ՎԿ[2] (ռուս.՝ ВКонтакте, բառացի՝ կապի մեջ) (միջազգային անվանումը VK), Ռուսաստանի խոշորագույն սոցիալական ցանցն է, երկրորդ սոցիալական ցանցը՝ Բելառուսիայում, երրորդը՝ Ուկրաինայում, տասներկուերորդը՝ Հայաստանում և 60-րդը՝ ամբողջ աշխարհում[3]։ 2012 թվականի դրությամբ կայքի օրական այցելուների թիվը հասնում է 38 միլիոնի[4][5][6]։

ՎԿ
Изображение логотипа
vk.com
Տեսակսոցիալական ցանց, կայք, հոսքային երաժշտական ծառայություն և online community?
Երկիր Ռուսաստան
Շտաբ կայանՍանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան
Լեզուռուսերեն
ՍեփականատերVK
ՀեղինակՊավել Դուրով
Բացվածհոկտեմբերի 10, 2006[1]
 Vkontakte Վիքիպահեստում
Կայքի ռեյտինգը համաձայն alexa.com-ի 2012 թ. նոյեմբերի դրությամբ[3]
Երկիր Տեղ
{{{2}}} Բելառուս 1
 Ռուսաստան 2
{{{2}}} Ուկրաինա 3
{{{2}}} Ղազախստան 5
{{{2}}} Մոլդովա 9
{{{2}}} Հայաստան 12
{{{2}}} Ուզբեկստան 15
{{{2}}} Ադրբեջան 15
{{{2}}} Իսպանիա 106
{{{2}}} Իտալիա 289
{{{2}}} Գերմանիա 271
ԱՄՆ-ի դրոշը ԱՄՆ 610

Կայքը հասանելի է տարբեր լեզուներով, ավելի հայտնի է ռուսախոս օգտատերերի շրջանում։ «ՎԿոնտակտը» թույլ է տալիս օգտվողներին ուղարկել նամակներ, ստեղծել խմբեր, հանրային էջեր և միջոցառումներ, փոխանակել լուսանկարներ, աուդիո ձայնագրություններ, տեսանյութեր, թեգեր, ինչպես նաև խաղալ բրաուզերային խաղեր։

2006 թվականի հոկտեմբերի 10-ին մեկնարկել է, սկզբից սոցիալական ցանցի որակների ռեսուրսները ստեղծվել են ուսանողների և ռուսական համալսարանների շրջանավարտների համար[7], ավելի ուշ այն կոչվել է «ցանցում ժամանակակից, արագ և գեղագիտական հաղորդակցության միջոց»[2]։ 2017 թվականի հունվարի տվյալներով օրական միջին լսարանը հասավ 87 714 854 այցելուների[8], գրանցումը հասել է ավելի քան 410 միլիոն օգտվողների[9]։ Ըստ SimilarWeb-ի տվյալների «ՎԿոնտակտը» աշխարհի 4 ամենահայտնի կայքերից մեկն է[10]։

Գրասենյակները գտնվում են Սանկտ Պետերբուրգում, Մոսկվայում և Կիևում[2]։ 2017 թվականի փետրվարին «ՎԿոնտակտի» գլխավոր տնօրեն դարձավ Անդրեյ Ռոգոզովը։

Անվան պատմություն խմբագրել

Կայքի անվան ընտրության համար եղել է երկու պատճառ[11][12]։

  1. Ստեղծող Պավել Դուրովը վերաիմաստավորել է «Լրիվ կոնտակտային տվյալներ» նախադասությունը, որը ցուցադրվել է ջինգլով «Эхо Москвы» ռադիոկայանում։
  2. Տարբերակների միջև փնտրել են անուններ, որը պետք է ասոցացված չլինի կայքի որոշակի սոցիալական կատեգորիաների և դասակարգերի հետ։ Դրա համար իդեալական է համարվել «Կոնտակտ» բառը։

2012 թվականին սոցիալական ցանցի հիմնադիրներից Լև Լևիևը հարցազրույց է տվել «Իզվեստիա» ամսագրին ասելով, որ անունների տարբերակներից մեկը Studlist.ru-ում եղել է գործարկման փուլում։ Ավելի ուշ, սակայն, այս տարբերակը փակվել է, քանի որ այն նախատեսված է եղել միայն որոշակի լսարանային նախագծում[13]։

Սեփականատերեր խմբագրել

Ըստ J.P. Morgan & Co. կոմերցիոն հաստատության, 2011 թվականի օգոստոսին «ՎԿոնտակտ» ընկերության բաժնետերերն են՝ Mail.ru Group (39,99 %), Միրիլաշվիլի ընտանիք (40 %), Պավել Դուրով (12 %), Լև Լևիև (8 %)[14]։

