Սրտի կաթետերիզացիա

Ենթադաս	կաթետերիզացիա
Մասնագիտություն	Սրտաբանություն
MeSH	D006328
MedlinePlus	003419

Սրտի կաթետերիզացում (սրտանոթային կաթետեր), կաթետերի ներդրումը սրտի խոռոչ կամ կորոնար զարկերակներ։ Դա արվում է ինչպես ախտորոշիչ, այնպես էլ ինտերվենցիոն նպատակներով։ Սրտային կաթետերիզացման բնորոշ օրինակ է կորոնար կաթետերիզացումը, որը ներառում է կորոնար զարկերակների կաթետերիզացում կորոնար զարկերակների հիվանդության և սրտամկանի ինֆարկտի(«սրտի նոպաներ») համար։ Կաթետերացումը առավել հաճախ կատարվում է հատուկ լաբորատորիաներում (ֆլյուրոսկոպիա) և տեխնիկական մեծ հնարավորություններով լաբորատորիաներում։ Այս «կաթետերային լաբորատորիաները» հաճախ հագեցած են կաբինետներով, տարբեր չափերի կաթետերներով, ստենտներով, բալլոններով և այլն, որպեսզի արդյունավետությունը բարձրացվի։ Մոնիտորները ցույց են տալիս ռենտգենոսկոպիան, ԷՍԳ, ճնշման ալիք և այլն։

Օգտագործում խմբագրել

Հիվանդը անցնում է մի պրոցեդուրա, որում 8F կաթետերը տեղադրված էր ներքին լծային երակի մեջ՝ օգտագործելով 5F ՄԱԿ մուտքի հավաքածու: Ներքին երակային մեմբրանի միջոցով տեղադրվել է 7 F բալլոնային կաթետեր, բալլոնը փչվել է, իսկ կաթետերը սրտի աջ խոռոչների միջով հասցրել են դեպի թոքային մազանոթային սեպի դիրք: Չափվել է աջ հատվածի ճնշումները, իսկ սրտային արտամղումը չափվել է ջերմային չափման միջոցով( thermodilution):

Կորոնարոանգիոգրաֆիան ախտորոշման միջոց է, որը թույլ է տալիս վիզուալիզացնել կորոնար անոթները։ Ֆլյուորոսկոպիան օգտագործվում է զարկերակների լուսանցքների երկչափ պրոյեկտման տեսքով պատկերացնելու համար։ Եթե այդ զարկերակները ցույց են տալիս նեղացում կամ խցանում, ապա այդ զարկերակների բացման մեթոդներ կան։ Ներմաշկային կորոնար միջամտությունը ընդհանուր տերմին է, որը ներառում է մեխանիկական ստենտների, բալոնների և այլնի օգտագործումը՝ նախկինում փակված (կամ խցանված) անոթների արյան հոսքը մեծացնելու համար։

Սրտի ճնշման չափումը նույնպես համարվում է կաթետերիզացման կարևոր կողմ։ Կաթետերները հեղուկով լցված խողովակներ են, որոնք կարող են ճնշումը մարմնից փոխանցել դեպի ճնշման փոխարկիչ։ Սա թույլ է տալիս չափել ճնշումը սրտի ցանկացած մասում, որի մեջ կարող է տեղադրվել կաթետեր։

Արյան հոսքի չափումը հնարավոր է նաև մի քանի մեթոդների միջոցով։ Ամենից հաճախ հոսքերը գնահատվում են Ֆիկի սկզբունքով և ջերմային չափման միջոցով։ Այս մեթոդներն ունեն թերություններ, բայց տալիս են սրտի արտամղման ինվազիվ գնահատականներ, որոնք կարող են օգտագործվել կլինիկական որոշումներ կայացնելու համար (օրինակ՝ կարդիոգեն շոկ, սրտային անբավարարություն)` մարդու վիճակի բարելավման համար։

Սրտի կաթետերիզացումը կարող է օգտագործվել որպես թերապեֆտիկ ընթացակարգի մաս՝ արտահիվանդանոցային սրտային կանգից հետո արդյունքների բարելավման համար^[1]։

Սրտային կաթետերիզացումը հաճախ պահանջում է ֆլյուրոսկոպիայի օգտագործումը՝ կաթետերի ուղին պատկերացնելու համար, երբ այն մտնում է սրտի կամ կորոնար զարկերակների մեջ։ Կորոնար զարկերակները հայտնի են որպես «էպիկարդիալ անոթներ», քանի որ դրանք տեղակայված են էպիկարդիում՝ սրտի ամենվերին շերտում^[2] Ֆլյուրոսկոպիայի օգտագործումը պահանջում է ռենգենկոնտրաստի կիրառում, ինչը հազվադեպ դեպքերում կարող է հանգեցնել երիկամների կոնտրաստային վնասման (Կոնտրաստ մակածված նեֆրոպաթիա)։ Միջամտությունների ընթացքում մարդիկ անընդհատ ենթարկվում են իոնիզացնող ճառագայթման ցածր դոզաների^[3]։ Սեղանի իդեալական դիրքավորումը ռենտգենյան աղբյուրի և ստացողի միջև, և ճառագայթային մոնիտորինգի Թերմոլյումինիսցենտային դոզիմետրի միջոցով մարդկային ազդեցությունը նվազեցնելու երկու հիմնական եղանակ է^[3]։ Որոշակի մարդիկ (Կոմորբիդություն՝ մարդիկ, ովքեր միանգամից մեկից ավելի միաժամանակյա հիվանդություններ ունեն) սրտանոթային կաթետերիզացման ընթացքում կողմնակի բարդությունների ավելի մեծ վտանգ ունեն^[3]։ Այս միաժամանակյա հիվանդությունները ներառում են աորտայի անևրիզմա, աորտալ ստենոզ, ընդարձակ եռանոթային սրտի կորոնար հիվանդություն, շաքարախտ, անվերահսկելի հիպերտոնիա, գիրություն, քրոնիկ երիկամային հիվանդություն և անկայուն ստնոկարդիա^[4]։

Ձախ սրտի կաթետերիզացիա խմբագրել

Ձախ սրտի կաթետերացումը (ՁՍԿ) երկիմաստ տերմին է, և պարզաբանումները երբեմն անհրաժեշտ են.

ՁՍԿ-ն կարող է նշանակել ճնշման չափում սրտի ձախ մասում։
ՁՍԿ-ն կարող է հոմանիշ լինել կորոնար անգիոգրաֆիայի հետ։

Կորոնարային անգիոգրաֆիան թույլ է տալիս ուղիղ միջամտություն կատարել կորոնար զարկերակի խցանումների դեպքերում։ Այս մեթոդը օգտագործվում է նաև կորոնար խցանման (կամ խոչընդոտման) գնահատման աստիճանը գնահատելու համար, որը հաճախ նկարագրվում է որպես խցանման տոկոս։ Բարակ ճկուն մետաղալարը տեղադրվում է կամ ազդրային զարկերակների կամ ճաճանչային զարկերակի մեջ և ուղղորդում է դեպի սիրտ, մինչև այն հայտնվի վերել աորտայի մեջ։ Ճաճանչային մուտքը կապված չէ ինսուլտի ռիսկի մեծացման հետ՝ համեմատած ազդրային զարկերակի մուտքի հետ^[5]։ Կատետրը մետաղալարով առաջնորդվում է վերել աորտայի մեջ, որտեղ այն կարող է տեղադրվել կորոնար զարկերակների մեջ՝ կորոնար լուսանցքի միջոցով^[4]։ Այս դիրքում ինվազիվ սրտաբանը կարող է ներարկել կոնտրաստ և վիզուալիզացնել անոթը հոսքի միջոցով։ Անհրաժեշտության դեպքում բժիշկը կարող է օգտագործել միջմաշկային կորոնար միջամտության տեխնիկա, ներառյալ ստենտի օգտագործումը (կամ մերկ մետաղ կամ դեղամիջոցներով ծածկված ստենտ, դեղանյութ)` արգելափակված անոթ բացելու և արյան նորմալ հոսքը վերականգնելու համար։ Որպես կանոն, խցանման աստիճանը 70 %-ից ավելի լինելու դեպքում պահանջում է միջամտություն։ Այնուամենայնիվ, մի քանի անոթային խցանումների (այսպես կոչված՝ «երեք անոթային հիվանդություն») դեպքերում, ինվազիվ սրտաբանը կարող է դրա փոխարեն հիվանդին ուղեգրել կարդիոթորակալ վիրաբույժի մոտ՝ կորոնար զարկերակի շունտավորման վիրահատության համար (CABG)։

Աջ սրտի կաթետերիզացիա խմբագրել

Աջ սրտային կաթետերիզացիա, որտեղ օգտագործվել է Սվան-Գանզ տեսակի թոքային զարկերակի կաթետեր

