Վալերիանաթթու , կատվախոտաթթու , C 4 H 9 C O O H {\displaystyle C_{4}H_{9}COOH} օրգանական թթու ։ Հայտնի են վալերիանաթթվի չորս իզոմերները ․ վալերիանաթթու ՝ C H 3 ( C H 2 ) 3 C O O H {\displaystyle CH_{3}(CH_{2})_{3}COOH} իզովալերիանաթթու ՝ ( C H 3 ) 2 C H C H 2 C O O H {\displaystyle (CH_{3})_{2}CHCH_{2}COOH} մեթիլէթիլքացախաթթու ՝ C H 3 C H 2 C H ( C H 3 ) C O O H {\displaystyle CH_{3}CH_{2}CH(CH_{3})COOH} եռմեթիլքացախաթթու ՝ ( C H 3 ) 3 C C O O H {\displaystyle (CH_{3})_{3}CCOOH} էսթերները ՝ մեծ մասամբ բուրավետ (մրգի, ծաղիկի հոտով) նյութեր։ Իզովալերիանաթթուն ստանում են կատվախոտի արմատներից ՝ ջրային գոլորշու հետ թորելով (նաև սինթետիկ եղանակներով)։ Օգտագործվում է դեղամիջոցներ՝ վալիդոլ , բրոմիզովալ և այլն պատրաստելու համար։ Նրա իզոամիլային էսթերը ՝ «խնձորի էսենցիա» օգտագործվում է սննդի արդյունաբերությունում։
Վալերիանաթթու Քիմիական բանաձև C₅H₁₀O₂ Մոլային զանգված 1,7E−25 կիլոգրամ [1] մոլ Խտություն 0,94 գ/սմ³ Իոնիզացման էներգիա 1,7E−18 ջոուլ [2] Հալման ջերմաստիճան −32 °C −34 °C [3] [2] Եռման ջերմաստիճան 186,15 °C [2] Այրման ջերմաստիճան 86 °C Գոլորշու ճնշում 0,25 hectopascal Քիմիական հատկություններ pKa 4,82 Դասակարգում CAS համար 109-52-4 PubChem 7991 EINECS համար 203-677-2 SMILES CCCCC(=O)O ЕС 203-677-2 RTECS YV6100000 ChEBI 7701 Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)
Ծանոթագրություններ
խմբագրել
↑ 1,0 1,1 Valeric acid ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 David R. Lide, Jr. Basic laboratory and industrial chemicals : A CRC quick reference handbook — CRC Press , 1993. — ISBN 978-0-8493-4498-5 ↑ 3,0 3,1 Bradley J. , Williams A. J. , Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 232 )։
