Տոբոլ (գետ)
Տոբոլ (ռուս.՝ Тобол), գետ Ղազախստանում և Ռուսաստանում, Իրտիշի ձախ վտակը[1]։
| Տոբոլ (գետ) | |
|---|---|
 Իրտիշի և Տոբոլայի միախառնման վայրը, 1912 թ | |
 | |
| Բնութագիր | |
| Երկարություն | 1591 |
| Ավազանի մակերես | 426 000 կմ² |
| Ավազան | Կարայի ծով Իրտիշ → Օբ |
| Ջրի ծախս | 805 (գետաբերանի մոտ) |
| Ջրահոսք | |
| Ակունք | Տուրգայսկի սարահարթ |
| Ակունքի տեղակայում | Turgay Plateau? |
| Բարձրություն | 272 մ |
| Կոորդինատներ | 51°28′ հս․ լ. 61°00′ ավ. ե.HGЯO |
| Գետաբերան | Իրտիշ գետ |
| Գետաբերանի տեղակայում | Քաղաք Տոբոլսկ |
| Կոորդինատներ | 58°09′14″ հս․ լ. 68°12′55″ ավ. ե.HGЯO |
| Տեղակայում | |
| Հոսող հոսքեր | Tavda?, Tura?, Իսետ, Uy?, Ubagan River?, Sredny Utyak?, Uk?, Yemurtla?, Bobrovka?, Uporovka?, Gorkorechenskaya?, Kocherdyk?, Bozbiye?, Q3729073?, Turba?, Niyap?, Nerda?, Sintashta?, Suklemka?, Q3729250?, Nizhny Utyak?, Shestakovka?, Zaimka?, Iska?, Kurtamysh?, Bochanka?, Yurgamysh?, Kulichek?, Borovlyanka?, Kayrakty?, Alabuga?, Tap?, Yurga?, Koktyul'?, Kokpektysay?, Q4084132?, Suyer?, Utyak?, Ik?, Chërnaya? և Usalka? |
| Երկիր |  Ղազախստան Ռուսաստան |
| Երկրամաս | Կոստանայ շրջան, Կուրգանի մարզ և Տյումենի մարզ |
| Ջրահավաք | Տոբոլ գետի ավազան |
Աշխարհագրություն խմբագրել
Տոբոլ գետը սկիզբ է առնում Տուրգայսկի սարահարթից և թափվում է Իրտիշ գետ։ Գետը պատկանում է Կարայի ծովի ավազանին։ Ակունքը ծովի մակարդակից գտնվում է 272 մ բարձրության վրա։ Գետի ափին են գտնվում Լիսակովսկ, Ռուդնի, Կոստանայ, Կուրգան, Յալուտորովսկ, Տոբոլսկ քաղաքները[1]։
Հիդրոգրաֆիա խմբագրել
Տոբոլ գետի երկարությունը կազմում է 1591 կմ, ավազանի մակերեսը՝ 426000 կմ2 է։ Գետի ջրի ծախսը միջինում կազմում է 805 մ³[1]։
Անվանումը խմբագրել
Ոմանք ենթադրում են, որ անվանումը առաջացել է ղազախերեն տաբուլ, բաշկիրերեն տոբոլ «ասպիրակ» բույսի անունից (այդ բույսը գետի երկայնքով շատ է տարածված), ոմանք էլ կարծում են, որ այն առաջացել է թյուրքական տուբուլ «սահմանազատիչ նշան» բառից (հավանաբար, Տոբոլը մի ժամանակ սահմանային գետի դեր է կատարել), իսկ ոմանք էլ այն այն կարծիքի են, որ անվանման հիմքում ընկած է տեղի Տոբոլակ խանի կամ նրա Տոբոլ-Տուրա քաղաքի անունը[1]։
Վտակներ խմբագրել
Տոբոլ գետի վտակներն են ձախից՝ Ույ, Իսետ, Տուրա, Տավդա, աջից՝ Ուբագան գետերը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 12, էջ 40)։ 
|
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տոբոլ (գետ)» հոդվածին։ |