Տու-154 օդանավի ավիավթար Սոչիի մոտ

Տու-154 օդանավի ավիավթար Սոչիի մոտ, Ռուսաստանի Դաշնության Պաշտպանության նախարարությանը պատկանող Տու-154 ինքնաթիռի վթարն է 2016 թվականի դեկտեմբերի 25-ին[1]։ Ինքնաթիռը կատարում էր Չկալովսկ (ՌԴ) - Հմեյմիմ (Լաթակիայի օդանավակայան, Սիրիա) չվերթը։ Սոչիում վառելանյութ վերալիցքավորելուց հետո օդ է բարձրացել և երկու րոպե անց ընկել Սև ծովում[2]։ Ըստ զոհերի քանակի 2016 թվականի խոշորագույն ավիավթարն է։

Տու-154 օդանավի ավիավթար Սոչիի մոտ
Tu-154B-2 (RA-85572) օդանավը Չկալովսկի օդանավակայանում
Ընդհանուր տեղեկություններ
Տեսակավիապատահար
Թվականդեկտեմբերի 25, 2016
Բնութագրումանկում ծովում
Պատճառտեխնիկական պատճառներ
ՎայրՍև ծով, ,  Ռուսաստան
Թռիչքի վայրChkalovsky Airport?
Վերջնական կետ«Հմեյմիմ» ավիաբազա և Bassel Al-Assad International Airport?
Զոհվածներ92
Վիրավորներ0
Aviation Safety Network ID20161225-0
Օդանավ
ՄոդելՏու-154
ԱվիաընկերությունՌԴ Պաշտպանության նախարարության
Կողային համարRA-85572
Անձնակազմ8
Կենդանի մնացած0
 2016 Russian Defence Ministry Tupolev Tu-154 crash Վիքիպահեստում

Ինքնաթիռը խմբագրել

Վթարվածը Տու-154Б-2 ինքնաթիռ էր, գործարանային համարը՝ № 83A572, գրանցման համարը՝ RA-85572։

Ինքնաթիռը կառուցվել էր 1963 թվականի մարտի 29-ին ԽՍՀՄ Ավիացիոն արդյունաբերության Գլխավոր վարչության Կույբիշևի ավիացիոն համար 6 գործարանում։ Գործարկվել է 1983 թվականի մայիսի 12-ին, գլխավոր շահագործողը Օդային զինված ուժերն են՝ պաշտպանության նախարարության 223-րդ թռիչքային ջոկատ[3]։ Պաշտպանության նախարարության, Ավիավթարի պահին ընդհանուր թռիչքը կազմել է 6689 ժամ։ Օդանավը հիմնականում թռել է միջին տարածություններ, միջին՝ 1,6 ժամ տևողությամբ։ Վերջին վերանորոգումը կատարվել է 2014 թվականի դեկտեմբերի 29-ին։ 2018 թվականին պլանավորված է եղել վերանորոգում և օգտագործման ժամկետի երկարացում[4]։

Թռիչքից առաջ անցել է պլանային ստուգում, լիովին սարքին վիճակում է եղել։

Ուղևորներ ու անձնակազմ խմբագրել

Օդանավում 84 հոգի ուղևոր են եղել՝, որոնցից 64-ը Ալեքսանդրովի անսամբլի արտիստներն էին, ութ զինվորական, որոնց թվում նաև նվագախմբի ղեկավար Վալերի Խալիլովը[5], երեք տարբեր հեռուստատեսություններից 9 լրագրող[6][7] («Առաջին ալիք»[8], «Զվեզդա»[9] և ՆՏՎ[10])[6][7][11], որոնք գնում էին ռուսական զինվորների Նոր տարին շնորհավորելու[1][6], երկու դաշնային պետական ծառայող, որոնցից մեկը մշակույթի դեպարտամենտի տնօրեն Անտոն Գուբանովը[12], «Արդար օգնություն» հիմնադրամի նախագահ և հիմնադիր Ելիզավետա Գլինկան՝ հայտնի որպես Բժիշկ Լիզա (բժշկական օգնություն էր տանում Լաթակիայի հիվանդանոցին)[13] և անձնակազմի 8 անդամ[14][15]։

