Տանյա (կտավ)
Տանյա (1942), ՀԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ Էդուարդ Իսաբեկյանի աշխատանքը՝ Հայաստանի ազգային պատկերասրահում։
 | |
|---|---|
| տեսակ | գեղանկար |
| նկարիչ | Էդուարդ Իսաբեկյան |
| տարի | 1942 |
| բարձրություն | 98 |
| լայնություն | 110 |
| նյութ | Կտավ, յուղաներկ |
| գտնվում է | Հայաստանի ազգային պատկերասրահ |
| հավաքածու | Հայաստանի ազգային պատկերասրահ |
| սեփականատեր | Հայաստանի ազգային պատկերասրահ |
պատկերված են
| |
| կայք | |
Ծանոթագրություններ | |
Պատմություն խմբագրել
Պարտիզանուհի Տանյայի՝ Զոյա Կոսմոդեմյանսկայայի կերպարը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի դրվագների ճշմարտացի ընկալման ու մարմնավորման արդյունք է։ «Տանյա» կտավում նկարիչն իր ամբողջ ուշադրությունը կենտրոնացրել է կերպարների հոգեբանական բնութագրման վրա։ Ոչ թե գործողությունն է պատմում կատարվածի մասին, այլ մարդիկ իրենց վերաբերմունքով բնութագրում են կատարվելիք գործողությունը։ Նկարը թեև մտահղացվել է փաստի անմիջական ազդեցության տակ՝ Զոյա Կոսմոդեմյանսկայայի մասին տրված հաղորդումներից անմիջապես հետո, և վերջնական տարբերակն ավարտվել է Հայրենական Մեծ պատերազմից ընդամենը երկու տարի անց, այնուամենայնիվ նկարիչը կոնկրետ փաստը դիտում է պատմական որոշակի տարածությունից[1]։
Նկարագրություն խմբագրել
Պահպանելով Զոյա Կոսմոդեմյանսկայայի դիմագծերը, նրա սխրագործության կոնկրետությունը, Իսաբեկյանը կարողացել է ստեղծել Հայրենական Մեծ պատերազմի հերոսների տիպական կերպար, ցույց տալ հերոսության զանգվածային լինելը, հերոսի և ժողովրդի օրգանական միասնությունը և գերմանական ֆաշիզմի կործանման անխուսափելիությունը։ Իսաբեկյանի կերտած Տանյան փոքր-ինչ իդեալականացված է.չնայած բազում խոշտանգումներին ու տառապանքներին՝ նա առողջ է, երիտասարդ ու գեղեցիկ։ Կանգնած կախաղանի տակ՝ նա հրաժեշտ չի տալիս կյանքին։ Նրա պատանեկան բոցաշունչ հայացքում հաղթանակի հավատն է բոցկլտում. նա մխիթարում ու հուսադրում է գերության մեջ գտնվող կանանց ու երեխաներին։ Իդեալականացմամբ հանդերձ իրական ու համոզիչ է Զոյայի կերպարը։
Վարպետությամբ են կերտված գերության մեջ գտնվող խորհրդային քաղաքացիների և հատկապես Զոյայից ոչ հեռու կանգնած ծեր կնոջ կերպարները։ Պատկերում ֆաշիստ դահիճները նենգ ու ուժեղ մարդիկ են, սակայն գեղարվեստական արտահայտիչ հնարքներով՝ կոմպոզիցիոն կառուցվածքով և գունային լուծմամբ, ընդգծվել է նրանց միայնակ լինելը[2][3][4]։
| | |
|---|---|
| տեսակ | գեղանկար |
| նկարիչ | Էդուարդ Իսաբեկյան |
| տարի | 1947 |
| բարձրություն | 220 |
| լայնություն | 350 |
| նյութ | Կտավ, յուղաներկ |
| գտնվում է | Հայաստանի ազգային պատկերասրահ |
| հավաքածու | Հայաստանի ազգային պատկերասրահ |
| սեփականատեր | Հայաստանի ազգային պատկերասրահ |
պատկերված են
| |
| կայք | |
Ծանոթագրություններ | |
«Տանյա» կտավի երկրորդ տարբերակում (1947) Իսաբեկյանը հրաժարվել է նախորդ տարբերակում տեղ գտած բեմական պաթետիկ շարժումներից ու ժեստերից, նկարը ծանրաբեռնող և դիտողի ուշադրությունը հիմնական կերպարից շեղող մանրամասներից, գունալուսային անհանգիստ խաղերից ու տպավորիչ էֆեկտներից և արտահայտչական սուղ ու լակոնիկ միջոցներով պատկերին հաղորդում է առավել հավաք, ամբողջական տեսք, պլաստիկական շոշափելի ձև և ողբերգական շունչ։ Կախաղանի տակ, կառափնարանի վրա Տանյան կանգնած է հպարտ։ Նրա լուսավոր կերպարը դառնում է նկարի կոմպոզիցիոն և իմաստային հանգույցը, որն իրեն է ձգում դիտողի ուշադրությունը՝ հակադրվելով զինվորական գորշ համազգեստներով դահիճներին[5]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Ստեփանյան Ս. – Է.Իսաբեկյանի անհատական ցուցահանդեսը – ամս., «Սովետական գրականություն և արվեստ», Ե., հ.10, 1947 | Eduard Isabekyan». eduardisabekyan.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 12-ին.
- ↑ «Տանյա» (1947), ՀԱՊ
- ↑ Տանյա (1947), Իսաբեկյան ցուցասրահի կայք
- ↑ «Տանյա» էսքիզ, 1947, կտավ, յուղաներկ, 70x50
- ↑ Աղասյան Արարատ – Իգդիրը սրտում պահած արվեստագետը – թերթ, «Կրթություն», Ե., 05.11.2014: