Վիքիպեդիա:Այսօր պատմության մեջ/Մարտ

Մարտ ամսվա օրերը
Մարտի 1 2008 թ. մարտի 1-ին ցուցարարների բազմություն Ս․Շահումյանի հրապարակում 1445 թ. - ծնվել է Սանդրո Բոտիչելլին, վերածննդի իտալացի նկարիչ (մահ. 1510)։ 1565 թ. - հիմնադրվել է Ռիո դե Ժանեյրոն, Հարավային Ամերիկայի ամենամեծ քաղաքներից մեկը։ 1810 թ. - ծնվել է Ֆրեդերիկ Շոպենը, լեհ նշանավոր կոմպոզիտոր (մահ. 1849)։ 1872 թ. - ԱՄՆ-ում բացվեց աշխարհում առաջին ազգային պարկը՝ Ելոուսթոունը։ 1892 թ. - ծնվել է Ռյունոսկե Ակուտագավան, ճապոնացի դասական գրող (ինքնասպան է եղել 1927 թ.)։ 1901 թ. - ծնվել է Սարմենը, հայ բանաստեղծ, ԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (մահ. 1984)։ 1992 թ. - Բոսնիա և Հերցոգովինան իրենց անկախ են հայտարարում Հարավսլավիայից։ 1994 թ. - ծնվել է Ջասթին Բիբերը, կանադացի աշխարհահռչակ երգիչ։ 2008 թ. - Երևան քաղաքում ՀՀ նախագահի ընտրությունների բողոքարկման ցույցերի ժամանակ տեղի ունեցան բախումներ ոստիկանության և ցուցարարների միջև, արդյունքում զոհվեց 10 մարդ։	Մարտի 2 կադր 1933 թ. «Քինգ-Քոնգ» ֆիլմից 1853 թ. - ծնվել է Քրիստափոր Կարա-Մուրզան, հայ մեծանուն երգահան (մահ․ 1902 թ.)։ 1917 թ. - Ռուսական կայսրության վերջին կայսր Նիկոլայ II-ը հրաժարվեց գահից։ 1931 թ. - ծնվել է Միխայիլ Գորբաչովը, ԽՍՀՄ առաջին և վերջին նախագահը։ 1933 թ. - Նյու Յորքում տեղի ունեցավ «Քինգ Քոնգ» ֆիլմի պրեմիերան։ 1951 թ. - Բոստոն քաղաքում տեղի ունեցավ ամերիկյան Բասկետբոլի ազգային ասոցիացիայի՝ NBA-ի բոլոր աստղերի առաջին խաղը Արևմտյան և Արևելյան կոնֆերենցիաների միջև։ 1969 թ. - Ռուսաստանի և Չինաստանի զինված ուժեր միջև սկսվեցին սահմանային բախումներ։ 1981 թ. - գործարկվեց Երևանի մետրոպոլիտենի առաջին հերթը։ 1992 թ. - Հայաստանը, Ադրբեջանը, Թուրքմենստանը, Ղազախստանը, Ղրղզստանը, Մոլդովան, Սան Մարինոն, Տաջիկստանը և Ուզբեկստանը դարձան ՄԱԿ-ի անդամ։ 2007 թ. - մահացել է Անրի Թրուայան, ֆրանսահայ նշանավոր գրող (ծնվ. 1911 թ.)։
Մարտի 3 տափօղակով հոկեյ 1842 թ. - ծնվել է Ալեքսանդր Մանթաշյանցը, հայ մեծ բարերար, խոշոր նավթարդյունաբերող (մահ. 1911 թ.)։ 1845 թ. - Ֆլորիդան դարձավ ԱՄՆ-ի 27-րդ նահանգը։ 1847 թ. - ծնվել է Ալեքսանդր Բելլը, շոտլանդացի նշանավոր գիտնական և գյուտարար, հեռախոսի գյուտարարը (մահ. 1922 թ.)։ 1861 թ. - Ալեքսանդր II կայսրը Ռուսաստանում վերացրեց ճորտատիրական կարգը։ 1875 թ. - Մոնրեալի Վիկտորիա սահադաշտում կայացավ պատմության մեջ առաջին տափօղակով հոկեյի խաղը։ 1878 թ. - Ռուսաստանի և Օսմանյան կայսրության միջև կնքվեց Սան Ստեֆանոյի պայմանագիրը։ 1898 թ. - ծնվել է Էմիլ Արթինը, հայազգի մաթեմատիկոս (մահ. 1962 թ.)։ 1918 թ. - ստորագրվեց Բրեստի պայմանագիրը։ 1923 թ. - Նյու Յորքում վաճառքի հանվեց Թայմը՝ աշխարհում նորությունների առաջին շաբաթաթերթը։ 1949 թ. - ծնվել է Արթուր Մեսչյանը, հայ ճանաչված ճարտարապետ և երաժիշտ։	Մարտի 4 Ալենուշ Տերյան 1193 թ. - մահացել է Սալահ ադ Դինը, քուրդ նշանավոր սուլթան (ծնվ. 1137 թ.)։ 1791 թ. - Վերմոնտը դարձավ ԱՄՆ-ի 14-րդ նահանգը։ 1878 թ. - ծնվել է Ալեքսանդր Թամանյանը, հայ նշանավոր ճարտարապետ, ակադեմիկոս (մահ. 1936 թ.)։ 1941 թ. - ծնվել է Բաբկեն Հարությունյանը, հայ պատմաաշխարհագրագետ, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր (մահ. 2013 թ.)։ 1975 թ. - Եղիսաբեթ II թագուհին Չարլի Չապլինին շնորհեց ասպետի կոչում։ 2004 թ. - Լոնդոնում ՖԻՖԱ-ն իր 100-ամյակին նվիրված հրապարակեց ֆուտբոլի արքա Պելեի կողմից կազմված 125 մեծագույն ֆուտբոլիստների ցանկը՝ ՖԻՖԱ 100-ը։ 2008 թ. - հայազգի բռնցքամարտիկ Արթուր Աբրահամը առաջին անգամ պաշտպանեց աշխարհի չեմպիոնի իր տիտղոսը հաղթելով Շենան Թեյլորին։ 2008 թ. - Մարտակերտում հայ և ադրբեջանական զինված ուժերի միջև տեղի ունեցան ռազմական ընդհարումներ։ 2011 թ. - մահացել է Ալենուշ Տերյանը, հայազգի գիտնական, Իրանի առաջին կին-պրոֆեսորը և առաջին արևային աստղադիտարանի և հեռադիտակի հիմնադիրը Իրանի աստղագիտության պատմության մեջ (ծնվ. 1920 թ.)։
Մարտի 5 Վազգեն Սարգսյան 1827 թ. - մահացել է Ալեսանդրո Վոլտան, իտալացի ֆիզիկոս և քիմիկոս, նրա պատվին է կոչվել Վոլտ չափման միավորը (ծնվ. 1745 թ.)։ 1909 թ. - մահացել է Ջիվանին, հայ նշանավոր աշուղ (ծնվ. 1846 թ.)։ 1946 թ. - Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Ուինսթոն Չերչիլի Ֆուլտոն քաղաքում ելույթի ժամանակ արտասանված ճառը դարձավ Սառը պատերազմի սկիզբ։ 1913 թ. - ծնվել է Գանգուբայ Հանգալը, հնդիկ դասական երգչուհի (մահ. 2009 թ.)։ 1953 թ. - մահացել է Սերգեյ Պրոկոֆևը, ռուս նշանավոր կոմպոզիտոր և դաշնակահար (ծնվ. 1891 թ.)։ 1953 թ. - մահացել է Իոսիֆ Ստալինը, խորհրդային քաղաքական գործիչ, ԽՍՀՄ երկրորդ ղեկավարը (ծնվ. 1879 թ.)։ 1958 թ. - կատարվեց Յակ-28 ինքնաթիռով առաջին թռիչքը։ 1959 թ. - ծնվել է Վազգեն Սարգսյանը, հայ հասարակական, քաղաքական և զինվորական գործիչ, ՀՀ Պաշտպանության նախարար, վարչապետ, Հայաստանի ազգային հերոս (զոհվել է 1999 թ. Ազգային ժողովում տեղի ունեցած ահաբեկչության ժամանակ)։ 1962 թ. - ծնվել է Սիմոն Աբգարյանը, ֆրանսահայ դերասան, «Արամ», «Արարատ» ֆիլմերի գլխավոր դերակատար։ 2003 թ. - Ռոբերտ Քոչարյանը երկրորդ անգամ վերընտրվեց Հայաստանի նախագահ։	Մարտի 6 Մուհամեդ Ալին (աջից) ԱՄՆ նախագահ Ռոնալդ Ռեյգանի հետ 1853 թ. - Վենետիկում տեղի ունեցավ Ջուզեպպե Վերդիի «Տրավիատա» օպերայի պրեմիերան։ 1902 թ. - հիմնադրվեց իսպանական աշխարհահռչակ Ռեալ Մադրիդ ֆուտբոլային ակումբը։ 1905 թ. - մահացել է Մակար Եկմալյանը, հայ նշանավոր կոմպոզիտոր (ծնվ. 1857 թ.)։ 1927 թ. - ծնվել է Գաբրիել Գարսիա Մարկեսը, կոլումբիացի ճանաչված գրող, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր («Հարյուր տարվա մենություն», մահ. 2014 թ.)։ 1964 թ. - տեղի ունեցավ ՄԻԳ-25 ինքնաթիռի առաջին թռիչքը։ 1964 թ. - ամերիկացի հայտնի բռնցքամարտիկ Կասիուս Քլեյը ընդունեց իսլամ և վերցրեց Մուհամեդ Ալի նոր անուն ազգանունը։ 1970 թ. - Անգլիայում The Beatles աշխարհահռչակ ռոք խումբը թողարկեց իր վերջին երգը՝ «Let It Be»։ 1983 թ. - ծնվել է Անդրանիկ Թեյմուրյանը, իրանահայ ֆուտբոլիստ, Իրանի ֆուտբոլի ազգային հավաքականի միակ քրիստոնյա ֆուտբոլիստը։ 1992 թ. - Ադրբեջանի առաջին նախագահ Այազ Մութալիբովը, չկարողանալով դիմադրել զինված ընդդիմության կազմակերպած Խոջալուի դեպքերի ադրբեջանական զեղծարարություններին, հրաժարական տվեց։
Մարտի 7 Գևորգ Չմշկյան 1657 թ. - Ֆրանսիայի թագավոր Լյուդովիկոս XIV-ը արգելեց ամերիկյան հնդկացիներին սպիրտային խմիչք վաճառել։ 1824 թ. - հունգարացի նշանավոր դաշնակահար և երգահան Ֆերենց Լիստը Փարիզում համերգ տվեց և մեծ հաջողության հասավ։ 1837 թ. - ծնվել է Գևորգ Չմշկյանը, հայ դերասան, ռեժիսոր, դրամատուրգ (մահ. 1915 թ.)։ 1875 թ. - ծնվել է Մորիս Ռավելը, ֆրանսիացի նշանավոր երգահան (մահ. 1937 թ.)։ 1876 թ. - Ալեքսանդր Բելլը արտոնագրեց հեռախոսի գյուտը։ 1924 թ. - ծնվել է Կոբո Աբեն, ճապոնացի ականավոր արձակագիր և դրամատուրգ (մահ. 1993 թ.)։ 1929 թ. - ծնվել է Էդգար Էլբակյանը, հայ ճանաչված դերասան, ՀՀ ժողովրդական արտիստ (մահ. 1988 թ.)։ 1967 թ. - ԽՍՀՄ-ը անցավ հնգօրյա աշխատանքային շաբաթվա ռեժիմի՝ երկու հանգստյան օրով։ 1981 թ. - բացվեց Երևանի մետրոպոլիտենի «Բարեկամություն» կայարանը։	Մարտի 8 կանանց ցույց, 1913 թ., ԱՄՆ Աշխարհի շատ երկրներում նշվում է Կանանց միջազգային օրը։ 1669 թ. - տեղի ունեցավ Էտնա հրաբխի պատմության մեջ ամենամեծ ժայթքումը, որի հետևանքով մահացավ մոտ 27 000 մարդ։ 1876 թ. - ծնվել է Հրաչյա Աճառյանը, հայ մեծանուն գիտնական, բանասեր, ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս, հայոց լեզվի մասին մի շարք նշանավոր աշխատությունների հեղինակ (մահ. 1953)։ 1887 թ. - ծնվել է Հովսեփ Օրբելին, հայ նշանավոր գիտնական և ակադեմիկոս, Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի առաջին նախագահ, (մահ. 1961 թ.)։ 1894 թ. - ծնվել է Վյայնո Աալտոնենը, ֆինն նշանավոր քանդակագործ, (մահ. 1966 թ.)։ 1869 թ. - մահացել է Հեկտոր Բեռլիոզը, ֆրանսիացի երգահան, դիրիժոր և երաժշտագետ, (ծնվ. 1803 թ.)։ 1911 թ. - ծնվել է Ալան Հովհաննեսը, ամերիկահայ նշանավոր երգահան, (մահ. 2000 թ.)։ 1950 թ. - ԽՍՀՄ-ը հայտարարեց իր տարածքում ատոմային ռումբի պատրաստման մասին։ 1956 թ. - մահացել է Դրաստամատ Կանայանը, Հայ ազգային ազատագրական շարժման գործիչ, զորավար, Հայաստանի Առաջին Հանրապետության պաշտպանության նախարար (ծնվ. 1884 թ.)։ 1966 թ. -ծնվել է Վարդան Ստեփանյանը՝ Դուշման Վարդանը, ֆիդայի, Արցախյան պատերազմի հերոս, Հայաստանի հերոս։ (մահ. 1992 թ.)։
Մարտի 9 1842 թ. - Միլանի «Լա Սկալա» թատրոնում տեղի ունեցավ Ջուզեպե Վերդիի «Նաբուկկո» օպերայի պրեմիերան։ 1908 թ. - հիմնադրվեց Ինտեր Միլան իտալական ֆուտբոլային ակումբը։ 1943 թ. - ծնվել է Ռոբերտ Ֆիշերը, ամերիկացի հայտնի շախմատիստ, շախմատի աշխարհի 11-րդ չեմպիոն (մահ. 2008թ.) 1953 թ. - Մոսկվայում Ստալինի թաղման ժամանակ հարյուրավոր մարդիկ զոհվեցին հրմշտոցի արդյունքում։ 1959 թ. - Նյու Յորքում խաղալիքների տոնավաճառում վաճառքի հանվեց Բարբի հանրահայտ տիկնիկը։ 1961 թ. - Դալայ-Լաման դիմեց ՄԱԿ Տիբեթի անկախությունը վերականգնելու կոչով։ 1966 թ. - Ֆրանսիայի կառավարությունը հայտարարեց Հյուսիսատլանտյան դաշինքից դուրս գալու մասին։ 1968 թ. - ծնվել է Յուրի Ջորկաեֆը, ֆրանսահայ ֆուտբոլիստ, 1998թ. Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնության և 2000թ. Եվրոպայի ֆուտբոլի առաջնության չեմպիոն։ 1974 թ. - մահացել է Խաչիկ Դաշտենցը, հայ գրող, թարգմանիչ, բանասեր (ծն. 1910 թ.)։	Մարտի 10 Չակ Նորիս 1535 թ. - իսպանացի ծովագնացները Խաղաղ օվկիանոսում Էկվադորից 972 կմ դեպի արևմուտք հայտնաբերեցին Գալապագոսյան կղզիները։ 1804 թ. - Ֆրանսիան պաշտոնապես Լուիզիանան հանձնեց ԱՄՆ-ին։ 1904 թ. - ծնվել է Լևոն Խոջա-Էյնաթովը, հայ խորհրդային երգահան (մահ. 1954 թ.)։ 1905 թ. - Լոնդոնում հիմնադրվեց Չելսի անգլիական ֆուտբոլային ակումբը։ 1940 թ. - ծնվել է Չակ Նորիսը, ամերիկացի ճանաչված կինոդերասան և մարտարվեստների վարպետ։ 1945 թ. - ԱՄՆ-ի ռազմաօդային ուժերը ռմբակոծեցին Ճապոնիայի մայրաքաղաք Տոկիոն, ինչի հետևանքով զոհվեց մոտ 100 000 մարդ։ 1945 թ. - մահացել է Ալեքսանդր Խատիսյանը, Հայաստանի Առաջին Հանրապետության երկրորդ վարչապետ (ծն. 1874 թ.)։ 1953 թ. - New York Herald Tribune թերթում առաջին անգամ տպագրվեց հանրահայտ ժպիտիկի (սմայլիկ) նախատիպը։ 1957 թ. - ծնվել է Ուսամա բեն Լադենը, Ալ Քաիդա ահաբեկչական կազմակերպության հիմնադիրներից (մահ. 2011 թ.)։
Մարտի 11 հայկական հին Աստվածաշունչ, Հալեպ, Սիրիա 106 թ. - Չինաստանում Ցայ Լունը բամբուկից ստացավ թուղթ։ 1302 թ. - Ուիլյամ Շեքսպիրի գրվածքի համաձայն, այս օրը Ռոմեոյի և Ջուլիետի նշանադրության օրն է։ 1544 թ. - ծնվել է Տորկվատո Տասսոն, 16-րդ դարի իտալացի նշանավոր բանաստեղծ (մահ. 1595 թ.) 1837 թ. - ծնվել է Տիգրան Չուխաճյանը, հայ նշանավոր երգահան, հայ ազգային օպերային արվեստի հիմնադիր (մահ. 1898 թ.)։ 1851 թ. - Վենետիկի «Ֆենիչե» թատրոնում տեղի ունեցավ Ջուզեպպե Վերդիի Ռիգոլետտո օպերայի պրեմիերան։ 1931 թ. - ԽՍՀՄ-ում արգելեց Աստվածաշնչի վաճառքն ու տարածումը։ 1936 թ. - վախճանվեց Դեյվիդ Բիթին, բրիտանական ականավոր ռազմական գործիչ (ծնվ. 1871 թ.)։ 1978 թ. - Երևանում տեղի ունեցավ «Զինվորն ու փիղը» ֆիլմի պրեմիերան։ 2004 թ. - Իսպանիայի մայրաքաղաք Մադրիդում տեղի ունեցան ահաբեկչական պայթյուններ, որի հետևանքով մահացավ 191 մարդ, մոտ 2000-ը վիրավորվեցին։ 2011 թ. - Ճապոնիայում ավերիչ երկրաշարժ և ցունամի տեղի ունեցավ։	Մարտի 12 երկրաարժի հետևանքով առաջացած ցունամիի պատկերը 604 թ. — մահացել է Հռոմի Պապ Գրիգոր I-ը, կաթոլիկ եկեղեցու սուրբ (ծ. 540)։ 1519 թ. — իսպանացի նշանավոր կոնկիստադոր Էռնան Կորտեսը իր խմբով մտավ ներկայիս Մեքսիկայի տարածք։ 1685 թ. — ծնվել է Ջորջ Բերկլին, անգլիացի փիլիսոփա, Իռլանդիայի եպիսկոպոս (մահ. 1753 թ.) 1913 թ. — Ավստրալիայի մայրաքաղաքը դարձավ Կանբերրան։ 1922 թ. — Հայաստանը, Վրաստանը և Ադրբեջանը կազմավորեցին Անդրկովկասի Խորհրդային Սոցիալիստական Ֆեդերատիվ Հանրապետությունը։ 1938 թ. — ծնվել է Վլադիմիր Մսրյանը, թատրոնի և կինոյի հայ դերասան, Հայաստանի ժողովրդական արտիստ (մահ. 2010 թ.)։ 1942 թ. — ծնվել է Ռատկո Մլադիչը, Սերբական Հանրապետության բանակի հրամանատարն էր 1992-1995 թվականների Բոսնիական պատերազմի ժամանակ։ 1968 թ. — Մավրիկիոսը ձեռք բերեց անկախություն, իսկ 1992 թ. նույն օրը դարձավ հանրապետություն։ 1974 թ. — «Մարս-6» խորհրդային տիեզերական կայանը իջավ Մարս մոլորակի վրա՝ առաջին անգամ Երկիր հաղորդելով այդ մոլորակի ընդերքի և մթնոլորտի վերաբերյալ տեղեկություններ։ 2011 թ. — Ճապոնիայում տեղի ունեցած ուժեղ երկրաշարժի և ցունամիի հետևանքով «Ֆուկուսիմա-1» ատոմակայանում վթար տեղի ունեցավ։
Մարտի 13 Եղիշե Չարենց 1781 թ. — Ուիլյամ Հերշելը հայտնաբերեց Ուրան մոլորակը։ 1797 թ. — Փարիզի «Ֆեյդո» թատրոնում տեղի ունեցավ «Մեդեա» օպերայի պրեմիերան։ 1897 թ. — ծնվել է Եղիշե Չարենցը, հայ մեծագույն գրողներից մեկը (մահ. 1937 թ.)։ 1900 թ. — ծնվել է Յորգոս Սեֆերիսը, հույն ամենանշանավոր բանաստեղծներից մեկը, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (մահ. 1971 թ.)։ 1913 թ. — ծնվել է Պարույր Ջոթյանը, հայ արձակագիր, թարգմանիչ, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ (մահ. 1954 թ.)։ 1921 թ. — Մոնղոլիան (նախկինում Արտաքին Մոնղոլիա) հայտարարեց իր անկախությունը Չինաստանից։ 1989 թ. — Միջուկային Հետազոտությունների Եվրոպական Կազմակերպության աշխատակից Թիմ Բերներս-Լին և իր գործընկերները հիմնեցին Համաշխարհային սարդոստայնը՝ (WWW)։ 2004 թ. — Նյու Յորքի «Մետրոպոլիտեն օպերայի» բեմում հանրահայտ տենոր երգիչ Լուչանո Պավարոտտին տվեց իր հրաժեշտի համերգը։	Մարտի 14 Հովհաննես Շիրազ Պի թվի օրը - մաթեմատիկոսների ոչ պաշտոնական տոնը, (տոնվում է սկսած 1987 թվականից) 1839 թ. - անգլիացի գիտնական Սըր Ջոն Հերշելը Լոնդոնի Թագավորական Միությունում կարդացած դասախոսության ժամանակ առաջին անգամ օգտագործեց լուսանկարչություն բառը։ 1933 թ. - Կառլ Մարքսի մահվան 50 ամյակի կապակցությամբ ներկայիս Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանը վերանվանվեց Երևանի Կառլ Մարքսի անվան պոլիտեխնիկական ինստիտուտի։ 1948 թ. - ծնվել է Ալբերտ Ստեփանյանը, հայ պատմագետ, թարգմանիչ, մշակութաբան, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր։ 1978 թ. - ստեղծվեց Սևան ազգային պարկը։ 1980 թ. - ծնվել է Նելլի Ուվարովան, թատրոնի և կինոյի ռուսական հայազգի դերասանուհի, Յախոնտովի և Սմոլենսկու անվան մրցույթների դափնեկիր։ 1984 թ. - մահացել է Հովհաննես Շիրազը, հայ մեծագույն բանաստեղծներից մեկը (ծն. 1914 թ.)։ 1990 թ. - Միխայիլ Գորբաչովն ընտրվեց ԽՍՀՄ նախագահ։ 1994 թ. - թողարկվեց Լինուքսի առաջին տարբերակը։ 2013 թ. - մահացել է Արամայիս Սահակյանը, հայ գրող, բանաստեղծ, երգիծաբան, հրապարակախոս (ծն. 1936 թ.)։
Մարտի 15 Աշխարհում նշվում է Սպառողների իրավունքների պաշտպանության միջազգային օրը։ Սողոմոն Թեհլերյան մ.թ.ա. 44 թ. - սպանվեց Հռոմի դիկտատոր Հուլիոս Կեսարը (ծնվ. մ.թ.ա. 100 թ.)։ 1820 թ. - Մենը դարձավ ԱՄՆ-ի 23-րդ նահանգը։ 1892 թ. - ամերիկացի գյուտարար Ջեսս Ռենոն արտոնագրեց առաջին շարժասանդուղքը։ 1892 թ. - հիմնադրվեց անգլիական «Լիվերպուլ» ֆուտբոլային ակումբը։ 1919 թ. - ծնվել է Ջորջ Ավագյանը, ամերիկահայ պրոդյուսեր, ջազի նշանավոր դեմքերից, եղել է Դեյվ Բրուբեքի, Լուի Արմսթրոնգի, Մայլս Դևիսի և շատ այլոց պրոդյուսերը (մահ. 2017 թ.)։ 1921 թ. - Բեռլինում հայ վրիժառու, Նեմեսիս օպերացիայի անդամ Սողոմոն Թեհլերյանը գնդակահարում է Մեծ Եղեռնի կազմակերպիչ-ոճրագործներից մեկին՝ Թալեաթ փաշային։ 1924 թ. - գործարկվեց Երևանի բամբակազտիչ գործարանը։ 1935 թ. - ծնվել է Լեոնիդ Ենգիբարյանը, կրկեսի և էստրադայի հայ նշանավոր դերասան (մահ. 1972 թ.)։	Մարտի 16 Արթուր Սարգսյանը 37 թ. - Կալիգուլան դարձավ Հռոմի կայսր՝ հաջորդելով Տիբերիոսին։ 1521 թ. - պորտուգալացի ծովագնաց Ֆեռնան Մագելանը հասավ Ֆիլիպինների ափերին։ 1789 թ. - ծնվել է Գեորգ Օհմը, գերմանացի ֆիզիկոս, նրա պատվին է կոչվում Էլեկտրական դիմադրության չափման միավոր Օհմը (մահ. 1854 թ.) 1859 թ. - ծնվել է Ալեքսանդր Պոպովը, ռուս գիտնական, ֆիզիկոս, ռադիոյի գյուտարարը (մահ. 1906)։ 1906 թ. - ծնվել է Թամարա խանումը, հայազգի պարուհի, երգչուհի, բալետմեյստեր, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստուհի, Ուզբեկստանի երաժշտադրամատիկական թատրոնի բալետային ստուդիայի հիմնադիր (մահ. 1991 թ.)։ 1935 թ. - Գերմանիայում կազմավորվեց Վերմախտը՝ ֆաշիստական գերմանիայի բանակը։ 1936 թ. - ծնվել է Ռեյմոնդ Վահան Դամադյանը, ամերիկահայ գյուտարար։ 1968 թ. - Վիետնամի պատերազմի ժամանակ ամերիկացի զինվորները սպանեցին մոտ 350 վիետնամցի խաղաղ բնակիչների։ 1995 թ. - Հայաստանը և Ռուսաստանը պայմանագիր կնքեցին ռուսական զորքերի՝ Հայաստանում մնալու մասին։ 2017 թ. - մահացել է «Հաց բերողը»։