Աջ սրտի կաթետերացումը (ԱՍԿ) թույլ է տալիս բժշկին որոշել սրտում ճնշումը (ներսրտային ճնշում)։ Սիրտ ամենից հաճախ մուտք են գործում ներքին լծային կամ ազդրային երակների միջոցով, զարկերակները չեն օգտագործվում։ Հիմնականում օգտագործվում են աջ նախասրտի, աջ փորոքի, թոքային զարկերակի և թոքային մազանոթների սեպման ճնշման համար։ Աջ սրտի կաթետերիզացումը նաև հնարավորություն է տալիս բժշկին գնահատել սրտային արտամղումը, արյան քանակը, որը սրտից հոսում է ամեն րոպե, և սրտի ինդեքսը ՝ հեմոդինամիկ պարամետր, որը կապում է սրտային արտամղումը հիվանդի մարմնի չափին։ Սրտանոթային արտամղման որոշումը կարող է իրականացվել` սրտի մի հատվածում թողնելով փոքր քանակությամբ Ֆիզ․ լուծույթ (սառեցված կամ սենյակային ջերմաստիճանի) և չափելով արյան ջերմաստիճանի փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում սրտի մեկ այլ տարածքում։

Աջ սրտի կաթետերացումը հաճախ իրականացվում է թոքային հիպերտոնիայի, սրտային անբավարարության և կարդիոգեն շոկի ժամանակ։ Թոքային կաթետրը կարող է տեղադրվել, օգտագործվել և հեռացվել, կամ այն կարող է տեղադրվել և տեղակայվել մշտական մոնիտորինգի համար։ Վերջինս կարող է իրականացվել ինտենսիվ թերապիայի բաժանմունքում (ԻԹԲ), որպեսզի թույլ տրվի հաճախակի չափել հեմոդինամիկ պարամետրերը` պատասխան միջամտություններին։ Պարամետրեր, որոնք կարելի է ձեռք բերել աջ սրտի կաթետերիզացիան․

Աջ նախասրտային ճնշում
Աջ փորոքային ճնշում
Թոքային զարկերակի ճնշում
Թոքային մազանոտային սեպի ճնշում
Համակարգային անոթային դիմադրություն
Թոքային անոթային դիմադրություն
Սրտային արտամղում
Արյան թթվածնով հագեցվածություն

CardioMEMS-ի իմպլանտացիան իրականացվում է աջ սրտի կաթետերիզացման ընթացքում։ Այս սարքը ներմուծվում է թոքային զարկերակի մեջ` թոքային զարկերակի ճնշումը իրական ժամանակում չափելու համար։

Կորոնար կաթետերիզացիա խմբագրել

Կորոնարային կաթետերիզացումը ինվազիվ գործընթաց է և կրում է ռիսկեր, ինչպիսիք են ինսուլտը, սրտի կաթվածը և մահը։ Ցանկացած ընթացակարգի նման, օգուտները պետք է գերազանցեն ռիսկերը, ուստի այս ընթացակարգը նախատեսված է սրտի լուրջ հիվանդությունների ախտանիշ ունեցող մարդկանց համար և երբեք չի օգտագործվում սկրինինգի նպատակով։ Այլ, ոչ ինվազիվ թեստերը լավագույնս օգտագործվում են այն դեպքում, երբ ախտորոշման ճշգրտությունը կամ հուսալիությունը այնքան էլ պարզ չեն։

Սրտի կաթետերիզացման մասին ցուցումները հետևյալն են^[6]․

Սուր կորոնար համախտանիշ․ՍՏ էլևացիա ՄԻ (ՍՏԷՄԻ), առանց ՍՏ Էլևացիա ՄԻ (ԱՍՏԷՄԻ), և անկայուն ստենոկարդիա
կորոնար զարկերակների համախտանիշի հայտնաբերում
- Աննորմալ սթրես-թեստ
- Որպես սրտի այլ պրոցեդուրաների (օրինակ ՝ փականի փոխարինում), ինչպես օրինակ կորոնար զարկերակի շունտավորումը, կարող է իրականացվել նախավիրահատական գնահատման մի մասը, միևնույն ժամանակ։
- Ռիսկի դասակարգումը վիրահատություններում բարձր սրտային ռիսկով(օրինակ ՝ անևրիզմի ներանոթային վերականգնումը)
Կրծքավանդակի կայուն ցավ, չնայած դեղամիջոցներով բուժմանը, համարվում էր սրտային
Նոր չբացատրված սրտային անբավարարություն
Հանկարծակի սրտային մահվան կամ սրտի վտանգավոր առիթմիայի դեպքում ապրելիությունը
Կասկածվող Պրինցմետալի ստենոկարդիայի հետազոտություն (կորոնար վազոսպազմ)

