Տոպոլոգիա
Տեղաբանությունը կամ տոպոլոգիան (որը գալիս է հունարեն՝ տոպոս (τόπος - տեղ) և լոգոս (λόγος - գիտություն) բառերից), մաթեմատիկայի ընդարձակ բաժին է, ուսումնասիրում է ձևերը և տարածությունը։
Տեղաբանության մասնագետ մաթեմատիկոսին ասում են տեղաբան կան տոպոլոգիստ։
Պատմություն խմբագրել
Այն մաթեմատիկական մտքերը որ այժմ ընդունված են որպես տեղաբանություն, քննարկվել են դեռևս 1736 թվականից, իսկ պատշաճորեն դա հիմնվել է 19-րդ դարավերջի մոտ ժամանակներում, իբրև «տեղի երկրաչափություն» (լատիներեն՝ geometria situs) և «տեղի վերլուծություն» (լատիներեն՝ analysis situs)։ Մոտավորապես 1925-ից մինչև 1975 թվականները մաթեմատիկայի մեջ տեղաբանություն համար կարևոր աճի շրջան էին։
Տեղաբանությունը աճեց երկրաչափությունից և հավաքածու տեսությունից, և տիեզերքի թե նուրբ կառուցվածքի և թե համընդհանուր կառուցվածքի առարկա է։
Առաջին անգամ «Տեղաբանության» սահմանումը 1847 թ. տվել է գերմանացի մաթեմատիկոս Յոհան Լիստինգը (1808-1882 թթ.) Vorstudien zur Topologie աշխատության մեջ[1]։
Քյոնիգսբերգի յոթ կամուրջները խմբագրել
Քյոնիգսբերգի յոթ կամուրջները Լեոնարդ Էյլերի 1736 թ. առաջարկած խնդիրն է, որը համարվում է ժամանակակից տեղաբանության առաջին գիտական շարադրանքը։ Խնդրի պահանջով հարկավոր է անցնել բոլոր յոթ կամուրջների վրայով այնպես, որպեսզի ոչ մի կամրջի վրայով երկրորդ անգամ անցնելու անհրաժեշտություն չլինի։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Listing, Johann Benedict, "Vorstudien zur Topologie", Vandenhoeck und Ruprecht, Göttingen, p. 67, 1848
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տոպոլոգիա» հոդվածին։ |