Մարտի 17 Մանուկ Աբեղյանին նվիրված 1965 թվականի ԽՍՀՄ փոստային նամականիշ 180 թ. - մահացել է Մարկոս Ավրելիոսը, Հռոմեական կայսրության կայսր (ծնվ. 121 թ.)։ 1861 թ. - ստեղծվեց Իտալիայի Թագավորությունը։ 1865 թ. - ծնվել է Մանուկ Աբեղյանը, հայ մեծ լեզվաբան (մահ. 1944 թ.)։ 1899 թ. - աստղագետ Ուիլյամ Պիկերինգը հայտնաբերեց Սատուրնի արբանյակ Ֆիբին։ 1930 թ. - ծնվել է Ջեյմս Իրվինը, ամերիկացի տիեզերագնաց օդաչու, ինժեներ, լուսնի վրա իջած 8-րդ մարդը (մահ. 1991 թ.)։ 1950 թ. - ԱՄՆ-ում հայտարարվեց Պարբերական աղյուսակի 98-րդ տարրի՝ Կալիֆոռնիումի հայտնաբերման մասին։ 1960 թ. - առաջին անգամ Ճապոնիայում վաճառքի հանվեցին գունավոր մատիտները (ֆլոմաստեր)։ 1963 թ. - Ինդոնեզիական Բալի կղզում Ագունգ լեռան հրաբխի ժայթքումից մահացավ մոտ 10 000 մարդ։ 1973 թ. - բացվեց Լոնդոնի կամուրջը։ 1997 թ. - մահացել է Պետրոս Մալայանը, հայ նկարիչ, ՀԽՍՀ վաստակավոր նկարիչ (ծնվ. 1927 թ.)։	Մարտի 18 Թորոս Թորամանյանը Անիում, 1907 թ. լուսանկար 1229 թ. - Վեցերորդ խաչակրաց արշավանքի հետևանքով Երուսաղեմի թագավորությանը վերադարձվեցին Երուսաղեմ, Նազարեթ և Բեթղեհեմ քաղաքները։ 1858 թ. - ծնվել է Ռուդոլֆ Դիզելը, գերմանացի հայտնի գյուտարար և ճարտարագետ, դիզելային շարժիչի հայտնագործողը (մահ. 1913 թ.) 1871 թ. - ստեղծվեց Փարիզյան կոմունան։ 1864 թ. - ծնվել է Թորոս Թորամանյանը, հայ նշանավոր ճարտարապետ (մահ. 1934 թ.) 1949 թ. - Երևանում սկսեց երթևեկել առաջին տրոլեյբուսը։ 1959 թ. - ծնվել է Լյուկ Բեսոնը, ֆրանսիացի հայտնի ռեժիսոր, սցենարիստ և պրոդյուսեր։ 1965 թ. - խորհրդային տիզերագնաց Ալեքսեյ Լեոնովը պատմության մեջ առաջին անգամ դուրս եկավ բաց տիեզերք։ 1989 թ. - Եգիպտոսում Քեոփսի բուրգի շրջակայքում հայտնաբերվեց 4,400 տարեկան մումիա։ 2009 թ. - Թուրքիայի Ադանա քաղաքում բացվեց Ադանայի մետրոպոլիտենը (մոտ. 13 կմ երկարությամբ)։
Մարտի 19 Արամ Մանուկյան 1474 թ. - Վենետիկում ընդունվում է օրենք հայտնագործությունների պահպանման մասին, ինչը փաստորեն աշխարհում առաջին օրենքն էր [[հեղինակային իրավունք[[ի մասին: 1813 թ. - ծնվել է Դավիդ Լիվինգսթոնը, շոտլանդացի ճանապարհորդ, Աֆրիկայի ամենանշանավոր հետազոտողներից մեկը (մահ. 1873 թ.): 1859 թ. - Փարիզում կայացավ ֆրանսիացի երգահան Շառլ Գունոյի «Ֆաուստ» օպերայի պրեմիերան: 1879 թ. - ծնվել է Արամ Մանուկյանը՝ ռազմական, պետական գործիչ, հայոց նորագույն պետականության հիմնադիր, ներքին գործերի նախարար, ՀՅԴ կուսակցության անդամ: 1913 թ. - ծնվել է Մառի Աթմաճյանը, սփյուռքահայ բանաստեղծուհի, բանաստեղծ Սեմայի քույրը, Ֆրանսահայ գրողների միության նախագահ (մահ. 1999 թ.): 1928 թ. - ծնվել է Վարդուհի Վարդերեսյանը, հայ ճանաչված դերասանուհի (մահ. 2015 թ.): 1953 թ. - առաջին անգամ հեռուստատեսությամբ ցուցադրվեց Օսկարի մրցանակաբաշխությունը: 1955 թ. - ծնվել է Բրյուս Ուիլիսը, ամերիկացի հանրաճանաչ դերասան: 1958 թ. - Ստրասբուրգում բացվեց Եվրախորհրդարանի առաջին նիստը: 2011 թ. - ԱՄՆ-ի, Մեծ Բրիտանիայի, Ֆրանսիայի և մի քանի այլ երկրների կողմից ձեռնարկված «Լուսաբացի Ոդիսականը» ռազմական գործողությունը, որն ուղղված էր միջամտելու 2011 թ. Լիբիայի քաղաքացիական պատերազմին:	Մարտի 20 Հովսեփ Օրբելիին նվիրված Հայաստանի փոստային նամականիշ Աստղագիտության միջազգային օրն է։ 321 թ. - Հռոմի կայսր Կոստանդիանոս Ա Մեծը հրամայում է տոնել կիրակի օրը։ 1815 թ. - Նապոլեոն Բոնապարտը Էլբա կղզուց փախուստից հետո վերադարձավ Փարիզ և սկսվեց նրա գահակալության «հարյուր օրը»։ 1857 թ. - ծնվել է Շերամը, հայ գուսան և երգահան, ժամանակակից գուսանական երգարվեստի սկզբնավորողներից մեկը (մահ. 1938 թ.)։ 1887 թ. - ծնվել է Հովսեփ Օրբելին, հայ հայտնի գիտնական-ակադեմիկոս, հասարակական գործիչ, արևելագետ, ԳԱԱ-ի առաջին նախագահ և Էրմիտաժի տնօրեն (մահ. 1961 թ.)