Դեպքերի ժամանակագրություն խմբագրել

Ավիավթար խմբագրել

Ինքնաթիռը 2016 թվականի դեկտեմբերի 25-ին թռել էր մերձմոսկովյան Չկալովսկի օդանավակայանից։ Նպատակակետը Սիրիայի Հմեյմիմ օդանավակայանն էր Լաթակիայում։ Օդանավը Սոչիի օդանավակայանում վերալիցքավորվելուց հետո օդ է բարձրացել 5:25 (02:25 GMT), ուղղություն վերցրել դեպի Սև ծով, երկու 90 աստիճան աջ թեքվելուց հետո, բարձրություն վերցնելով ուղղվել է դեպի Կասպից ծով[Ն 1]։ 2 րոպե հետո՝ 5:27-ին անհետացել է ռադարներից[16]։ Ընկել է Սև ծովում Անապայի ուղղությամբ ափից 6 կմ հեռավորության վրա[17][18][19]։

Որոնման աշխատանքներ խմբագրել

Անմիջապես որոնողական աշխատանքներ են իրականացնել Ռուսաստանի Դաշնության Պաշտպանության նախարարության և Ռուսաստանի Փրկարարական ծառայությունները[14]։ Որոնողական աշխատանքներ կորդինացնում է անձամբ Պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուն Պաշտպանության ազգային կենտրոնի վարչությունից։ Առաջին օրը որոնման աշխատանքները սկսել են յոթ նավ[14][20] և հինգ Մի-8 ուղղաթիռ[21]։ Երեկոյան որոնողական խումբը մեծացել է՝ 32 նավ և կատեր։ Ներգրավվել են 109 ջրասույզներ, անօդաչու թռչող սարքեր և «Տայգեր» և «Ֆալկոն» հեռակառավարվող ստորջրյա ապարատներ[21][22][23]։ Դեկտեմբերի 26-ին որոնողների քանակը հասցվեց 3500 մարդու, ներգրավված էին 45 նավ՝ որոնցից յոթը Ռուսաստանի սևծովյան ռազմածովային ուժերից, ավելի քան 200 կտոր տեխնիկա, 192 ջրասույզ, 15 ստորջրյա ապարատ, 12 ինքնաթիռ և հինգ ուղղաթիռ[24]։ Որոնողական աշխատանքներին մասնակցել են նաև Աբխազիայի Արտակարգ իրավիճակների ծառայության աշխատակիցները[25]։ Ծովափից 1,5 կմ հեռավորության և 50-70 մ խորության վրա գտնվել են ուղևորների ուղեբեռի կտորներ, և օդանավի շասսիի հատվածներ[26][27]։ Գտնվել են որոշ զոհերի մարմիններ և մարմնի մասեր, որոնք ուղարկվել են Մոսկվա գենետիկ վերլուծության[28]։

Դեկտեմբերի 26-ին Պաշտպանության նախարարությունից հայտնել են, որ Սև ծովի հատակին ափից 1700 մետր հեռավորության վրա հայտնաբերվել են օդանավի բեկորներ, որոնք ցրված են 500 մ։ ԱԻՆ ծառայությունը նշել է, որ կան բազմաթիվ մանր դետալներ, բայց չկան մեծերը[29]։

Հետաքննություն խմբագրել

Սոչիի ռազմական քննչական կոմիտեն սկսել է քննություն և քրեական գործ է հարուցել ՌԴ ՔՕ 351 հոդվածով (թռիչքների կանոնների խախտում, որին հետևել են ծանր հետևանքներ)[30]։ Նախնական տվյալներով վթարի պատճառը տեխնիկական է կամ օդաչուների սխալը[31], չի բացառվում նաև ահաբեկչությունը[32][33][34][35][36][37][38]։ Գործը փոխանցվել է ՌԴ Քննչական կենտրոնական կոմիտե[39]։ Ավիավթարի հետաքննությամբ զբաղվում է նաև Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարության հանձնաժողովը՝ պաշտպանության փոխնախարար բանակի գեներալ Պավել Պոպովի գլխավորությամբ[40] և պետական հանձնաժողովը Ռուսաստանի տրանսպորտի նախարար Մաքսիմ Սոկոլովի գլխավորությամբ։

