Վարդատերեփուկ սովորական
| Վարդատերեփուկ սովորական | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Աստղածաղկավորներ (Asterales) |
| Ընտանիք | Աստղածաղկազգիներ (Asteraceae) |
| Ցեղ | Վարդատերեփուկ (Amberboa) |
| Տեսակ | Վարդատերեփուկ սովորական (A. amberboi) |
| Միջազգային անվանում | |
| Amberboa amberboi | |
Վարդատերեփուկ սովորական (լատին․՝ Amberboa amberboi), բարդածաղկավորների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։
Նկարագրություն խմբագրել
Միամյա, գեղազարդային, ուղիղ կանգնած բույս է, որի բարձրությունը 20-60 սմ է։ Ցողունները ծածկված են կարճ-գանգուր մազիկներով։ Արմատամերձ տերևները քնարաձև-փետրաձև են, ցողունային տերևները` փետրաձև-բլթակավոր կամ փետրաձև բաժանված։ Զամբյուղները երկար ծաղկակոթերի վրա են, միայնակ, գագաթնային։ Եզրային ծաղիկները շատ մեծացած են, դեղին, սերմիկները պոպուսի հետ միասին ունեն 4-6 սմ երկարություն[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Հայաստանում հայտնի է միայն մեկ աճելավայր Երևանի ֆլորիստական շրջանում։ Հանդիպում է նաև Նախիջևանում, Արևելյան Անդրկովկասում, Լեռնային Թուրքմենիայում, Հյուսիսային և Արևելյան Իրանում[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Հայաստանում աճում է ստորին լեռնային գոտում՝ ծովի մակարդակից 700-800 մ բարձրությունների վրա, չոր քարքարոտ լանջերին, խայտաբղետ կավերի վրա, կիսաանապատային բուսականության կազմում։ Ծաղկում է ապրիլ-մայիս ամիսներն, պտղաբերում՝ մայիս-հունիսին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Կրիտիկական վիճակում գտնվող տեսակ է։ Հայտնի է մեկ ֆլորիստական շրջանում։ Տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 10 կմ²-ից պակաս է։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված չէր։ Ընդգրկված չէ նաև CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում։
Պահպանության միջոցառումներ չեն իրականացվում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.