։ 1918 թ. - ծնվել է Հրանտ Ստեփանյանը, գեղանկարիչ, հայ արվեստի դասական մահ. (1980 թ.)։ 1921 թ. - ԱՄՆ-ում՝ Կանզաս Սիթիում առաջին անգամ վարձույթ թողարկվեց մուլտֆիլմը։ 1956 թ. - Թունիսը հռչակեց իր անկախությունը Ֆրանսիայից։ 1984 թ. - ծնվել է Ֆեռնանդո Տոռեսը, իսպանացի նախկին ֆուտբոլիստ, Իսպանիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականի հարձակվող, ֆուտբոլի 2008 թ. Եվրոպայի և 2010 թ. Աշխարհի առաջնության չեմպիոն։ 1991 թ. - երգիչ Էրիկ Կլեպտոնի 4-ամյա որդին՝ Կոնորը, մահանում է Նյու Յորքում (ընկնելով շենքի 53-րդ հարկից), որդու հիշատակին Կլեպտոնը գրում է Tears in Heaven հայտնի երգը։ 1992 թ. - մարտի 20-ից 21-ը Կիևում տեղի ունեցավ ԱՊՀ երկրների նախագահների առաջին հանդիպումը։
Մարտի 21 Օտտո ֆոն Բիսմարկ Մահմեդական մի շարք երկրներում նշվում է Նոռուզը: Աշխարհում նշվում է Անտառների միջազգային օրը: 630 թ. Բյուզանդիայի կայսր Հերակլիոս Ա-ն պարսիկներից հետ է վերցնում Հիսուս Քրիստոսի խաչափայտը և վերադարձնում այն Երուսաղեմ։ 1685 թ. - ծնվել է Յոհան Սեբաստիան Բախը, գերմանացի հռչակավոր երգահան (մահ. 1750 թ.)։ 1857 թ. - Ճապոնիայում տեղի ունեցավ երկրաշարժ, որի հետևանքով մահացավ ավելի քան 100,000 մարդ: 1871 թ. - Օտտո ֆոն Բիսմարկը նշանակվեց Գերմանիայի առաջին կանցլեր։ 1878 թ. - ծնվել է Հասմիկը, թատրոնի հայ դերասանուհի (մահ. 1947 թ.)։ 1921 թ. - հռչակվեց Վրաստանի Հանրապետությունը, որի մեջ համաձայն Իոսիֆ Ստալինի հրամանի, մտնում են Աջարիան, Աբխազիան և Հարավային Օսիան։ 1925 թ. - ԱՄՆ-ի Թենեսի նահանգում ընդունվում է մի օրենք, որն արգելում է Չարլզ Դարվինի էվոլյուցիոն տեսության դասավանդումը, քանի որ այն հակասում է Աստվածաշնչին։ 1981 թ. - գործարկվեց Արփա - Սևան ջրատարը։ 2012 թ. - մահացել է Տոնինո Գուերա‎ն, իտալացի բանաստեղծ և սցենարիստ (ծն. 1920 թ.)։	Մարտի 22 Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթեի դիմանկար Միավորված Ազգերի Կազմակերպության ջրային պաշարների համաշխարհային օրը։ 1772 թ. - ստրկությունը Անգլիայում հայտարարվեց անօրինական։ 1832 թ. - մահացել է Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթեն, գերմանացի մեծագույն փիլիսոփա և գրող (ծնվ. 1749 թ.)։ 1841 թ. - ԱՄՆ-ում արտոնագրվեց օսլայի արտադրությունը։ 1882 թ. - ԱՄՆ-ի կոնգրեսը արգելեց բազմակնությունը։ 1888 թ. - Լոնդոնում տասներկու ֆուտբոլային ակումբների ներկայացուցիչներ ձևավորում են Անգլիական ֆուտբոլային լիգան։ 1920 թ. - սկսվեցին Շուշիի ջարդերը, որոնց հետևանքով զոհվեց ավելի քան 20 000 հայ։ 1935 թ. - Պարսկաստանը պաշտոնապես վերանվանվեց Իրան։ 1945 թ. - Կահիրեում հիմնվեց Արաբական Պետությունների Լիգան, որի կազմի մեջ մտան Եգիպտոսը, Սիրիան, Լիբանանը, Իրաքը, Հորդանանը, Սաուդյան Արաբիան և Եմենը։
Մարտի 23 Հովհաննես Թումանյան 1307 թ. - կաթողիկոս է օծվում Կոնստանդին Գ Կեսարացին։ 1848 թ. - Հունգարիան հայտարարեց իր անկախությունը Ավստրիայից։ 1857 թ. - առաջին վերելակը տեղադրվեց Նյու Յորքում 488 Broadway New York City հասցեում։ 1869 թ. - ծնվել է Գալուստ Գյուլբենկյանը, հայ գործարար և բարեգործ (մահ. 1955 թ.)։ 1876 թ. - ռուս գիտնական Պավել Յաբլոչկովը արտոնագրեց իր ստեղծած էլեկտրական լամպը։ 1910 թ. - ծնվել է Ակիրա Կուրոսավան, ճապոնացի նշանավոր ռեժիսոր (մահ. 1998 թ.)։ 1919 թ. - Միլանում Բենիտո Մուսոլինին հիմնում է իր ֆաշիստական քաղաքական կուսակցությունը։ 1923 թ. - մահացել է Հովհաննես Թումանյանը, հայ մեծագույն գրող, բանաստեղծ, հեքիաթագիր, նաև հասարակական գործիչ (ծնվ. 1869 թ.)։ 1956 թ. - հռչակվեց առաջին իսլամական հանրապետությունը՝ Պակիստանը։ 2001 թ. - «Միր» տիեզերական կայանը խորտակվեց Խաղաղ օվկիանոսում Ֆիջի կղզու մոտակայքում։	Մարտի 24 տուբերկուլոզի հարուցիչ Նշվում է Տուբերկուլոզի դեմ պայքարի համաշխարհային օրը։ 1603 թ. - մահացել է Եղիսաբեթ I-ը, Անգլիայի և Իռլանդիայի թագուհի, Տյուդորների արքայատոհմի վերջին ներկայացուցիչ (ծնվ. 1533 թ.)