Վաղարշակ Նորենց
Վաղարշակ Նորենց (Վաղարշակ Տոնապետի Երիցյան, սեպտեմբերի 13, 1903, Սանասունք, Բաթմանի մարզ, Թուրքիա - հունվարի 20, 1973 կամ 1973[1], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ բանաստեղծ, արձակագիր, թարգմանիչ, ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1967), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1934 թվականից։ ԽՄԿԿ անդամ 1932 թվականից։
Վաղարշակ Նորենց Վաղարշակ Տոնապետի Երիցյան | |
---|---|
Ծնվել է | 1903 սեպտեմբերի 13 |
Ծննդավայր | Սանասունք, Բաթմանի մարզ, Թուրքիա |
Վախճանվել է | հունվարի 20, 1973 | (տարիքը 69)
Վախճանի վայր | Երևան |
Մասնագիտություն | թարգմանիչ, արձակագիր և բանաստեղծ |
Ազգություն | հայ |
Կրթություն | Ներսիսյան դպրոց |
Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն |
Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
Վաղարշակ Նորենց Վիքիքաղվածքում | |
Վաղարշակ Նորենց Վիքիդարանում |
Կենսագրություն
խմբագրելԾնվել է Արևմտյան Հայաստանի Սասունի գավառի Շենիկ գյուղում։ Նախնական կրթությունը ստացել է Շենիկի և Իշխանաձորի դպրոցներում։ 1916 թվականին, փրկվելով կոտորածներից, անցել է Անդրկովկաս և ապրել Թիֆլիսի որբանոցներում։ Սովորել է Թիֆլիսի հայկական գիմնազիայում և Ներսիսյան դպրոցում։
Նրա առաջին բանաստեղծությունը լույս է տեսել 1917 թվականին, Թիֆլիսի «Հայաստան» թերթում։ Վաղարշակ Նորենցի առաջին ժողովածուն («Օրերի ճամփին», 1925) արժանացել է Հայաստանի լուսավորության ժողովրդական կոմիսարիատի գրական մրցանակին (Տիգրան Կամսարականի հատկացրած)։ 1925 թվականին մասնակցել է Հայաստանի պրոլետարական գրողների «Նոյեմբեր» միության հիմնադրմանը։
Գրական-ստեղծագործական կյանքին զուգընթաց պաշտոնավարել է մշակութային հաստատություններում և հասարակական կազմակերպություններում։
Ռուսերեն լույս են տեսել նրա «Հատընտիր» (Մոսկվա, 1936), «Լիրիկա» (Երևան, 1956), «Բանաստեղծություններ» (Մոսկվա, 1957) գրքերը։ Մահացել է Երևանում[2]։
Երկեր
խմբագրելԳրքեր
խմբագրել- Օրերի ճամփին, հատ. 1, Դիլիջան, 1925, 152 էջ։
- Իրիկուն (պոեմ), Պետհրատ, 1926։
- Յերկրորդ գիրք, Յերևան, 1930, 96 էջ։
- Լիրիկական ֆրոնտ, Յերևան, 1932, 104 էջ։
- Նորենց Վաղարշակ, Ալազան Վահրամ, Տասներկու տարի (Սովետական Հայաստանի 1920-1932 թվականների մշակութային կյանքի նոթագրություն), Յերևան, 1933, 198 էջ։
- Բանաստեղծություններ, Յերևան, 1936, 368 էջ։
- Գիրք քնարական, Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 304 էջ։
- Ճանապարհներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1956, 220 էջ։
- Իմ աշխարհը, Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 416 էջ։
- Փշե շապիկ (պոեմ), Երևան, Հայպետհրատ, 1959։
- Պոեմներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1960, 172 էջ։
- Երկեր, հատ. 1. Բանաստեղծություններ, Երևան, Հայպետհրատ, 1963, 496 էջ։
- Երկեր, հատ. 2. Բանաստեղծություններ, Երևան, Հայպետհրատ 1963, 396 էջ։
- Դարերի ավանդ (պոեմ), Երևան, «Հայաստան», 1968։
- Հուշեր և արձագանքներ, Երևան, «Հայաստան», 1968, 404 էջ։
- Երկերի ժողովածու, 3 հատորով, հատ. 1. Քնարերգություն, Երևան, «Հայաստան», 1971, 432 էջ։
- Երկերի ժողովածու, 3 հատորով, հատ. 2, Երևան, «Հայաստան», 1973, 236 էջ։
Մամուլ
խմբագրել- Հանուն «հաշտ ու խաղաղ մարդկության», «Գրական թերթ», 1969, № 1:
Թարգմանություններ (ռուսերենից)
խմբագրելԱյս հեղինակի կատարած թարգմանությունների ցանկը կարող եք որոնել «Թարգմանչաց արվեստ» շտեմարանի «Թարգմանիչներ» բաժնում |
- Ռախմանին Ս., Մոծակը, Երևան, Պետհրատ, 1928, 9 էջ։
- Տուլյակովա Ե., Փոքրիկ ներկարարները, Երևան, Պետհրատ, 1928, 10 էջ։
- Բագրիցկի Է., Մորդվինի աստղը, Երևան, Պետհրատ, 1932, 8 էջ։
- Ռուտտերման Մ., Շաբաթօրյակ, Երևան, Պետհրատ, 1932, 10 էջ։
- Վենգրով Ն., Հոկտեմբերիկյան, Երևան, Պետհրատ, 1932, 14 էջ։
- Մայակովսկի Վ., Ինչ դառնալ, Երևան, 1933, 20 էջ։
- Սմիրնով Ն., Պինչիկ Կոտմանի արկածները, Երևան, Պետհրատ, 1933, 104 էջ։
- Տիխոնով Ն., Սամի Երևան, Պետհրատ, 1934, 12 էջ։
- Աբաշիձե Իրակլի, Բանաստեղծություններ (թարգմանել են Վաղարշակ Նորենցն ու Պարույր Սևակը), Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 151 էջ։
- Կվիտկո Լ., Ես և իմ ձին, Երևան, Հայպետհրատ, 1963, 36 էջ։
- Իտալիայի երեխաները (իտալացի ժամանակակից գրողների պատմնածքներ), Երևան, «Հայաստան», 1966, 244 էջ։
- Հյուբին Ֆ., Ուրախ ժամեր, Երևան, «Հայաստան», 1970, 62 էջ։
- Ողջույն քեզ, Հայաստան (աշխարհի բանաստեղծները Սովետական Հայաստանի մասին, գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Վաղարշակ Նորենցը), Երևան, «Հայաստան», 1970, 101 էջ։
Գրականություն
խմբագրելՄամուլ
խմբագրել- Արտաշես Քալանթարյան, Ազնիվ գիրք (գրախոսություն Վաղարշակ Նորենցի «Հուշեր և արձագանքներ գրքի ամսին»)։ «Գրական թերթ», 1969, № 3:
Աղբյուրներ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Library of Congress Authorities — Library of Congress.
- ↑ Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1986. էջ 414-415.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Վ. Նորենցի կենսագրությունը և երեք բանաստեղծություն
- Норенц Вагаршак Танапетович(չաշխատող հղում)
- Норенц Вагаршак Танапетович
Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վաղարշակ Նորենց» հոդվածին։ |
Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վաղարշակ Նորենց» հոդվածին։ |