Դուստր նախագծեր խմբագրել

  • «В Кадре» (Վկադրե) - հանրային վիդեոծառայություն, բացվել է 2007 թվականի հոկտեմբերին[15]։ 2010 թվականին ծառայությունը փակվեց, անձնակազմը բաց թողնվեց[16]։
  • «В штате» (Վշտատե) - սոցիալական կայք, նախատեսված թափուր աշխատատեղեր և ռեզյումե տեղադրելու համար։ Թողարկվել է 2008 թվականի հունիսին Պավել Դուրովի և Անդրեյ Ուրուսովի կողմից[17]։ Ըստ կայքից վերցված տեղեկությունների, 2013 թվականի սկզբին կայքում տեղակայված էր ավելի քան 2,7 միլիոն ռեզյումե[18]։

Պատմություն խմբագրել

2006 թվական խմբագրել

2006 թվականի ամռանը գործել է ծրագրի ալֆա տարբերակը։ Սեպտեմբերին սկսվել է բետա թեստավորման փուլը[19]։ 2006 թվականի հոկտեմբերի 1-ին vkontakte.ru-ում եղել է դոմեյնային գրանցում[20] (սկզբնապես՝ ООО «Гарантпей»[21], հետո վերագրանցվեց ООО «В Контакте»[22]): Պաշտոնական օրը համարվել է 2006 թվականի հոկտեմբերի 10-ը, երբ հայտնվել է առաջին ցանցային գործունեությունները[23]։ Նոյեմբերի 22-ին Սանկտ Պետերբուրգի պետական համալսարանի ուսանողական համաժողովը՝ spbgu.ru, որտեղ նաև եղել է սեփականատեր Պավել Դուրովը, հրատարակել են «Փակ հավելվածի...ֆորումի» գործադրման մասին[24]։ Ծրագիրը այդ ժամանակ փակ էր՝ գրանցումը շարունակելու էր լինել հասանելի բոլոր ուսանողներին առանց բացառության և պարտադիր նշելու էին իրական անունը և ազգանունը[19][24]։

Նոյեմբերի վերջին արդեն բաց անվճար գրանցում էր գործում։ Միաժամանակ այն հեռարձակվել է գովազդային խմբով՝ ներգրավվելով նոր օգտվողների։ Առավել ակտիվ հովանավորներին հանձնվեցին Apple: iPod video, iPod nano, iPod shuffle արտադրանքների մրցանակներ[19]։

2007 թվական խմբագրել

2007 թվականին «ՎԿոնտակտը» արագընթաց կերպով ձեռք բերեց հայտնիություն։ Տեղեկացնելով, որ փետրվարի վերջից մինչև նոյեմբեր օգտվողների թիվը 100 հազարից[25] հասել է 3 մլն-ի[26]։ Ըստ alexa.com-ի տվյալների՝ «Վկոնտակտը» հաճախելիությամբ հաջորդաբար շրջանցել է ներկա «Օդնոկլասնիկի» սոցիալական ցանցին[27], չինական Xiaonei-ին և հավասարվել գերմանական StudiVZ-ին[28]։ Տարվա արդյունքները ամփոփելուց հետո Ռուսաստանի կայքերում «Վկոնտակտեն» գլխավորել է էջում դիտումների քանակով և տեղեկատվության բերման ծավալով։ Հայտնիությամբ զբաղեցրել է 2-րդ տեղը ռուսական կայքերում, ինչպես նաև առաջատար դիրքը ԱՊՀ երկրներում (4-րդը՝ Ղազախստանում, 7-ը՝ Բելառուսում, 10-ը Ուկրաինայում)[29]։ Կայքը զբաղեցրես երկրորդ տեղը Ռուսական կայքերի քվեարկությունում և bash.org.ru ժամանցային կայքի սանդղաշարքում ստանալով մրցանակ[30]։

«Ведомости» ամսագիրը, Իրավաբանական անձերի ընդհանուր պետական ցուցակի (ռուս.՝ ЕГРЮЛ) հղումով, հրապարակելով ООО «Վկոնտակտեի» հիմնադիրների ցուցակ, ովքեր ցուցակագրվել են 2007 թվականի հունվարի 19-ին՝ Վյաչեսլավ Միրիլաշվիլին (60 %) և նրա հայրը գործարար Միխայել Միրիլաշվիլին (10 %), Պավել Դուրով (20 %) և Լև Լևիև (10 %)[31]։