։ 1753 թ. - Ռուսական կայսրությունում վերացվեց մահապատիժը։ 1802 թ. - անգլիացի գյուտարար Ռիչարդ Տրևիկը ստացավ շոգեքարշի առաջին արտոնագիրը։ 1882 թ. - ծնվել է Սիմոն Վրացյանը, հայ քաղաքական գործիչ, Հայաստանի առաջին հանրապետության չորրորդ վարչապետը։ 1882 թ. - Բեռլինում գերմանացի գիտնական Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Ռոբերտ Կոխը հայտարարեց տուբերկուլոզ հարուցիչի հայտնաբերման մասին։ 1882 թ. - մահացել է Հենրի Լոնգֆելոն, ամերիկյան ռոմանտիկ բանաստեղծ, բանասեր, եվրոպական բանաստեղծների տաղանդավոր թարգմանիչ (ծնվ. 1807 թ.)։ 1898 թ. - վաճառվեց առաջին ամերիկյան ավտոմեքենան՝ «Ուինտոն» մոդելը (1000 ամերիկյան դոլլար)։ 1949 թ. - առաջին անգամ Օսկարի պատմության մեջ Օսկար լավագույն ֆիլմի համար մրցանակը ստացավ ոչ ամերիկյան ֆիլմ, անգլիական «Համլետը»։ 1955 թ. - ԱՄՆ-ում տեղադրվեց առաջին ծովային նավթաշտարակը։ 1972 թ. - կայացավ «Կնքահայրը» հանրահայտ ֆիլմի պրեմիերան։
Մարտի 25 Անդրանիկ Մարգարյան 421 թ. - համաձայն լեգենդի Վենետիկում սկսեցին կիրառել 12-ժամյա ռեժիմը։ 1655 թ. - հոլանդացի գիտնական Քրիստիան Հյույգենսը հայտնաբերեց Սատուրնի արբանյակ Տիտանը։ 1820 թ. - Ռուսական կայսրությունում սկսեցին երկրից վտարել ճիզվիտներին։ 1821 թ. - Հունաստանը հռչակեց իր անկախությունը Օսմանյան կայսրությունից։ 1908 թ. - ծնվել է Դևիդ Լինը, բրիտանացի հայտնի ռեժիսոր, ստացել է Սըր կոչումը (մահ. 1991 թ.)։ 1917 թ. - Վրաց ուղղափառ եկեղեցին անկախացավ Ռուսական կայսրությունից։ 1983 թ. - Մայքլ Ջեքսոնը առաջին անգամ ցուցադրեց Լուսնային քայլվածք պարային շարժումը։ 2002 թ. - հայտնաբերվեց էպիլեպսիայի գենը։ 2007 թ. - մահացել է Անդրանիկ Մարգարյանը, հայ հասարակական-քաղաքական գործիչ, Հայաստանի վարչապետ և ՀՀԿ նախագահ (ծնվ. 1951)։	Մարտի 26 Լյուդվիգ Վան Բեթհովեն 1812 թ. - Վենեսուելայի մայրաքաղաք Կարակասում տեղի ունեցած երկրաշարժի հետևանքով մահացավ մոտ 20.000 մարդ։ 1826 թ. - ավստրիացի երգահան Ֆրանց Շուբերտը տվեց իր միակ հասարակական համերգը։ 1827 թ. - մահացել է Լյուդվիգ վան Բեթհովենը, գերմանացի մեծագույն կոմպոզիտոր, դաշնակահար, դիրիժոր (ծնվ. 1770 թ.)։ 1934 թ. - Մեծ Բրիտանիայում մտցվեցին քննություններ ավտոմեքենա վարելու համար։ 1945 թ. - Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ամերիկյան զորքերը գրավեցին ճապոնական Իվոձիմա կղզին։ 1947 թ. - ԽՍՀՄ-ում արգելվեց մահապատիժը։ 1971 թ. - Բանգլադեշը հայտարարեց իր անկախությունը Պակիստանից։ 1995 թ. - ուժի մեջ մտավ Շենգենյան համաձայնությունը։ 1996 թ. - Միջազգային արժութային ֆոնդը Ռուսաստանին տրամադրեց 6.9 միլիարդ դոլար վարկ, որը ամենամեծ վարկն է այդ ֆոնդի պատմության մեջ։ 1999 թ. - Միչիգանի դատարանը հայազգի բժիշկ Ջեք Գևորգյանին մեղավոր ճանաչեց էֆտանազիայի համար։ 2008թ.- Տավուշում ծնվել է Հովհաննես Խաչատրյանը։
Մարտի 27 Արշավիր Շիրակյանը 1625 թ. - Անգլիայի, Շոտլանդիայի և Իռլանդիայի թագավոր հռչակվեց Կառլոս I-ը։ 1845 թ. - ծնվել է Վիլհելմ Ռենտգենը, գերմանացի նշանավոր ֆիզիկոս, ռենտգենյան ճառագայթների հայտնագործողը, ֆիզիկայի բնագավառում առաջին Նոբելյան մրցանակ ստացողը՝ 1901 թ. (մահ. 1923 թ.) 1854 թ. - Մեծ Բրիտանիան և Ֆրանսիան պատերազմ հայտարարեցին Ռուսական կայսրությանը։ 1855 թ. - ԱՄՆ-ում արտոնագրվեց կերոսինը։ 1920 թ. - Նեմեսիս գործողության շրջանակներում հայ վրիժառու Արշավիր Շիրակյանը Կոստանդնուպոլսում գնդակահարեց Վահե Իհսսանին (Եսայան), նա թուրքերի համար կազմել էր Կոստանդնուպոլսի հայ մտավորականների ցուցակ, ովքեր սպանվեցին 1915 թվականին։ 1928 թ. - Հոլանդիայում առաջին անգամ թողարկվեց ֆուտբոլային թեմայով փոստային նամականիշ։ 1945 թ. - Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Արգենտինան պատերազմ հայտարարեց Գերմանիային և Ճապոնիային, սակայն այդպես էլ չմասնակցեց պատերազմին։ 1968 թ. - մահացել է առաջին տիեզերագնաց Յուրի Գագարինը (ծն. 1934 թ.) 1977 թ. - Կանարյան կղզիներում տեղի ունեցավ պատմության ամենամեծ ավիավթարը, երկու Boeing 747 ինքաթիռների բախումի հետևանքով մահացավ 583 մարդ։	Մարտի 28 Ռաֆայելի ինքնանկար 37 թ. - Կալիգուլան հռչակվեց Հռոմի կայսր։ 364 թ. - առաջին անգամ Հռոմեական կայսրությունը բաժանվեց արմտյան և արևելյան մասերի։ 1483 թ. - ծնվել է Ռաֆայել Սանտին, Վերածննդի ժամանակաշրջանի իտալացի հանրահայտ նկարիչ (մահ. 1520 թ.)