Աջ սրտի կաթետերիզացիան, ինչպես նաև թոքերի ֆունկցիայի ստուգում և այլ հետազոտություններ պետք է իրականացվեն` թոքային հիպերտոնիան հաստատելու համար, մինչև վազոակտիվ հակագերճնշումային դեղերը կհաստատվեն և կսկսվեն կիրառվել^[7]։

Ներսրտային և ներանոթային արյան ճնշման չափում
վերցնել հյուսվածքների նմուշներ բիոպսիայի համար
ներարկել տարբեր միջոցներ սրտում արյան հոսքը չափելու համար. ինչպես նաև հայտնաբերել և քանակայնորեն որոշել շունտի առկայությունը
ներարկել ռադիոկոնտրաստ, ուսումնասիրել սրտի արյան անոթների և խոռոչներիի ձևը և այն, թե ինչպես են դրանք փոխվում սրտի կծկման ժամանակ

Կարդիոխթանիչներ և դեֆիբրիլյատորներ խմբագրել

Հետառաջային և կողմնային կարդիոխթանիչի կրծքավանդակի ռենգեն նորմալ տեղադրությամբ, անցկացված աջ նախասրտով (սպիտակ սլաք) և աջ փորոքով (սև սլաք)

Ներքին տեղադրումը Արհեստական կարդիոխթանիչի և իմպլանտացվող կարդիովերտային դեֆիբրիլյատորի նույնպես կատարվում է կաթետրացումով։ Բացառություն է կազմում էլեկտրոդների տեղադրումը սրտի արտաքին մակերեսին (այսպես կոչված, էպիկարդային էլեկտրոդներ)։ Հակառակ դեպքում էլեկտրոդները տեղադրվում են երակային համակարգի միջոցով սրտում և այնտեղ մնում են ընդմիշտ։ Սովորաբար, այդ սարքերը տեղակայված են կրծքավանդակի վերին ձախ մասում և տեղադրվում են ձախ ենթաանրակային երակում, իսկ էլեկտրոդները ՝ աջ նախասրտում, աջ փորոքում և կորոնար սինուսում (ձախ փորոքը խթանելու համար)։

Փականի գնահատում խմբագրել

Էխոկարդիոգրաֆիան ոչ ինվազիվ մեթոդ է սրտի փականների գնահատման համար։ Այնուամենայնիվ, երբեմն փականի ճնշման գրադիենտները պետք է ուղղակիորեն չափվեն, քանի որ էխոն միանշանակ չէ փականի հիվանդության ծանրության որոշման համար։ Ինվազիվ փականի գնահատումը կարող է իրականացվել կաթետերիզացիայի միջոցով` կաթետերը փականի միջոցով տեղադրելով և միաժամանակ չափելով ճնշումը յուրաքանչյուր փականի յուրաքանչյուր կողմում` ճնշման գրադիենտ ստանալու համար^[8]։ Աջ սրտի կաթետերիզացիայի հետ միասին կարելի է գնահատել փականի մակերեսը։ Օրինակ, աորտայի փականի մակերեսի հաշվարկով, Գորլինի հավասարումը կարող է օգտագործվել մակերեսը որոշելու համար, եթե հայտնի են սրտային արտամղումը, ճնշման գրադիենտը, սիստոլիկ ժամանակը և սրտի կծկումների հաճախությունը։

Թոքային անգիոգրաֆիա խմբագրել

Թոքերի արյան հոսքի գնահատումը կարող է իրականացվել ինվազիվ կաթետերիզացիայի միջոցով։ Կոնտրաստը ներմուծվում է թոքային զարկերակացողուն, ձախ կամ աջ թոքային զարկերակի կամ թոքային զարկերակի հատվածի մեջ։