2008 թվական խմբագրել

«ՎԿոնտակտեն» թողարկեց «Մասնագիտական կոնտակտեր» ծառայությունը, պաշտոնական ստորաբաժանումների իրավաբանական և ՏՏ ընկերությունների փնտրտուքների բարձր կարգով վարձատրվող աշխատող ֆինանսավորումը[32][33]։

Փետրվարին հեռարձակվեց ծառայությունների կարծիքները և ծրագրերը[34], ներկայացնելով SMS-ով վալեդացիայի վերանայված գնահատման համակարգը[35], իսկ կայքը ինտերֆեյսով հասանելի դարձավ ուկրաիներեն[36]։ Նույն պահին, alexa.com կայքի տվյալներով, «ՎԿոնտակտեն» դարձավ Ռուսաստանում ամենահայտնի ինտերնետային ռեսուրսը[37], իսկ ուկրաինական ինտերնետային սեգմենտում կայքը զիջում էր միայն Google-ին և Mail.Ru-ին[36]։

Մարտին հայտարարվեց ինտերնացիոնալային ռեսուրսների աշխատանքի մասին[38], կայքը թողարկվեց WAP տարբերակով[39] և նոր վիդեոյի փնտրման ծառայությամբ՝ ВКадре.ру, բացման նույն պահին հավաքելով ավելի քան 20 միլիոն տեսանյութեր[40]։

Ապրիլի 1-ին, Ծիծաղի օրը, հայտնվեց «հայրենաբաղձ» ինտերֆեյս «Միությունում». նոր անվան հետ միասին հայտնվեց մանգաղ և մուրճ, իսկ բառապաշարը վերցվել է ԽՍՀՄ-ի ժամանակներից[41]։

Ապրիլի սկզբին հայտարարվել է, որ ցանցից օգտվում է ավելի քան 10 մլն մարդ, ամեն օր այցելում են 600 միլիոն էջ։ Ապա հեռարձակվել է «հարցեր», ինչպես նաև «հավելվածներ» ծառայությունները, որոնք թույլ էին տալիս կայքին ավելացնել ինտերնացիոնալ ֆլեշ ծրագրեր[42]։ Որոշ ժամանակ անց հայտնվեց սեփական կարգավորումների ընդլայնում[43][44]։

Հունիսից մինչև հոկտեմբերի վերջը մրցույթ անցկացվեց, մշակված ծրագրերի API սկզբունքներով, որտեղ «ՎԿոնտակտեն» հաղթող ճանաչվեց, ամեն երկու շաբաթ սահմանելով Apple iPhone հեռախոսներում[45][46]։

Հուլիսի 15-ին Մեդիա Պյուս ընկերության հետ կնքած պայմանագիրը չեղյալ համարվեց, որը կայքում զբաղված էր տարածելով բաներային գովազդներ[47]։

Մեծ հայտնիությունը սոցիալական ցանցում հասցրեց նրան, որ սեպտեմբերի կեսին Յանդեքս ընկերությունը ավելացրեց հնարավորություն ստանալ ծանուցում «ՎԿոնտակտեից» իր «Յա.Օնլայն» մեսենջերի միջոցով[48][49]։

Նոյեմբերի 5-ին հայտարարվեց ծրագրին մասնակցող 20 միլիոն մասնակիցների և ներածությունում խմբերի նորությունները արագ նշելու մասին[50]։

Դեկտեմբերի սկզբին LiveInternet-ի ինքնուրույն վիճակագրության տվյալներով, ընկերություն հաճախում են ավելի շատ թվով օգտատերեր, քան «Օդնոկլասսնիկի» կայքը[51]։

2009 թվական խմբագրել

«Վկոնտակետե» կայքը հունվարին չկրկնվող ռուս օգտատերերի թիվը անցավ 13,09 միլիոնից, ավելի քան «Օդնոկլասսնիկին»[52]։ Ապրիլին «Վկոնտակտե» կայքը անցավ 14,3 միլիոն չկրկնվող օգտատերերը, իսկ «Օդնոկլասսնիկին»՝ 7,8 միլիոն, որը երկու անգամ քիչ է[53]։

Սեպտեմբերի «Վկոնտակտեն» գնեց դոմեին vk.com ամբողջ ամենահեռավոր առաջխաղացումը համաշխարհային շուկայում։ Գումարի չափը չի հայտարարվել[54]։

2010 թվական խմբագրել

 
2010 թվականի հոկտեմբերի 10, Պավել Դուրովը իր քսանվեցամյակին

Փետրվարի 2-ին կայքում արդեն գրանցվել էին 60 միլիոն օգտատերեր[55]։ Հուլիսի օգտատերերի գրանցումների քանակը գերազանցեց ավելի քան 75 միլիոնը, օգոստոսի վերջին՝ 86 միլիոն, իսկ նոյեմբերի 24-ին՝ 100 միլիոն օգտատեր։

