Վիլեն Հակոբյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Հակոբյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Վիլեն Պարույրի Հակոբյան (մայիսի 1, 1938, Գառնահովիտ, Արագածոտնի մարզ, ՀԽՍՀ), հայ դեղագետ, բժշկական գիտությունների դոկտոր (1970), պրոֆեսոր (1978), Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս (1994), թղթակից անդամ՝ (1990)[2], Հայաստանի գիտության վաստակավոր գործիչ։
Վիլեն Հակոբյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | մայիսի 4, 1938[1] (85 տարեկան) Գառնահովիտ, Հայկական ԽՍՀ |
| Քաղաքացիություն |  Հայաստան |
| Մասնագիտություն | Ուղեղային արյան շրջանառության ֆարմակոլոգիա ուղեղային արյան շրջանառության վրա ֆիզիոլոգիապես ակտիվ նյութերի ազդեցության մեխանիզմների բացահայտում |
| Անդամակցություն | ՀՀ ԳԱԱ |
| Ալմա մատեր | Երևանի Մխիթար Հերացու անվան Պետական Բժշկական Համալսարան |
| Կոչում | պրոֆեսոր և ակադեմիկոս |
| Գիտական աստիճան | բժշկական գիտությունների դոկտոր |
| Պարգևներ | |
Կենսագրություն խմբագրել
1954-1960 թվականներին սովորել է Երևանի պետական բժշկական ինստիտուտի բուժական ֆակուլտետում։ 1961-1962 թվականներին եղել է Արթիկի շրջանի Հոռոմ գյուղի գյուղական բժշկական տեղամասի վարիչ, 1962-1964 թվականներին՝ ԵՊԲԻ ֆարմակոլոգիայի ամբիոնի ավագ լաբորանտ, 1964-1968 թվականներին՝ ԵՊԲԻ ֆարմակոլոգիայի ամբիոնի կրտսեր գիտաշխատող։ 1967 թվականին Երևանում պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն՝ ստանալով բժշկական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան։ 1968-1972 թվականներին եղել է ԵՊԲԻ ֆարմակոլոգիայի ամբիոնի ավագ գիտաշխատող, 1971-1972 թվականներին՝ ԵՊԲԻ բուժական ֆակուլտետի դեկանի տեղակալ, 1972-1980 թվականներին՝ ԵՊԲԻ ֆարմակոլոգիայի ամբիոնի դոցենտ, 1972-1979 թվականներին՝ ԵՊԲԻ արտասահմանյան ուսանողների ֆակուլտետի դեկան, 1977 թվականին Կազանում պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն՝ ստանալով բժշկական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան։ 1980-1994 թվականներին ԵՊԲԻ ֆարմակոլոգիայի ամբիոնի պրոֆեսոր, 1979-1983 թվականներին եղել է ԵՊԲԻ բուժական ֆակուլտետի դեկան, 1986-1987 թվականներին՝ ԵՊԲԻ ուսումնական աշխատանքների գծով պրոռեկտոր, 1980-1994 թվականներին ԵՊԲԻ ֆարմակոլոգիայի ամբիոնի պրոֆեսոր, 1987-2006 թվականներին՝ ԵՊԲՀ ռեկտոր, 1994-2006 թվականներին՝ ԵՊԲՀ դեղաբանության ամբիոնի վարիչ։ 2011 թվականից ԵՊԲՀ ռեկտորի խորհրդական։ 2006 թվականից ՀՀ ԳԱԱ բնական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար, 2000 թվականից՝ ՀՀ ԳԱԱ նախագահության անդամ, 2010 թվականից՝ Իզմիրլյան (Սուրբ Ներսես Մեծ) գիտաբժշկական կենտրոնի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ[3][4]։
Հասարակական գործունեություն խմբագրել
1982 թվականին եղել է ԽՍՀՄ Ֆարմակոլոգների 5-րդ համագումարի հանրապետական կազմկոմիտեի համանախագահ, 1988-2006 թվականներին՝ ՀՀ ԳԱԱ «Հայաստանի բժշկագիտություն» ամսագրի գլխավոր խմբագիր, 1993 թվականին՝ Իրանի ֆիզիոլոգիայի և ֆարմակալոգիայի 11-րդ միջազգային գիտաժողովի սեկցիայի նախագահ, 1993 թվականին՝ Ռուսաստանի բժշկական գիտությունների ակադեմիայի «Փորձարարական և կլինիկական ֆարմակոլոգիա» հանդեսի խմբագրական խորհրդի անդամ (Մոսկվա), 1996 թվականին Եվրոպական նյարդաքիմիական ընկերության 11-րդ միջազգային գիտաժողովի «Մոլեկուլներ/մեթոդներ» սիմպոզիումի նախագահ (Գրոնինգեն), 1996 թվականին՝ Իրանի իսլամական հանրապետության «Բժշկական միջազգային ամսագրի» խմբագրական խորհրդի անդամ (Թեհրան) և Բժշկական խմբագրությունների միջազգային ընկերության «Հույս» նախագծի մասնակից (Վիրջինիա), 1997 թվականից ՀՀ ԳԱԱ նախագահության անդամ, 2000 թվականին՝ ԵՊԲՀ հիմնադրման 70-ամյա տարելիցին նվիրված գիտական միջազգային համաժողովի նախագահ, 2001 թվականին՝ Հայաստանում քրիստոնեության հռչակման 1700-ամյա տարելիցին նվիրված գիտական կոնֆերանսի նախագահ, 2003 թվականից Հայ առաքելական եկեղեցու Գերագույն հոգևոր խորհրդի անդամ, 2005 թվականին՝ Ծերունական հասակի բժշկությանը նվիրված 3-րդ միջազգային գիտաժողովի համանախագահ (Երևան), 2006 թվականից ՀՀ ԳԱԱ բնական գիտությունների բաժանմունքի վարիչ, 2010 թվականից «Սուրբ Ներսես Մեծ» գիտաբժշկական կենտրոնի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ։