Շունտի գնահատում խմբագրել

Նախասրտային միջնապատի դեֆեկտ և ձախից աջ շունտ

Սրտային շունտը կարելի է գնահատել կաթետերիզացիայի միջոցով։ Օգտագործելով թթվածինը որպես մարկեր, արյան թթվածնով հագեցումը կարող է երևալ սրտի և նրա շուրջը գտնվող տարբեր վայրերում։ Օրինակ ՝ ձախից աջ Նախասրտային միջնապատի դեֆեկտը ցույց կտա թթվածնի հագեցվածության զգալի աճը աջ նախասրտում, փորոքի և թոքային զարկերակի համեմատ խառը երակային արյան թթվածնով հագեցվածությունը, որը թոքերից թթվածնով հարստանալով, խառնվում է երակայինի հետ և վերադառնում է սրտին։ Օգտագործելով Ֆիկի սկզբունքը, թոքերի (Qp) և շրջանառու համակարգի արյան հոսքի հարաբերակցությունը (Qs) կարող է հաշվարկել Qp-ի հարաբերակցությունը։ Qs հարաբերակցության 1.5-2.0-ից բարձր աճը ցույց է տալիս, որ ձախից աջ գոյություն ունի հեմոդինամիկ նշանակալի շունտ (այնպես, որ թոքերի արյան հոսքը 1.5-2.0 անգամ ավելին է, քան համակարգային շրջանառությունը)։ Այնուամենայնիվ, այս հարաբերակցությունը կարելի է գնահատել ոչ ինվազիվ կերպով ՝ օգտագործելով էխոկարդիոգրաֆիա։

«Շունտի ընթացքը» հաճախ գնահատվում է, երբ գնահատվում է շունտը `վերցնելով արյան նմուշները վերին սիներակից (ՎՍԵ), ստորին սիներակից (ՍՍԵ), աջ նախասրտից, աջ փորոքից, թոքային զարկերակից և համակարգային զարկերակներից։ Թթվածնի հագեցման կտրուկ աճը ցույց է տալիս ձախից աջ, իսկ սովորականից ցածր ՝ զարկերակային արյան թթվածնի համակարգային հագեցվածությունն ցույց է տալիս շունտ աջից ձախ։ ՎՍԵ և ՍՍԵ-ի նմուշները օգտագործվում են խառը երակային արյան թթվածնով հագեցվածությունը հաշվարկելու համար։

Փորոքագրություն խմբագրել

Ձախ փորոքի մեջ կոնտրաստ ներարկելով ՝ կարելի է չափել փորոքի ուրվագիծը ինչպես սիստոլայի, այնպես էլ դիաստոլայի ժամանակ ՝ գնահատելու արտամղման ֆրակցիան (սրտի ֆունկցիայի մարկեր)։ Բարձր կոնտրաստային ծավալի և ներարկման ճնշման պատճառով, դա հաճախ չի իրականացվում, քանի դեռ ընդունելի, անհնար կամ հակասական չեն այլ ոչ ինվազիվ մեթոդները։

Աորտալ փականի միջմաշկային փոխարինում խմբագրել

Սրտի կաթետերիզացիայի առաջընթացը հնարավորություն է տվել սրտի փականները փոխարինել արյան անոթների միջոցով։ Այս մեթոդը թույլ է տալիս փականի փոխարինում առանց սրտի բաց վիրահատության և կարող է կիրառվել այն անձանց համար, ովքեր նման վիրահատության համար մեծ ռիսկ ունեն։

Բալլոնային միջնապատահատում խմբագրել

Կաթետերիզացումը կարող է օգտագործվել նաև բալլոնային միջնապատահատում կատարելու համար, որը իրենից ներկայացնում է օվալ անցքի բացում, ( ՕԱԲ ) կամ բաց օվալ անցք ( ԲՕԱ ) օգտագործելով բալլոնային միջնապատահատում։ Դա կարելի է անել սրտի բնածին այլ արատների հետ, որոնց դեպքում մեխանիկական շունտավորում վիրահատությունն անհրաժեշտ է կյանքը պահպանելու համար, օրինակ, խոշոր անոթների փոխադրումով։

Միջնապատի ալկոհոլային աբլացիա խմբագրել

Հիպերտրոֆիկ կարդիոմիոպաթիան մի հիվանդություն է, որի ընթացքում սրտամկանը խտանում է և կարող է առաջացնել արյան հոսքի խցանում։ Եթե հեմոդինամիկ նշանակություն ունի, այս ավելցուկային մկանները հնարավոր է հեռացնել արյան հոսքը բարելավելու համար։ Վիրահատական, դա կարելի է անել միջնապատի մկանահատման միջոցով։ Այնուամենայնիվ, դա հնարավոր է անել էթանոլի կաթետերիզացումով և ներարկումով Միջնապատի ալկոհոլային աբլացիա ընթացքում հյուսվածքը քանդելու համար։ Դա արվում է ընտրելով համապատասխան միջնապատայաին զարկերակ, որն ապահովում է սնուցումը այդ տարածքի և ըստ էության առաջացնում էթանոլով վերահսկվող սրտամկանի ինֆարկտի տեղամաս։

