Տարոնի իշխանություն
Տարոնի Բագրատունիների հայկական իշխանությունը ստեղծվել է 830 թվականին, հիմնադիր՝ Բագարատ իշխան։ Տարոնը նախապես Մամիկոնյան նախարարական տան տիրույթն էր, 8-րդ դարի ընթացքում աստիճանաբար անցնում է Բագրատունիների ձեռքը։ Բագարատի արաբներին գերի ընկնելուց և Բաղդադում վախճանվելուց հետո՝ նրա իշխանությունը ժառանգում է որդին՝ Աշոտը, իսկ վերջինիս մահից հետո (878)՝ Դավիթ-Արքայիկը, ապա՝ վերջինիս որդի Աշոտը։
Կոստանդին Ծիրանածին կայսեր ժամանակ Տարոնի իշխանն էր Գրիգորը, որի մահից հետո՝ նրա երկու որդիները՝ Բագարատն ու Աշոտը։ Սրանց ժամանակ Տարոնի մի մասի վրա տիրում է Թոռնիկը՝ վերոհիշյալների հորեղբայրը, որն իր տիրույթները «կտակում է» Բյուզանդիային։ Նույն բանն ստիպվեցին անել նաև Բագարատն ու Աշոտը, և 966 թ. Բյուզանդիայի կայսրությունը տիրացավ ողջ տարոնին՝ վերացնելով այնտեղ հայկական իշխանությունը։
Աղբյուրներ խմբագրել
Մատթեոս Ուռհայեցի, Ժամանակագրություն, Երևան, 1973, էջ 301։