Ապրիլի 17-ին «Վկոնտակտեն» թողարկեց սեփական վճարման համակարգ[56][57]։

Հունիսի 21-ին թողարկել է «ՎԿոնտակտեի» SMS ծանուցումները ստանալ նոր նամակների և իրադարձությունների հնարավորություն[58]։ Ծառայությունը հասանելի է ՄՏՍ Ռուսաստանի բոլոր բաժանորդներին, իսկ հետո ավելացրեցին օպերատորներ Բիլայինին ու Մեգաֆոն Ռուսաստանին։ Նամակը գալիս էր 5605 համարով։

Սեպտեմբերի 20-ին հայտարարվել է վիջեթի արձակումը մեկնաբանությունների, նամակների և «Ինձ դուր է գալիս» կոճակի համար, ինչպես նաև արտահայտությունների գրառում LiveJournal օրագրում[59]։

2010 թվականի աշնանը IPO Mail.Ru Group-ին պատրաստվելու ժամանակ (Digital Sky Technologies-ի) հայտնի դարձավ, որ ընկերությունը պատկանում է 24,99 %-ով սոցիալական ցանցի։ Դրանից հետո Mail.Ru Group-ը հնարավորություն ունեցավ գնել 7,5 %-ը $112,5 միլիոնով, այդպիսի հարցում, ամբողջ ընկերությանը գնահատեցին $1,5 միլիարդ[60]։

Հոկտեմբերի 20-ի երեկոյան բոլոր օգտատերերի էջերում տեղեկայված է եղել միկրոբլոգի ռեժիմ, առանց հնարավոր ընտրության[61]։ Օգտատերերի շրջանում դա առաջացրեց լուրջ հուզում, նրանք պահանջեցին վերականգնել հինը ինտերֆեյսը[62][63][64][65]։

Դեկտեմբերի 30-ին հայտնվեց էջ, որով կարելի էր դիտել բոլոր ընկերների Ֆոտոալբոմնորը։ Ինչպես նաև հնարավորություն ստացան ավելացնել այլ տեսահոլովակներ YouTube-ից, RuTube-ից և այլ վիդեոհոսթինգներ իրենց վեդեոալբոմի մեջ[66]։

Տես նաև խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

  • Леонтьев, В. П. Социальные сети: В контакте, Facebook и другие… [Текст] / Виталий Леонтьев. — М. : ОЛМА Медиа Групп, 2012. — 255 с.
  • Леонтьев, В. П. Новейшая энциклопедия. Компьютер и интернет, 2013 [Текст] : [для всей семьи] / Виталий Леонтьев. — М. : ОЛМА медиа групп, 2012. — 959 с.
  • Марченко, Н. Г. Социальная сеть «в контакте»: лингвопрагматический аспект : диссертация … кандидата филологических наук : 10.02.19 ; [Место защиты: Юж. федер. ун-т] — Ростов н/Д, 2013. — 160 с.
  • Илья Варламов (2016-01-31)։ «Офис ВКонтакте»։ varlamov.ru։ Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 10 