Բարդություններ խմբագրել

Կաթետերիզացիայի բարդությունները սրտային և գործիքային են, բայց չեն սահմանափակվում․

Մահ
Կաթված
Ինֆարկտ
Փորոքային էկտոպիա և Փորոքային առիթմիաներ
Պերիկարդիալ էֆֆուզիա
Արյունահոսություն (ներքին և արտաքին)
Վարակ
Ճառագայթային այրվածք
Կոնտրաստ մակածված նեֆրոպատիա կոնտրաստի օգտագործումից

Այս ռիսկերի հավանականությունը կախված է բազմաթիվ գործոններից, ներառյալ կատարված միջամտությունը, հիվանդի ընդհանուր առողջությունը, իրավիճակային (ընտրովի կամ շտապ) դեղամիջոցները (օրինակ, հակամակարդիչ) և այլն։

Միջամտություն խմբագրել

«Սրտի կաթետերացումն» ընդհանուր տերմին է մի շարք միջամտությունների համար։ Սրտին հասնելը կատարվում է ծայրամասային զարկերակների կամ երակների միջոցով։ Սովորաբար այդ զարկերակներն են ՝ ճաճանչային զարկերակը, ներքին լծային երակը և ազդրային զարկերակը։ Արյան յուրաքանչյուր անոթ ունի իր առավելություններն ու թերությունները։ Սրտի և նրա շուրջը հասանելիություն ձեռք բերելուց հետո օգտագործվում են պլաստիկ կաթետերներ (մանր լուսանցքավոր խողովակներ) և ճկուն լարեր։ Կաթետերներն ունենում են բազմաթիվ ձևեր, երկարություններ, տրամագծեր, լուսանցքներ և այլ հատուկ գործառույթներ, ինչպիսիք են էլեկտրոդները և բալոնները։ Տեղադրելուց հետո դրանք օգտագործվում են չափման կամ միջամտության համար։ Վիզուալիզացիան կատետրերիզացման կարևոր կողմն է և սովորաբար ներառում է ֆլյուրոսկոպիա, բայց կարող է ներառել նաև էխոկարդիոգրաֆիա (ՏԹԷ, ՆԷԷ, ՆՍԷ) և (Ներանոթային սոնոգրաֆիա)։

Մուտք գործելու համար օգտագործվում է Սելդինգերի տեխնիկան՝ անոթը ասեղով ծակելով, ասեղի օգնությամբ խողովակ տեղադրելով անոթի մեջ, և հետո ասեղը հանվում է անոթի մեջից։ Ասեղով անոթ հայտնաբերելը կարող է դժվար լինել, և մուտքի որոնման և հաստատման համար կարող են օգտագործվել ինչպես ուլտրաձայնային հետազոտություն, այնպես էլ ֆլյուրոսկոպիան։ Կաթետերը սովորաբար ունենում են կողմնային բացվածք, որը կարող է օգտագործվել արյուն կամ ներարկման հեղուկներ / դեղեր նկարելու համար, և դրանք ունեն նաև բաց հատված, որը թույլ է տալիս զուգահեռ արյան անոթի մեջ մցնել կաթետերներ, լարեր և այլն։

Մուտք ձեռք բերելուց հետո այն, ինչ ներարկվում է անոթի մեջ, կախված կատարվող միջամտությունից։ Որոշ կաթետեր ունեն հատուկ ձև և կարող են միայն մանիպուլյացիայի ենթարկվել` տեղադրելով / հեռացնելով կաթետերը խողովակի մեջ և պտտելով կատետրը։ Մյուսները կարող են ներառել ներքին կառուցվածքներ, որոնք թույլ են տալիս ներքին մանիպուլյացիա (օրինակ՝ ներսրտային էխոկարդիոգրաֆիա)։

Վերջապես, երբ միջամտությունն ավարտված է, կաթետերներն հանվում են, և ծածկը հանվում է։ Ժամանակի ընթացքում արյան անոթի անցքը կբուժվի։ Անոթների փակման սարքը կարող է օգտագործվել հեմոստազի արագացման համար։

Սարքավորումներ խմբագրել

Հաստատության համար անհրաժեշտ է շատ սարքավորումներ ՝ սրտի կաթետերիզացման բազմաթիվ հնարավոր ընթացակարգեր իրականացնելու համար։

Ընդհանուր։

Կաթետեր
Էլեկտրասրտագրական մոնիտորներ
Արտաքին դեֆիբրիլատոր
Ֆլյուրոսկոպիա
Ճնշման տվիչներ
Ծածկույթ

Միջմաշկային կորոնար միջամտություն.

