Վալերիանաթթու
քիմիական միացություն
Վալերիանաթթու, կատվախոտաթթու, , միահիմն սահմանային օրգանական թթու։ Հայտնի են վալերիանաթթվի չորս իզոմերները․ վալերիանաթթու՝ , իզովալերիանաթթու՝ , մեթիլէթիլքացախաթթու՝ և եռմեթիլքացախաթթու՝ ։ Անգույն, բնորոշ հոտով հեղուկներ են։ Վալերիանաթթվի որոշ ածանցյալներ ախտահանիչ են, էսթերները՝ մեծ մասամբ բուրավետ (մրգի, ծաղիկի հոտով) նյութեր։ Իզովալերիանաթթուն ստանում են կատվախոտի արմատներից՝ ջրային գոլորշու հետ թորելով (նաև սինթետիկ եղանակներով)։ Օգտագործվում է դեղամիջոցներ՝ վալիդոլ, բրոմիզովալ և այլն պատրաստելու համար։ Նրա իզոամիլային էսթերը՝ «խնձորի էսենցիա» օգտագործվում է սննդի արդյունաբերությունում։
Վալերիանաթթու | |
---|---|
Քիմիական բանաձև | C₅H₁₀O₂ |
Մոլային զանգված | 1,7E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ |
Խտություն | 0,94 գ/սմ³ գ/սմ³ |
Իոնիզացման էներգիա | 1,7E−18 ջոուլ[2] կՋ/մոլ |
Հալման ջերմաստիճան | −32 °C և −34 °C[3][2] °C |
Եռման ջերմաստիճան | 186,15 °C[2] °C |
Այրման ջերմաստիճան | 86 °C |
Գոլորշու ճնշում | 0,25 hectopascal |
Քիմիական հատկություններ | |
pKa | 4,82 |
Դասակարգում | |
CAS համար | 109-52-4 |
PubChem | 7991 |
EINECS համար | 203-677-2 |
SMILES | CCCCC(=O)O |
ЕС | 203-677-2 |
RTECS | YV6100000 |
ChEBI | 7701 |
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա) |
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Valeric acid
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 David R. Lide, Jr. Basic laboratory and industrial chemicals: A CRC quick reference handbook — CRC Press, 1993. — ISBN 978-0-8493-4498-5
- ↑ 3,0 3,1 Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վալերիանաթթու» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 232)։ |