Վինչենցո Վիվիանի

Վինչենցո Վիվիանի; Vincenzo Viviani
Ծնվել է	ապրիլի 5, 1622; Ֆլորենցիա, Տոսկանայի Մեծ դքսություն
Մահացել է	սեպտեմբերի 22, 1703 (81 տարեկանում); Ֆլորենցիա, Տոսկանայի Մեծ դքսություն
Գերեզման	Սանտա Կրոչե եկեղեցի
Քաղաքացիություն	Իտալիա
Մասնագիտություն	մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս և աստղագետ
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն
Տիրապետում է լեզուներին	իտալերեն
Գիտական ղեկավար	Գալիլեո Գալիլեյ և Էվանջելիստա Տորիչելի
Եղել է գիտական ղեկավար	Isaac Barrow
	Vincenzo Viviani Վիքիպահեստում

Վինչենցո Վիվիանի (իտալ.՝ Vincenzo Viviani, 1622 թ. ապրիլի 5, Ֆլորենցիա - 1703 թ. սեպտեմբերի 9 Ֆլորենցիա)` 16-րդ դարի իտալացի ֆիզիկոս և մաթեմատիկոս, եղել է Գալիլեյի և Էվանջելիստա Տորիչելիի աշակերտը^[7]:

Բովանդակություն

ԿենսագրությունԽմբագրել

Ծնվել և մեծացել է Ֆլորենցիայում, սովորել է ճիզվիտական դպրոցում։ Ծանոթանալով Տորիչելիի հետ, ով Գալիլեյի աշակերտն էր, նրա հետ միասին կատարում է ֆիզիկական փորձեր, իսկ 1639 թ. ինքը նույնպես դառնում է ինկվիզիցիայի հսկողության ներքո Ֆլորենցիայից ոչ հեռու գտնվող Արչետրիում ապրող Գալիլեյի աշակերտը։ Վիվիանին դառնում է կուրացած գիտնականի անփոխարինելի օգնականը։

Երեք տարի անց, 1642 թ. մահանում է Գալիլեյը, իսկ 1647 թ.` Տորիչելին։ Վիվիանին շարունակում է նրանց գիտական հետազոտությունները, միաժամանակ տպագրության պատրաստելով Գալիլեյի աշխատանքների ժողովածուն կենսագրական ակնարկով։ Տոսկանայի դուքս Ֆերդինանդ II Մեդիչին տրամադրում է նրան իր հովանավորությունը և պատվավոր տեղը բնության հետազոտությունների համար հատուկ ստեղծված Accademia del Cimento Ակադեմիայում։

Արագ հաստատվում է Վիվիանիի համբավը որպես Գալիլեյի իրավահաջորդ և նա մի շարք հրավերներ է ստանում միապետներից, այդ թվում՝ Լուի XIV-ից և լեհ թագավոր Յան II Կազիմիրից։ Անհանգստացած դուքսը 1666 թ. Վիվիանիին բարձր աշխատավարձով նշանակում է արքունական աստղագետ։

Նույն տարում Վիվիանին ընտրվում է նոր-նոր հիմնված Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանցի անդամ։ Հետագայում, 1696 թ. նա դարձել է նաև Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ։
1687 թ. Վիվիանին հրատարակում է Discorso intorno al difendersi da' riempimenti e dalle corrosione de' fiumi մեխանիկայի գիրքը, նախապատրաստում է նյութերի դիմադրությանը վերաբրող տրակտատ, սակայն, չի հասցնում ավարտել։ Գիրքը խմբագրել և հրատարակել է Լուիջի Գվիդո Գրանդին։

Իր կտակում Վիվիանին միջոցների մի մասը հատկացնում է Գալիլեյին, իր ցանկության համաձայն, Սանտա Կրոչե տաճարում թաղելու և այնտեղ նրա հուշարձանը տեղադրելու նպատակին։ Դա իրագործվեց 1737 թ., երբ Հռոմի եկեղեցին վերջապես թույլատրեց վերահուղարկավորել Գալիլեյին և հիմա ուսուցչի և աշակերտի գերեզմաններն իրար կողքի են։

ԱրձանագրություններԽմբագրել

Վիվիանիի "Palazzo Viviani" կամ "Palazzo dei Cartelloni" անունով պալատը Գալիլեյին նվիրված արձանագրությունով և կիսանդրիով։

Ֆլորենցիայի իր պալատի ճակատին Վիվիանին կատարել է հսկայական քարե ոլորաթերթի վրա արված և Գալիլեյին նվիրված լատիներեն արձանագրություն։ Հետագայում պալատն ստացել է Palazzo dei Cartelloni անունը։

ԱշխատություններԽմբագրել

Գալիլեյի կենսագրությունը (իտալ.)

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Viviani

Տե'ս նաև`Խմբագրել

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>
↑ Viviani article

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q19938912">[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12000373g_data.bnf.fr]:_տվյալների_բաց_շտեմարան<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q547473">Մակտյուտոր_մաթեմատիկայի_պատմության_արխիվ<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q35127_citetype_Q36524_citetype_Q194166"_data-entity-id="Q29861311">SNAC<span_class="wef_low_priority_links">_—_2010.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q33270056"_data-entity-id="Q829984">[https://www.genealogy.math.ndsu.nodak.edu/id.php?id=133302_Mathematics_Genealogy_Project]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1997.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a></div>-4] Mathematics Genealogy Project — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q33270056"_data-entity-id="Q829984">[https://www.genealogy.math.ndsu.nodak.edu/id.php?id=154455_Mathematics_Genealogy_Project]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1997.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a></div>-5] Mathematics Genealogy Project — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q33270056"_data-entity-id="Q829984">[https://www.genealogy.math.ndsu.nodak.edu/id.php?id=67643_Mathematics_Genealogy_Project]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1997.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a></div>-6] Mathematics Genealogy Project — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>

[r1-7] Viviani article

[7]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Վինչենցո Վիվիանի Vincenzo Viviani

Ծնվել է	ապրիլի 5, 1622(1622-04-05)^[1]^[2]^[3] Ֆլորենցիա, Տոսկանայի Մեծ դքսություն
Մահացել է	սեպտեմբերի 22, 1703(1703-09-22)^[1]^[2]^[3] (81 տարեկանում) Ֆլորենցիա, Տոսկանայի Մեծ դքսություն
Գերեզման	Սանտա Կրոչե եկեղեցի
Քաղաքացիություն	Իտալիա
Մասնագիտություն	մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս և աստղագետ
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն
Տիրապետում է լեզուներին	իտալերեն^[1]
Գիտական ղեկավար	Գալիլեո Գալիլեյ^[4] և Էվանջելիստա Տորիչելի^[5]
Եղել է գիտական ղեկավար	Isaac Barrow^[6]
Vincenzo Viviani Վիքիպահեստում