կորոնար ստենտ, մերկ մետաղական ստենտ (ՄՄՍ) և դեղանյութերով ծածկված ստենտ (ԴԾՍ)
Անգիոպլաստիկա բալլոներ
Աթերէկտոմիա լազերներ և պտտվող սարքեր
Ձախ նախասրտի արտափքման խցանումը սարք

Էլեկտրաֆիզիոլոգիա.

Աբլացիա կաթետեր՝ ռադիոհաճախականություն (ՌԴ) և կրիո
Արհեստական կարդիողթանիչ ռիթմավար
Դեֆիբրիլյատոր

Պատմություն խմբագրել

Սրտի կաթետերիզացման պատմությունը սկսվում է Ստեֆան Հալեսիից (1677-1761) և Կլոդ Բեռնարդից (1813-1878), որոնք երկուսն էլ այն օգտագործում էին կենդանիների մոդելներում։ Սրտային կաթետերիզացիայի կլինիկական օգտագործումը սկսվում է 1929 թ.-ին դոկտոր Վերներ Ֆորսսմանի կողմից, ով կաթետեր տեղադրեց իր նախաբազուկի երակի մեջ, ռենդգենոգրաֆիայի օգնությամբ այն ուղարկեց աջ նախասիրտ և կատարեց ռենտգեն նկար^[9]։Այնուամենայնիվ, նույնիսկ այս ձեռքբերումից հետո հիվանդանոցի ղեկավարությունը աշխատանքից հեռացրեց Ֆորսմանին ՝ իր ոչ օրթոդոքս մեթոդների պատճառով^[9]։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում Անդրե Ֆրեդերիկ Կուրնանը, բժիշկ Նյու Յորքի Պրեսբերտյան / Կոլումբիայի, ապա Կոլումբիա-Բելլվյուն, բացեց կաթետերիզացման առաջին լաբորատորիան 1956-ին, Ֆորսմանը և Կուրնանը Նոբելյան մրցանակներ ստացան ֆիզիոլոգիայի կամ բժշկության բնագավառում՝ սրտի կաթետերիզացիայի զարգացման համար։ Բժիշկ Յուդջին Ա․Ստեդը հետազոտությունը անցկացրեց 1940-ականներին, ինչը ճանապարհ ստեղծեց Միացյալ Նահանգներում սրտանոթային կաթետերիզացման համար։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Camuglia, Anthony C.; Randhawa, Varinder K.; Lavi, Shahar; Walters, Darren L. (2014 թ․ նոյեմբեր). «Cardiac catheterization is associated with superior outcomes for survivors of out of hospital cardiac arrest: review and meta-analysis». Resuscitation. 85 (11): 1533–1540. doi:10.1016/j.resuscitation.2014.08.025. ISSN 1873-1570. PMID 25195073.
↑ Malouf JF, Edwards WD, Tajik A, Seward JB. Chapter 4. Functional Anatomy of the Heart. In: Fuster V, Walsh RA, Harrington RA. eds. Hurst's The Heart, 13e. New York, NY: McGraw-Hill; 2011. http://accessmedicine.mhmedical.com/content.aspx?bookid=376&Sectionid=40279729 Արխիվացված 2015-05-19 Wayback Machine. Accessed May 09, 2015.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Christopoulos, Georgios; Makke, Lorenza; Christakopoulos, Georgios; Kotsia, Anna; Rangan, Bavana V.; Roesle, Michele; Haagen, Donald; Kumbhani, Dharam J.; Chambers, Charles E. (2016 թ․ փետրվարի 1). «Optimizing Radiation Safety in the Cardiac Catheterization Laboratory: A Practical Approach». Catheterization and Cardiovascular Interventions. 87 (2): 291–301. doi:10.1002/ccd.25959. ISSN 1522-726X. PMID 26526181.
↑ ^4,0 ^4,1 Kern, Morton J.; Sorajja, Paul; Lim, Michael J. (2015 թ․ հունիսի 1). The cardiac catheterization handbook. Kern, Morton J.,, Sorajja, Paul,, Lim, Michael J. (Sixth ed.). Philadelphia, PA. ISBN 9780323341554. OCLC 910964299.
↑ Sirker, Alex; Kwok, Chun Shing; Kotronias, Rafail; Bagur, Rodrigo; Bertrand, Olivier; Butler, Robert; Berry, Colin; Nolan, James; Oldroyd, Keith (2016 թ․ նոյեմբեր). «Influence of access site choice for cardiac catheterization on risk of adverse neurological events: A systematic review and meta-analysis». American Heart Journal. 181: 107–119. doi:10.1016/j.ahj.2016.06.027. ISSN 1097-6744. PMID 27823682.
↑ Sabatine, edited by Marc S. (2011). Pocket medicine (4th ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-1608319053. {{cite book}}: |first1= has generic name (օգնություն)
↑ American College of Chest Physicians; American Thoracic Society (2013 թ․ սեպտեմբեր), «Five Things Physicians and Patients Should Question», Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, American College of Chest Physicians and American Thoracic Society, Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 3-ին, Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 6-ին
↑ Grossman & Baim's cardiac catheterization, angiography, and intervention. Moscucci, Mauro, (Eighth edition). Philadelphia. p. 272. 9781451127409. OCLC 829739969.
↑ ^9,0 ^9,1 West, JB (2017 թ․ հոկտեմբերի 1). «The beginnings of cardiac catheterization and the resulting impact on pulmonary medicine». American Journal of Physiology. Lung Cellular and Molecular Physiology. 313 (4): L651–L658. doi:10.1152/ajplung.00133.2017. PMID 28839102.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սրտի կաթետերիզացիա» հոդվածին։