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. https://www.lecourrierderussie.com/societe/2017/06/bloquage-telegram-messagerie-russe/
  2. 2,0 2,1 2,2 «О компании»։ ВКонтакте։ Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 23 
  3. 3,0 3,1 Alexa.com (27 մարտ 2012)։ «Alexa-ի թոփ 500 միջազգային կայքերը։ VK կայքի տվյալները» (անգլերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-07-28-ին։ Վերցված է 2012-03-27 
  4. LiveInternet.ru. Рейтинг сайтов(ռուս.)
  5. Россияне больше всех сидят в социальных сетях(ռուս.)
  6. Соцсеть «ВКонтакте» занялась продвижением браузера Chrome(ռուս.)
  7. Павел Дуров։ ««В Контакте миллион участников»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  8. Аудитория ВКонтакте — О сайте — ВКонтакте
  9. «Каталог пользователей ВКонтакте»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հոկտեմբերի 29-ին։ Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 28 
  10. «Top Websites»։ SimilarWeb։ Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 16 
  11. Slon.ru։ ««Эхо Москвы» помогло Павлу Дурову придумать название сети Вконтакте»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին 
  12. «Живой журнал» Владимира Варфоломеева։ «И тут мы наследили :)»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 23 
  13. «Сеть «В Контакте» могли назвать «Студилкой»»։ Известия (ռուսերեն)։ 2012-07-16։ Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 16 
  14. Ведомости: JPMorgan раскрыл совладельцев главной социальной сети рунета(ռուս.)
  15. «В кадре. О сервисе»(ռուս.)
  16. Проект «В кадре» был закрыт в 2010 году Archived 2013-01-13 at the Wayback Machine.(ռուս.)
  17. Профессиональные Контакты Archived 2013-01-05 at the Wayback Machine.(ռուս.)
  18. «В штате» - счётчик числа резюме на главной странице Archived 2013-01-09 at the Wayback Machine.(ռուս.)
  19. 19,0 19,1 19,2 Павел Дуров։ ««Немного об истории „контакта“»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  20. «WHOIS Сервис RU-CENTER» (անգլերեն)։ Վերցված է 2009-08-01 
  21. «История WHOIS по домену vkontakte.ru»։ Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 16-ին։ Վերցված է 2013 թ․ մարտի 14 
  22. ООО «В Контакте» в ЕГРЮЛ
  23. 4 года ВКонтакте и мгновенный поиск — сообщение Павла Дурова в блоге ВКонтакте, посвящённое четырёхлетию сайта
  24. 24,0 24,1 Павел Дуров։ «Новая возможность на форуме, ВКонтакте»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  25. Павел Дуров։ ««100 000 участников»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23 
  26. Павел Дуров։ ««ВКонтакте три миллиона»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23 
  27. Павел Дуров։ ««Нас уже 200 тысяч»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23 
  28. Павел Дуров։ ««Нас полмиллиона»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23 
  29. Павел Дуров։ ««Итоги 2007 года»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23 
  30. Премия Рунета։ ««ТОП-100 Народного голосования»»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23 
  31. Роман Дорохов, Юлия Белоус, Глеб Крампец «Кто В Контакте» // Ведомости : газета. — 2008. — № 37 (2059).
  32. «Профессиональные контакты»։ ВКонтакте։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23 
  33. Павел Дуров։ ««Профессиональные контакты»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 23 
  34. Павел Дуров։ ««С днём св. Валентина!»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  35. Павел Дуров։ ««С 23 февраля!»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  36. 36,0 36,1 Павел Дуров։ ««В Контакті — українською»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  37. Павел Дуров։ ««ВКонтакте стал самым популярным в России»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  38. Павел Дуров։ ««ВКонтакте на других языках»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  39. Павел Дуров։ ««С 8 марта!»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  40. Павел Дуров։ ««ВКадре: видео ВКонтакте»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  41. Павел Дуров։ ««C 1 апреля!»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  42. Павел Дуров։ ««Нас более 10 миллионов»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  43. Павел Дуров։ ««Папки друзей»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  44. Павел Дуров։ ««С праздниками!»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  45. Павел Дуров։ ««Конкурс для разработчиков»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  46. Павел Дуров։ ««Победители конкурса Flash API»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  47. «VK Ads» 
  48. Александр Быков։ ««Уведомления от социальных сетей для Я.Онлайна»»։ Блог компании Яндекс։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  49. ««„Я.Онлайн“ передаст привет от „Одноклассников“ и „Вконтакте“»»։ Вебпланета։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 4-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  50. Павел Дуров։ ««Нас более 20 миллионов»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  51. ««„Вести.net“: сеть „ВКонтакте“ догнала „Одноклассников“»»։ Вести.ру։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  52. «Вконтакте впервые обогнал Одноклассников по посещаемости 20 февраля»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  53. «Россияне больше всех сидят в социальных сетях»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 1 
  54. Голицына Анастасия; Цуканов, Игорь (2009-09-07)։ «И целого Рунета мало»։ Ведомости։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 7 
  55. «Стал известен 60-миллионный пользователь «ВКонтакте»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 1 
  56. Павел Дуров։ ««Деньги „ВКонтакте“»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 11 
  57. lenta.ru։ ««Сеть „ВКонтакте“ открыла платёжную систему»»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 23-ին։ Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 11 
  58. SMS-уведомления
  59. Заметки, «Мне нравится» и другие новинки
  60. Анастасия Голицына «$1,5 млрд за «В Контакте»» // Ведомости : газета. — 2010. — № 26.10.2010.
  61. Фотографии в новостях и новая стена
  62. Петиция
  63. Пользователи «ВКонтакте» выступили против микроблогов // Lenta.ru
  64. [https://web.archive.org/web/20110128150829/http://rus.ruvr.ru/2010/10/21/27584124.html Archived 2011-01-28 at the Wayback Machine. Юзеры «ВКонтакте» собирают подписи против микроблога // Голос России]
  65. Верни стену! // Газета.ru
  66. Нововведения декабря

Արտաքին հղումներ խմբագրել