Գիտական գործունեություն խմբագրել
Հեղինակ է 322 գիտական աշխատության, 7 մենագրության, 3 դասագրքերի, 11 ուսումնամեթոդական ձեռնարկների, 21 հեղինակային արտոնագրերի։
Գիտական գործունեությունը նվիրված է գլխուղեղի արյան շրջանառության վրա էնդոգեն ֆիզիոլոգիական ակտիվ նյութերի ազդեցության մեխանիզմների բացահայտմանը, գլխուղեղի արյան շրջանառության կարգավորման գործընթացում գամմա-ամինակարագաթթվի (ԳԱԿԹ) և նման նյութերի դերի ուսումնասիրությանը նորմայում և տարբեր պաթոլոգիական պայմաններում, գլխուղեղի հեմոդինամիկ, մետաբոլիկ և մորֆոլոգիական վիճակների վրա շարժողական ակտիվության սահմանափակման (հիպոկինեզիայի) ազդեցության հետազոտությանը, ինչպես նաև դիտվող խանգարումների շտկման հնարավոր ուղիների հայտնաբերմանը, սրտանոթային համակարգի վրա ազդող նոր ֆիզիոլոգիական ակտիվ նյութերի սկրինինգին[5]։
Վիլեն Հակոբյանը ստեղծել է օրգանիզմի ինտեգրալային ֆունկցիաների, հատկապես գլխուղեղի արյան շրջանառության կարգավորման գործընթացում ԳԱԿԹ-ի և նման նյութերի համակարգի եզակի դերի վերաբերյալ յուրօրինակ հայեցակարգ, որը լայն ճանաչում է ստացել աշխարհի շատ երկրներում[5]։
Պարգևներ խմբագրել
- ԽՍՀՄ ժողովրդական կրթության պետական կոմիտեի դիպլոմ (1990)
- Ալբերտ Շվեյցերի ոսկե մեդալ (1998)
- Մխիթար Հերացու մեդալ (1998)
- Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան (2000)
- Մոսկվայի «Ամենափրկիչ Քրիստոսի տաճար» կաթողիկոսության երախտավորագիր, 2000
- Երևանի պատվավոր քաղաքացի (2000)
- Վերնադսկու անվան ոսկե աստղ (2001)
- «Ֆրիտյոֆ Նանսեն» ոսկե հուշամեդալ, (2001)
- ՀՀ ՊՆ «Դրաստամատ Կանայան» մեդալ (2002)
- ԼՂՀ «Մայրական երախտագիտություն» մեդալ (2002)
- ՌԴ բժշկատեխնիկական գիտությունների ակադեմիայի 10-ամյակի ոսկե մեդալ (2003)
- Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի մրցանակ 2003
- Ամենայն հայոց կաթողիկոսի կողմից «Սուրբ Սահակ–Սուրբ Մեսրոպ» շքանշան (2004)
- ՀՀ վարչապետի հուշամեդալ (2005)
- ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության ոսկե հուշամեդալ (2005)
- ՀՀ ոստիկանության «Համագործակցության ամրապնդման համար» մեդալ (2005)
- Սպարապետ Վ. Սարգսյանի անվան մեդալ (2011)
- ՀՀ պաշտպանության նախարարության «ՀՀ զինված ուժերի 20-ամյակ» հոբելյանական մեդալ (2012)
- ՀՀ ՊՆ «Գարեգին Նժդեհ» մեդալ (2012)
- Հայաստանի Հանրապետության գիտության վաստակավոր գործիչ (2013)[6]։
Աշխատություններ խմբագրել
- Երևանի բժշկական ինստիտուտ 1930-1990.- Երևան։ Լիգանդ, 1991.- 233 էջ ;
- Երևանի պետական բժշկական համալսարան.- Երևան։ Ամարաս, 2000.- 225 էջ ;
- Ֆարմակոլոգիա.- Երևան։ Լույս, 1989.- 619 էջ ;
- Влияние гамма-аминомасляной кислоты на мозговое кровообращение.- Ереван: Изд-во АН АрмССР, 1985.- 124 с.[7] ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ http://www.sci.am/members.php?mid=13&langid=2
- ↑ «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամներ». Վերցված է 2023 թ․ մարտի 31-ին.
- ↑ Վիլեն Հակոբյանի կենսագրությունը ՀՀ ԳԱԱ կայքում
- ↑ Վիլեն Պարույրի Հակոբյան, ծննդյան 60 ամյակի առթիվ(չաշխատող հղում)
- ↑ 5,0 5,1 А. П. Айриян (1998). Армянские учёные-медики. Ереван: Амарас. էջ 54. ISBN 99930-1-001-7.
{{cite book}}: Check|isbn=value: checksum (օգնություն) - ↑ Հայաստանի Հանրապետության պատվավոր կոչումներ շնորհելու մասին
- ↑ «ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի էլ․ շտեմարան- Վիլեն Հակոբյան». opac.flib.sci.am. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 27-ին.
 | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիլեն Հակոբյան» հոդվածին։ |