaga, Matthew J. (2014). «Transgender Health Disparities: Comparing Full Cohort and Nested Matched-Pair Study Designs in a Community Health Center». LGBT Health. 1 (3): 177–184. doi:10.1089/lgbt.2014.0009. ISSN 2325-8292. PMC 4219512. PMID 25379511.
  122. ↑ Hyun, J.K.; Kimerling, R. (2009). «Military sexual trauma». Research Quarterly.
  123. ↑ Carter, Andrea; Borrero, Sonya; Wessel, Charles; Washington, Donna L.; Bean-Mayberry, Bevanne; Corbelli, Jennifer; Batch, Bryan C.; Breland, Jessica Y.; DiLeone, Brooke; Foynes, Melissa Ming; Keene, Robin (2016). «Racial and Ethnic Health Care Disparities Among Women in the Veterans Affairs Healthcare System: A Systematic Review». Women's Health Issues. 26 (4): 401–409. doi:10.1016/j.whi.2016.03.009. ISSN 1049-3867. PMID 27138241.
  124. ↑ Brown, George R.; Jones, Kenneth T. (2015). «Health Correlates of Criminal Justice Involvement in 4,793 Transgender Veterans». LGBT Health. 2 (4): 297–305. doi:10.1089/lgbt.2015.0052. ISSN 2325-8292. PMID 26788770.
  125. ↑ Beckman, Kerry; Shipherd, Jillian; Simpson, Tracy; Lehavot, Keren (2018 թ․ մարտի 30). «Military Sexual Assault in Transgender Veterans: Results From a Nationwide Survey». Journal of Traumatic Stress. 31 (2): 181–190. doi:10.1002/jts.22280. ISSN 0894-9867. PMC 6709681. PMID 29603392.
  126. ↑ Blanco, Carlos; Xu, Yang; Brady, Kathleen; Pérez-Fuentes, Gabriela; Okuda, Mayumi; Wang, Shuai (2013). «Comorbidity of posttraumatic stress disorder with alcohol dependence among US adults: Results from National Epidemiological Survey on Alcohol and Related Conditions». Drug and Alcohol Dependence. 132 (3): 630–638. doi:10.1016/j.drugalcdep.2013.04.016. ISSN 0376-8716. PMC 3770804. PMID 23702490.
  127. ↑ Lehavot, Keren; Simpson, Tracy L.; Shipherd, Jillian C. (2016 թ․ փետրվարի 15). «Factors Associated with Suicidality Among a National Sample of Transgender Veterans». Suicide and Life-Threatening Behavior. 46 (5): 507–524. doi:10.1111/sltb.12233. ISSN 0363-0234. PMID 26878597.
  128. ↑ «ЛГБТ-организация «Выход». Гендерная идентичность в эпицентре дискриминации». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 23-ին.
  129. ↑ Ansara, Y. Gavriel Cisgenderism in Medical Settings: Challenging Structural Violence Through Collaborative Partnerships(անգլ.) : journal. — С. 95. Архивировано из первоисточника 21 Սեպտեմբերի 2013.
  130. ↑ Sugano, Eiko; Nemoto, Tooru; Operario, Don (2006). «The Impact of Exposure to Transphobia on HIV Risk Behavior in a Sample of Transgendered Women of Color in San Francisco». AIDS and Behavior. 10 (2): 217–225. CiteSeerX 10.1.1.554.5857. doi:10.1007/s10461-005-9040-z. PMID 16362237.
  131. ↑ Hayes, J. «The Center for Collegiate Mental Health: Practice and research working together». Journal of College Counseling: 101–104.
  132. ↑ Effrig, Jessica C.; Bieschke, Kathleen J.; Locke, Benjamin D. (2011 թ․ սեպտեմբերի 1). «Examining Victimization and Psychological Distress in Transgender College Students». Journal of College Counseling (անգլերեն). 14 (2): 143–157. doi:10.1002/j.2161-1882.2011.tb00269.x. ISSN 2161-1882.
  133. ↑ Haas, Ann H.; Philip Rodgers (2014). Suicide Attempts Among Transgender and Gender Non-Conforming Adults (PDF) (Technical report). American Foundation for Suicide Prevention and Williams Institute, UCLA School of Law.
  134. ↑ «Transphobia Among Transgenders of Color» (PDF). Center for AIDS Prevention Studies, University of California, San Francisco. 2004 թ․ նոյեմբեր. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2017 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
  135. ↑ Austin, Ashley; Craig, Shelley L. (2015). «Transgender Affirmative Cognitive Behavioral Therapy: Clinical Considerations and Applications». Professional Psychology Research and Practice. 46 (1): 21–29. doi:10.1037/a.0038642.
  136. ↑ Hope, Sam (2020). Person-Centered Counselling for Trans and Gender Diverse People. London: Jessica Kingsley Publishers. ISBN 978-1785925429.

Գրականություն խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տրանսֆոբիա» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Տրանսֆոբիա&oldid=9807571» էջից