Վինչենցո Վիվիանի
Վինչենցո Վիվիանի (իտալ.՝ Vincenzo Viviani, ապրիլի 5, 1622[1][2][3][…], Ֆլորենցիա, Իտալիա - սեպտեմբերի 22, 1703[1][2][3][…], Ֆլորենցիա, Իտալիա), 16-րդ դարի իտալացի ֆիզիկոս և մաթեմատիկոս, եղել է Գալիլեյի և Էվանջելիստա Տորիչելիի աշակերտը[8]։
Վինչենցո Վիվիանի Vincenzo Viviani | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | ապրիլի 5, 1622[1][2][3][…] Ֆլորենցիա, Իտալիա |
| Մահացել է | սեպտեմբերի 22, 1703[1][2][3][…] (81 տարեկան) Ֆլորենցիա, Իտալիա |
| Գերեզման | Սանտա Կրոչե եկեղեցի |
| Քաղաքացիություն |  Տոսկանայի Մեծ դքսություն |
| Մասնագիտություն | մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս և աստղագետ |
| Գործունեության ոլորտ | մաթեմատիկա[4] և ֆիզիկա[4] |
| Անդամակցություն | Լոնդոնի թագավորական ընկերություն և Ակադեմիա դելա Կրուսկա |
| Ալմա մատեր | Պիզայի համալսարան[5] |
| Տիրապետում է լեզուներին | իտալերեն[1][4][6] և լատիներեն[4] |
| Գիտական ղեկավար | Էվանջելիստա Տորիչելի և Գալիլեո Գալիլեյ |
| Եղել է գիտական ղեկավար | Isaac Barrow?[7] |
| Հայտնի աշակերտներ | Isaac Barrow? |
 Vincenzo Viviani (astronomer) Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել և մեծացել է Ֆլորենցիայում, սովորել է ճիզվիտական դպրոցում։ Ծանոթանալով Տորիչելիի հետ, ով Գալիլեյի աշակերտն էր, նրա հետ միասին կատարում է ֆիզիկական փորձեր, իսկ 1639 թ. ինքը նույնպես դառնում է ինկվիզիցիայի հսկողության ներքո Ֆլորենցիայից ոչ հեռու գտնվող Արչետրիում ապրող Գալիլեյի աշակերտը։ Վիվիանին դառնում է կուրացած գիտնականի անփոխարինելի օգնականը։
Երեք տարի անց, 1642 թ. մահանում է Գալիլեյը, իսկ 1647 թ.` Տորիչելին։ Վիվիանին շարունակում է նրանց գիտական հետազոտությունները, միաժամանակ տպագրության պատրաստելով Գալիլեյի աշխատանքների ժողովածուն կենսագրական ակնարկով։ Տոսկանայի դուքս Ֆերդինանդ II Մեդիչին տրամադրում է նրան իր հովանավորությունը և պատվավոր տեղը բնության հետազոտությունների համար հատուկ ստեղծված Accademia del Cimento Ակադեմիայում։
Արագ հաստատվում է Վիվիանիի համբավը որպես Գալիլեյի իրավահաջորդ և նա մի շարք հրավերներ է ստանում միապետներից, այդ թվում՝ Լուի XIV-ից և լեհ թագավոր Յան II Կազիմիրից։ Անհանգստացած դուքսը 1666 թ. Վիվիանիին բարձր աշխատավարձով նշանակում է արքունական աստղագետ։
Նույն տարում Վիվիանին ընտրվում է նոր-նոր հիմնված Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանցի անդամ։ Հետագայում, 1696 թ. նա դարձել է նաև Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ։
1687 թ. Վիվիանին հրատարակում է Discorso intorno al difendersi da' riempimenti e dalle corrosione de' fiumi մեխանիկայի գիրքը, նախապատրաստում է նյութերի դիմադրությանը վերաբրող տրակտատ, սակայն, չի հասցնում ավարտել։ Գիրքը խմբագրել և հրատարակել է Լուիջի Գվիդո Գրանդին։
Իր կտակում Վիվիանին միջոցների մի մասը հատկացնում է Գալիլեյին, իր ցանկության համաձայն, Սանտա Կրոչե տաճարում թաղելու և այնտեղ նրա հուշարձանը տեղադրելու նպատակին։ Դա իրագործվեց 1737 թ., երբ Հռոմի եկեղեցին վերջապես թույլատրեց վերահուղարկավորել Գալիլեյին և հիմա ուսուցչի և աշակերտի գերեզմաններն իրար կողքի են։
Արձանագրություններ խմբագրել
Ֆլորենցիայի իր պալատի ճակատին Վիվիանին կատարել է հսկայական քարե ոլորաթերթի վրա արված և Գալիլեյին նվիրված լատիներեն արձանագրություն։ Հետագայում պալատն ստացել է Palazzo dei Cartelloni անունը։
Աշխատություններ խմբագրել
- Գալիլեյի կենսագրությունը (իտալ.)
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Տե'ս նաև` խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ CONOR.Sl
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ «Viviani article». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 20-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վինչենցո Վիվիանի» հոդվածին։ |