։ 1776 թ. - բացվեց Մեծ թատրոնը՝ Ռուսաստանի օպերայի և բալետի պետական ակադեմիական թատրոն։ 1797 թ. - ԱՄՆ-ում արտոնագրվեց լվացքի մեքենան։ 1891 թ. - սկսվեց ծանր աթլետիկայի առաջին աշխարհի առաջնությունը։ 1910 թ. - Ֆրանսիայի Մարսել քաղաքում առաջին անգամ փորձարկվեց հիդրոպլանը (ջրային ինքնաթիռ)։ 1913 թ. - ծնվել է Նելսոն Ստեփանյանը, հայ օդաչու, Խորհրդային Միության կրկնակի հերոս: (մահ. 1944 թ. դեկտ. 14-ին): 1939 թ. - գեներալ Ֆրանկոյի զորքերը գրավեցին Մադրիդը։ 1986 թ. - ծնվել է Լեդի Գագան, ամերիկացի երգչուհի և երգահան։ 1990 թ. - ԱՄՆ-ի նախագահ Ջորջ Հերբերտ Վոկեր Բուշը հայտնի մարզիկ Ջեսսի Օուենսին շնորհեց Կոնգրեսի ոսկե մեդալ։
Մարտի 29 Նիագարայի ջրվեժը 1795 թ. - գերմանացի մեծանուն երգահան ու դաշնակահար Լյուդվիգ վան Բեթհովենը առաջին անգամ համերգ տվեց Վիեննայում: 1798 թ. - ֆրանսիացիները հռչակեցին Հելվետիկյան հանրապետություն ստեղծելու մասին, որը հետագայում դարձավ Շվեյցարիան: 1848 թ. - Նիագարա գետի սառցակալման պատճառով Նիագարայի ջրվեժը դադարեց թափվել մոտ 30 ժամով: 1864 թ. - Մեծ Բրիտանիան Հունաստանին հանձնեց Իոնական կղզիները: 1992 թ. - հիմնադրվեց Ռոսատոմը, Ռուսաստանի դաշնության միջուկային համալիրի կարգավորիչ մարմինը: 2004 թ. - Իռլանդիայում աշխարհում առաջին անգամ ընդունվեց օրենք ծխախոտի արգելման մասին, համաձայն որի արգելվում էր ծխելը բոլոր աշխատատեղերում, ներառյալ սրճարաններն ու ռեստորանները: 2004 թ. - Բուլղարիան, Ռումինիան, Էստոնիան, Լատվիան, Լիտվան, Սլովակիան և Սլովենիան դարձան ՆԱՏՕ-ի լիիրավ անդամներ: 2008 թ. - մոտ 35 երկիր և 350 քաղաք մասնակցեցին Երկրագնդի ժամ միջազգային գործողությանը: 2010 թ. - Մոսկվայի մետրոյում տեղի ունեցան ահաբեկչական գործողություններ:	Մարտի 30 Վան Գոգի ինքնադիմանկար 1746 թ. - ծնվել է Ֆրանցիսկո Գոյան, իսպանացի հայտնի գեղանկարիչ (մահ. 1828 թ.)։ 1842 թ. - ամերիկացի բժիշկ Քրոուֆորդ Լոնգը առաջին անգամ կիրառեց անեսթեզիան։ 1850 թ. - ամերիկյան «Royal Adelaide» շոգենավը Մեծ Բրիտանական Մարգիտ քաղաքի մոտ վթարի ենթարկվեց բախվելով ժայռին, ինչի հետևանքով մահացավ մոտ 400 մարդ։ 1853 թ. - ծնվել է Վինսենթ վան Գոգը, հոլանդացի նկարիչ, պոստիմպրեսիոնիզմի և էքսպրեսիոնիզմի ներկայացուցիչ (մահ. 1890 թ.)։ 1867 թ. - ԱՄՆ-ն $7,2 միլիոն դոլլարով գնեց Ռուսական կայսրությունից Ալյասկան և Ալեուտյան կղզիները: 1970 թ. - էկրան բարձրացավ Վլադիմիր Մոտիլի «Անապատի սպիտակ արևը» ֆիլմը, որ դարձավ կուլտային: 1981 թ. - ԽՍՀՄ-ն առաջին անգամ անցավ ամառային ժամանակի։ 1989 թ. - տեղի է ունեցել Լուվրի բուրգի հանդիսավոր բացումը։ 1998 թ. - արտահերթ նախագահական ընտրություններում Ռոբերտ Քոչարյանն ընտրվեց Հայաստանի Հանրապետության նախագահ։
Մարտի 31 Բրյուս Լին և Բրենդոն Լին 1745 թ. - Ֆրանսիայի Վերսալ պալատում առաջին անգամ բեմադրվեց Ժան Ֆիլիպ Ռամոյի «Պլատեա» օպերան։ 1770 թ. - անգլիացի ծովագնաց Ջեյմս Կուկը, հետազոտելով Նոր Զելանդիան և պարզելով, որ այն կղզի է, լքում է այն և ուղղություն վերցնում դեպի Ավստրալիա։ 1889 թ. - Փարիզում տեղի ունեցավ Էյֆելյան աշտարակի պաշտոնական բացումը, ճարտարագետ՝ Գուստավ Էյֆել։ 1901 թ. - թողարկվեց առաջին Մերսեդեսը՝ Mercedes 35PS։ 1909 թ. - հեղաշրջման անհաջող փորձից հետո գահընկեց արվեց Օսմանյան կայսրության սուլթան Աբդուլ Համիդ Բ-ը, ով 1894 -1896 թթ. Օսմանյան Թուրքիայի տարածքում իրականացրել էր հայ բնակչության ջարդեր, ինչի հետևանքով զոհվեցին ավելի քան 100 000 հայ, դաժանության համար ստացել է «կարմիր սուլթան» անունը։ 1917 թ. - ԱՄՆ-ն Դանիայից 25 միլիոն դոլլարով գնեց Վիրջինյան կղզիները՝ բաղկացած Ամերիկյան Վիրջինյան կղզիներից և Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներից։ 1993 թ. - Արցախյան ազատամարտի ժամանակ ազատագրվեց Արցախի նշանավոր վանքերից մեկը՝ Դադիվանքը։ 1994 թ. - «Ագռավը» ֆիլմի նկարահանումների ժամանակ պատահական կրակոցից վիրավորվեց և մահացավ ամերիկացի դերասան Բրենդոն Լին՝ լեգենդար Բրյուս Լիի որդին (ծն. 1965)։