Նշվում է ինքնաթիռի բեկորների ցրվածությունը մեծ տարածքով[41]։ Ըստ մասնագետների կարծիքի դա նշան է, որ ինքնաթիռը սկսել է քայքայվել օդում[41][42][43]։ Ինքնաթիռի հանկարծակի քայքայման օգտին է խոսում այն, որ անձնակազմը վթարային ազդանշան չի տվել, ինչի համար օդանավի հրամանատարին հարկավոր էր միայն սեղմել ղեկավարման վահանակին տեղադրված վթարային կոճակը[41][42]։ Կառավարական հանձնաժողովի նախագահը բեկորների ցրվածությունը բացատրել է ծովային ուժեղ հոսանքով[44]։ Ըստ Սոկոլովի ինքնաթիռի բեկորների մի մասը կարող է հայտնվել Աբխազիայի տարածքում[45]։

Արձագանք խմբագրել

Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հրամանով դեկտեմբերի 26-ը համազգային սգի օր է հայտարարվել ի հիշատակ ավիավթարի զոհերի[18]։

Դեկտեմբերի 26-ը ազգային սգո օր է հայտարարվել նաև Բելառուսում։ Երկրի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի հրահանգով Բելառուսի նախագահական նստավայրի և այլ պետական կազմակերպությունների դրոշները պետք է խոնարհվեն ի նշան համերաշխության և վշտի[46]։ Սուգ է հայտարարվել նաև Դոնեցկի[47] և Լուգանսկի[48] ինքնահռչակ Ժողովրդական հանրապետություններում։