[1] Camuglia, Anthony C.; Randhawa, Varinder K.; Lavi, Shahar; Walters, Darren L. (2014 թ․ նոյեմբեր). «Cardiac catheterization is associated with superior outcomes for survivors of out of hospital cardiac arrest: review and meta-analysis». Resuscitation. 85 (11): 1533–1540. doi:10.1016/j.resuscitation.2014.08.025. ISSN 1873-1570. PMID 25195073.

[2] Malouf JF, Edwards WD, Tajik A, Seward JB. Chapter 4. Functional Anatomy of the Heart. In: Fuster V, Walsh RA, Harrington RA. eds. Hurst's The Heart, 13e. New York, NY: McGraw-Hill; 2011. http://accessmedicine.mhmedical.com/content.aspx?bookid=376&Sectionid=40279729 Արխիվացված 2015-05-19 Wayback Machine. Accessed May 09, 2015.

[:1-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Christopoulos, Georgios; Makke, Lorenza; Christakopoulos, Georgios; Kotsia, Anna; Rangan, Bavana V.; Roesle, Michele; Haagen, Donald; Kumbhani, Dharam J.; Chambers, Charles E. (2016 թ․ փետրվարի 1). «Optimizing Radiation Safety in the Cardiac Catheterization Laboratory: A Practical Approach». Catheterization and Cardiovascular Interventions. 87 (2): 291–301. doi:10.1002/ccd.25959. ISSN 1522-726X. PMID 26526181.

[:0-4] 4,0 ^4,1 Kern, Morton J.; Sorajja, Paul; Lim, Michael J. (2015 թ․ հունիսի 1). The cardiac catheterization handbook. Kern, Morton J.,, Sorajja, Paul,, Lim, Michael J. (Sixth ed.). Philadelphia, PA. ISBN 9780323341554. OCLC 910964299.

[5] Sirker, Alex; Kwok, Chun Shing; Kotronias, Rafail; Bagur, Rodrigo; Bertrand, Olivier; Butler, Robert; Berry, Colin; Nolan, James; Oldroyd, Keith (2016 թ․ նոյեմբեր). «Influence of access site choice for cardiac catheterization on risk of adverse neurological events: A systematic review and meta-analysis». American Heart Journal. 181: 107–119. doi:10.1016/j.ahj.2016.06.027. ISSN 1097-6744. PMID 27823682.

[6] Sabatine, edited by Marc S. (2011). Pocket medicine (4th ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-1608319053. {{cite book}}: |first1= has generic name (օգնություն)

[ACCPandATSfive-7] American College of Chest Physicians; American Thoracic Society (2013 թ․ սեպտեմբեր), «Five Things Physicians and Patients Should Question», Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, American College of Chest Physicians and American Thoracic Society, Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 3-ին, Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 6-ին

[8] Grossman & Baim's cardiac catheterization, angiography, and intervention. Moscucci, Mauro, (Eighth edition). Philadelphia. p. 272. 9781451127409. OCLC 829739969.

[JB20172-9] 9,0 ^9,1 West, JB (2017 թ․ հոկտեմբերի 1). «The beginnings of cardiac catheterization and the resulting impact on pulmonary medicine». American Journal of Physiology. Lung Cellular and Molecular Physiology. 313 (4): L651–L658. doi:10.1152/ajplung.00133.2017. PMID 28839102.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]