Նշումներ խմբագրել

  1. Ադլերից դեպի Լատակիա ուղիղ թռչել Սև ծովի և Թուրքիայի վրայով անհնար էր, քանի որ Թուրքիան արգելել էր ռուսական զինուժի օդանավերին թռչել իր տարածքով։ Այդ պատճառով օդանավերը թռչում են՝ շրջանցելով Թուրքիան՝ Կովկասյան լեռնաշղթայի երկայնքով, Կասպից ծովի, Հյուսիսային Իրանի վրայով։ Այդ պատճառով ինքնաթիռը վերելքից հետո անմիջապես թեքվել է դեպի հյուսիս-արևելք։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 «Военный самолет Ту-154 с артистами ансамбля имени Александрова рухнул в Черное море недалеко от Сочи». www.kp.ru/daily. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  2. «Перед крушением в Ту-154 случилось что-то экстремальное, считает эксперт». РИА Новости. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  3. «Что случилось над Черным морем». Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 5-ին.
  4. «Источник отметил исправность потерпевшего крушение Ту-154». interfax.ru. 25.12.2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  5. «Источник сообщил о нахождении в упавшем Ту-154 дирижёра Валерия Халилова». interfax.ru. 25.12.2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  6. 6,0 6,1 6,2 «Источник: на борту Ту-154 находились 68 музыкантов ансамбля имени Александрова». ТАСС. 25.12.2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  7. 7,0 7,1 «Военный самолет Ту-154 вылетел из Сочи в Сирию и пропал с радаров. На борту находятся около 100 человек - Meduza». Meduza (ռուսերեն). Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 5-ին.
  8. «На борту разбившегося самолёта была съёмочная группа Первого канала». 1tv.ru. 25.12.2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  9. «Названы имена членов съёмочной группы телеканала «Звезда» на борту Ту-154». tvzvezda.ru. 25.12.2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  10. «Журналисты НТВ находились на борту разбившегося Ту-154». ntv.ru. 25.12.2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  11. «Источник рассказал о журналистах, находившихся на борту пропавшего Ту-154». РИА Новости. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 5-ին.
  12. «На борту разбившегося Ту-154 находились Доктор Лиза и Антон Губанков». spbdnevnik.ru. 25.12.2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  13. «Муж Доктора Лизы подтвердил, что та села на борт упавшего Ту-154». snob.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 5-ին.
  14. 14,0 14,1 14,2 «На борту пропавшего самолета Минобороны вылетели музыканты ансамбля Александрова». Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 5-ին.
  15. «Список пассажиров, находившихся на борту Ту-154 Минобороны России». Министерство обороны Российской Федерации. 2016 թ․ դեկտեմբերի 25. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  16. «Самолет Минобороны пропал с экранов радаров при вылете из Сочи». Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 5-ին.
  17. «Минобороны уточнило время пропажи с радаров разбившегося Ту-154». interfax.ru. 25.12.2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  18. 18,0 18,1 «Крушение самолета Ту-154 Минобороны России. Хроника событий». РИА Новости. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 5-ին.
  19. Брифинг официального представителя Минобороны России по ситуации с крушением самолета ТУ-154 в районе Сочи по состоянию на 13:00 - интернет-портал Минобороны России, 25.12.2016 (13:00)
  20. «В Черном море семь кораблей ведут поиск пропавшего Ту-154». РИА Новости. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 5-ին.
  21. 21,0 21,1 «В район поиска Ту-154 вылетел вертолет Ми-8». РИА Новости. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 5-ին.
  22. Брифинг официального представителя Минобороны России по ситуации с крушением самолета ТУ-154 в районе Сочи по состоянию на 17:45
  23. Брифинг официального представителя Минобороны России по ситуации с крушением самолета ТУ-154 в районе Сочи по состоянию на 20:30
  24. http://function.mil.ru/news_page/country/more.htm?id=12106999@egNews
  25. В поисках обломков Ту-154 участвуют около 70 спасателей из Абхазии
  26. «В Чёрном море найдены обломки разбившегося самолёта Ту-154». interfax.ru. 25.12.2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  27. «Обломки разбившегося Ту-154 обнаружили в 12-14 км от береговой линии». interfax.ru. 25.12.2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  28. Брифинг официального представителя Минобороны России по ситуации с крушением самолета ТУ-154 в районе Сочи по состоянию на 8:00
  29. Министерство обороны России рассказало о радиусе разброса обломков Ту-154 - РБК, 15:53 26.12.16
  30. «В связи с крушением Ту-154 возбуждено уголовное дело». interfax.ru. 25.12.2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  31. Источник назвал предварительную причину крушения самолета Минобороны России
  32. СМИ: ФСБ отрабатывает версию теракта в катастрофе Ту-154
  33. Катастрофа Ту-154: Эксперты говорят о теракте, ФСБ проверяет весь техперсонал
  34. Среди причин катастрофы Ту-154 рассматривается теракт
  35. «Катастрофа Ту-154 под Сочи. Война в Сирии проглотила ещё около 100 россиян. Версия теракта». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  36. Версии авиакатастрофы ТУ-154 под Сочи: месть террористов, технический сбой или пилотам не хватило времени исправить ошибку
  37. Версия катастрофы Ту-154: в гражданские службы аэропорта Сочи мог внедриться террорист
  38. Эксперты расходятся в версиях катастрофы Ту-154 в Сочи: не верят в ошибку пилота и указывают на разлет осколков, характерный для взрыва
  39. «В Краснодарском крае по факту крушения военно-транспортного самолёта возбуждено уголовное дело». sledcom.ru. 25.12.2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  40. «В Сочи вылетела комиссия Минобороны в связи с крушением Ту-154». interfax.ru. 25.12.2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  41. 41,0 41,1 41,2 ««Такой разлет осколков бывает только при разрушении самолета в воздухе»». Коммерсантъ. 2016 թ․ դեկտեմբերի 25.
  42. 42,0 42,1 «Катастрофа военного Ту-154: что нам известно?»
  43. Антон Никитин (2016 թ․ դեկտեմբերի 25). «Соколов назвал причину большого расстояния между обломками Ту-154». Взгляд.ру.
  44. Соколов объяснил большой разброс обломков разбившегося Ту-154 - Интерфакс, 20:13, 25 декабря 2016
  45. Часть обломков Ту-154 может оказаться в Абхазии - РИА Новости, 26.12.16
  46. «Лукашенко объявил в Белоруссии траур из-за крушения Ту-154». Газета.Ru. 2016 թ․ դեկտեմբերի 25.
  47. «В ДНР объявлен траур по погибшим в крушении лайнера Ту-154». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
  48. «В ЛНР объявлен траур по погибшим при падении самолёта Ту-154». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.